دیروز جانسون با محمد جواد ظریف، وزیر خارجه، علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی و علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار و گفت و گو کرد.
روابط انگلیس و ایران بعد از انقلاب فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر گذاشته است. بر اساس اخبار منتشر شده انتظار می رود طیفی از موضوعات مختلف در جریان سفر بوریس جانسون مورد بحث و چانه زنی قرار گیرد.
روز جمعه بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه در این باره گفت: در این سفر درباره آخرین وضعیت روابط دو جانبه به خصوص در حوزه همکاری‌های عالی اقتصادی دو کشور، گسترش روابط تجاری، مسائل منطقه‌ای و تحولات بین‌المللی گفت‌وگو و تبادل نظر می شود.
حمید بعیدی نژاد، سفیر ایران در انگلیس نیز گفته است سفر جانسون به ایران یک سفر خاص است که در آن همه ابعاد روابط دو کشور از جمله مباحث اقتصادی، سیاسی، منطقه‌ای و مباحث بین المللی و برجام مورد بحث و گفتگو قرار می‌گیرد.
در ادامه مهمترین موضوعات که در سفر دو روزه بوریس جانسون مورد بحث و بررسی قرار می گیرد آورده شده است.
نازنین زاغری
رسانه های خارجی در هفته های اخیر مهمترین دلیل سفر بوریس جانسون را تلاش برای متقاعد کردن مقامات ایران برای آزادی نازنین زاغری دانسته اند. گفتنی است پیش از سفر به ایران، جانسون با سلطان قابوس پادشاه عمان دیدار کرد و همین اتفاق نیز باعث تقویت گمانه زنی در این باره شده است؛ چرا که عمان به عنوان میانجی ایران با کشورهای غربی شناخته می‌شود و پیشتر در زمینه مذاکرات هسته‌ای و آزادی برخی زندانیان نقش‌آفرینی کرده بود. دیروز بعد از دیدار جانسون با ظریف نیز، در بیانیه طرف انگلیسی از «مسائل کنسولی افراد دارای تابعیت بریتانیایی-انگلیسی» به عنوان یکی از نگرانی‌های وزیر انگلیسی و از موارد مندرج در دستور کار مذاکرات یاد شد.
نازنین زاغری، شهروند ایرانی - بریتانیایی که در خرداد سال گذشته هنگام خروج از ایران در فرودگاه تهران بازداشت و به جرم مشارکت در پروژه‌های براندازانه و جاسوسی علیه جمهوری اسلامی ایران به زندان منتقل شد، اکنون دوره محکومیت 5 ساله خود را می‌گذراند.
عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان تهران چندی قبل عنوان کرده بود این شهروند بریتانیایی ایرانی «چگونگی استفاده از ای‌میل مستعار، پس‌وردهای پیچیده و طولانی، ذخیره‌سازی پس‌وردها و استفاده از نرم‌افزارهای رمزنگاری مطالب و اطلاعات» را به جوانان ایرانی آموزش می‌داده است.
بوریس جانسون نیز ماه گذشته عنوان کرد که این شهروند دو تابعیتی در ایران مشغول آموزش خبرنگاران بود که بازداشت شد. البته این اظهارات با موجی از انتقادات از سوی رسانه‌های انگلیسی و خانواده زاغری روبه‌رو گردید. به گونه ای که جانسون برای این گفته‌های خود معذرت‌خواهی و تایید کرده که سفر زاغری یک سفر تفریحی بوده است.
دیگر زندانی دوتابعیتی که رسانه ها از تلاش جانسون برای آزادی آن نام برده اند کامران فروغی ۷۷ ساله است که از هفت سال پیش در ایران به اتهام جاسوسی زندانی می باشد. در این ارتباط حمید بعیدی نژاد سفیر کشورمان در انگلیس با رد محدود بودن سفر جانسون به آزادی نازنین زاغری و فروغی گفت: در جریان سفر ایشان اقدام فوری خاصی در خصوص آزادی این دو نفر متصور نیست، چون موضوع در نظام قضایی ایران در حال بررسی است و فرایند آن بایستی طی شود.
حجت‌الاسلام و المسلمین محسنی‌اژه‌ای، سخنگوی دستگاه قضا هم در صد و بیست و یکمین نشست خبری درباره محکومیت زاغری و تلاش دولت انگلیس برای آزادی این زندانی دو تابعیتی در ایران گفت: «حکم ایشان قطعی است و ایشان در حال تحمل کیفر هستند. آنها می‌گویند که تلاش می‌کنیم، بله هر کسی در جایی زندانی داشته باشد تلاش می‌کند. آیا ایشان شرایط آزادی را دارد یا خیر؟ به مسائل دیپلماتیک کاری ندارم اما در این باره مانند محکومین دیگر هستند.»
پرداخت بدهی ایران
دیگر مسئله ی مطروحه بین دو طرف، بدهی 400 میلیون پوندی انگلیس به ایران بابت تانک های چیفتن است که در دهه 1970 سفارش داده شده بود اما هیچ گاه نه تانک ها و نه پول تحویل داده نشد.در این ارتباط برخی رسانه های خارجی از چند ماه قبل آزادی نازنین زاغری را با پرداخت این بدهی مرتبط دانسته بودند اما این موضوع از سوی مقامات کشورمان تکذیب شد.
در این راستا 2۵ آبان ماه، بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در واکنش به رسانه‌های انگلیسی در آستانه پرداخت بدهی لندن به تهران، اعلام کرد که « پرونده خانم نازنین زاغری و موضوع پرداخت بدهی دو مسئله جدا از یکدیگر هستند و هیچ ارتباطی بین آنها وجود ندارد و هرگونه ارتباط دادن این موضوعات به یکدیگر کاملا خلاف و مردود است».
حفظ برجام با وجود عدم گشایش های مالی و بانکی
بدون شک یکی از موضوعات مهم مورد بررسی طرفین درباره سرنوشت برجام و سیاست دولت آمریکا در قبال آن می باشد. دیروز وزیر خارجه انگلیس در دیدار با مقامات جمهوری اسلامی ایران نیز بر تعهد لندن به حفظ برجام تاکید کرد. در این باره نیز بعیدی نژاد «اجرای مؤثر برجام» را یکی از محورهای اصلی گفت‌وگو با وزیر خارجه بریتانیا ذکر کرد و گفت که جمهوری اسلامی انتظار دارد «با ابتکار عمل» دولت بریتانیا، موانع و محدودیت‌های ارتباطات بانکی دو کشور برطرف شود.
در این باره چندی قبل نشریه «نیویورکر» در گزارشی طولانی جزئیاتی از نشست وزیران خارجه گروه 1+5 و ایران را منتشر کرد. بنا بر این گزارش«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران در ابتدای این نشست فهرستی از گلایه‌های ایران را طرح کرده و گفته است که ایالات متحده آنطور که در توافق هسته‌ای مقرر شده، تحریم‌ها را رفع نکرده و «ما هنوز نمی‌توانیم در انگلستان یک حساب بانکی باز کنیم.»
بعیدی نژاد هم در این باره می‌گوید: «ما در خصوص اجرای برجام در خود انگلیس انتقاد‌هایی را داریم و انتظار ما این بوده که بایستی پس از برجام گشایش‌های اقتصادی و بانکی میان دو طرف توسعه بسیار بیشتری از آنچه که امروز شاهدش هستیم صورت گرفته باشد. قطعاً در سفر جانسون به تهران این انتقاد‌ها و اشکالات با طرف انگلیسی مورد بحث قرار خواهد گرفت ».
اما در این باره باید گفت کمی دور از انتظار است که اتفاق ویژه ای رخ دهد؛ چرا که همیشه انگلیس در حوزه هسته ای و فشار به ایران کنار آمریکایی ها بوده است. از این رو به نظر می رسد سیاست تبعی انگلیس( که در اکثریت مواقع دنباله رو آمریکایی ها بوده) در حال حاضر حفظ برجام برای کنترل قابلیت های هسته ای و همزمان عدم منتفع شدن ایران از مزایای آن برای عقب نشینی از سیاست های منطقه ای می باشد.
مسائل منطقه ای
انگلیس و کشورهای اروپایی ثابت کرده اند در قضایای منطقه ای و برنامه دفاعی ایران همیشه هم نظر با ایالات متحده بوده اند. از سوی دیگر سیاست لندن بر پایه ارتباط نزدیک با کشورهای عربی مانند بحرین و عربستان می باشد. بر این اساس است که پژوهش کنگره آمریکا در زمینه فروش تسلیحات متعارف از سال 2010 تا 2015 نشان می دهد بریتانیا یکی از فروشندگان مهم سلاح در منطقه بوده است. همچنین براساس پژوهش موسسه صلح استکهلم ارزیابی آمار بین سال های 2012 تا 2016 نشان می دهد پس از هند، عربستان سعودی دومین کشور وارد کننده سلاح در جهان بوده است. آمارها نشان می دهند میزان درخواست ریاض برای سلاح نسبت به 5 ساله پیش از آن (از سال 2007 تا 2011 )بیش از 210 درصد رشد داشته است.
ناگفته پیداست که این حجم بالای خرید تسلیحات، یکی از دلایل جنگ افروزی های ریاض در منطقه می باشد و از این رو کشورهایی مانند انگلیس در این زمینه شریک جرم شاهزاده گان سعودی هستند. در واقع سیاست رسمی قدرت های غربی برای فروش اسلحه موجبات تقویت گروه های تروریستی و تکفیری در منطقه شده است. از سوی دیگر انگلیس مانند دیگر کشورهای غربی به شدت خواهان کنترل برنامه موشکی و قدرت راهبردی جمهوری اسلامی ایران و محور مقاومت می باشد.
البته گفته می شود مسایل دیگری مانند مذاکرات کنسولی و تسهیل و افزایش صدور روادید برای شهروندان ایرانی نیز بخشی از مذاکرات وزیر خارجه در دیدار با مقامات کشورمان می باشد.