نواقص هدفمندی یارانه‌ها تا جایی پیش رفت که دولت بیش از آنکه براساس قوانین پیش رود، گویی فقط در راستای رضایت عموم جامعه حرکت می‌کند. حاصل جذب رضایت عمومی خالی از برنامه‌های مدون اقتصادی استفاده 51 درصدی از سهم بودجه دولت بوده است در حالی که دولت از منظر قانونی اجازه دارد فقط پنج درصد از بودجه را در راستای هدفمند‌سازی یارانه‌ها مورد استفاده قرار دهد.
این در حالی است که برنامه‌ریزی‌ها باید به گونه‌ای پیش رود که از سهم هدفمند‌سازی یارانه‌ها 20 درصد هزینه تولید، 20 درصد هزینه نوسازی و بهسازی صنایع و بخشی دیگر هزینه یارانه نقدی خانوارها شود. این در حالی است که صددرصد سهم هدفمندی‌ها مستقیما سهم خانوارها شده است.
براساس برنامه‌ریزی‌های اولیه روند هدفمند‌سازی یارانه‌ها، افراد دهک‌های بالایی طی گذر زمان باید حذف شوند و در پایان فقط سه دهک پایین که تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی قرار دارند، در گروه دریافت‌کنندگان یارانه‌ها باقی بمانند. بر این اساس افرادی که توانایی اداره و مدیریت زندگی خود را دارند نیز باید به دایره اشتغال پیوسته و یارانه‌ای دریافت نکنند.برنامه تشریح‌شده پیش نرفت و هیچ قدمی در راستای حذف دهک‌های بالایی دریافت‌کننده یارانه به طور جدی برداشته نشد. بر اساس تلاش‌های مکرر وزارت اقتصاد اما سعی شد گروه‌های غیرنیازمند شناسایی شوند ولی نه‌تنها این موضوع ادامه پیدا نکرد بلکه هیچ تلاشی نیز صورت نگرفته و چرایی عدم حذف دهک‌های بالا نیز در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است.
شیوه مدیریت غیرکارآمد هدفمندی یارانه‌ها باید به زودی تغییر کند و حذف غیرنیازمندان در اولین فرصت و بی‌آنکه زمانی از دست برود، انجام شود. این روند ضربه‌ای جدی به اقتصاد کشور وارد می‌کند و تبدیل به یک بازی سیاسی شده است. نوعی بازی سیاسی که براساس آن شالوده‌های اقتصاد ضعیف می‌شود.
البته دولت در بیان برنامه‌های خود اعلام کرده این روند را تغییر خواهد داد اما به طور مکرر با اظهارات افرادی مواجه شده است که معتقدند قشر ضعیف جامعه در چنین شرایطی آسیب جدی می‌بیند. این اظهارات از منظر آمار و خروجی‌ها قابل استناد نیست. بخش اعظم افرادی که یارانه دریافت می‌کنند، هیچ نیازی به این مبلغ ندارند و به طور مستقیم مبلغ فوق در امور مصرفی غیرضروری هزینه می‌شود.
به بیانی واضح می‌توان گفت دولت برای مدیریت و حذف یارانه‌ها هیچ اراده‌ای ندارد و این شیوه از پرداخت یارانه، حاصل رفتار‌های پوپولیستی است. بنابراین بهترین روشی که دولت باید درباره مدیریت یارانه‌ها به کار گیرد، حذف یارانه‌ها و هدفمندی آن است. این امر باید قبل از انتخابات بعدی ریاست‌جمهوری انجام شود تا حاصلی پویا برای اقتصاد کشور داشته باشد.
*عضو هیات علمی دانشگاه تهران
منبع: جهان صنعت
