یک فوق تخصص بیماری های روماتولوژی روماتیسم را جزو پیچیده‌ترین مقولههای طب دانست که بیشترین ابهام در مورد علت شناسی آن وجود دارد و گفت: شیوع این بیماری در زنان بیشتر از مردان است.
دکتر محمد باقر اولیاء در گفت وگو با ایسنا، در این باره افزود: هر چند درد مفاصل و ستون فقرات برجسته‌ترین علایم روماتیسم هستند، اما هر شکایتی در بدن می‌تواند بالقوه علامتی از روماتیسم باشد.
به گفته وی، ویژگی دردهای روماتیسمی که آن را از سایر دردها متمایز می‌کند آن است که شروع آن از سن زیر ۴۰ تا ۵۰ سال بوده و تشدید علایم با استراحت بیشتر و خستگی و خشکی صبحگاهی است.
این فوق تخصص بیماری‌های روماتولوژی با اشاره به شیوع بیشتر بیماری‌های روماتولوژی میان زنان، اظهار کرد: روماتیسم التهابی کنترل نشده است که بالقوه می‌تواند به هر قسمتی از بدن از جمله مفاصل، کلیه‌ها، چشم، ریه یا مغز، آسیب پایدار برساند.
وی در ادامه از دلایل احتمالی شیوع بیشتر این بیماری در زنان به دلیل وجود هورمون زنانه استروژن در آنها اشاره و خاطرنشان کرد: سطح بسیار پایین هورمون‌های آندروژنیک (که تا حدی اثرات ضد روماتیسمی دارند) در زنان نیز موثر بنظر می‌آید.
وی ادامه داد: از طرفی ظرافت بیشتری که در ساختار خلقت زنان وجود دارد، احتمال آسیب بیشتر ارگان‌های داخلی بدن را در خانم‌ها افزایش می‌دهد.
وی با اشاره به این که برای بیماری روماتیسم مثل بیماری‌های عفونی واگیردار ویروسی و میکروبی، انتقال «فرد به فرد» مطرح نیست، افزود: بیماری‌های روماتیسمی عموما زمینه‌های ژنتیکی دارند که با تحریک عوامل محیطی و استرس بروز می‌کنند.
این فوق تخصص روماتیسم اظهار کرد: خیلی از مواقع به دنبال تغیرات هورمونی خاصی که در پی شرایطی همچون حاملگی رخ می‌دهد، ممکن است کاهش یا افزایش روماتیسم را داشته باشیم.
وی متذکر شد: البته بعد از خاتمه حاملگی به ویژه در زمان شیردهی با توجه به ترشح هورمون پرولاکتین، امکان بروز این بیماری‌ها افزایش می‌یابد. لذا اکثر دردهای مفصلی و کمر یا لگن که در دوران پس از زایمان ایجاد می‌شوند نیازمند مشاوره با پزشک متخصص روماتولوژی هستند.
وی عنوان کرد: بیماری‌های روماتیسمی عموما دارای زمینه ژنتیکی هستند، اما معمولا در کنار این بستر ژنتیکی باید عوامل دیگری هم (استرس‌های شدید) حضور یابد تا بیماری روماتیسمی بروز یابد.
وی در همین خصوص افزود: نکته مهم تشابه «روماتیسم» و «عفونت» است که متاسفانه عدم تسلط کادر درمانی به مفهوم روماتیسم یا وابستگی افراطی پزشکان به آزمایش و تصویربرداری منجر به مصرف روز افزون غیرمنطقی آنتی‌بیوتیک‌های گران با توجیه «مقاومت میکروبی» به آنتی‌بیوتیک‌های قدیم در کشور شده است که متاسفانه در بسیاری از نقاط کشور، مراکز دانشگاهی نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
اولیاء عفونت را یکی از عوامل بروز روماتیسم ذکر کرد و گفت: مجاری ادراری، تنفسی، سینوس‌ها و حتی پوست می‌توانند بستر مناسبی برای ایجاد التهاب و عفونت‌های ثانویه باشند، اما زمینه اصلی این گونه عفونت ها برای بسیاری از پزشکان قابل شناسایی نیستند، لذا در این قبیل موارد تنها عفونت‌های ظاهری شخص به صورت مکرر درمان می‌شود و به همین دلیل بعضی از بیماران، بدلیل پاسخ نسبی یا ظاهری به آنتی بیوتیک، عمری را با مصرف آنتی بیوتیک‌های مختلف سپری می‌کنند بی آن که متوجه ابتلا به التهاب زمینه‌ای یا بیماری روماتیسم به عنوان عامل زمینه‌ای باشند.
وی با اشاره به تاثیر تغذیه و شرایط محیطی در بروز روماتیسم، افزود: بسیاری از بیماران به ویژه افراد بالای ۴۰ یا ۴۵ سال تشدید مشکلات روماتیسمی در ارتباط با مصرف مواد غذایی خاص را تجربه کرده‌اند. عموما این غذاها در فرهنگ سنتی ما در گروه غذاهای با طبع «سرد» طبقه بندی می‌شوند. مصرف افراطی یک سری میوه‌ها زمینه را برای تشدید دردهای روماتیسمی فراهم می‌کند.
این فوق تخصص روماتولوژی اضافه کرد: گاهی با تعدیل برنامه تغذیه‌ای برای یک بیمار، وضعیت بهتری را در وی مشاهده می‌کنیم؛ هر چند که غذا صرفا نمی‌تواند به عنوان یک علت برای بیماری‌های روماتیسمی کلاسیک مطرح باشد.
وی، روماتیسم‌های مفصلی (لوپوس و آرتریت روماتوئید)، ستون فقرات (اسپوندیلیت)، پوستی (اسکلرودرمی)، عضلانی (پلی میوزیت)، عروقی (واسکولیت)، غدد بزاقی و اشکی (بیماری شوگرن) و قلبی را از اشکال اصلی روماتیسم‌های کلاسیک برشمرد و در این مورد گفت: روماتیسم انواع مختلفی و گسترده‌ای دارد که موارد فوق تنها شناخته شده‌ترین آنها هستند.
اولیاء در پایان تاکید کرد: هر کجای بدن که التهابی مزمن، مقاوم به درمان یا تکرارشونده با و یا بدون عامل مشخص بیرونی (مثل عفونت) مشاهده شود، (مثلا کولیت، پروستاتییت، سینوزیت، اوتیت یا التهاب چشم) باید به وجود التهاب روماتیسمی زمینه‌ای مشکوک شد و در این رابطه به متخصص مربوطه این رشته مراجعه کرد.
