کد مطلب: 260797
گزارشی از یک میراث محصور؛
سر کلاه فرنگی بی‌کلاه ماند!
تاریخ انتشار : جمعه ۱ اسفند ۱۳۹۳ ساعت ۱۴:۳۴
دیگر کسی نمی‌تواند شاهد محصور ماندن عمارت تاریخی عشرت آباد یا همان کلاه فرنگی از میدان سپاه باشد چون قرار است مجتمع بزرگی این عمارت را محصورتر از گذشته کند و به حریمش خدشه بزند.
به گزارش خبرنگار مهر، عمارت کلاه فرنگی فرح آباد به دستور مظفرالدین شاه قاجار ساخته شد آن هم با الگوی معماری ایرانی در چهار طبقه. این بنا در دوره‌ای به عنوان خوابگاه انیس‌الدوله یکی از همسران ناصرالدین شاه کاربری داشت و در جنوب شرق این عمارت حوض دایره‌ای بزرگی قرار گرفته که آب آن با آب قنات پر می‌شده است.
پس از سرنگونی دودمان قاجار این باغ و کاخ همراه با خانه‌های دور حوض برای کاربری پادگانی به شهربانی واگذار شد و از آن رو آن را پادگان «شهربانی» یا «عشرت‌آباد» نامیدند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی این پادگان توسط سپاه پاسداران مصادره شد و بعدها به نیروی هوایی سپاه اختصاص یافت که به نام «پادگان ولیعصر» تغییر نام پیدا کرد. در سال ۱۳۸۶ در اختیار نیروی دریایی سپاه قرار گرفت و به موزه نیروی دریایی تبدیل شد همین تغییرات موجب اتفاقاتی برای این بنای تاریخی شده که نشان می دهد حفظ و مرمت آن به درستی انجام نگرفته است این درحالی است که کلاه فرنگی عشرت آباد در تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۴۶ با شمارهٔ ثبت ۶۴۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
پس از سرنگونی دودمان قاجار این باغ و کاخ همراه با خانه‌های دور حوض برای کاربری پادگانی به شهربانی واگذار شد و از آن رو آن را پادگان «شهربانی» یا «عشرت‌آباد» نامیدند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی این پادگان توسط سپاه پاسداران مصادره شد و بعدها به نیروی هوایی سپاه اختصاص یافت که به نام «پادگان ولیعصر» تغییر نام پیدا کرد. در سال ۱۳۸۶ در اختیار نیروی دریایی سپاه قرار گرفت و به موزه نیروی دریایی تبدیل شد همین تغییرات موجب اتفاقاتی برای این بنای تاریخی شده که نشان می دهد حفظ و مرمت آن به درستی انجام نگرفته است این درحالی است که کلاه فرنگی عشرت آباد در تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۴۶ با شمارهٔ ثبت ۶۴۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
در سال ۱۳۸۴ مهدی معمارزاده، رئیس وقت اداره حفاظت و مرمت میراث فرهنگی استان تهران، «تخصیص ۳۰۰ میلیون تومان اعتبار برای مرمت عشرت‌آباد را اقدامی مهم برای نجات این عمارت قدیمی عنوان کرده بود»، بودجه‌ای که اگر به مرمت این عمارت ختم می‌شد امروز پس از گذشت ۸ سال عمارت عشرت‌آباد تا این حد مهجور نمانده بود.
وی ۹ سال پیش گفته بود که «پوسیدگی‌های ایجاد شده در بنا تا حدی است که عمارت عشرت‌آباد در برابر لرزه‌ای ۲ ریشتری هم توان مقاومت نداشته و فرو می‌ریزد.»
دی ماه سال پیش احمد مسجد جامعی که آن زمان ریاست شورای شهر تهران را بر عهده داشت به همراه خبرنگاران و مسئولان سازمان میراث فرهنگی کل و اداره استان تهران و شهرداری به ستاد فرماندهی نیروی دریایی سپاه پاسداران رفت و از عمارت کلاه فرنگی عشرت آباد که به موزه نیروی دریایی سپاه پاسداران تبدیل شده، دیدن کرد. این اولین باری بود که مسئولان این موزه راضی می شدند تا خبرنگاران و عکاسان به این محوطه رفته و از این بنای تاریخی که سالها در حصار دیوارها از چشم مردم پنهان شده بود، دیدن کنند تا به مردم معرفی شود.
در آن جلسه احمد مسجد جامعی که از وضعیت نگهداری این کاخ گله‌مند بود و گفت: با وجود اینکه دوستان ما در نیروی دریایی سپاه اقداماتی را جهت حفظ این بنای تاریخی انجام داده‌اند اما مشکلاتی در درون ساختمان مشاهده می‌شود که ناشی از تغییرات ایجاد شده برای تبدیل این ساختمان تاریخی ارزشمند به موزه است.
بنابراین او پیشنهاد داد: برای حفظ و مرمت بافت قدیمی کلاه فرنگی بهتر است فضایی مجزا برای موزه نیروی دریایی در نظر گرفته شود تا این عمارت بهتر مورد حفاظت و مرمت قرار گیرد.
تفاهمنامه‌ای برای نجات کلاه فرنگی
پس از آن در فروردین ماه امسال تفاهمنامه ای توسط شورای شهر تهران، سردار محمد ریوندی معاون هماهنگ کننده سپاه محمد رسول الله، رضا نگهبان، شهردار منطقه ۷، علیرضا تابش مشاور و مدیر کل حوزه ریاست سازمان میراث فرهنگی و رجبعلی خسروآبادی مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران امضا شد.
همچنین سردار ریوندی درباره همکاری با سازمان میراث فرهنگی، شهرداری و سپاه محمد رسول الله اعلام آمادگی کرد و پیشنهاد موزه را داد.
قرار شد تا شهرداری هم بر مشارکت در امر بازسازی بناهای تاریخی و ایجاد دسترسی از بزرگراه شهید صیاد شیرازی و طراحی و ایجاد فضای سبز بنا با سازمان میراث فرهنگی همکاری کند و طرح مرمت و ساماندهی اثر توسط شورای فنی میراث استان تهران مورد بررسی و تصویب و به سایر مراجع ارائه شود.
سپس پیرو آن تفاهمنامه، صورت جلسه ای در روز ۲۴ اردیبهشت ماه نوشته شد که تنها غایب آن شهرداری منطقه ۷ بود. در این صورت جلسه درباره مبلغ پیش نیاز اولیه برای نجات بخشی و مرمت بنا آمده است که می بایست تا یک ماه دیگر سهم هر یک از ارگانهای مرتبط در این ارتباط مشخص و اعلام شود.
همچنین در این صورت جلسه آمده با توجه به بند ۴ تفاهمنامه مقرر شده که طرح مرمت بنا توسط اداره کل میراث فرهنگی تهران مورد بررسی قرار گیرد و در بند بعدی دستگاههای مرتبط مانند، میراث فرهنگی، شهرداری، سپاه و زیباسازی محدودیت ها و الزامات و پیشنهادات را درباره طراحی سردر، محوطه و ورودی اعلام کنند.
وی ۹ سال پیش گفته بود که «پوسیدگی‌های ایجاد شده در بنا تا حدی است که عمارت عشرت‌آباد در برابر لرزه‌ای ۲ ریشتری هم توان مقاومت نداشته و فرو می‌ریزد.»
دی ماه سال پیش احمد مسجد جامعی که آن زمان ریاست شورای شهر تهران را بر عهده داشت به همراه خبرنگاران و مسئولان سازمان میراث فرهنگی کل و اداره استان تهران و شهرداری به ستاد فرماندهی نیروی دریایی سپاه پاسداران رفت و از عمارت کلاه فرنگی عشرت آباد که به موزه نیروی دریایی سپاه پاسداران تبدیل شده، دیدن کرد. این اولین باری بود که مسئولان این موزه راضی می شدند تا خبرنگاران و عکاسان به این محوطه رفته و از این بنای تاریخی که سالها در حصار دیوارها از چشم مردم پنهان شده بود، دیدن کنند تا به مردم معرفی شود.
در آن جلسه احمد مسجد جامعی که از وضعیت نگهداری این کاخ گله‌مند بود و گفت: با وجود اینکه دوستان ما در نیروی دریایی سپاه اقداماتی را جهت حفظ این بنای تاریخی انجام داده‌اند اما مشکلاتی در درون ساختمان مشاهده می‌شود که ناشی از تغییرات ایجاد شده برای تبدیل این ساختمان تاریخی ارزشمند به موزه است.
بنابراین او پیشنهاد داد: برای حفظ و مرمت بافت قدیمی کلاه فرنگی بهتر است فضایی مجزا برای موزه نیروی دریایی در نظر گرفته شود تا این عمارت بهتر مورد حفاظت و مرمت قرار گیرد.
تفاهمنامه‌ای برای نجات کلاه فرنگی
پس از آن در فروردین ماه امسال تفاهمنامه ای توسط شورای شهر تهران، سردار محمد ریوندی معاون هماهنگ کننده سپاه محمد رسول الله، رضا نگهبان، شهردار منطقه ۷، علیرضا تابش مشاور و مدیر کل حوزه ریاست سازمان میراث فرهنگی و رجبعلی خسروآبادی مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران امضا شد.
همچنین سردار ریوندی درباره همکاری با سازمان میراث فرهنگی، شهرداری و سپاه محمد رسول الله اعلام آمادگی کرد و پیشنهاد موزه را داد.
قرار شد تا شهرداری هم بر مشارکت در امر بازسازی بناهای تاریخی و ایجاد دسترسی از بزرگراه شهید صیاد شیرازی و طراحی و ایجاد فضای سبز بنا با سازمان میراث فرهنگی همکاری کند و طرح مرمت و ساماندهی اثر توسط شورای فنی میراث استان تهران مورد بررسی و تصویب و به سایر مراجع ارائه شود.
سپس پیرو آن تفاهمنامه، صورت جلسه ای در روز ۲۴ اردیبهشت ماه نوشته شد که تنها غایب آن شهرداری منطقه ۷ بود. در این صورت جلسه درباره مبلغ پیش نیاز اولیه برای نجات بخشی و مرمت بنا آمده است که می بایست تا یک ماه دیگر سهم هر یک از ارگانهای مرتبط در این ارتباط مشخص و اعلام شود.
همچنین در این صورت جلسه آمده با توجه به بند ۴ تفاهمنامه مقرر شده که طرح مرمت بنا توسط اداره کل میراث فرهنگی تهران مورد بررسی قرار گیرد و در بند بعدی دستگاههای مرتبط مانند، میراث فرهنگی، شهرداری، سپاه و زیباسازی محدودیت ها و الزامات و پیشنهادات را درباره طراحی سردر، محوطه و ورودی اعلام کنند.
با توجه به بند ۳ تفاهمنامه مورخ ۲۵ فروردین ماه امسال کمیته ای متشکل از نماینده شهردار منطقه ۷، سازمان زیباسازی اداره کل میراث تهران و سپاه محمد رسول الله(ص) با مسئولیت شهرداری منطقه ۷ ظرف دو ماه نسبت به ارائه طرح اولیه ورودی سردر محوطه اقدام کنند.
اختصاص بودجه دو میلیاردی برای عمارت
خرداد ماه امسال خسروآبادی مدیرکل اداره میراث فرهنگی استان تهران با بیان اینکه شورای شهر برای عمارت کلاه فرنگی دو میلیارد تومان را در اعتبارات شهرداری تهران در نظر گرفته است، گفت: علاوه بر دو میلیارد تومانی که اختصاص آن از طرف شهرداری به عمارت کلاه فرنگی قطعی شده است، مابقی اعتبارات تا پایان ماه آینده مشخص خواهد شد. برای شروع عملیات نیازمند قرارداد هستیم و تا زمانی که حجم اعتبارات در اختیار مشخص نشود نمی‌توانیم قرارداد منعقد کنیم.
این عمارت به دلیل در بر داشتن همه هنرهای سده سیزدهم هجری خورشیدی (از آن میان نقاشی، آینه‌کاری و مقرنس‌های زیبا و حتی بخش‌های آسیب نخورده نخستین کاغذ دیواری‌ها) می‌تواند به موزه تبدیل شود. به همین علت مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران تأکید کرد که این عمارت حتماً تبدیل به موزه می‌شود. به این ترتیب موزه «انقلاب» یا موزه «جنگ» کاربری جدید عمارت کلاه فرنگی خواهد بود.
اخرین نامه ای که بین این مسئولان درباره اقدامات انجام شده در عمارت رد و بدل شد مربوط به رجبعلی خسروآبادی مدیرکل استان تهران بود که در روز ۲۲ شهریور ماه به رضا نگهبان شهردار منطقه ۷ نوشت و اعلام کرد: پیرو مذاکره تلفنی و تفاهمنامه فروردین ماه درباره عمارت کلاه فرنگی عشرت آباد و هماهنگی به عمل آمده برای تامین اعتبار از طریق شهرداری و سازمان میراث فرهنگی به پیوست طرح پویا نمایی پیشنهادی ورودی عمارت کلاه فرنگی برای اعمال نظر ایفاد می شود.
اختصاص بودجه دو میلیاردی برای عمارت
خرداد ماه امسال خسروآبادی مدیرکل اداره میراث فرهنگی استان تهران با بیان اینکه شورای شهر برای عمارت کلاه فرنگی دو میلیارد تومان را در اعتبارات شهرداری تهران در نظر گرفته است، گفت: علاوه بر دو میلیارد تومانی که اختصاص آن از طرف شهرداری به عمارت کلاه فرنگی قطعی شده است، مابقی اعتبارات تا پایان ماه آینده مشخص خواهد شد. برای شروع عملیات نیازمند قرارداد هستیم و تا زمانی که حجم اعتبارات در اختیار مشخص نشود نمی‌توانیم قرارداد منعقد کنیم.
این عمارت به دلیل در بر داشتن همه هنرهای سده سیزدهم هجری خورشیدی (از آن میان نقاشی، آینه‌کاری و مقرنس‌های زیبا و حتی بخش‌های آسیب نخورده نخستین کاغذ دیواری‌ها) می‌تواند به موزه تبدیل شود. به همین علت مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران تأکید کرد که این عمارت حتماً تبدیل به موزه می‌شود. به این ترتیب موزه «انقلاب» یا موزه «جنگ» کاربری جدید عمارت کلاه فرنگی خواهد بود.
اخرین نامه ای که بین این مسئولان درباره اقدامات انجام شده در عمارت رد و بدل شد مربوط به رجبعلی خسروآبادی مدیرکل استان تهران بود که در روز ۲۲ شهریور ماه به رضا نگهبان شهردار منطقه ۷ نوشت و اعلام کرد: پیرو مذاکره تلفنی و تفاهمنامه فروردین ماه درباره عمارت کلاه فرنگی عشرت آباد و هماهنگی به عمل آمده برای تامین اعتبار از طریق شهرداری و سازمان میراث فرهنگی به پیوست طرح پویا نمایی پیشنهادی ورودی عمارت کلاه فرنگی برای اعمال نظر ایفاد می شود.
وی که از این بنا بازدید کرده بود، اعلام کرده که دو دستگاه تاورکرین در محدوده بنا در حال فعالیت است و بهتر است که هم بازدیدی از این فعالیت انجام و هم برای جلوگیری از اقدامات عمرانی تمهیدات لازم صورت گیرد.
پاسکاری مسئولانه!
گرفتن پاسخ از جانب شهرداری منطقه ۷ نیز باید هفت خان رستم را شناخت و از آنها گذر کرد. شهردار منطقه ۷ پاسخگویی به این موضوع را به مسئول دفترش، مسئول دفتر به مدیر روابط عمومی و مدیر روابط عمومی نیز این موضوع را به مسئول هماهنگی با رسانه های شهرداری منطقه خود ارجاع می‌دهد!
در نهایت شهردار منطقه هفت که پیش از نیز حاضر به پاسخگویی درباره ارائه مجوز ساخت و ساز در حریم منظری باغ موزه نشده بود، این بار هم در برابر این اقدام سکوت اختیار کرد. این سکوت معنادار تنها متعلق به نگهبان نیست. بلکه سردار ریوندی نیز حاضر به پاسخگویی در این باره نشده است.
اکنون بعد از ۵ ماه از این نامه‌نگاری‌ها می‌گذرد و نه تنها این فعالیت ها متوقف نشد بلکه اکنون تیرآهن‌های سبز رنگ منظر عمارت کلاه فرنگی را مخدوش کرده است و قرار است رو به روی آن ساختمان‌های عظیمی ساخته شود. ساختمان هایی که کسی جز متولیان آن نمی دانند چه کاربری دارد. با این حساب می‌توان گفت که نمای دیگری از کوه دماوند که از محدوده میدان سپاه قابل مشاهده بود نیز مخدوش می شود.
پاسکاری مسئولانه!
گرفتن پاسخ از جانب شهرداری منطقه ۷ نیز باید هفت خان رستم را شناخت و از آنها گذر کرد. شهردار منطقه ۷ پاسخگویی به این موضوع را به مسئول دفترش، مسئول دفتر به مدیر روابط عمومی و مدیر روابط عمومی نیز این موضوع را به مسئول هماهنگی با رسانه های شهرداری منطقه خود ارجاع می‌دهد!
در نهایت شهردار منطقه هفت که پیش از نیز حاضر به پاسخگویی درباره ارائه مجوز ساخت و ساز در حریم منظری باغ موزه نشده بود، این بار هم در برابر این اقدام سکوت اختیار کرد. این سکوت معنادار تنها متعلق به نگهبان نیست. بلکه سردار ریوندی نیز حاضر به پاسخگویی در این باره نشده است.
اکنون بعد از ۵ ماه از این نامه‌نگاری‌ها می‌گذرد و نه تنها این فعالیت ها متوقف نشد بلکه اکنون تیرآهن‌های سبز رنگ منظر عمارت کلاه فرنگی را مخدوش کرده است و قرار است رو به روی آن ساختمان‌های عظیمی ساخته شود. ساختمان هایی که کسی جز متولیان آن نمی دانند چه کاربری دارد. با این حساب می‌توان گفت که نمای دیگری از کوه دماوند که از محدوده میدان سپاه قابل مشاهده بود نیز مخدوش می شود.
