اما بعد از گذشت چند دهه، آمریکا و متحدانش با دستاویز قراردادن وجود تسلیحات کشتار جمعی در عراق، به این کشور حمله کردند. جنگ عراق در ۲۰ مارس ۲۰۰۳ با حمله ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا و بریتانیا به عراق آغاز شد.
گفتني است حمله به بهانه سلاح هاي شيميايي ترفندي بود كه آمريكا و متحدانش تلاش داشتند چند سال پيش در سوريه نيز به مرحله اجرا درآورند. مقامات کشورهای غربی پس از آنکه روشها و مدلهای مختلف تلاشهایشان برای سرنگونی دولت سوریه به در بسته خورد به ابزار جدیدی برای توجیهپذیر جلوه دادن اقدام نظامی در سوریه متوسل شدهاند. استفاده از تسلیحات شیمیایی در منطقه غوطه الشرقیه ادعایي است که در نبود هر گونه شواهد قانعکنندهای ـ و حتی وجود دلایل منطقی و موجه در رد آن ـ به بازیچهای برای تغییر دادن موازنه سوریه به نفع مخالفان تبدیل شده است اما با مخالفت هاي صورت گرفته اين اقدام عملي نشد.
جزئيات همکاری با برنامه های تسلیحات شیمیایی صدامبراساس اسناد محرمانه وزارت خارجه انگلیس که روز جمعه بخش هایی از آن در روزنامه های این کشور منتشر شد، دولت تاچر اطلاعات کاملی از برنامه تسلیحات شیمیایی رژیم صدام و درگیر بودن شرکت های انگلیسی در این برنامه، داشته است.
به گزارش ايرنا، این اسناد نشانگر آن است که سفیر وقت انگلیس در بغداد در سال ۱۹۸۳ میلادی، دولت متبوعش و نیز دستگاه های اطلاعاتی این کشور را از نیت رژیم صدام برای ساخت سلاح های شیمیایی از جمله گاز خردل مطلع کرده بود.
روزنامه ایندیپندنت روز جمعه در این ارتباط نوشت: اما دولت انگلیس در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، تمایل خودش را برای انجام اقدامی برای بازداشتن رژیم صدام از گسترش ذخایر تسلیحات شیمیایی اش از دست داد زیرا دیپلمات ها به لندن هشدار داده بودند که به دلیل سوابق اش در زمینه کنترل این گونه سلاحها و نیز دخالت شرکت های انگلیسی در این مساله، در معرض خطر انتقاد قرار دارد.
این روزنامه افزود: اسناد منتشر شده مربوط به سال ۱۹۸۳ میلادی نشان می دهد که دولت محافظه کار «مارگارت تاچر» برای متوقف کردن تلاش های دیکتاتور عراق برای افزایش و استفاده از مواد سمی در جریان جنگ علیه ایران، خواهان یک اقدام بین المللی بوده است.
ایندیپندنت نوشت: «یک سند بسیار محرمانه وزارت خارجه انگلیس که در آرشیو ملی «کیو» در غرب لندن فاش شده، نشانگر آن است که تمایل مقامات ارشد (انگلیس) برای پیگیری این ایده، بعد از دریافت اطلاعاتی از آمریکایی کم شده است.
بعد از جنگ ایران و عراق، مشخص شد انگلیس در میان چند کشور غربی بوده که عراق اغلب با اطلاع سرویس های اطلاعاتی آنها، تجهیزات و مواد خام برای تولید سلاح های شیمیایی دریافت می کرده است. تخمین زده می شود که حدود ۱۰۰ هزار ایرانی تا پایان جنگ در سال ۱۹۸۸ میلادی، بر اثر گازهای شیمیایی و اعصاب عراق کشته شده اند.
این روزنامه افزود: در میان تاسیسات ساخته شده توسط رژیم صدام، یک کارخانه ۱۴ میلیون پوندی تولید کلر که در سال ۱۹۸۵ میلادی توسط یک شرکت انگلیسی تجهیز شده و مجوز آن را نیز دولت انگلیس صادر کرده بود، قرار دارد. این مجوز در حالی از سوی دولت انگلیس صادر شد که وزارت خارجه این کشور هشدار داده بود که به احتمال قوی این تجهیزات می تواند برای ساخت گاز خردل بکار گرفته شود.
گاردین نیز روز جمعه در این ارتباط نوشته بود: اسناد منتشر شده وزارت خارجه انگلیس مربوط به سال ۱۹۸۳ میلادی، حاکی از آن است حتی قبل از آنکه عراق به طور گسترده از گازهای سمی علیه ایرانی ها استفاده کند، دیپلمات های انگلیسی از برنامه فناوری پنهانی بغداد آگاه بودند.
چگونگي زمينه چيني غرب براي حمله به عراقدولت جورج بوش، رئیس جمهور وقت آمریکا پیش از حمله به عراق ادعا کرد بازرسیهای سازمان ملل آخرین فرصت برای این کشور هستند تا شبهات درباره برنامه سلاحهای کشتار جمعی خود را از بین ببرند و از وقوع جنگ اجتناب کنند.
علیرغم این ادعاها، آمریکا هرگز بازرسان سازمان ملل را به حساب نیاورد و در عوض آنها را ابزارهایی برای هدف آغاز جنگ دید. امیدواری آمریکا در آن زمان این بود که صدام، یا بازرسان سازمان ملل را به طور مستقیم به این کشور راه ندهد یا این بازرسان، در صورت کسب مجوز ورود به خاک عراق، مسیر جنگ را هموار کنند.
وقتی بازرسان سازمان ملل در نوامبر سال ۲۰۰۲ بارها از مکانهای مورد ظن آمریکا دیدن کردند و هیچ شواهدی در تأیید این برنامهها نیافتند، کاخ سفید ادعا کرد که عراق بازرسان سازمان ملل را بازی داده است.
اولین بازرسیها از عراق در ارتباط با ادعاهای تسلیحات شیمیایی این کشور در سال ۱۹۹۱ بعد از قطعنامههای ۶۸۷ و ۷۱۵ صورت گرفته بود. همچنین طی این بازرسیها مشخص شد عراق بخش اعظمی از سلاحهای کشتار جمعیاش را در دهه ۱۹۸۰ میلادی و در زمان جنگ با ایران ساخته بود اما تاریخ مصرف بسیاری از آنها منقضی شده و بلااستفاده شده بودند.
بازرسان سازمان ملل چندین مرحله دیگر از عراق بازدید کرده و اطمینان حاصل کرده بودند عراق برنامههای تسلیحاتی دیگری ندارد؛ اما علیرغم تمام اینها ظن آمریکا به دولت صدام حسین ادامه داشت.
سال ۲۰۰۲ دولت جورج بوش تصمیمش را برای جنگ با عراق گرفته بود، اما مشکلی که با آن مواجه بود، دست و پا کردن توجیهی برای معقول جلوه دادن جنگ بود.
در مارس ۲۰۰۲؛ دفتر تونی بلر، نخستوزیر وقت انگلیس به کاخ سفید پیشنهاد داد که دور جدیدی از بازرسیهای سازمان ملل میتواند راه خوبی برای تحریک به جنگ باشد. انگلیس فکر میکرد عراق از ورود بازرسان جلوگیری خواهد کرد و این موضوع نه تنها توجیهات منطقی برای جنگ ایجاد میکند بلکه فضا را هم برای حمایتهای عمومی از حمله به عراق مهیا خواهد کرد. بازرسیهای جدید سازمان ملل در نوامبر سال ۲۰۰۲ به موجب قطعنامه ۱۴۴۱ آغاز شد.
بازرسان سازمان ملل فهرستی از ۵۵۰ سایت مشکوک در اختیار داشتند. پس از بازدیدهای مکرر، نصب دوربینهای نظارتی و پروازهای اطلاعاتی در هیچیک از انها شواهدی از برنامه تسلیحاتی مشکوک یافت نشد.
از تأسیسات «الدوره» که برای ساختن سلاحهای کشتار جمعی ساخته شده بود، مخروبههایی بیشتر بر جای نمانده بود، سایت هستهای «الفرات» مکانی برای نگهداری مواد شیمیایی تجاری بود و «الترامیه» که در خلال یکی از حملات عراق در دهه ۱۹۹۰ تخریب شده بود هر گز بازسازی نشده بود.
بنابراین، مجموع این مشاهدات باعث شد بازرسان آژانس در دسامبر سال ۲۰۰۲ گزارش بدهند آنها هیچ برنامه فعال سلاحهای کشتار جمعی یا برنامه هستهای در عراق نیافتهاند.
در همان زمان، رویکرد آمریکا تشکیک در بازرسیهای سازمان ملل بود. جورج بوش در دسامبر سال ۲۰۰۲ گفت به اینکه عراق با سازمان ملل همکاری کند، شک دارد.
دولتمردان آمریکایی در مرحلههای بعد با قطعیت از نتایج ارزیابیهای جامعه اطلاعاتیشان داد سخن دادند. آنها میگفتند نه تنها از وجود سلاحهای کشتار جمعی در عراق خبر دارند، بلکه از مکان آنها و حتی هویت سازندگان این سلاحها هم باخبرند. با این زمینهها جنگ با عراق در مارس سال ۲۰۰۳ شروع شد.
پس از جنگ، بازرسان تسلیحاتی سازمان ملل و بازرسان آمریکایی جستجوی ۱۵ ماههای برای یافتن سلاحهای شیمیایی داشتند، اما نتیجه فاجعهبار بود؛ هیچ سلاح کشتار جمعی در عراق یافت نشد.
سالهای پس از جنگ حقایق زیادی را آشکار کرد. گزارشی از سازمان سیا در سال ۲۰۰۴ به این نتیجه رسید که عراق سلاح کشتار جمعی نداشته است. اما مهمترین سخنان درباره برنامه تسلیحاتی عراق را هانس بلیکس که سرپرست تیم تسلیحاتی سازمان ملل بود به زبان آورد و با انتقاد تند طرفداران حمله به عراق در آمریکا روبرو شد.
هانس بلیکس در ۱۴ فوریه سال ۲۰۰۳، یعنی حدود یک ماه قبل از حمله آمریکا به عراق طی گزارشی به شورای امنیت سازمان ملل گفت که تیم تحقیقاتی سازمان ملل بیش از ۴۰۰ بازرسی را از بیش از ۳۰۰ سایت مشکوک در عراق به عمل آورده است؛ وی تأکید کرد: «تا به این تاریخ نتایج حاصل شده با آنچه دولت عراق اعلام کرده همخوانی دارد.