نظر منتشر شده
۱۵
توصيه به ديگران
 
کد مطلب: 268868
بخش دوم: دستاوردِ پزشکی؛
برندۀ ایرانیِ مدالِ یونسکو در فناوری نانو
احمد جلالی*، 8 اردیبهشت 94
تاریخ انتشار : سه شنبه ۸ ارديبهشت ۱۳۹۴ ساعت ۰۸:۴۰
در بخش اول این مقاله، گفتیم که مدال یونسکو برای «مشارکت موثر در ترویج علوم و فنون نانو» در شاخۀ پزشکی به دکتر سودابه داوران، استاد دانشگاه علوم پزشکی تبریز تعلق گرفت. و نیز گفتیم که تکریمِ دانشمند تکریمِ دانش است، و تشویقِ به دانش. دانشگاه ها و اساتید دیگری نیز در همین حوزه نانو در کشور ما فعالیت‌های درخشانی دارند، و آنچه در اینجا می آید نمونه ای است از این موفقیت‌ها.  با همین انگیزه، در این بخش، به کوتاهی توضیح می دهیم که موضوع تحقیقات ایشان که مورد توجه کمیتۀ علمیِ مدال قرار گرفت چیست، و به چه کار می آید.

******
تخصص بنده نیست ولی در صحبت با دکتر داوران، تلاش کردم ماجرا را تا اندازه ای بفهمم. به زبانِ خیلی ساده، او و همکارانش تلاش می کنند با استفاده از حامل های نانو ساختار، سیستم های دارورسانی جدیدی را توسعه بدهند. می خواهند یک نوع سامانه های پلیمری هوشمند درست کنند تا در ساختن سیستم های دارورسانی هدفمند برای تشخیص و تصویربرداری و درمان سرطان بکار برود؛ سیستم های داروسازی خوراکی انسولین فراهم آورند؛ داربست های نانو ساختار بسازند تا در مهندسی بافت های بدن ما مورد استفاده قرار بگیرد و راهِ رشد و تمایز سلول های بنیادی در پزشکی ترمیمی را هموارتر کنند.

اما آن ابتکار تحقیقاتی و بدیعِ علمی که سهم عمده را در دریافت این مدال داشته این است که ایشان و همکارانش موفق شده اند یک سامانه دارو رسانی جدید برای درمان سرطان ارائه کنند که در آن، علاوه بر استفاده از دارو های ضد سرطانی جدید، از نانو ذرات مغناطیسی جدید هم بهره برده اند. و نیز از پلیمر هایی استفاده کرده اند که به اصطلاح هوشمند هستند و می توانند به محرک های سیستم بیولوژیک پاسخ بدهند. سیستم دارورسانی مغناطیسی می تواند با اِعمال میدان مغناطیسی خارجی به محل تومور هدایت شود و دارو را تماما در محل تومور آزاد کند و کمترین تجمع را در سلول های سالم بدن داشته باشد.

نکته این است که، دما و pH سلول های سرطانی متفاوت از سلول های سالم است بنابراین می توان پلیمرهایی برای حمل دارو طراحی و تهیه کرد که دارو را فقط در شرایط منطبق با منطقه تومور آزاد کنند. فایده اش این است که عوارض جانبی سایر دارو های ضد سرطان را ندارد و بر روی سلول های سالم از جمله کبد، کلیه ها، قلب، مو و ریه دیگر تاثیری نمی گذارد و مستقیما فقط خود تومور را هدف می گیرد.

احوال خاص تومور مثل یک مکانیزم ماشه عمل می کند که باعث آزاد شدن هدفمند دارو می شود. به این ترتیب، تیرِ دارو شلیک می شود فقط به همان نقطه که لازم است بشود و جاهای دیگر را زخمی نمی کند. علاوه بر این، دارویی که همراه با نانوذرات مغناطیسی در داخل این سامانه تعبیه شده، علاوه بر تاثیر داروئی، این حسن را هم دارد که با اِعمالِ میدان مغناطیسی خارجی، در نقطۀ هدف حرارت تولید می کند و این حرارت هم به نوبۀ خود، عرصه را بر سلول های بدخیم تنگ می کند و آنها را از بین می برد . پس با یک تیر دو نشان می زنیم، یعنی هم خودِ دارو با مکانیزم های مختلف رشد سلول های سرطانی را متوقف می کند و هم حرارت آنها را می کشد. در واقع، دارو با مکانیزم خاص خودش، از یک جبهه وارد نبرد با تومور میشود، و حرارت ناشی از مغناطیسی شدن آن سامانۀ پلیمری هم از جبهۀ دیگر یورش می برد. مثل یک حملۀ گاز انبری. دارم حال و هوای ماجرا را توصیف می کنم، اگر درست فهمیده باشم! به هر حال، متخصصین خواهند بخشید و اصلاح و تکمیل خواهند فرمود.

بنابراین، تازگی کار عبارت است از استفاده از نوع پلیمر های جدیدی که امکانِ سه عکس العمل متفاوت را با هم دارد. هم به دمای بالا حساس است، هم به pH پایین، و هم به میدان مغناطیسی. بر این اساس، دو حملۀ همزمانِ به تومور سرطانی صورت می گیرد که تاثیرش خیلی بیشتر است از دارو هائی که الان به صورت مرسوم برای شیمی درمانی استفاده می شود و ناگزیر به جاهای دیگر بدن آسیب می رساند. این درمان ها حتی وقتی تومور بد خیم، متاستاز هم داده باشد، تا حدودی می تواند موثر واقع شود.

******
زمینه دیگر تحقیقات دکتر داوران و همکارانش، تهیه ابزارهای حساسی به نام نانو بیوسنسور است، یعنی بازرسانِ زیستیِ نانو، که می تواند با تشخیص برخی مولکو لهای خاص در غلظت بسیار پایین در بدن انسان، احتمال سرطانی شدن سلول ها را پیش از موعد تشخیص دهد. حرف او این است که هرچند الان با قطعیت نمی شود گفت که سرطان توسط نانو تکنولوژی در۱۰سال آینده درمان خواهد شد ولی با قطعیت می توانیم بگوییم که با استفاده از نانو بیو سنسورها، که مثلِ کاراگاهِ زیستی عمل می کنند، سرطان قابل کنترل خواهد شد. زیرا اولویت اول ما، تشخیص دقیق در مراحل اولیه است.

نانو بیو سنسورها یک سری ابزار های تجزیه و تحلیل گر هستند که در بازرسی بدن ما، می توانند کشف کنند که یک سلول عقلش را از دست داده و هوس تکثیر بیجا و بی حساب و کتاب به سرش زده، بی درنگ زنگ خطری را به صدا در می آورند و از نطفۀ آشوب و تمرد از نظمِ مجاز خبر می دهند که تا دیر نشده باید محاصره و دستگیر و نابود شود. با این بیومارکرها، یعنی نشانگرهای زیستی، این علامت خطر را در خون بیمار یا در مایعات بیولوژیک می شود تشخیص داد. با این سیستم ها در واقع، حوزۀ کارکردِ حواس پنجگانه مان را به چندین برابر افزایش می دهیم در جهت سلامت انسان و از راهِ تشخیص به موقع این بیماری. می شود امیدوار بود که در آینده، یک پزشک در مطب خودش بتواند با یک دستگاه ساده تشخیص بدهد که بیمار او دارد سرطانی می شود و کنترل و جلوگیری کند.

همچنین، توانسته اند سامانه های دارو رسانی را ابداع کنند که هم دارو های آبدوست و هم دارو های آبگریز را در خودشان نگه دارند که در ساخت آنها، غیر از داروهای شیمیائی، از داروهای با مبنای گیاهی خاص و بومی کشور خودمان هم استفاده شده است. پس می شود امید داشت که از این طریق، ایران بتواند یک داروی ضد سرطان جدید را به دنیا معرفی کند. باشد که، در جائی و در حدی، پریشانی را آرامشی برسد و آلام آرام پذیرد. چه دستاوردِ بزرگی خواهد بود این و چه خدمتی.

*******
ایشان و همکارانش، حدود ده سالی است که مرکز تحقیقات نانوتکنولوژی دارویی دانشگاه علوم پزشکی تبریز را راه انداخته و پروژه های زیادی هم اجرا کرده اند. نکتۀ مهم این است که در رشته نانوتکنولوژی دارویی و نانوتکنولوژی پزشکی در سطح کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می گیرند، فارغ التحصیل های ممتازی هم داشته اند که الان اساتید دانشکده های پزشکی داخل و حتی خارج از کشور هستند. بنده معتقدم که اگر یک مرکز علمی و تحقیقی دانشجو بگیرد، ماندگار و پویا خواهد شد.
*****
با یادآوری این مثالِ تصویرسازِ قرآنی، این یادداشت را به پایان می برم: «کلمۀ پاک، چون درختى پاك است، ريشه‌اش در زمين استوار و شاخه‌هايش سر بر آسمان».

*سفیر ایران در یونسکو، ۲۷ فروردین ۱۳۹۴، پاریس.
 
 
۱۳۹۴-۰۲-۰۸ ۰۹:۰۷:۰۷
دیروز هم این سوال را کردم، یک محصول را نام ببرید که از طریق نانو تکنولو ژی در ایران و در مقیاس صنعتی ساخته شده باشد. ضمنا" موضوع تحقیق این خانم دکتر چندین و چند مرکز تحقیقاتی در ایران و جهان بر روی آن کار می کنند. به وب سایت پژوهشگاه ابن سینا و دانشگاه تربیت مدرس مراجعه کنید. (2853430) (alef-13)
 
۱۳۹۴-۰۲-۰۸ ۱۱:۲۶:۲۰
بله دوست گرامی. در دنیا همزمان عده ای روی یک موضوع کار میکنند. مگر این نوشته گفته که کس دیگری کار نمیکند؟ این چه ربطی دارد به موفقیت خانم داوران یا به نوشته اقای جلالی؟ داوران مقالاتی در تحقیقات خود نوشته و منتشر کرده و برنده مدال شده. آن دیگرانی هم که تحقیق می کنند این نتایج را تکمیل خواهند کرد. در همه کارهای دانشگاهی همینطور هست. حالا کجای این اشکال دارد من نفهمیدم. (2853768) (alef-13)
 
۱۳۹۴-۰۲-۰۸ ۱۱:۵۹:۲۷
دوست عزیز ، این مقاله توزیع نداده که دلیل اصلی دادن تقدیر نامه (مدالی به ایشان داده نشده) چه بوده. اگر موضوع تحقیقات بوده چه کار جدیدی (Nobility) ایشان انجام داده اند؟
یکی از عیوب ما ایرانیها این است که چشم بسته از کسی بسیار تمجید می کنیم ویا بد می گوییم. این نوع موضع گیری به هیچ عنوان علمی نیست. بهتر این بود که متن تقدیرنامه عینا" درج می گردید تا واقعیت امر مشخص شود. یا توضیح داده می شد که اهمیت( Credibility )این تقدیرنامه به چه میزان است.
در خارج از ایران دادن تقدیر نامه امری مرسوم است. حقیر خود سالها پیش که در آمریکا مشغول تحصیل بودم تقدیر نامه ای از آمریکن کمیکال سوسایتی (ACS) به عنوان دانشجوی برجسته در رشته شیمی دریافت کردم که دلیل آن گرفتن نمرات بالا و انجام پژوهش در امر شیمی بود. (2853924) (alef-13)
 
۱۳۹۴-۰۲-۰۸ ۱۴:۳۹:۲۶
هموطن گرامی. مثل اینکه شما یونسکو را نمی شناسید. این سازمان بخش عملی و آموزشی و فرهنگی سازمان ملل است و تصمیماتش از کمیته های تخصصی باید بگذرد. وانگهی نویسنده مقاله خواسته معرفی کند که چنین فعالیت علمی دانشگاه تبریز مورد توجه کمیته بوده و مدال هم گرفته. مگر ایشان کارهای دیگران را نفی کرده؟ سفیر کشور در یونسکو که وظیفه ندارد برود ببیند مراکز مختلف کشور چه کاری کرده یا نکرده اند. وظیفه ایشان این است که ارتباط علمی و فرهنگی و آموزشی کشور را جاهای دیگر در دنیا و مجامع بین المللی تسهیل کند. (2854610) (alef-13)
 
۱۳۹۴-۰۲-۰۸ ۱۵:۴۶:۴۳
ای کاش این بانو دانشمند ایرانی با حجاب برتر در این مراسم شرکت می کرد. (2854891) (alef-13)
 
۱۳۹۴-۰۲-۰۸ ۱۴:۴۴:۵۴
فکر کنم اگر شما بخش اول مقاله و این بخش را دقیق بخوانید توجه میفرمائید که گفته به بهانه این مدال می خواهد از اصل تلاش علمی در همه جای کشور قدردانی کند. «بی توقع نامی، گاه حتی به تلخ کامی! دست و دلِ همۀ این خادمانِ شریف پر برکت و گرم باد که نام این مرز پر گهر را بلند می دارند و به بلندی آواز می دهند. با نام و بی نام......» (2854634) (alef-13)
 
۱۳۹۴-۰۲-۰۹ ۱۲:۴۵:۴۹
ببخشید شما ایرانی هستد یا با خانم دانشمند مشکل شخصی دارین یا اینکه حتماً تحمل پیشرفت دیگران براتون سخته ؟ عزیز من در دانشگاههای معتبر خارج به علم و تحقیق ارزش می دهند سفارشی نیست که ؟ مطمئناً تحقیقات دانشمند بزرگوار بسیار ارزش علمی دارد که این همه مورد توجه قرار گرفته است. کمی تحمل خودتون رو زیاد کنید . (2857228) (alef-13)
 
۱۳۹۴-۰۲-۱۰ ۱۳:۱۳:۳۰
در تایید نظر این هموطن عرض میکنم که چقدر متواضعانه و جامع و دلسوزانه نوشته شده به قلم آقای جلالی. من همکار دکتر جلالی بوده ام در دانشگاه و ایشان را میشناسم و حس میکنم که معلوم میشود که آن عشق به کارهای فرهنگی برای ایران که در ایشان ست در ترویج علوم هم به همان اندازه هست. بسیار استفاده کردیم استاد عزیز از نوشته شما. شما تلاش کردید به بهترین شکل یک بانوی محقق و دانشگاهی کشور را تشویق کنید و به همه معرفی کنید و اینکار را با نیت ملی و منافع ملی انجام میدهید و نه تجلیل فقط از یکنفر. (2859324) (alef-13)
 
۱۳۹۴-۰۲-۰۸ ۰۹:۵۶:۲۵
خدا را شکر که امروز اول صبحی یک مقاله درست و حسابی و مفید خواندم. چقدر هم خوشحال شدم از اینجور فعالیتهای علمی که در ایران داریم. کاش همه موضوعات علمی و تخصصی را با همین قلم شیوا و روان و قابل فهم می نوشتند. احسنت به این قلم. یک چیز را هم باید نتیجه بگیریم که کسانی موفق به خدمت میشوند که روحیه مثبت داشته باشند و اعتقاد هم داشته باشند و تخصص هم داشته باشند چه در دانشگاه تبریز باشد چه در سازمان یونسکو. دعا کردم برای هم دکتر داوران و هم دکتر جلالی. الف عزیز. ترا بخدا از اینجور مقالات بزن. کار کشور با این فعالیتها درست میشه نه با شعارها و دعواهای تکراری و خسته کننده. (2853522) (alef-13)
 
م ق ن
۱۳۹۴-۰۲-۰۸ ۱۰:۲۱:۴۹
سلام وسپاس ازاینکه نام ایران و اسلام وشیعه را پر اوازه نمودید.عبادتتان مفبول درگاه اجدیت باذ.زیرا اندیشیدید که ارزش یک ساعت ان معادل هفتاد سال عبادت است.شما افتخار مردم و میهنید. (2853572) (alef-3)
 
دانشگاهی
۱۳۹۴-۰۲-۰۸ ۱۴:۳۲:۲۵
تشکر میکنم. هرچند که این بحث تخصصی است و جای آن در رسانه های تخصصی است ولی من میفهمم چرا آقای جلالی این گزارش خوب و جامع را نوشته و منتشر کرده از جهت وظیفه نمایندگی ایران در یونسکو که میخواهد راه ارتباط علمی میان مجامع علمی ایران با مجامع دیگر را باز کند و هموار کند و تشویق کند که سرمایه گذاریهای کشور در این جهات باشد. همانطور که در بخش اول مقاله آمده هدف تعریف و تمجید از یک فر نیست بلکه تشویق به کار تحقیق علمی است. من دانشگاهیم و میدانم که استادهای ما با چه مشکلاتی از تحریم و فضاهای داخی مواجه هستند بنابراین اینکه سفیر کشور ما از زحمات آنان بگوید و به سهم خود آنها را معرفی کند موجب دلگرمی میشود و جوانها هم علاقه مند میشوند. مشکلات خیلی داریم ولی همه اش که با منفی بافی نمیشه مشکلی را حل کرد. از اینکه دکتر جلالی احترام کرده و زحمت کشیده و توجه کرده و کار این استاد محترم را در یونسکو و در ایران معرفی کرده بسیار سپاسگزارم . همکاران منهم متشکرند. (2854580) (alef-13)
 
۱۳۹۴-۰۲-۰۸ ۲۱:۱۴:۱۸
سلام
از هر جهت جالب بود. بايد جامعه علمي را بها داد بيشتر. همين كاري كه سفير جمهوري اسلامي ايران ميكند را بايد همه مسولان علمي فرهنكي كشور بكنند. همه محقان ما موفق باشند هم براي خدمت به مردم و هم قدرت عمومي كشور (2855779) (alef-13)
 
ببتو
۱۳۹۴-۰۲-۰۹ ۰۹:۵۲:۲۶
هر چه هست باعث افتخار است.همین که یکم دنیا بفهمه که ایران همش بحث سیاسی و حرفهای غیر منطقی نیست جای شکر و تقدیر داره. (2856623) (alef-13)
 
محمد
۱۳۹۴-۰۲-۰۹ ۱۰:۳۷:۰۰
با سلام و احترام درود خدا بر شما و ديگر دانشمندان محترم
شير مادر حلالت باد مرد م به وجود شما افتخار مي كنند با تشكر (2856781) (alef-13)
 
نیایش
۱۳۹۴-۰۲-۰۹ ۲۲:۳۳:۱۴
فقط کلید کنید رو حجاب.کار دیگه ندارید.نمیدونم اینهمه خانم محجبه ی مفت خور چه گلی به سر این مملکت زدن.البته من اصلا حجاب رو نفی نمیکنم.ولی یاد بگیرید به یک زن احترام بگذارید به خاطر زحماتی که تو زندگیش کشیده نه صرف چادری که رو سرشه.خسته ام از اینهمه کوته فکری.میدونم منتشر نمیشه.خواستم حرف دلمو بنویسم. (2858684) (alef-13)
 


نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.