مقدمه
شايد در ظاهر امر، افزايش قيمت جهاني نفت طي دهه گذشته كه منجر به كسب بالاترين درآمدهاي نفتي قرن اخير در دوره دولتهای نهم و دهم شد، دولت مردان و مردم را خوشحال كرد كه درآمد کشور افزايش يافته است.**************
• در این حالت، درآمد حاصل از فروش دارایی افزايش يافت اما توليد ثروتی رخ نداده بود. این درآمد زودگذر است چون درآمدزايي و تولید ثروت حاصل دسترنج كارگر ايراني در خطوط توليد كارخانجات و عرضه و صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا نیست بلکه درآمد ناشی از فروش سرمایه و دارايي تمام شدنی است.
باید باور كنيم كه نفت خام را به بهاي ناچيز به بازار جهاني می فروختیم و میفروشیم و مشتريان نفت ما، عمدتاً " آن را در چرخه صنعتشان بكار میگیرند و به توسعه و پيشرفت و توليد و اشتغال كشورشان كمك میکنند و ما در ازاي درآمدهاي نفتي، كالاهاي توليدي كشورهاي مختلف را وارد و مصرف میکنیم و به اشتغال و توليد و رشد اقتصادي واقعي كشورهاي ديگر كمك میکنیم.
• یعنی ما به دو طریق به صنعت و تولید و رشد اقتصادی دیگر کشورها کمک میکنیم: یکی صادرات نفت خام و دیگری واردات کالاهای نهایی.
• ما به "خام فروشي " عادت کردهایم. درآمدهاي سرشار نفتي، ما را تنبل و مصرف كننده بار آورده است نه صنعتگر و توليد كننده.
تحقق اقتصاد مقاومتی با اقتصاد متکی به درآمد نفت خام ممکن نیست اما برای تحقق این هدف، نیازمند منابع درآمدی و تولید ثروت مطمئـن و پایدار برای جایگزینی درآمد نفت هستیم.
• این تولیدثروت و درآمد مطمئـن و پایدار را را باید در صنعت جستجو کرد.
در حال حاضر با تحریم نفتی و سپس کاهش قیمت نفت، درآمد نفتی کشور تقریباً " به یک پنجم درآمد قبل از تحریم رسیده است، یعنی ناخواسته، کاهش وابستگی به نفت را تجربه میکنیم هرچند بودجه جاری و عمرانی زیر فشار است.
• آیا نمیتوانستیم یا نمیتوانیم با صادرات غیرنفتی کالاها و فراوردههای باارزش افزوده بالا، جای کمبود درآمد نفت را پر کنیم؟ پاسخ مثبت است.
• این نگرانی جدی وجود دارد که با رفع تحریم فروش نفت، دوباره به درآمدهای سرشار نفت خام وابسته شویم و از تجربه خوب ناخواسته دو سال اخیر استفاده نکنیم و دوباره صنعت را فراموش کنیم همانگونه که تولید از هدفمندی یارانهها سهمی نبرد.
• همچنین با رفع تحریمهای بانکی، به منابع عظیم داراییهای ارزی بلوکه شده سالهای اخیر دست مییابیم. ظاهر امر مثبت و خوشحال کننده است اما چه برنامه ای برای این منابع داریم. آیا قرار است مانند قبل، بخش عمده آن به هر نحو بین مردم توزیع یا صرف واردات کالاهای مصرفی شود که نتیجه ای جز تورم بالا، بیکاری، رشداقتصادی منفی، رکود تورمی، اتمام منابع و ... نخواهد داشت یا قرار است با کمک به چرخ تولید و صنعت، به تولید ثروت ملی، رشد اقتصادی، اشتغال مولد و ... کمک کند؟
• پیشنهاد میشود تا زمانی که برنامه درستی برای استفاده بهینه از این منابع برای تولید ثروت از طریق توسعه صنایع مولد با ارزش افزوده بالا نداریم، دست به ارزهای بلوکه شده نزنیم و آن را هدر ندهیم و اتفاقاً " از تحریم نفت و کاهش شدید وابستگی بودجه به نفت هم استقبال کنیم.
استفاده از منابع ارزی آزاد شده در صنعت برای تولید ثروت و جایگزینی درآمد نفتبا یک برنامه مناسب (شايد در يك افق ۳ تا ۵ ساله)، با حمایت درست از صنعت دارای مزیت نسبی رقابتی و ارزش افزوده بالا و ايجاد بسترها و زیر ساختهاي مناسب، حتی میتوانیم به نقطه ای برسیم که از درآمد صادرات نفت خام بی نیاز شویم:
۱. تخصیص بخش عمده ارزهای آزاد شده بصورت تسهیلات ریالی یا ارزی با بهره زیر ۵% به سرمايه گذاري در اولویتهای داراي بالاترين ارزش افزوده و ترجیحاً " زود بازده (نه با تعريف سابق طرحهای زود بازده) و داراي بازارهاي جذاب صادراتي یا دارای قابلیت جایگزینی واردات. (مانند سيمان، صنايع پليمري، محصولات كشاورزي و دامي و ...)
*حمايت از توليدكنندگان برای انتقال تكنولوژي، خطوط تولید، ماشين آلات و دانش فنی در توليداتي كه در كشور بازار قابل توجهي داشته يا فرصتهای صادراتي بزرگي دارند. (استفاده از ظرفیت خالی بنگاههای تولیدی، افزایش بهره وری و اشتغال)
*حمايت از سرمايه گذاري بخش خصوصي با جذب سرمايه گذاران خارجي در توليد كالاهاي مصرفي داراي حجم و ارزش بالا در واردات كشور كه كشورمان در توليد آنها داراي مزيت نسبي است يا میتواند مزيت نسبي را كسب كند. (مثال: علوفه، دانههای روغني، غلات، لوازم خانگي و ...)
۲. ايجاد و توسعه پالایشگاهها و صنایع پتروشیمی جديد و پيشرفته و بازسازي و بهبود فرايندهای موجود براي افزايش راندمان آنها با هدف تولید محصولات فرآوری شده برای جایگزینی واردات و توسعه صادرات.
۳. تعريف بستههای تشويقي مالياتي و بيمه اي براي افزايش سرمايه گذاري بخش خصوصي در افزايش توليد براي بازار داخل و صادرات، نوآوري و كاهش مصرف انرژي و افزايش اشتغال.
۴. وابسته كردن درآمد دولت به توليد بخش خصوصي يعني ماليات: بهبود فضاي كسب و كار و حمايت از توليد بخش خصوصي با هدف رشد توليد و اشتغال و كسب درآمدهاي مالياتي ناشي از توليد و حركت چرخ صنعت.
۵. فرهنگ سازي براي ارزش نهادن بر "كار و توليد " و اجراي سیاستهای كلان اشتغال، ابلاغ شده از سوي مقام معظم رهبري در سال ۹۰
جمع بندی:
بدلایل زیر، صنعت، "مطمئنترین و بهترین حساب پس انداز " برای ارزهای آزاد شده است:
۱. برگشت اصل سرمایه حتی با سود تعریف شده به بیت المال (صندوق توسعه ملی)
۲. کمک به خروج از رکود، رشد اشتغال پایدار، افزایش بهره وری و رشد اقتصادی پایدار
۳. کمک به کاهش واردات کالاهای مصرفی و افزایش صادرات غیر نفتی
۴. کاهش تورم، تقویت پول ملی و افزایش قدرت خرید تورم
۵. کاهش وابستگی به درآمد نفت خام، تحقق اقتصاد غیر نفتی و تحقق اقتصاد مقاومتی
۶. کمک به جذب سرمایه گذاران خارجی در بخش صنعت چه بصورت مستقیم و چه بصورت مشارکتهای بین المللی تولیدکنندگان داخلی
۷. مثبت شدن تراز تجاری صادرات غیر نفتی، افزایش سهم ایران در تجارت بین الملل و تبدیل شدن ایران به قدرت بزرگ اقتصادی منطقه با توسعه پایدار صنعتی
دست به دست هم دهیم به مهر میهن خویش را کنیم آباد