کد مطلب: 213659
ضرورت و راههای احیای دریاچه ارومیه/1
دریاچه آرال، آینه عبرت
غلامعلی نجفی*، پویا نجفی، 10 بهمن 92
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۱۰ بهمن ۱۳۹۲ ساعت ۰۷:۳۳
بخش اول: تحلیلی از وضعیت موجود
۱- تحلیلی از وضعیت موجود
حوضه آبریز دریاچه ارومیه، ۵۱۸۷۶ کیلومتر مربع است که با داشتن دشت‌هایی مانند دشت تبریز، ارومیه، مراغه، مهاباد، میاندوآب، نقده، سلماس، پیرانشهر، آذرشهر، و اشنویه از کانون‌های ارزشمند زندگی و فعالیت به‌شمار می‌رود. حجم آب دریاچه ارومیه در مساحت ۵۸۲۲ كیلومتر مربع و باعمق متوسط ۵/۴ متر بالغ بر ۳۱ میلیارد مترمكعب تخمین زده میشود.
پارك ملی دریاچه ارومیه با وسعت ۴۶۲۶۰۰ هکتار یکی از ۹ ذخیرگاه زیست كره در ایران به‌شمار می‌رود، و ۲۷ گونه پستاندار، ۲۱۲ گونه پرنده، ۴۱ گونه خزنده، ۷ گونه دوزیست و ۲۶ گونه ماهی، حیات وحش این دریاچه را تشکیل می‌دهند.
آب دریاچه ارومیه بسیار شور است و هیچ‌وقت یخ نمی‌زند و تنها گونه‌هایی از سخت پوستان (آرتمیا)، دیاتوم‌ها و فیتوپلانكتون‌ها در آن زندگی میکنند. آرتمیا سخت پوستی است كه بیش از نیمی از ترکیبات بدن آن پروتئین بوده و منبع غذایی بسیار مناسبی برای پرورش ماهی و میگو است. شرایط مناسب برای آرتمیا وجود املاح به میزان ۱۵۰ گرم در لیتر است، در حالی كه شوری فعلی دریاچه از ۳۵۰- ۳۰۰ گرم در لیتر گذشته است. در نتیجه میزان تراکم آرتمیا نسبت به ۱۰ سال گذشته ۳۰ برابر کاهش یافته و در حال از بین رفتن است.
۲- خشك شدن دریاچه ارومیه یك فاجعه زیست محیطی
ایران سرزمینی خشك است و خشكسالی با انعكاس آن در كتیبه داریوش حداقل تاریخی طولانی و مستند دارد. با این حال دریاچه ارومیه در طول این تاریخ طولانی مشكل چندانی نداشت، و در زمان ما شروع به خشك شدن تدریجی نمود. سطح آب دریاچه طی ۱۳ سال گذشته ۶ متر کاهش داشته است. براساس برخی اطلاعات تا تیر ماه ۱۳۹۲ بیش از ۷۵ درصد از آب آن خشک شده است. بسیاری از کارشناسان با هشدار نسبت به تداوم این موضوع اعلام میکنند در صورت ادامه روند فعلی، تا ۴ سال آینده این دریاچه به طور کامل خشک خواهدشد.
۳- اثرات خشك شدن دریاچه ارومیه
عده‌ای از کارشناسان می‌گویند كه در صورت خشک شدن این دریاچه، هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و اقلیم منطقه را تغییر خواهد داد. به عقیده برخی دیگر در صورت خشک شدن احتمالی دریاچه، شاهد بارش باران نمک در بسیاری از استان‌های همجوار خواهیم بود و ادامه این امر منجر به آواره شدن ۱۳ میلیون نفر خواهد شد.
حداقل این است كه به اعتقاد اكثر متخصصین حاصل این خشك شدنِ تدریجی نابود شدن پارك ملی دریاچه ارومیه است، و غبار برخاسته از بستر بیابانی دریاچه، معیشت و سلامت ۶ میلیون انسان را در منطقه با خطر مواجه می‌سازد.
۴- علل خشك شدن دریاچه
نظرات غالب را میتوان به شرح زیر ارائه نمود:
۴-۱- نظر مسئولین و متخصصین وزارت نیرو و استان‌های آذربایجان شرقی و غربی
مسئولین و كارشناسان امور آب اغلب معتقدند كه دلایل اصلی خشك شدن دریاچه ارومیه، وقوع خشكسالی‌های طولانی مدت، افزایش نیازهای آبی جامعه و بالاخره برداشت بی‌رویه از آبهای زیرزمینی توسط كشاورزان است. بنا بر استدلال آنها افت شدید سطح آب دریاچه ارومیه دقیقا مصادف با خشكسالی فراگیری است كه از سال ۱۳۷۷ آغاز شده و تاكنون نیز كم و بیش ادامه دارد و دقیقا در همین سالها به دلیل در دسترس نبودن آب سطحی مورد نیاز، مردم فشار مضاعفی را به آبهای زیرزمینی وارد كردند، بطوری كه برداشت آب در حوضه دریاچه ارومیه از حدود ۲۵۰ به بیش از ۲۰۰۰ میلیون متر مكعب در سال رسیده است. به عنوان مثال، معاون هماهنگی حوضه‌های آبریز شركت مدیریت منابع آب ایران، آقای یعقوب همتی، اعلام کرد: حوضه‌های آبریز اصلی كشور دچار خشكسالی هیدرولوژیكی هستند و در صورتی كه شرایط به این صورت ادامه یابد، دریاچه ارومیه احیاء نمیشود.
آنها در مقابل مخالفینی كه سدسازی‌ها را عامل این امر میدانند، می‌گویند كه چنانچه احداث سدها به عنوان دلیل اصلی افت سطح آب دریاچه ارومیه می‌بود، لزوما این اتفاق باید از سالهای ۱۳۴۹ یا ۱۳۵۰ كه بزرگترین سدهای این حوضه یعنی سدهای مهاباد و بوكان به ترتیب با حجم مخازن ۱۷۰ و ۵۳۰ میلیون متر مكعب در این حوضه به بهره‌برداری رسیدند، خودنمایی می‌كرد.
حتی برخی از آنها می‌گویند كه چنانچه با تامین به موقع اعتبارات مورد نیاز، سدسازی از سرعت مناسب‌تری در سالهای گذشته برخوردار می‌گردید، امكان تامین و مدیریت آب مورد نیاز توسعه منطقه فراهم میشد و لزومی به برداشت‌های بی‌رویه از آب زیرزمینی توسط مردم احساس و وضعیت دریاچه ارومیه به این شدت وخیم نمی‌شد.
به نظر این گروه، اصلاح امر از طریق مدیریت مصرف آب در زمان خشكسالی‌ها، بستن چاههای غیرمجاز، تنظیم برداشت آب زیرزمینی حداكثر در حد تغذیه سفره آب زیرزمینی، اصلاح الگوی کشت و اصلاح الگوی آبیاری مزارع و باغات، و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی اطراف دریاچه ارومیه امكان پذیر است.
۴-۲- نظر مخالفین سدسازی و سازمان‌های مردم نهاد دوستدار طبیعت
این دسته از كارشناسان می‌گویند كه بعد از سدسازی‌های دو دهه اخیر این مشكل حاصل شد. آورد رودخانه‌های مهمی مثل زرینه‌رود، و سیمینه‌رود سدبندی و متوقف شد، و پس از آن این امر با ساخت نزدیك به ۵۰ سد در ۱۴ آبخیز مشرف به این دریاچه تشدید گردید، بطوری كه آورد سالانه ۵/۵ میلیارد مترمکعب آب این رودخانه‌ها دیگر به دریاچه نرسید.
آنها اضافه می‌كنند كه در صدها جلد گزارش تهیه شده برای نزدیك به ۵۰ سد حوضه دریاچه ارومیه، نه به خشکیدن دریاچه و نابودی پارک ملی ارومیه و نه حتی به كاهش سطح دریاچه و آب آن اشاره نشده است، و لذا این مطالعات را دستوری و كاری در توجیه سدسازی میدانند. براساس نظر این گروه باز كردن كامل سدها و برگشت آبی كه با ساختن این سدها از ورود آن به دریاچه ارومیه جلوگیری شد، میتوان به تدریج به برگشت وضعیت دریاچه به شرایط قبل كمك كرد.
۵- آیا واقعیت به همین سادگی است؟
مسلما واقعیت به همین سادگی ترسیمی دو گروه نیست. شاید به همین دلیل است كه مسئولین سیاسی استان علت اصلی را مجموعه عواملی مركب از تغییرات آب و هوایی، کاهش نزولات آسمانی، بالا رفتن دمای هوا، عدم استفاده صحیح و بهینه از آب در داخل حوزه آبی، کنترل رواناب‌ها و احداث سدها، حفر چاههای غیرمجاز، و راندمان پایین آبیاری عنوان می‌كنند.
در واقع میتوان عامل اصلی خشك شدن دریاچه ارومیه را نبود اندیشه آینده‌نگری و برنامه بلندمدت، روزمره‌گی تصمیمات، غلبه تفكرات متخصصین سازه‌ای در وزارت نیرو، اصل شدن نمود فیزیكی و ترجیح آن بر حیات انسان و اكوسیستم‌ها دانست. به عبارت دیگر، عوامل بسیاری نظیر راه سازی درون دریاچه، طرحهای توسعه‌ای شهرستان‌های همجوار و نزدیك دریاچه، ساخت نزدیك به ۵۰ سد در آبخیزهای دریاچه ارومیه (بدون رعایت حقابه زیست محیطی و در نظر گرفتن حیات دریاچه)، توسعه باغات و كشاورزی در اطراف دریاچه و رودخانه‌های منتهی به آن (در ۳۰ سال اخیر سطح کشت اراضی پیرامون دریاچه ارومیه، از ۱۵۰هزار هکتار به ۴۱۵ هزار هکتار افزایش یافته است)، توسعه بی‌رویه چاه‌ها (طی ۲۵ سال گذشته بیش از ۲۲ هزار حلقه چاه عمیق برای آبیاری باغ‌ها و مصرف آب شهرها حفر شده است) و برداشت بیش از حد آب زیرزمینی و افت سفره آب زیرزمینی، افزایش جمعیت و فشاز نیازهای آبی ناشی از جمعیت، خشكسالی‌ها و كاهش بارش و آورد رودخانه‌ها، و ... دست به دست هم دادند و چنان فشاری بر اكوسیستم دریاچه ارومیه وارد كردند، كه به وضعیت امروز مبتلا شده است.
۶- دریاچه آرال، آینه عبرت
چون در هشت سال اخیر هیچگونه آمار دقیق و رسمی در مورد وضعیت دریاچه ارومیه، خشك شدن آن، و اثرات این خشك شدن بر فعالیت‌های اقتصادی منطقه و بهداشت و سلامت مردم منتشر نشده است، جز مطالعه تطبیقی سرنوشت فاجعه‌بار دریاچه آرال، برای پی بردن به خطرات احتمالی چاره‌ای وجود ندارد.
دریاچه آرال یک دریاچه آب شور در آسیای میانه میان قره‌قالپاقستان در کشور ازبكستان در جنوب و قزاقستان در شمال، دومین دریاچه بزرگ آسیا و چهارمین دریاچه بزرگ دنیا بود که ۶۸ هزار کیلومتر مربع وسعت داشت؛ دارای حدود ۱۱۰۰ میلیارد مترمکعب آب بود و در قسمت‌هائی عمق آن به ۷۸ متر می‌رسید. این دریاچه عمدتا توسط دو رودخانه آمودریا (جیحون) و سیردریا (سیحون) تغذیه می گردید.
از سال ۱۹۶۰ میلادی که دولت شوروی سابق با هدف افزایش سطح زیر کشت پنبه، از ۵/۳ میلیون به ۵/۷ میلیون هکتار، و افزایش سطح كشت برنج، صیفی‌جات و غلات، آب آمودریا و سیردریا را منحرف نمود، آب ورودی به دریاچه در مقایسه با دهه ۱۹۵۰ به یک‌دهم کاهش یافت و دریاچه با خشکی روبه‌رو شد. هدف این برنامه تبدیل شوروی به صادر کننده پنبه در جهان بود. هدفی که در نهایت تحقق پیدا کرد و امروزه ازبکستان بزرگترین صادر کننده پنبه در جهان است. چنین هدفی در طول حدود ۵۰ سال ضرر هنگفتی در حوزه اقتصاد و سلامت به دولت‌ها و مردم وارد آورد.
خشك شدن دریاچه آرال: خشك شدن دریاچه به علت اینكه بیشتر آب ورودی به آن تغییر مسیر داده بود، در دهه ۱۹۶۰ آغاز شد. آرال از اواسط دهه ۱۹۶۰ پسروی خود را آغاز کرد، و تا ۱۹۹۸ حدود ۶۰ درصد سطح آن خشکید و از ۶۸ هزار کیلومتر مربع در سال ۱۹۶۰، و چهارمین دریاچه دنیا، به ۲۸۶۸۷کیلومترمربع، و هشتمین دریاچه دنیا، در سال ۱۹۹۸ رسید. در این مدت نمك آب هم از ۱۰ گرم در لیتر به ۴۵ گرم در لیتر رسید.
طی خشکسالیهای دهه ۱۹۸۰ هیچ آبی از رودخانه‌ها به دریاچه آرال نرسید و افت متوسط تراز آب آن که در خلال دهه ۱۹۶۰ حدود ۲۱ سانتی متر در سال بود، در دهه ۱۹۷۰ حدود ۶۰ و در دهه ۱۹۸۰ این رقم به ۸۰ تا ۹۰ سانتی متر در سال رسید. لذا این دریاچه در سال ۱۹۸۷ به دو دریاچه کوچک آرال شمالی و آرال جنوبی (بزرگ‌تر از آرال شمالی) تقسیم شد.
آبی که برای کشاورزی مصرف میشد هم رفته‌رفته افزایش می‌یافت و از ۱۹۶۰ تا ۲۰۰۰ به دو برابر رسید. کشت پنبه هم در این دوره دو برابر شد. در نتیجه سطح آب دریا در فاصله سالهای ۱۹۶۲-۱۹۹۴ حدود ۱۶ متر پایین رفت و حجم دریاچه به میزان سه چهارم كاهش یافت.
در سال ۲۰۰۳ دریاچه آرال جنوبی با سرعتی بیشتر از پیش‌بینی‌ها شروع به خشکیدن کرد. در سال ۲۰۰۴ سطح دریاچه به ۱۷۱۶۰کیلومترمربع، یعنی یک‌چهارم مساحت اصلی و شوری آب به پنج برابر رسید، و در نتیجه اکثر جانوران و گیاهان آن از بین رفتند. در سال ۲۰۰۷ دو دریاچه شمالی و جنوبی به ۴ دریاچه یکی دریاچه آرال شمالی، دو دریاچه در شرق و غرب دریاچه جنوبی پیشین و یک دریاچه کوچک بین دریای شمالی و جنوبی تقسیم شدند که همگی در مجموع ۱۰ درصد مساحت اصلی یا اولیه دریاچه را داشتند. شوری آب دریاچه جنوبی هم به ۱۰۰ گرم در لیتر رسید. در سال ۲۰۰۹ تصاویر ماهواره‌ای نشان داد که دریاچه شرقی و دریاچه جنوبی هم به‌کلی خشک شده و دریاچه غربی نیز بسیار کوچک‌تر شده است. تصویر ماهواره‌ای در مارس ۲۰۱۰ از طوفان شنی که بستر خشکیده دریا را به جنوب شرق می‌برد، حكایت می‌كرد.
اثرات خشك شدن: پسروی آب دریاچه موجب تغییرات آب‌وهوایی در منطقه شد، تابستان‌ها گرم‌تر و خشک‌تر و زمستان‌ها سردتر و طولانی‌تر شدند. آب شدن ۲۵ درصد از یخچال‌های تاجیکستان را هم ناشی از اثرات خشك شدن این دریاچه میدانند.
طوفان‌های شن و نمك، بستر خشک شده دریاچه را فرسایش داده و ده‌ها میلیون تن گرد و غبار را در هر سال به مناطق اطراف آن منتقل می‌نمایند. ذرات درشت گرد و غبار حداکثر می‌توانند به داخل بینی، دهان و حلق راه یابند اما ذرات ریز به اعماق بیشتر و نواحی حساس مجرای تنفسی و ریه نفوذ میکنند و این امر برای نوزادان، کودکان و نوجوانان، سالخوردگان، افراد مبتلا به بیماری‌های تنفسی مانند آسم، برونشیت، آمفیزم و بیماران قلبی بسیار خطرناك است. ریزگردها ضمن تشدید خطر مرگ تنفسی و آسم، سبب بروز مشكلات دیگری از قبیل واکنش‌های خود به خودی قلب، کاهش میزان انعطاف پذیری قلب و افزایش بی‌نظمی‌های قلبی و بیماری سیلیکوز میشود.
بی‌كربنات سدیم، كلرور سدیم و سولفات سدیم که به صورت محلول در آب خطری ندارند، با حمل ذرات آنها توسط باد به صورت سموم خطرناك در می‌آیند. از یك طرف باعث افزایش ناباروری و از طرف دیگر، این سم‌ها در خون زنان حامله به مشتقات دیگری تبدیل میشوند و اثرات سوء بر جنین می‌گذارند. برطبق تحقیقی میزان آمار ناباروری در طول ۴۵ سال از ۳۵ درصد به ۶۸ درصد افزایش پیدا کرده است. در طول این ۵۰ سال تعداد کودکان متولد شده که از نظر ذهنی و یا جسمی معلولیت داشتند نیز به شدت افزایش یافت. برای مثال از هر بیست کودک یکی معلولیت ذهنی داشت.
کم خونی نیز در مناطق تحت تاثیر خشک شدن دریاچه آرال به شدت افزایش پیدا کرد. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی و سازمان پزشکان بدون مرز در منطقه قراقالپاقستان کشور ازبکستان ۸۷ درصد نوجوانان، ۹۱ درصد دختران و ۹۹ درصد زنان باردار از کم خونی رنج می‌بردند. کم خونی در زمان حاملگی میتواند باعث بروز بیماری‌های سیستم ایمنی و بیماری‌های مغزی در نوزاد شود و احتمال تولد پیش از موعد و ناقص زیاد است.
با خشک شدن دریاچه آرال منابع آب زیرزمینی و كیفیت آب آشامیدنی شاهد تغییرات منفی بود. این اشكالات تنها به دلیل نفوذ نمک‌ها در منابع آبی نبود، بلکه مقدار زیادی از فلزات سنگین و املاح مضر برای بدن در منابع آبی نفوذ کرده بود. این امر موجب شد كه با وخیم شدن سلامت زنان باردار بسیاری از كودكان مرده یا ناقص‌الخلقه بدنیا بیایند. براساس گزارش یونسکو در این منطقه، نرخ مرگ و میر کودکان از حدود ۲۵ در ۱۰۰۰ تولد زنده در ۱۹۵۰ به ۷۰ تا ۱۰۰ در ۱۰۰۰ در سال ۱۹۹۶ (علیرغم پیشرفت‌های پزشكی) افزایش یافته و تا بیش از ۱۰۰ در ۱۰۰۰ هم گزارش شده است.
در مناطق نزدیک ساحلی دریاچه، بیماری‌های دیگری مانند سرطان، ناراحتی¬های کلیوی و کبدی و بیماری‌های واگیری که از طریق آب منتقل می شوند از قبیل حصبه، هپاتیت A و بیماری¬های عفونی به شدت شیوع پیدا کردند. سوء تغذیه و بیماری‌های آرتریتیک (ورم مفاصل)، اختلال در عملکرد غدد درون ریز، تغییرات عصبی و رفتاری، سارکوم بافت نرم (سرطان)، آسیب‌های پوستی (سرطان) و آسیب‌های سیستم ایمنی از دیگر موارد بود.
در پی کاهش مساحت این دریاچه، و تشدید غلظت نمك حدود ۲۰۰ نوع ماهی از ۲۴ گونه مختلف كه در این دریا زندگی می‌كردند از بین رفتند و صید ماهی كه در سالهای دهه ۱۹۵۰ با ایجاد ۶۰ هزار فرصت شغلی و به میزان ۴۴ هزار تن در سال۱۹۶۰ بود، به ۱۷۴۶۰ تن در ۱۹۷۰ و به تقریباً صفر در ۱۹۸۰ رسید، و باعث متروک شدن دو بندر موینیاق در ازبکستان و آرالسک در قزاقستان گردید و در نهایت موجب بیکاری و مشکلات اقتصادی زیادی شد.
شوری به بیش از ۶ میلیون هکتار از اراضی آسیب رساند. اثرات آن شامل کاهش پوشش گیاهی و علوفه بود که منجر به کاهش تعداد حیوانات منطقه گردید. با پایین رفتن سطح آب رودخانه، میزان نمك و مواد شیمیایی سمی در آب افزایش یافت و در نتیجه خاك‌های زمینهای زراعی اطراف شور شد. افراد باقیمانده در این نواحی زندگیشان را از دست دادند و آنانی كه منطقه را ترك كردند به پناهندگان زیست محیطی مبدل شدند. در مجموع، خشک شدن دریاچه آرال یکی از بزرگترین فجایع زیست‌محیطی کره زمین به شمار می‌رود.
اعتراض به سد بستن‌ها و خشك شدن دریاچه: متخصصین محیط زیست در آن زمان به سیاست‌های دولت اعتراض می‌کردند اما دولت به این اعتراض‌ها بی‌توجه بود؛ چون وضعیت اقتصاد منطقه بهبود یافته بود. برای مثال آب حاصل از انحراف رودها در بین بخشهای مختلف تقسیم شد و ۶/۸۱ درصد به قسمت کشاورزی، ۲/۸ درصد به بخش صنایع، ۵/۶ درصد مصرف شهری و آب آشامیدنی، ۵/۳ درصد پرورش ماهی و شیلات، و ۲/۰ درصد نیز به بخش دامداری و دامپروری رسید. در اثر این اقدامات و رونق اقتصادی مقطعی، جمعیت حومه دریاچه به ۵۰ میلیون نفر رسید که شاهد رشد ۱۶۰ درصدی بود. تولید پنبه رشد بی‌سابقه‌ای پیدا كرد، صنایع فلزی رشدی ۲۰۰ درصدی، و صنایع کشاورزی رشدی ۱۷۰ درصدی داشت و مراکز تولید برق از ۱ به ۱۲ مرکز رسید که در نوع خود بی نظیر بود. اما همه این پیشرفت‌ها مقطعی بود، زیرا با خشک‌تر شدن دریاچه اثرات زیانبار زیست محیطی و بهداشتی هزینه سنگینی روی دست دولت‌ها گذاشت.
اقدام برای نجات دریاچه: در دولت شوروی بعد از پسروی آب در سواحل دریاچه آرال طرح‌هایی برای نجات دریاچه پیشنهاد شد، مثل طرحهای انتقال آب از رودهای جنوب سیبری و روسیه به دریاچه آرال، و حتی در مورد برخی از آنها اقدامات اولیه‌ای نیز انجام گردید اما همه این طرح‌ها با شکست روبرو شدند. یکی از این طرح‌ها كه بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفت طرح انتقال آب از رودخانه‌های حوضه آبریز اوب به دریاچه بود. این طرح در نهایت به دلیل هزینه بسیار زیاد و مخالفت افکار عمومی در روسیه در ۱۹۸۶ کنار گذاشته شد.
البته از سال ۲۰۰۶ با احداث یک سد، دریاچه آرال شمالی در حال افزایش وسعت، عمق و کاهش شوری آب است. آب به نزدیکی شهرها رسید و مردم نیز به ماهیگیری پرداختند. اما باقیمانده دریاچه جنوبی همچنان در حال خشکیدن است وصحرای آرال‌قوم را در بستر دریاچه سابق پدید آورده است.
شباهت‌ها: برخی از شباهت‌های اقدامات انجام شده و منجر به خشك شدن دریاچه آرال با وضعیت دریاچه ارومیه را میتوان به شرح زیر برشمرد:
الف- اقدامات نادرست شوروی در ساخت سدهای بیش از حد بر روی رودخانه‌های منتهی به این دریاچه
ب- هدف توسعه اقتصادی در احداث سدها
پ- كاهش تدریجی مساحت و عمق دریاچه آرال و بی توجهی به آن و به اعتراضات به دلیل رونق اقتصادی اولیه
ت- خشكسالی‌های دهه ۱۹۸۰ مزید بر علت شد و سرعت و شدت خشك شدن را افزایش داد.
ث- انتساب علت خشك شدن دریاچه آرال به طبیعت (خطای طبیعت)
ج- افزایش یا دو برابر شدن مصرف آب به دلیل افزایش سطح كشت و دیگر فعالیت‌ها
چ- تهیه طرح دیر وقت برای انتقال آبهای یك حوضه جداگانه (رودخانه‌های حوضه آبریز اوب)
ح- كنار گذاشتن طرح مزبور به دلیل هزینه بسیار زیاد و مخالفت افكار عمومی
آیا ما همین مسیر را طی می‌كنیم؟ ظاهرا بندهای الف، ب، پ، ت، ث و ج بسیار شبیه است، و از الان میتوان شباهت‌هائی برای بندهای چ و ح هم پیدا كرد.
۷- چه كسی یا سیستمی مقصر است؟
در حدوث چنین فاجعه‌ای یك نفر یا یك سیستم یا یك امر به تنهائی مقصر نیست. همه مقصرند، اعم از وزارت راه و ترابری وقت، وزارت نیرو (به‌ویژه معاونت امور آب)، وزارت جهاد كشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست، مسئولین استان، مهندسین مشاور سد سازی و طرحهای توسعه‌ای منطقه، مردم منطقه، نمایندگان مجلس، و همه و همه در چنین وضعیتی دخیل بوده‌اند، اما با مداخلات و اثرات متفاوت.
وزارت راه و ترابری مقصر است كه به ایجاد راه میان‌بر در دریاچه بدون مطالعه همه جانبه زیست محیطی توسط مشاورین توانمند داخلی و خارجی پرداخت و وضعیت شكننده‌ای را به‌وجود آورد.
وزارت نیرو مقصر است، زیرا بر سدسازی به عنوان اندیشه توسعه و به عنوان یك افتخار پافشاری كرد و تسلیم غرور و احساس افتخار متخصصین و مدیران سدسازی درون وزارتخانه و متخصصین بیرونی سدسازی در ساخت سدهای متعدد شد و هیچ توجه نكرد كه از تعداد بی‌شمار گزارش‌های مربوط به سدسازی در حوزه‌های دریاچه ارومیه چرا هیچ اشاره‌ای به اثرات این سدسازی‌ها روی دریاچه و آب آن نیست.
به علاوه در مقابل تقاضای افزایش مصرف آب (از افراد عادی تا مجریان طرحهای توسعه‌ای كشاورزی، صنعتی، و خدماتی) ایستادگی بایسته به خرج نداد، و برنامه‌ای برای مدیریت خشكسالی و افت سفره آب زیرزمینی ارائه نكرد. وزارت نیرو مقصر است كه نیروی‌های درونی آن حتی نمی‌خواستند یا نمی‌خواهند تصور كنند كه بستن رودخانه‌های دائمی و فصلی و ممانعت از جاری شدن آب در این رودخانه‌ها، ممكن است یكی از دلایلی باشد كه كشاورزان و صاحبان مزارع و باغات كنار رودخانه‌ها را مجبور و وادار به حفاری چاه‌ها در این نواحی كرده باشد تا به جای سهمی اندك از آب رودخانه‌ها، میزان بیشتری از آب زیرزمینی برداشت نمایند.
وزارت جهاد كشاورزی مقصر است كه طرحهای توسعه‌ای را بدون توسعه نظام‌های مدیریت جمعی و بدون آموزش‌های حفاظت منابع دنبال می‌كند و برای او اعداد فیزیكی (سطح كشت، مقدار محصول، مقدار كود، مقدار...) از كشاورز توسعه یافته و آگاه و حافظ منابع مهم‌تر است.
سازمان حفاظت محیط زیست مقصر است، زیرا هرگز شكنندگی و قدرت تحمل این اكوسیستم را مورد مطالعه قرار نداد، و بطور بایسته از حیات آن حفاظت نكرد. هر چند كه این مصیبت بر تالاب‌های متعددی در كشور وارد شد، اما به‌واقع دریاچه ارومیه یك تالاب معمولی نبود و نمی‌بایست در مورد حفاظت آن تا این اندازه كاهلی میشد. سازمان هرگز اقدام قاطع یا ممانعت اصولی از ساخت این تعداد بسیار زیاد سد در این حوضه به عمل نیاورد.
استانداران و مسئولین ارشد آذربایجان‌های غربی و شرقی و نمایندگان مجلس مقصرند كه برای آنها فیزیك توسعه یا توسعه فیزیكی (ساخت سد، كارخانه و غیره) از حیات توسعه (وجود و زنده بودن دریاچه گرانبهای ارومیه و اكوسیستم آن) مهم‌تر بوده است.
حتی من به عنوان یك ایرانی مقصرم كه چرا آنچه را كه در حال بروز بود، ندیدم، آنچه را كه بی‌صدا فریاد می‌زد، نشنیدم، و چرا عكس‌العمل مناسبی نداشتم. اشاره به این تقصیرات نه به قصد محكوم کردن بلكه با دو هدف صورت گرفته است:
یك- همه ما از دستگاه‌ها تا افراد آزاد، باید درس بگیریم تا در آینده حساس‌تر باشیم، با دیدی سیستمی و كل گرایانه به موضوعات توجه كنیم، و اشتباهات كمتری را در موارد مشابه به‌ویژه در مورد گوهرهای ارزنده سرزمین‌مان مرتكب شویم.
دو- بپذیریم كه همه ما مقصریم. میزان این تقصیر از كم تا زیاد متغیر است، و محكوم كردن عده‌ای یا سیستم‌هائی مشكلی را از دریاچه حل نمی‌كند، بلكه به جای آن باید شوری برای یكپارچه شدن و عزم عمومی فراهم شود، تا این پیكر نیمه جان، با خواست عمیق و درونی همه ما جانی دوباره بگیرد.
* مقاله فوق در شماره دی ماه مجله دهاتی منتشر شده است.
۱- تحلیلی از وضعیت موجود
حوضه آبریز دریاچه ارومیه، ۵۱۸۷۶ کیلومتر مربع است که با داشتن دشت‌هایی مانند دشت تبریز، ارومیه، مراغه، مهاباد، میاندوآب، نقده، سلماس، پیرانشهر، آذرشهر، و اشنویه از کانون‌های ارزشمند زندگی و فعالیت به‌شمار می‌رود. حجم آب دریاچه ارومیه در مساحت ۵۸۲۲ كیلومتر مربع و باعمق متوسط ۵/۴ متر بالغ بر ۳۱ میلیارد مترمكعب تخمین زده میشود.
پارك ملی دریاچه ارومیه با وسعت ۴۶۲۶۰۰ هکتار یکی از ۹ ذخیرگاه زیست كره در ایران به‌شمار می‌رود، و ۲۷ گونه پستاندار، ۲۱۲ گونه پرنده، ۴۱ گونه خزنده، ۷ گونه دوزیست و ۲۶ گونه ماهی، حیات وحش این دریاچه را تشکیل می‌دهند.
آب دریاچه ارومیه بسیار شور است و هیچ‌وقت یخ نمی‌زند و تنها گونه‌هایی از سخت پوستان (آرتمیا)، دیاتوم‌ها و فیتوپلانكتون‌ها در آن زندگی میکنند. آرتمیا سخت پوستی است كه بیش از نیمی از ترکیبات بدن آن پروتئین بوده و منبع غذایی بسیار مناسبی برای پرورش ماهی و میگو است. شرایط مناسب برای آرتمیا وجود املاح به میزان ۱۵۰ گرم در لیتر است، در حالی كه شوری فعلی دریاچه از ۳۵۰- ۳۰۰ گرم در لیتر گذشته است. در نتیجه میزان تراکم آرتمیا نسبت به ۱۰ سال گذشته ۳۰ برابر کاهش یافته و در حال از بین رفتن است.
۲- خشك شدن دریاچه ارومیه یك فاجعه زیست محیطی
ایران سرزمینی خشك است و خشكسالی با انعكاس آن در كتیبه داریوش حداقل تاریخی طولانی و مستند دارد. با این حال دریاچه ارومیه در طول این تاریخ طولانی مشكل چندانی نداشت، و در زمان ما شروع به خشك شدن تدریجی نمود. سطح آب دریاچه طی ۱۳ سال گذشته ۶ متر کاهش داشته است. براساس برخی اطلاعات تا تیر ماه ۱۳۹۲ بیش از ۷۵ درصد از آب آن خشک شده است. بسیاری از کارشناسان با هشدار نسبت به تداوم این موضوع اعلام میکنند در صورت ادامه روند فعلی، تا ۴ سال آینده این دریاچه به طور کامل خشک خواهدشد.
۳- اثرات خشك شدن دریاچه ارومیه
عده‌ای از کارشناسان می‌گویند كه در صورت خشک شدن این دریاچه، هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و اقلیم منطقه را تغییر خواهد داد. به عقیده برخی دیگر در صورت خشک شدن احتمالی دریاچه، شاهد بارش باران نمک در بسیاری از استان‌های همجوار خواهیم بود و ادامه این امر منجر به آواره شدن ۱۳ میلیون نفر خواهد شد.
حداقل این است كه به اعتقاد اكثر متخصصین حاصل این خشك شدنِ تدریجی نابود شدن پارك ملی دریاچه ارومیه است، و غبار برخاسته از بستر بیابانی دریاچه، معیشت و سلامت ۶ میلیون انسان را در منطقه با خطر مواجه می‌سازد.
۴- علل خشك شدن دریاچه
نظرات غالب را میتوان به شرح زیر ارائه نمود:
۴-۱- نظر مسئولین و متخصصین وزارت نیرو و استان‌های آذربایجان شرقی و غربی
مسئولین و كارشناسان امور آب اغلب معتقدند كه دلایل اصلی خشك شدن دریاچه ارومیه، وقوع خشكسالی‌های طولانی مدت، افزایش نیازهای آبی جامعه و بالاخره برداشت بی‌رویه از آبهای زیرزمینی توسط كشاورزان است. بنا بر استدلال آنها افت شدید سطح آب دریاچه ارومیه دقیقا مصادف با خشكسالی فراگیری است كه از سال ۱۳۷۷ آغاز شده و تاكنون نیز كم و بیش ادامه دارد و دقیقا در همین سالها به دلیل در دسترس نبودن آب سطحی مورد نیاز، مردم فشار مضاعفی را به آبهای زیرزمینی وارد كردند، بطوری كه برداشت آب در حوضه دریاچه ارومیه از حدود ۲۵۰ به بیش از ۲۰۰۰ میلیون متر مكعب در سال رسیده است. به عنوان مثال، معاون هماهنگی حوضه‌های آبریز شركت مدیریت منابع آب ایران، آقای یعقوب همتی، اعلام کرد: حوضه‌های آبریز اصلی كشور دچار خشكسالی هیدرولوژیكی هستند و در صورتی كه شرایط به این صورت ادامه یابد، دریاچه ارومیه احیاء نمیشود.
آنها در مقابل مخالفینی كه سدسازی‌ها را عامل این امر میدانند، می‌گویند كه چنانچه احداث سدها به عنوان دلیل اصلی افت سطح آب دریاچه ارومیه می‌بود، لزوما این اتفاق باید از سالهای ۱۳۴۹ یا ۱۳۵۰ كه بزرگترین سدهای این حوضه یعنی سدهای مهاباد و بوكان به ترتیب با حجم مخازن ۱۷۰ و ۵۳۰ میلیون متر مكعب در این حوضه به بهره‌برداری رسیدند، خودنمایی می‌كرد.
حتی برخی از آنها می‌گویند كه چنانچه با تامین به موقع اعتبارات مورد نیاز، سدسازی از سرعت مناسب‌تری در سالهای گذشته برخوردار می‌گردید، امكان تامین و مدیریت آب مورد نیاز توسعه منطقه فراهم میشد و لزومی به برداشت‌های بی‌رویه از آب زیرزمینی توسط مردم احساس و وضعیت دریاچه ارومیه به این شدت وخیم نمی‌شد.
به نظر این گروه، اصلاح امر از طریق مدیریت مصرف آب در زمان خشكسالی‌ها، بستن چاههای غیرمجاز، تنظیم برداشت آب زیرزمینی حداكثر در حد تغذیه سفره آب زیرزمینی، اصلاح الگوی کشت و اصلاح الگوی آبیاری مزارع و باغات، و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی اطراف دریاچه ارومیه امكان پذیر است.
۴-۲- نظر مخالفین سدسازی و سازمان‌های مردم نهاد دوستدار طبیعت
این دسته از كارشناسان می‌گویند كه بعد از سدسازی‌های دو دهه اخیر این مشكل حاصل شد. آورد رودخانه‌های مهمی مثل زرینه‌رود، و سیمینه‌رود سدبندی و متوقف شد، و پس از آن این امر با ساخت نزدیك به ۵۰ سد در ۱۴ آبخیز مشرف به این دریاچه تشدید گردید، بطوری كه آورد سالانه ۵/۵ میلیارد مترمکعب آب این رودخانه‌ها دیگر به دریاچه نرسید.
آنها اضافه می‌كنند كه در صدها جلد گزارش تهیه شده برای نزدیك به ۵۰ سد حوضه دریاچه ارومیه، نه به خشکیدن دریاچه و نابودی پارک ملی ارومیه و نه حتی به كاهش سطح دریاچه و آب آن اشاره نشده است، و لذا این مطالعات را دستوری و كاری در توجیه سدسازی میدانند. براساس نظر این گروه باز كردن كامل سدها و برگشت آبی كه با ساختن این سدها از ورود آن به دریاچه ارومیه جلوگیری شد، میتوان به تدریج به برگشت وضعیت دریاچه به شرایط قبل كمك كرد.
۵- آیا واقعیت به همین سادگی است؟
مسلما واقعیت به همین سادگی ترسیمی دو گروه نیست. شاید به همین دلیل است كه مسئولین سیاسی استان علت اصلی را مجموعه عواملی مركب از تغییرات آب و هوایی، کاهش نزولات آسمانی، بالا رفتن دمای هوا، عدم استفاده صحیح و بهینه از آب در داخل حوزه آبی، کنترل رواناب‌ها و احداث سدها، حفر چاههای غیرمجاز، و راندمان پایین آبیاری عنوان می‌كنند.
در واقع میتوان عامل اصلی خشك شدن دریاچه ارومیه را نبود اندیشه آینده‌نگری و برنامه بلندمدت، روزمره‌گی تصمیمات، غلبه تفكرات متخصصین سازه‌ای در وزارت نیرو، اصل شدن نمود فیزیكی و ترجیح آن بر حیات انسان و اكوسیستم‌ها دانست. به عبارت دیگر، عوامل بسیاری نظیر راه سازی درون دریاچه، طرحهای توسعه‌ای شهرستان‌های همجوار و نزدیك دریاچه، ساخت نزدیك به ۵۰ سد در آبخیزهای دریاچه ارومیه (بدون رعایت حقابه زیست محیطی و در نظر گرفتن حیات دریاچه)، توسعه باغات و كشاورزی در اطراف دریاچه و رودخانه‌های منتهی به آن (در ۳۰ سال اخیر سطح کشت اراضی پیرامون دریاچه ارومیه، از ۱۵۰هزار هکتار به ۴۱۵ هزار هکتار افزایش یافته است)، توسعه بی‌رویه چاه‌ها (طی ۲۵ سال گذشته بیش از ۲۲ هزار حلقه چاه عمیق برای آبیاری باغ‌ها و مصرف آب شهرها حفر شده است) و برداشت بیش از حد آب زیرزمینی و افت سفره آب زیرزمینی، افزایش جمعیت و فشاز نیازهای آبی ناشی از جمعیت، خشكسالی‌ها و كاهش بارش و آورد رودخانه‌ها، و ... دست به دست هم دادند و چنان فشاری بر اكوسیستم دریاچه ارومیه وارد كردند، كه به وضعیت امروز مبتلا شده است.
۶- دریاچه آرال، آینه عبرت
چون در هشت سال اخیر هیچگونه آمار دقیق و رسمی در مورد وضعیت دریاچه ارومیه، خشك شدن آن، و اثرات این خشك شدن بر فعالیت‌های اقتصادی منطقه و بهداشت و سلامت مردم منتشر نشده است، جز مطالعه تطبیقی سرنوشت فاجعه‌بار دریاچه آرال، برای پی بردن به خطرات احتمالی چاره‌ای وجود ندارد.
دریاچه آرال یک دریاچه آب شور در آسیای میانه میان قره‌قالپاقستان در کشور ازبكستان در جنوب و قزاقستان در شمال، دومین دریاچه بزرگ آسیا و چهارمین دریاچه بزرگ دنیا بود که ۶۸ هزار کیلومتر مربع وسعت داشت؛ دارای حدود ۱۱۰۰ میلیارد مترمکعب آب بود و در قسمت‌هائی عمق آن به ۷۸ متر می‌رسید. این دریاچه عمدتا توسط دو رودخانه آمودریا (جیحون) و سیردریا (سیحون) تغذیه می گردید.
از سال ۱۹۶۰ میلادی که دولت شوروی سابق با هدف افزایش سطح زیر کشت پنبه، از ۵/۳ میلیون به ۵/۷ میلیون هکتار، و افزایش سطح كشت برنج، صیفی‌جات و غلات، آب آمودریا و سیردریا را منحرف نمود، آب ورودی به دریاچه در مقایسه با دهه ۱۹۵۰ به یک‌دهم کاهش یافت و دریاچه با خشکی روبه‌رو شد. هدف این برنامه تبدیل شوروی به صادر کننده پنبه در جهان بود. هدفی که در نهایت تحقق پیدا کرد و امروزه ازبکستان بزرگترین صادر کننده پنبه در جهان است. چنین هدفی در طول حدود ۵۰ سال ضرر هنگفتی در حوزه اقتصاد و سلامت به دولت‌ها و مردم وارد آورد.
خشك شدن دریاچه آرال: خشك شدن دریاچه به علت اینكه بیشتر آب ورودی به آن تغییر مسیر داده بود، در دهه ۱۹۶۰ آغاز شد. آرال از اواسط دهه ۱۹۶۰ پسروی خود را آغاز کرد، و تا ۱۹۹۸ حدود ۶۰ درصد سطح آن خشکید و از ۶۸ هزار کیلومتر مربع در سال ۱۹۶۰، و چهارمین دریاچه دنیا، به ۲۸۶۸۷کیلومترمربع، و هشتمین دریاچه دنیا، در سال ۱۹۹۸ رسید. در این مدت نمك آب هم از ۱۰ گرم در لیتر به ۴۵ گرم در لیتر رسید.
طی خشکسالیهای دهه ۱۹۸۰ هیچ آبی از رودخانه‌ها به دریاچه آرال نرسید و افت متوسط تراز آب آن که در خلال دهه ۱۹۶۰ حدود ۲۱ سانتی متر در سال بود، در دهه ۱۹۷۰ حدود ۶۰ و در دهه ۱۹۸۰ این رقم به ۸۰ تا ۹۰ سانتی متر در سال رسید. لذا این دریاچه در سال ۱۹۸۷ به دو دریاچه کوچک آرال شمالی و آرال جنوبی (بزرگ‌تر از آرال شمالی) تقسیم شد.
آبی که برای کشاورزی مصرف میشد هم رفته‌رفته افزایش می‌یافت و از ۱۹۶۰ تا ۲۰۰۰ به دو برابر رسید. کشت پنبه هم در این دوره دو برابر شد. در نتیجه سطح آب دریا در فاصله سالهای ۱۹۶۲-۱۹۹۴ حدود ۱۶ متر پایین رفت و حجم دریاچه به میزان سه چهارم كاهش یافت.
در سال ۲۰۰۳ دریاچه آرال جنوبی با سرعتی بیشتر از پیش‌بینی‌ها شروع به خشکیدن کرد. در سال ۲۰۰۴ سطح دریاچه به ۱۷۱۶۰کیلومترمربع، یعنی یک‌چهارم مساحت اصلی و شوری آب به پنج برابر رسید، و در نتیجه اکثر جانوران و گیاهان آن از بین رفتند. در سال ۲۰۰۷ دو دریاچه شمالی و جنوبی به ۴ دریاچه یکی دریاچه آرال شمالی، دو دریاچه در شرق و غرب دریاچه جنوبی پیشین و یک دریاچه کوچک بین دریای شمالی و جنوبی تقسیم شدند که همگی در مجموع ۱۰ درصد مساحت اصلی یا اولیه دریاچه را داشتند. شوری آب دریاچه جنوبی هم به ۱۰۰ گرم در لیتر رسید. در سال ۲۰۰۹ تصاویر ماهواره‌ای نشان داد که دریاچه شرقی و دریاچه جنوبی هم به‌کلی خشک شده و دریاچه غربی نیز بسیار کوچک‌تر شده است. تصویر ماهواره‌ای در مارس ۲۰۱۰ از طوفان شنی که بستر خشکیده دریا را به جنوب شرق می‌برد، حكایت می‌كرد.
اثرات خشك شدن: پسروی آب دریاچه موجب تغییرات آب‌وهوایی در منطقه شد، تابستان‌ها گرم‌تر و خشک‌تر و زمستان‌ها سردتر و طولانی‌تر شدند. آب شدن ۲۵ درصد از یخچال‌های تاجیکستان را هم ناشی از اثرات خشك شدن این دریاچه میدانند.
طوفان‌های شن و نمك، بستر خشک شده دریاچه را فرسایش داده و ده‌ها میلیون تن گرد و غبار را در هر سال به مناطق اطراف آن منتقل می‌نمایند. ذرات درشت گرد و غبار حداکثر می‌توانند به داخل بینی، دهان و حلق راه یابند اما ذرات ریز به اعماق بیشتر و نواحی حساس مجرای تنفسی و ریه نفوذ میکنند و این امر برای نوزادان، کودکان و نوجوانان، سالخوردگان، افراد مبتلا به بیماری‌های تنفسی مانند آسم، برونشیت، آمفیزم و بیماران قلبی بسیار خطرناك است. ریزگردها ضمن تشدید خطر مرگ تنفسی و آسم، سبب بروز مشكلات دیگری از قبیل واکنش‌های خود به خودی قلب، کاهش میزان انعطاف پذیری قلب و افزایش بی‌نظمی‌های قلبی و بیماری سیلیکوز میشود.
بی‌كربنات سدیم، كلرور سدیم و سولفات سدیم که به صورت محلول در آب خطری ندارند، با حمل ذرات آنها توسط باد به صورت سموم خطرناك در می‌آیند. از یك طرف باعث افزایش ناباروری و از طرف دیگر، این سم‌ها در خون زنان حامله به مشتقات دیگری تبدیل میشوند و اثرات سوء بر جنین می‌گذارند. برطبق تحقیقی میزان آمار ناباروری در طول ۴۵ سال از ۳۵ درصد به ۶۸ درصد افزایش پیدا کرده است. در طول این ۵۰ سال تعداد کودکان متولد شده که از نظر ذهنی و یا جسمی معلولیت داشتند نیز به شدت افزایش یافت. برای مثال از هر بیست کودک یکی معلولیت ذهنی داشت.
کم خونی نیز در مناطق تحت تاثیر خشک شدن دریاچه آرال به شدت افزایش پیدا کرد. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی و سازمان پزشکان بدون مرز در منطقه قراقالپاقستان کشور ازبکستان ۸۷ درصد نوجوانان، ۹۱ درصد دختران و ۹۹ درصد زنان باردار از کم خونی رنج می‌بردند. کم خونی در زمان حاملگی میتواند باعث بروز بیماری‌های سیستم ایمنی و بیماری‌های مغزی در نوزاد شود و احتمال تولد پیش از موعد و ناقص زیاد است.
با خشک شدن دریاچه آرال منابع آب زیرزمینی و كیفیت آب آشامیدنی شاهد تغییرات منفی بود. این اشكالات تنها به دلیل نفوذ نمک‌ها در منابع آبی نبود، بلکه مقدار زیادی از فلزات سنگین و املاح مضر برای بدن در منابع آبی نفوذ کرده بود. این امر موجب شد كه با وخیم شدن سلامت زنان باردار بسیاری از كودكان مرده یا ناقص‌الخلقه بدنیا بیایند. براساس گزارش یونسکو در این منطقه، نرخ مرگ و میر کودکان از حدود ۲۵ در ۱۰۰۰ تولد زنده در ۱۹۵۰ به ۷۰ تا ۱۰۰ در ۱۰۰۰ در سال ۱۹۹۶ (علیرغم پیشرفت‌های پزشكی) افزایش یافته و تا بیش از ۱۰۰ در ۱۰۰۰ هم گزارش شده است.
در مناطق نزدیک ساحلی دریاچه، بیماری‌های دیگری مانند سرطان، ناراحتی¬های کلیوی و کبدی و بیماری‌های واگیری که از طریق آب منتقل می شوند از قبیل حصبه، هپاتیت A و بیماری¬های عفونی به شدت شیوع پیدا کردند. سوء تغذیه و بیماری‌های آرتریتیک (ورم مفاصل)، اختلال در عملکرد غدد درون ریز، تغییرات عصبی و رفتاری، سارکوم بافت نرم (سرطان)، آسیب‌های پوستی (سرطان) و آسیب‌های سیستم ایمنی از دیگر موارد بود.
در پی کاهش مساحت این دریاچه، و تشدید غلظت نمك حدود ۲۰۰ نوع ماهی از ۲۴ گونه مختلف كه در این دریا زندگی می‌كردند از بین رفتند و صید ماهی كه در سالهای دهه ۱۹۵۰ با ایجاد ۶۰ هزار فرصت شغلی و به میزان ۴۴ هزار تن در سال۱۹۶۰ بود، به ۱۷۴۶۰ تن در ۱۹۷۰ و به تقریباً صفر در ۱۹۸۰ رسید، و باعث متروک شدن دو بندر موینیاق در ازبکستان و آرالسک در قزاقستان گردید و در نهایت موجب بیکاری و مشکلات اقتصادی زیادی شد.
شوری به بیش از ۶ میلیون هکتار از اراضی آسیب رساند. اثرات آن شامل کاهش پوشش گیاهی و علوفه بود که منجر به کاهش تعداد حیوانات منطقه گردید. با پایین رفتن سطح آب رودخانه، میزان نمك و مواد شیمیایی سمی در آب افزایش یافت و در نتیجه خاك‌های زمینهای زراعی اطراف شور شد. افراد باقیمانده در این نواحی زندگیشان را از دست دادند و آنانی كه منطقه را ترك كردند به پناهندگان زیست محیطی مبدل شدند. در مجموع، خشک شدن دریاچه آرال یکی از بزرگترین فجایع زیست‌محیطی کره زمین به شمار می‌رود.
اعتراض به سد بستن‌ها و خشك شدن دریاچه: متخصصین محیط زیست در آن زمان به سیاست‌های دولت اعتراض می‌کردند اما دولت به این اعتراض‌ها بی‌توجه بود؛ چون وضعیت اقتصاد منطقه بهبود یافته بود. برای مثال آب حاصل از انحراف رودها در بین بخشهای مختلف تقسیم شد و ۶/۸۱ درصد به قسمت کشاورزی، ۲/۸ درصد به بخش صنایع، ۵/۶ درصد مصرف شهری و آب آشامیدنی، ۵/۳ درصد پرورش ماهی و شیلات، و ۲/۰ درصد نیز به بخش دامداری و دامپروری رسید. در اثر این اقدامات و رونق اقتصادی مقطعی، جمعیت حومه دریاچه به ۵۰ میلیون نفر رسید که شاهد رشد ۱۶۰ درصدی بود. تولید پنبه رشد بی‌سابقه‌ای پیدا كرد، صنایع فلزی رشدی ۲۰۰ درصدی، و صنایع کشاورزی رشدی ۱۷۰ درصدی داشت و مراکز تولید برق از ۱ به ۱۲ مرکز رسید که در نوع خود بی نظیر بود. اما همه این پیشرفت‌ها مقطعی بود، زیرا با خشک‌تر شدن دریاچه اثرات زیانبار زیست محیطی و بهداشتی هزینه سنگینی روی دست دولت‌ها گذاشت.
اقدام برای نجات دریاچه: در دولت شوروی بعد از پسروی آب در سواحل دریاچه آرال طرح‌هایی برای نجات دریاچه پیشنهاد شد، مثل طرحهای انتقال آب از رودهای جنوب سیبری و روسیه به دریاچه آرال، و حتی در مورد برخی از آنها اقدامات اولیه‌ای نیز انجام گردید اما همه این طرح‌ها با شکست روبرو شدند. یکی از این طرح‌ها كه بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفت طرح انتقال آب از رودخانه‌های حوضه آبریز اوب به دریاچه بود. این طرح در نهایت به دلیل هزینه بسیار زیاد و مخالفت افکار عمومی در روسیه در ۱۹۸۶ کنار گذاشته شد.
البته از سال ۲۰۰۶ با احداث یک سد، دریاچه آرال شمالی در حال افزایش وسعت، عمق و کاهش شوری آب است. آب به نزدیکی شهرها رسید و مردم نیز به ماهیگیری پرداختند. اما باقیمانده دریاچه جنوبی همچنان در حال خشکیدن است وصحرای آرال‌قوم را در بستر دریاچه سابق پدید آورده است.
شباهت‌ها: برخی از شباهت‌های اقدامات انجام شده و منجر به خشك شدن دریاچه آرال با وضعیت دریاچه ارومیه را میتوان به شرح زیر برشمرد:
الف- اقدامات نادرست شوروی در ساخت سدهای بیش از حد بر روی رودخانه‌های منتهی به این دریاچه
ب- هدف توسعه اقتصادی در احداث سدها
پ- كاهش تدریجی مساحت و عمق دریاچه آرال و بی توجهی به آن و به اعتراضات به دلیل رونق اقتصادی اولیه
ت- خشكسالی‌های دهه ۱۹۸۰ مزید بر علت شد و سرعت و شدت خشك شدن را افزایش داد.
ث- انتساب علت خشك شدن دریاچه آرال به طبیعت (خطای طبیعت)
ج- افزایش یا دو برابر شدن مصرف آب به دلیل افزایش سطح كشت و دیگر فعالیت‌ها
چ- تهیه طرح دیر وقت برای انتقال آبهای یك حوضه جداگانه (رودخانه‌های حوضه آبریز اوب)
ح- كنار گذاشتن طرح مزبور به دلیل هزینه بسیار زیاد و مخالفت افكار عمومی
آیا ما همین مسیر را طی می‌كنیم؟ ظاهرا بندهای الف، ب، پ، ت، ث و ج بسیار شبیه است، و از الان میتوان شباهت‌هائی برای بندهای چ و ح هم پیدا كرد.
۷- چه كسی یا سیستمی مقصر است؟
در حدوث چنین فاجعه‌ای یك نفر یا یك سیستم یا یك امر به تنهائی مقصر نیست. همه مقصرند، اعم از وزارت راه و ترابری وقت، وزارت نیرو (به‌ویژه معاونت امور آب)، وزارت جهاد كشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست، مسئولین استان، مهندسین مشاور سد سازی و طرحهای توسعه‌ای منطقه، مردم منطقه، نمایندگان مجلس، و همه و همه در چنین وضعیتی دخیل بوده‌اند، اما با مداخلات و اثرات متفاوت.
وزارت راه و ترابری مقصر است كه به ایجاد راه میان‌بر در دریاچه بدون مطالعه همه جانبه زیست محیطی توسط مشاورین توانمند داخلی و خارجی پرداخت و وضعیت شكننده‌ای را به‌وجود آورد.
وزارت نیرو مقصر است، زیرا بر سدسازی به عنوان اندیشه توسعه و به عنوان یك افتخار پافشاری كرد و تسلیم غرور و احساس افتخار متخصصین و مدیران سدسازی درون وزارتخانه و متخصصین بیرونی سدسازی در ساخت سدهای متعدد شد و هیچ توجه نكرد كه از تعداد بی‌شمار گزارش‌های مربوط به سدسازی در حوزه‌های دریاچه ارومیه چرا هیچ اشاره‌ای به اثرات این سدسازی‌ها روی دریاچه و آب آن نیست.
به علاوه در مقابل تقاضای افزایش مصرف آب (از افراد عادی تا مجریان طرحهای توسعه‌ای كشاورزی، صنعتی، و خدماتی) ایستادگی بایسته به خرج نداد، و برنامه‌ای برای مدیریت خشكسالی و افت سفره آب زیرزمینی ارائه نكرد. وزارت نیرو مقصر است كه نیروی‌های درونی آن حتی نمی‌خواستند یا نمی‌خواهند تصور كنند كه بستن رودخانه‌های دائمی و فصلی و ممانعت از جاری شدن آب در این رودخانه‌ها، ممكن است یكی از دلایلی باشد كه كشاورزان و صاحبان مزارع و باغات كنار رودخانه‌ها را مجبور و وادار به حفاری چاه‌ها در این نواحی كرده باشد تا به جای سهمی اندك از آب رودخانه‌ها، میزان بیشتری از آب زیرزمینی برداشت نمایند.
وزارت جهاد كشاورزی مقصر است كه طرحهای توسعه‌ای را بدون توسعه نظام‌های مدیریت جمعی و بدون آموزش‌های حفاظت منابع دنبال می‌كند و برای او اعداد فیزیكی (سطح كشت، مقدار محصول، مقدار كود، مقدار...) از كشاورز توسعه یافته و آگاه و حافظ منابع مهم‌تر است.
سازمان حفاظت محیط زیست مقصر است، زیرا هرگز شكنندگی و قدرت تحمل این اكوسیستم را مورد مطالعه قرار نداد، و بطور بایسته از حیات آن حفاظت نكرد. هر چند كه این مصیبت بر تالاب‌های متعددی در كشور وارد شد، اما به‌واقع دریاچه ارومیه یك تالاب معمولی نبود و نمی‌بایست در مورد حفاظت آن تا این اندازه كاهلی میشد. سازمان هرگز اقدام قاطع یا ممانعت اصولی از ساخت این تعداد بسیار زیاد سد در این حوضه به عمل نیاورد.
استانداران و مسئولین ارشد آذربایجان‌های غربی و شرقی و نمایندگان مجلس مقصرند كه برای آنها فیزیك توسعه یا توسعه فیزیكی (ساخت سد، كارخانه و غیره) از حیات توسعه (وجود و زنده بودن دریاچه گرانبهای ارومیه و اكوسیستم آن) مهم‌تر بوده است.
حتی من به عنوان یك ایرانی مقصرم كه چرا آنچه را كه در حال بروز بود، ندیدم، آنچه را كه بی‌صدا فریاد می‌زد، نشنیدم، و چرا عكس‌العمل مناسبی نداشتم. اشاره به این تقصیرات نه به قصد محكوم کردن بلكه با دو هدف صورت گرفته است:
یك- همه ما از دستگاه‌ها تا افراد آزاد، باید درس بگیریم تا در آینده حساس‌تر باشیم، با دیدی سیستمی و كل گرایانه به موضوعات توجه كنیم، و اشتباهات كمتری را در موارد مشابه به‌ویژه در مورد گوهرهای ارزنده سرزمین‌مان مرتكب شویم.
دو- بپذیریم كه همه ما مقصریم. میزان این تقصیر از كم تا زیاد متغیر است، و محكوم كردن عده‌ای یا سیستم‌هائی مشكلی را از دریاچه حل نمی‌كند، بلكه به جای آن باید شوری برای یكپارچه شدن و عزم عمومی فراهم شود، تا این پیكر نیمه جان، با خواست عمیق و درونی همه ما جانی دوباره بگیرد.
* مقاله فوق در شماره دی ماه مجله دهاتی منتشر شده است.
1982
۱۳۹۲-۱۱-۰۹ ۰۹:۳۴:۱۷
در بلند مدت بايد به فكر انتقال اب از درياي مازندران به درياچه اروميه بود و در كوتاه مدت بايد شيوه ابياري سنتي در دشتهاي اذربايجان به شيوه قطره اي تعغيير كنه ما كشوري بسيار خشك . كم اب هستيم و در اينده اگر درست مصرف نكنيم با مشكلات زيادي برخورد ميخونيم (1938884) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۰۹ ۱۰:۳۴:۳۳
اوردن اب دریای خر هم باعث تحمیل هزینه به ملت میشود هم سبب شور شدن چاه های اطراق ف میشود تنها راه اینه که کسانی که اب دریاچه را بیش از حد مصرف کرده اند اب را پس دهند. (1939032) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۳:۴۵:۲۶
البته آب دریای خزر آب نسبتا شیرین محسوب میشود اما نمیتوان بدون تصفیه اولیه و حذف موجودات زنده آن را به ارومیه منتقل کرد (1941146) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۰۸:۳۴:۲۵
نکنه انتظار دارید آب خزر هم خشک بشه -خزر دریای آزاد نیست یه 10سال دیگه خزر و هم خشک خواهیم کرد با تخلیه فاضلاب و سد سازی و عدم اجرای برداشت آب به صورت نوین (1940842) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۳:۴۸:۲۶
درست است که دریای خزر آب آزاد نیست اما به دلیل وجود رود ولگا که از سیبری سرچشمه میگیرد و آب شدن یخهای قطبی بر اثر گرمایش جهانی افزایش سطح دریاچه ی خزر از معضلات محسوب میشود . (1941148) (alef-10)
ناشناس
۱۳۹۵-۰۱-۱۲ ۱۲:۵۸:۱۷
فراموش نکنید که حدود صد رود از کشورهای شوروی سابق به خزر میریزه از جمله ولگا در روسیه ضمنا از طریق کانالی که رود دان و ولگا رو بهم وصل کرده خزر با دریای آزاد هم یجورایی وصله (3622211) (alef-13)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۰۸:۳۸:۵۸
نه خیر راه ه حل درازر مدت مهاجرت معکوس به حوضه ابریز ارس و سفیدرود است همان راه حلی که برای بحران اب تهران هم پیشنهاد می شود یعنی مهاجرت معکوس البته اگر من ندانم حوضه ابریز با کدام ز نوشته می شود یعنی شناخت علمی نداشته باشم نمی توانم مشکل را حل کنم لطفا رسانه ها از کارشناسان جغرافیا در این زمینه کمک بخواهند (1940844) (alef-10)
گیلان و مازندران
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۰۹:۲۵:۵۴
با حال و روزی که دریاچه خزر دارد و باورهای غلط رایج در مورد انتقال آب این دریاچه، دیری نخواهد پائید که در رثای این دریاچه هم مثنوی هفتاد من کاغذ نگاشته شود. برادر یا خواهر عزیز یادمان باشد که خزر دریاچه هست، نه دریا! (1940873) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۲:۲۵:۴۷
از طريق كانال ولگا به درياي شمال راه داره حجم اب انقدر زياده كه 100 سال برداشت بشه 10 سانت پايين ميره (1941050) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۵:۴۱:۴۷
برای اقیانوس هند هم اگر نقشه ای دارد بفرمایید اب اونحا رو کجا بفرستیم؟کویری بیابونی ؟جایی رو اگه سراغ دارید پیشنهاد بدهید بالاخره خوب نیست اقیانوس هند همینطوری باقی بماند بزنیم اونجا رو هم خشک کنیم بعد از افیانوس ارام براش اب می کشیم عزیز من دست بردارید از تعرض به محیط زیست (1941265) (alef-10)
خوزستان
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۲:۵۴:۱۲
بلایی که بر سر کارون هم خواهد رفت. (1941081) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۵:۳۹:۲۳
حکایت دریاچه ارومیه حکایت ضرب المثل "هم خدا را میخواهد هم خرما را " شده است.هم میخواهند کشاورزی کنند هم دریاچه را میخواهند در واقع اب دریاچه را برده اند برای توسعه چندین برابری کشاورزی(از 100 هزار هکتار به بالای 600 هزار هکتار) الان دریاچه را هم میخواهند!!! تازه وسطش هم جاده می کشند!و اب زیر زمینی هم هر چه بوده تخلیه شده !توصیه می کنم داستان حکایت هم خدا را میخواهد هم خرما را در اینترنت جستجو کنید مطالعه کنید. کاملا انطباق دارد. طمع ادمی تمامی ندارد باید به یک نقطه ای برسد با چشم خود ببیند که طبیعت ظرفیتش محدوده تا تنبیه(اگاه) شود. (1941264) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۲۰:۱۲:۱۲
توسعه کشاورزی کاری کاملا طبیعی و جزو برنامه های رسمی دولتی بوده ولی به کشاورزان منطقه امکانات و تسهیلات آبیاری کم مصرف داده نشده است.
به هشدارهای کارشناسان و فعالان محلی هم توجه مثبت نشده است.
مشکل «طمع» نیست مشکل ندانم کاری و سهل انگاری مسولان بی مسولیت است. (1941607) (alef-10)
به هشدارهای کارشناسان و فعالان محلی هم توجه مثبت نشده است.
مشکل «طمع» نیست مشکل ندانم کاری و سهل انگاری مسولان بی مسولیت است. (1941607) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۳ ۲۲:۵۴:۱۷
شما هم كه هـمه چيزو از مسؤؤلين مىخواين بابا ميشه بگيد خودتون چه وظيفه اى دارين؟ (1948099) (alef-10)
علی
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۲۲:۲۲:۱۸
وقتی که باغهای انگور را بالاجبار تبدیل به باغ سیب می کنید فکر همینجا را هم بکنید کشاورزی و دریاچه سرجایش بود تا وقتی که قرار شد باغهای انگور تبدیل به سیب شوند و باغ سیب هم 10 برابر انگور آب می بره فلذا برای راضی کردن کشاورزا اجازه استفاده بی رویه از آبهای زیر زمینی دادند (1941749) (alef-10)
داود
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۹:۲۲:۲۳
حالا که کارون رو به یزد و قم و اصفهان میبرن بهتره یه قسمتی هم برای دریاچه ارومیه اختصاص بدن ثواب داره (1941539) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۲۱:۲۷:۴۸
دوست عزیز کاری که توجیه اقتصادی نداشته باشد ماندگار نیست
راهکار
استفاده از تصفیه خانه ها در شهرهای تبریز و ارومیه و ... برای حل مشکل آب کشاورزی
حذف باغ ویلاهای اطراف حوزه ابریز
حذف چاهای غیر مجاز و برخورد قاطع با دارندگان آن بدون توجه به مسائل حاشیه ای
اعمال کاهش برداشت آبهای زیر زمینی در چاهای مجاز
دادن حق آبه دریاچه از سدهای ساخته شده( به جای حذف سد) مازاد حق آبه دریاچه رو درون سد نگه دارند تا سدها توجیه اقتصادی رو از دست ندهند
تغییر در نوع کشت محصولات و کشت محصولات با (تن آب ) کمتر مثلا به جای برنج که در هر تن آن 5000مترمکعب اب استفاده میشود از گندم ابی با مصرف 2500مترمکعب استفاده شود
تغییر در الگوی ابیاری مثلا از غرق آبی به بارانی
و در آخر کاهش زمینهای زیرکشت در حد چند درصد (1941685) (alef-10)
راهکار
استفاده از تصفیه خانه ها در شهرهای تبریز و ارومیه و ... برای حل مشکل آب کشاورزی
حذف باغ ویلاهای اطراف حوزه ابریز
حذف چاهای غیر مجاز و برخورد قاطع با دارندگان آن بدون توجه به مسائل حاشیه ای
اعمال کاهش برداشت آبهای زیر زمینی در چاهای مجاز
دادن حق آبه دریاچه از سدهای ساخته شده( به جای حذف سد) مازاد حق آبه دریاچه رو درون سد نگه دارند تا سدها توجیه اقتصادی رو از دست ندهند
تغییر در نوع کشت محصولات و کشت محصولات با (تن آب ) کمتر مثلا به جای برنج که در هر تن آن 5000مترمکعب اب استفاده میشود از گندم ابی با مصرف 2500مترمکعب استفاده شود
تغییر در الگوی ابیاری مثلا از غرق آبی به بارانی
و در آخر کاهش زمینهای زیرکشت در حد چند درصد (1941685) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۰۹ ۱۰:۳۲:۵۶
با سلام
واقعیت این است که در این دو استان کشاورزی بیش از 7 برابر با اب دریاچه ارومیه توسعه پیدا کرد(امار هست قابل انکار نیست).نماینده های این دو استان در مجلس هم در دو دهه اخیر فشارهای زیادی بر دولت جهت سد سازی و احداث جاده وارد کردند(اسناد هست ،قابل انکار نیست اسناد سازمان حفاظت محیط زیست وجود دارد) علی رغم مخالف سازمان محیط زیست با فشار و پیگیری نمایندگان این دو استان سرانجام بیش از ده ها سد احداث گردید و جاده هم بر روی دریاچه احداث شد(در شرایطی که خیلی از استانها یک پل ساده ندارند از رودخانه عبور کنند) .به موازات این وضعیت بیش از صد هزار حلقه چاه هم حفر شد و ابهای زیز زمینی تخلیه شدند(به اندازه چندین رودخانه بزرگ این چاه ها اب از زیر زمین کشیدند)
پس به صورت خلاصه این اتفاق افتاده که :مردم به توسعه کشاورزی با استفاده از اب دریاچه اقدام کردند نیاز به اب و تقاضای اب خود را بصورت نیاز به سد نشان داد که توسط نمایندگان پیگیری شد(تا پیگیری نکنید بودجه به این کارها اختصاص نمی یابد) و ابهای زیر زمینی هم کاملا تخلیه شدند .خب طبیعی است که اقیانوس ارام هم باشد بالاخره خشک میشود.حال دوستان میفرمایند دریاچه را ما خشک نکرده ایم و اب میخواهیم در حالی که امار ارقام شواهد و...همه نشان میدهد که دقیقا خود مردم و مصرف و تقاضای زیادشان باعث خشکی دریاچه شده چند سوال به ذهن می رسد
1-کسانی که معتقدند که سد ها باعث خشکی دریاچه شده اند از ایشان میپرسم ایا دیواره سدها یا کارکنان سدها اب را مصرف کردهند؟اب کجا مصرف شده؟اگر خارج این دو استان مصرف شده بفرمایید اسم استانی را که مصرف می کند تا جلویش گرفته شود اگر که فرد خاصی دارد اب دریاچه را مصرف میکند معرفی کنید تا برخورد شود.
2-چرا نماینده های این دو استان قبول مسئولیت نمیکنند؟چرا نمیپذیرند که با حمایت انها کشاورزی چندین برابر توسعه یافته و این سدها و...با فشار انها احداث شده؟
ضمنا عده ای از افرادی که هوینت انها مشخص است قصد دارند که از این جریان سوء استفاده کنند از مسولان محترم تقاتضا میکنیم بسیار مراقب حرکات این افراد که توسط کشورهای همسایه هم تغذیه میشوند باشند که این جریان را به پیراهن عثمان تبدیل نکنند علت خشک شدن دریاچه به صورت شفاف توضیح داده شود.
توسعه کشاورزی و اختصاص اب به ان باعث خشکی دریاچه شده و امکان اوردن اب از نقاط دیگر نیست انسان باید انتظارات و توقعات خود را از محیط زیست محدود کند
محصولات کشاورزی را میتوان با قیمت پایینتر وارد کرد و نیازی به توسعه کشاورزی تا این حد در ان منطقه نبوده اکنون یا باید اب کشاورزی بهینه مصرف شده و کشاوری محدود شود تا در طی چند سال دریاچه جان بگیرد یا دریاچه قطعا خشک خواهد شد شما نمیتوانید بفرمایید ما هرقدر میخواهیم اب دریاچه را مصرف میکنیم و دریاچه هم خشک شد شما مقصرید و برایمان اب بیاورید چنین چیزی غیر ممکن و غیر منطقی است.اگر این منطق را بخواهیم دنبال کنیم مردم سیستان و فارس و...هم خواستار اوردن اب از نقاط دیگر میشوند که این باعث تنش و ایجاد هزینه برای مملکت خواهد شد
منابع محدوده زیاد مصرف کنید تموم میشه تموم شد نمیتوانید بگویید منابع نقاط دیگر را میخواهیم. (1939027) (alef-10)
واقعیت این است که در این دو استان کشاورزی بیش از 7 برابر با اب دریاچه ارومیه توسعه پیدا کرد(امار هست قابل انکار نیست).نماینده های این دو استان در مجلس هم در دو دهه اخیر فشارهای زیادی بر دولت جهت سد سازی و احداث جاده وارد کردند(اسناد هست ،قابل انکار نیست اسناد سازمان حفاظت محیط زیست وجود دارد) علی رغم مخالف سازمان محیط زیست با فشار و پیگیری نمایندگان این دو استان سرانجام بیش از ده ها سد احداث گردید و جاده هم بر روی دریاچه احداث شد(در شرایطی که خیلی از استانها یک پل ساده ندارند از رودخانه عبور کنند) .به موازات این وضعیت بیش از صد هزار حلقه چاه هم حفر شد و ابهای زیز زمینی تخلیه شدند(به اندازه چندین رودخانه بزرگ این چاه ها اب از زیر زمین کشیدند)
پس به صورت خلاصه این اتفاق افتاده که :مردم به توسعه کشاورزی با استفاده از اب دریاچه اقدام کردند نیاز به اب و تقاضای اب خود را بصورت نیاز به سد نشان داد که توسط نمایندگان پیگیری شد(تا پیگیری نکنید بودجه به این کارها اختصاص نمی یابد) و ابهای زیر زمینی هم کاملا تخلیه شدند .خب طبیعی است که اقیانوس ارام هم باشد بالاخره خشک میشود.حال دوستان میفرمایند دریاچه را ما خشک نکرده ایم و اب میخواهیم در حالی که امار ارقام شواهد و...همه نشان میدهد که دقیقا خود مردم و مصرف و تقاضای زیادشان باعث خشکی دریاچه شده چند سوال به ذهن می رسد
1-کسانی که معتقدند که سد ها باعث خشکی دریاچه شده اند از ایشان میپرسم ایا دیواره سدها یا کارکنان سدها اب را مصرف کردهند؟اب کجا مصرف شده؟اگر خارج این دو استان مصرف شده بفرمایید اسم استانی را که مصرف می کند تا جلویش گرفته شود اگر که فرد خاصی دارد اب دریاچه را مصرف میکند معرفی کنید تا برخورد شود.
2-چرا نماینده های این دو استان قبول مسئولیت نمیکنند؟چرا نمیپذیرند که با حمایت انها کشاورزی چندین برابر توسعه یافته و این سدها و...با فشار انها احداث شده؟
ضمنا عده ای از افرادی که هوینت انها مشخص است قصد دارند که از این جریان سوء استفاده کنند از مسولان محترم تقاتضا میکنیم بسیار مراقب حرکات این افراد که توسط کشورهای همسایه هم تغذیه میشوند باشند که این جریان را به پیراهن عثمان تبدیل نکنند علت خشک شدن دریاچه به صورت شفاف توضیح داده شود.
توسعه کشاورزی و اختصاص اب به ان باعث خشکی دریاچه شده و امکان اوردن اب از نقاط دیگر نیست انسان باید انتظارات و توقعات خود را از محیط زیست محدود کند
محصولات کشاورزی را میتوان با قیمت پایینتر وارد کرد و نیازی به توسعه کشاورزی تا این حد در ان منطقه نبوده اکنون یا باید اب کشاورزی بهینه مصرف شده و کشاوری محدود شود تا در طی چند سال دریاچه جان بگیرد یا دریاچه قطعا خشک خواهد شد شما نمیتوانید بفرمایید ما هرقدر میخواهیم اب دریاچه را مصرف میکنیم و دریاچه هم خشک شد شما مقصرید و برایمان اب بیاورید چنین چیزی غیر ممکن و غیر منطقی است.اگر این منطق را بخواهیم دنبال کنیم مردم سیستان و فارس و...هم خواستار اوردن اب از نقاط دیگر میشوند که این باعث تنش و ایجاد هزینه برای مملکت خواهد شد
منابع محدوده زیاد مصرف کنید تموم میشه تموم شد نمیتوانید بگویید منابع نقاط دیگر را میخواهیم. (1939027) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۰۸:۵۶:۳۶
این تحلیل درست است نماینده شهر ما (یکی از شهرهای آذربایجان غربی) افتخارش در دولت هاشمی وخاتمی اعلام این بود که سد.... را من ساختم (1940857) (alef-13)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۰:۲۰:۱۰
موقعی که نظم طبیعت را به هم می ریزیم بهتر از این نمی شود. (1940920) (alef-10)
بابک
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۱:۱۷:۵۵
بله نظر شما درست است دوست عزیز ، ولی در این مورد باید توجه کنیم که دلیل اصلی روی آوردن مردم به کشاورزی چیست؟ وقتی جمعیت استان طبق آمار (که اسناد آنها نیز موجود است) طی چند سال چند برابر می شود و در مقابل برای اشتغال این نیروی انسانی و توسعه صنعتی هیچ (که این هم اسنادش موجود است) اقدامی از طرف مسئولین کشور انجام نمی گیرد قطعاً مردم به سمت امرار معاش از طریق کشاورزی می روند. ویا عده ای نیز مثل بنده مجبور به مهاجرت میشوند. (اسناد به وفور موجود است.) (1940964) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۵:۲۱:۳۱
جمعیت همه جا زیاد شده دلیل نمیشود جمعیت زیاد شده بزنیم طبیعت را نابود کنیم مثلا فرض کنید اهالی زاگرس بگویند ما کار نداریم جنگلها را میبریمم میفروشیم حالا که جنگلها خراب شده دولت بیاد جنگل بکاره یا شیرازی ها اب را مصرف کنند بگویند جمعیتمون زیاد بود از فلان شهر اب برای ما بیارید و... بعد طلبکار ایران شویم و ...به زور هم نگفتن بچه درست کنید بچه ای که درست میفرمایید باید فکر کنید که این ادم بزرگ میشه کار و خانه و..میخواهد .اگر که پذیرفته اید که کشاورزی را توسعه داده اید لطفا دیگر طلبکار نشوید که چرا دریاچه خشک شد و اب را به دریاچه پس بدهید اگر که فکر می کنید کشاورزی برایتان اهمیتی بیش از دریاچه دارد که دیگه قضیه تمام شده است و دریاچه خشک می شود تصمیمتان را بگیرید کدام را می خواهید(یه مقداری کشاورزی به صورت معقول اطراف دریاچه جریان داشت ظرفیت اونجا هم همینقدر بود نه ده برابر نه اینکه موتور بذاریم هر چی اب طی هزار سال جمع شده خالی کنیم نه اینکه 60 تا سد بزنیم) بقیه ملت را متهم نکنید ضمنا اگر که ما اونجا اومدیم یه دو لیتر اب خوردیم هم هر بار پولش را دادیم.فکر نکنم ماا از سیستان پاشدیم اومیدم اونجا رو خشک کردیم فدات شم (1941239) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۲۳:۵۵:۵۰
جناب حرفات درسته حقیقت تلخه. اما اون کشاورزی که میگی هنوز هم نمیدونه چه آینده ای در پیش رو داره. تقصیر دولت ها بوده که کنترل نکرده که هیچ تشویق هم کرده. بحران کم آبی فقط مخصوص آذربایجان نیست، سراسر کشور به جز نواحی شمالی درگیرش هستند. دولت باید این بحران رو مدیریت کنه و به مردم آگاهی بده.
تبلیغ افزایش جمعیت از یه لحاظی درسته که جمعیت پیر میشه.. ولی باید پذیرفت کشور ایران باید بسوی کاهش جمعیت حرکت کنه و گرنه تبدیل به بیابان میشه و طبیعت خودش انتقامشو از انسان ها میگیره. (1941885) (alef-10)
تبلیغ افزایش جمعیت از یه لحاظی درسته که جمعیت پیر میشه.. ولی باید پذیرفت کشور ایران باید بسوی کاهش جمعیت حرکت کنه و گرنه تبدیل به بیابان میشه و طبیعت خودش انتقامشو از انسان ها میگیره. (1941885) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۳:۲۶:۵۹
تحلیلتون منطقی هست ولی جالبه که بدونی دریاچه های استان فارس خشک شدن و نماینده هاشون جتی متوجه هم نشدن و دریغ از یک پیگیری !!
ما در این مملکت همه چیزمون همینزوری هست تا اتفاق نیوفته و بیچاره نشیم دست به هیچ کاری نمی زنیم و حتی حاضر به هزینه کردن برای تحقیقات و پیشگیری هم نیستیم ! (1941120) (alef-10)
ما در این مملکت همه چیزمون همینزوری هست تا اتفاق نیوفته و بیچاره نشیم دست به هیچ کاری نمی زنیم و حتی حاضر به هزینه کردن برای تحقیقات و پیشگیری هم نیستیم ! (1941120) (alef-10)
پیمان
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۵:۵۴:۲۶
دلیل این امر که با خشک شدن تالابها و دریاچه های مناطق مرکزی ایران هیچ کسی اعتراض نکرد این بود که این مناطق رو به صنعتی شدن بوده و کسی از راه کشاورزی امرار مغاش نمی کرد ولی در این مناطق شرایط به گونه ای دیگر است اقتصاد وابسته به کشاورزی است. در ضمن مقایسه دریاچه اورمیه با تالاب ها و دریاچه های کوچک به نظر بنده درست نیست چون همانطور که در متن نیز آمده خشک شدن این دریاچه با زندگی بیش از 10 میلیون نفر بازی خواهد کرد! (1941289) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۲۰:۱۵:۵۵
توسعه کشاورزی باید با آبیاری قطره ای می شده که دولت برای آن بودجه نداده والا خود توسعه کشاورزی که ایراد ندارد. مشکل خود سدها هم نیستند بلکه فقدان امکانات آبیاری قطره ای است (1941614) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۳ ۲۳:۰۱:۲۱
احسنت تحليل بسيار منطقى و جالبى بود (1948110) (alef-10)
بیژن
۱۳۹۲-۱۱-۰۹ ۱۰:۴۱:۲۷
فایده ای ندارد آقا.
الان همین بلا بر سر زاینده رود و تالاب گاوخونی، رود کارون، دز و ... آمده است. همه اینها در اثر حرص و طمع مردم از یک طرف و از طرف دیگر سیاسی کاری آقایان نمایندگان مجلس، مدیران کل سازمانها و وزیران است. بروید ببنید چه بلایی بر سر استان چهارمحال و بختیاری و خوزستان امده است که هفده متر بارندگی برف در کوهرنگ به یکباره به چهل سانتی متر در سال گذشته تبدیل شده است. بروید ببینید چه کار کرده ایم که زاینده رود به مرده رود تبدیل شده است. ایجاد بادامستان هایی با عنوان طرح آزادگان، احرار و ... در مسیر این رودخانه و در وسط کویر چه نتایج مطلوب و چه نتایج زیانباری را بوجود آورده است. (1939059) (alef-10)
الان همین بلا بر سر زاینده رود و تالاب گاوخونی، رود کارون، دز و ... آمده است. همه اینها در اثر حرص و طمع مردم از یک طرف و از طرف دیگر سیاسی کاری آقایان نمایندگان مجلس، مدیران کل سازمانها و وزیران است. بروید ببنید چه بلایی بر سر استان چهارمحال و بختیاری و خوزستان امده است که هفده متر بارندگی برف در کوهرنگ به یکباره به چهل سانتی متر در سال گذشته تبدیل شده است. بروید ببینید چه کار کرده ایم که زاینده رود به مرده رود تبدیل شده است. ایجاد بادامستان هایی با عنوان طرح آزادگان، احرار و ... در مسیر این رودخانه و در وسط کویر چه نتایج مطلوب و چه نتایج زیانباری را بوجود آورده است. (1939059) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۰۹:۲۱:۰۴
دقیقا حرص و طمع باعث خشک شدن دریاچه های کشور شده است وقتی هم میگوییم که چرا اینقدر اب را به کشاورزی اختصاص میدهید می فرمایند ما داریم غذای شما را تامین می کنیم!یعنی محیط زیست را تخریب فرموده اند منتش را هم میذارند که بله اگه ما نباشیم شما گرسنه میمانید.واقعا ادم حیرت می کند (1940867) (alef-13)
ناصر
۱۳۹۲-۱۱-۰۹ ۱۱:۰۸:۴۲
راه حل بسیار ساده ای دارد متاسفانه در ایران تضمینی برای تامین منافع طرح نیست (1939120) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۰۸:۲۰:۰۶
ازتعداد کامنتها معلومه به جز تعدادی اندک کسی مقاله به این مهمی را نخوانده، پس از ماست که بر ماست، واقعا با یه حساب دو دوتا معلوم میشه وجود سدها برای ما نفع زیادی دارن یا نبودن آنها (1940834) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۰۸:۲۲:۱۴
مردم بختیاری که در اثر سد سازی و انتقال آب از حوزه آبریز کارون زاینده رود دز و ...آواره شدند در هیچ جا هیچ خبری از دلسوزی برای اینها نیست.... مهاجرت از دست دادن مشاغل به زیر آب رفتان زمینها و مهاجرت به شهرهای بزرگ برای کار و افزایش مشکلات اجتماعی ....
و بروز خشکسالیهای گسترده تغییر اقلیم بارش از برف به باران و.......... (1940835) (alef-10)
و بروز خشکسالیهای گسترده تغییر اقلیم بارش از برف به باران و.......... (1940835) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۰۹:۲۵:۳۱
اختصاص بیش از حد امکانات (جاده سد شهرک صنعتی و...)به برخی مناطق باعث خشک شدن دریاچه میشود و در یک جایی مثل بختیاری که پارتی ندارد مردم در رودخانه غرق میشوند.مسولان محترم بهتر است این پارتی بازی ها را کنار بگذارند و توسعه متوازن را در دستور کار قرار دهند (1940872) (alef-13)
atilla
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۱:۳۸:۳۵
خشک شدن دریاچه چه ربطی به اختصاص دادن بیش از حد امکانات دارد؟ مخصوصا که بعد از انقلاب هیچ گونه کارخانه و یا صنایع عمده ای توسط دولت در آذربایجان شرقی و غربی احداث نشده است. هرچه بوده مربوط به بخش خصوصی بوده. (1940989) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۵:۰۰:۵۱
شهرکهای صنعتی که اب را مصرف می کنند بسیار توسعه پیدا کرده ضمنا جاده از وسط دریاچه در شرایطی عبور داده شده که سازمان حفاظت محیط زیست مخالف بود چند ده سد تاسیس شده و... (1941221) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۰۸:۴۹:۳۳
این چه ادبیاتی است که نویسنده محترم دارد؟
" در حدوث چنین فاجعه‌ای یك نفر یا یك سیستم یا یك امر به تنهائی مقصر نیست. همه مقصرند، اعم از وزارت راه و ترابری وقت، وزارت نیرو (به‌ویژه معاونت امور آب)، وزارت جهاد كشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست، مسئولین استان، مهندسین مشاور سد سازی و طرحهای توسعه‌ای منطقه، مردم منطقه، نمایندگان مجلس، و همه و همه در چنین وضعیتی دخیل بوده‌اند، اما با مداخلات و اثرات متفاوت. "
خوب این افراد حقوق گرفتند، حق ماموریت گرفتند، پاداش اول و آخر سال گرفتند و هزار چیز دیگر و تازه هنوز هم از مزایای آن استفاده می کنند. مگر یادتان رفته که در زمان افتتاح چه تشکری از هم دیگر می کردند؟
اگر یک نوبت و فقط یک نوبت مدیران و مسئولین دولتی بفهمند که مابه ازای تصمیمات نادرستشان باید هزینه کنند این روش های مدیریت قرون وسطایی تغییر می کند. بعد از ان می توان انتظار داشت که مدیران قبل از فکر کردن به پاداش هایشان، کمی هم به مسئولیت هایشان فکر خواهند کرد.
یا حق (1940847) (alef-13)
" در حدوث چنین فاجعه‌ای یك نفر یا یك سیستم یا یك امر به تنهائی مقصر نیست. همه مقصرند، اعم از وزارت راه و ترابری وقت، وزارت نیرو (به‌ویژه معاونت امور آب)، وزارت جهاد كشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست، مسئولین استان، مهندسین مشاور سد سازی و طرحهای توسعه‌ای منطقه، مردم منطقه، نمایندگان مجلس، و همه و همه در چنین وضعیتی دخیل بوده‌اند، اما با مداخلات و اثرات متفاوت. "
خوب این افراد حقوق گرفتند، حق ماموریت گرفتند، پاداش اول و آخر سال گرفتند و هزار چیز دیگر و تازه هنوز هم از مزایای آن استفاده می کنند. مگر یادتان رفته که در زمان افتتاح چه تشکری از هم دیگر می کردند؟
اگر یک نوبت و فقط یک نوبت مدیران و مسئولین دولتی بفهمند که مابه ازای تصمیمات نادرستشان باید هزینه کنند این روش های مدیریت قرون وسطایی تغییر می کند. بعد از ان می توان انتظار داشت که مدیران قبل از فکر کردن به پاداش هایشان، کمی هم به مسئولیت هایشان فکر خواهند کرد.
یا حق (1940847) (alef-13)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۰۸:۵۰:۳۱
برای تولید هر کیلو محصول کشاورزی مانند گندم یا سیب بیش از 1000 کیلو آب باید مصرف شود.این یعنی اگر بسیاری از محصولات را از خارج وارد کنیم بهتر است. راه حل کوتاه مدت رها سازی مقداری آب برای مرطوب نگه داشتن بستر دریاچه و جلوگیری از بادهای نمکی می باشد. در میان مدت هم کاهش کشاورزی و تغیر الگوی کشت و استفاده از روش آبیاری قطره ای می باشد. (1940849) (alef-13)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۱:۲۵:۰۶
به نظر شما خارجی ها با آب کمتری برنج به دست می آورند (1940975) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۱:۴۵:۲۳
وارد کردن محصولات کشاورزی برای کشوری مثل ایران واقعا جای تاسف دارد باید وزارت جهاد کشاورزی روشهای سنتی کشاورزی و آبیاری را حذف کند. (1940996) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۰۸:۵۶:۲۸
اين يك مسئله زيست محيطيه خوشحال شدم كه بالاخره يه مقاله دربارش خوندم كه بوي سياست زدگي نمي داد. (1940856) (alef-13)
محمد
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۰۹:۲۵:۰۶
تبخیرزیاد دریاچه بعلت بهم خوردن وضعیت مخزن دراثراحداث جاده باحذف دو پل جاده در ورودی وخروجی طبق نقشه مشاور عامل اصلی فاجعه است (1940870) (alef-13)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۰۹:۳۰:۴۹
راه حل کوتاه مدت رها کردن مقداری آب برای مرطوب نگه داشتن بستر دریاچه و جلوگیری از بادهای نمکی می باشد . در دراز مدت با کاهش کشاورزی و تغییر الگوی کشت و استفاده از آبیاری قطره ای می باشد. (1940878) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۰:۰۵:۳۸
جناب آقای موسی الرضا ثروتی نماینده بجنورد راه حل این مسئله را اعلام کردند و فرمودند که مردم اطراف دریاچه از آنجا بروند و کار دیگری بکنند! و حمایت از دریاچه بی عدالتی است!
شما مقصرید که وقتی مردم تبریز و اورمیه در زمان مناسب به خشک شدن دریاچه اعتراض کردند و با باتوم و گاز اشک آور مواجه شدند، حرفی نزدید و سکوت کردید! (1940909) (alef-13)
شما مقصرید که وقتی مردم تبریز و اورمیه در زمان مناسب به خشک شدن دریاچه اعتراض کردند و با باتوم و گاز اشک آور مواجه شدند، حرفی نزدید و سکوت کردید! (1940909) (alef-13)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۱:۱۹:۵۰
دوست گرامی
لطفا به سوالات زیر جواب بدهید
1-ایا اب دریاچه به خارج استان شما منتقل شده؟اگر شده به کدام نقطه؟
2-اب را که ما میدانیم به خارج استان شما منتقل نشده بالاخره یک مقدار ابی دارد مصرف میشود چه کسی یا کسانی دارند این اب را مصرف می کنند؟
3-جواب سوال 2: مگر کشاورز مردم و صنایع خودتان نیستند؟
4-زمانی که انهمه سد در ان نقطه ساخته میشد چرا اعتراض نکردید؟
5-این همه سد مگر به تقاضای مردم و بر اثر اصرار و پیگیری نمایندگان خودتان ساخته نشد؟
6-ایا مردم نقاط دیگر به زور فشار اوردند که بله اینها به سد احتیاج دارند سد برایشان بزنید؟ایا مردم سایر نقاط ایران انجا سد زدند و ابش را مثلا بردند سیستان خوردند؟
واقعا بی انصافی میفرمایید بنده در جریان احداث جاده روی دریاچه بودم نماینده های شما در مجلس، سازمان حفاظت محیط زیست را تحت فشار قرار داده بودند که حتما باید جاده احداث شود اسناد مخالفت سازمان وجود داد منتها نمایندهای محترم شما اینقدر گفتند این فارسا نمیذارن ما پیشرفت کنیم و...که بالاخره جاده و سد و..را احداث کردند الان هم راه حلش تعطیلی اون همه کشاورزیه که راه انداخته اید اگر میفرمایید نه ما کشاورزیمان را میخواهیم ما هم عرض می کنیم که بله پس کشاورزی بفرمایید و دریاچه خشک خواهد شد مساله بسیار بسیار ساده است اب دریاچه را به کشاورزی اختصاص داده اید و دریاچه خشک شده اب را هم نمیخواهید پس دهید.
تا میگوییم کشاورزی نکنید هم میفرمایید که ما داریم غذای شما را تامین می کنیم، مردم واقعا حاضر نیستند با این همه هزینه میوه و محصول تولید شود واردات محصول ارزانتر است
شما متاسفانه با بدبینی تمام موضوع را پیگیری می کنید دونه به دونه سدهای احداث شده توسط نمایندهای خود شما پیگیری شده اند و
وزبر نیروی دولت گذشته اقای پرویز فتاح قره داغی و بسیاری از مسولان و مدیران بالا دست هم همشهری خود حضرتعالی بوده اند
گاز اشک اور و اینها در زمانی بوده که عده ای میخواستند از قضیه سوء استفاده کنند و امنیت ملی را به خطر بندازند نه تنها در ایران بلکه در هر کشور دیگری وقتی یک عده با پرچم کشور دیگر به ورزشگاه بیایند و شعارهای مشکوک سر دهند دولت فدرال با قاطعیت برخورد می کند و اینجا هم ملت کاملا هوشیار هستند ملت 8 سال خون دادند دست صدام را از خوزستان کوتاه کردند قضیه مشابه را اجازه نخواهند داد اتفاق بیفتد
بهتر است ان بخش از کشاورزی را که توسعه داده اید تعطیل کنید یا اینکه خشک شدن دریاچه را بپذیرید حرص و طمع و توقع حدی دارد.دنبال داستان ساختن از این جریان نباشید خریداری ندارد.(فارسا دریاچه رو خشک کردن و...اینها را همه مردم میدانند از کجا و کدام کشور دارد اب میخورد) (1940967) (alef-10)
لطفا به سوالات زیر جواب بدهید
1-ایا اب دریاچه به خارج استان شما منتقل شده؟اگر شده به کدام نقطه؟
2-اب را که ما میدانیم به خارج استان شما منتقل نشده بالاخره یک مقدار ابی دارد مصرف میشود چه کسی یا کسانی دارند این اب را مصرف می کنند؟
3-جواب سوال 2: مگر کشاورز مردم و صنایع خودتان نیستند؟
4-زمانی که انهمه سد در ان نقطه ساخته میشد چرا اعتراض نکردید؟
5-این همه سد مگر به تقاضای مردم و بر اثر اصرار و پیگیری نمایندگان خودتان ساخته نشد؟
6-ایا مردم نقاط دیگر به زور فشار اوردند که بله اینها به سد احتیاج دارند سد برایشان بزنید؟ایا مردم سایر نقاط ایران انجا سد زدند و ابش را مثلا بردند سیستان خوردند؟
واقعا بی انصافی میفرمایید بنده در جریان احداث جاده روی دریاچه بودم نماینده های شما در مجلس، سازمان حفاظت محیط زیست را تحت فشار قرار داده بودند که حتما باید جاده احداث شود اسناد مخالفت سازمان وجود داد منتها نمایندهای محترم شما اینقدر گفتند این فارسا نمیذارن ما پیشرفت کنیم و...که بالاخره جاده و سد و..را احداث کردند الان هم راه حلش تعطیلی اون همه کشاورزیه که راه انداخته اید اگر میفرمایید نه ما کشاورزیمان را میخواهیم ما هم عرض می کنیم که بله پس کشاورزی بفرمایید و دریاچه خشک خواهد شد مساله بسیار بسیار ساده است اب دریاچه را به کشاورزی اختصاص داده اید و دریاچه خشک شده اب را هم نمیخواهید پس دهید.
تا میگوییم کشاورزی نکنید هم میفرمایید که ما داریم غذای شما را تامین می کنیم، مردم واقعا حاضر نیستند با این همه هزینه میوه و محصول تولید شود واردات محصول ارزانتر است
شما متاسفانه با بدبینی تمام موضوع را پیگیری می کنید دونه به دونه سدهای احداث شده توسط نمایندهای خود شما پیگیری شده اند و
وزبر نیروی دولت گذشته اقای پرویز فتاح قره داغی و بسیاری از مسولان و مدیران بالا دست هم همشهری خود حضرتعالی بوده اند
گاز اشک اور و اینها در زمانی بوده که عده ای میخواستند از قضیه سوء استفاده کنند و امنیت ملی را به خطر بندازند نه تنها در ایران بلکه در هر کشور دیگری وقتی یک عده با پرچم کشور دیگر به ورزشگاه بیایند و شعارهای مشکوک سر دهند دولت فدرال با قاطعیت برخورد می کند و اینجا هم ملت کاملا هوشیار هستند ملت 8 سال خون دادند دست صدام را از خوزستان کوتاه کردند قضیه مشابه را اجازه نخواهند داد اتفاق بیفتد
بهتر است ان بخش از کشاورزی را که توسعه داده اید تعطیل کنید یا اینکه خشک شدن دریاچه را بپذیرید حرص و طمع و توقع حدی دارد.دنبال داستان ساختن از این جریان نباشید خریداری ندارد.(فارسا دریاچه رو خشک کردن و...اینها را همه مردم میدانند از کجا و کدام کشور دارد اب میخورد) (1940967) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۲۰:۲۱:۵۰
توسعه کشاورزی مگه جزو برنامه های دولت نبوده؟
آیا دولت برای آبیاری قطره ای در آن منطقه کاری کرده؟
آبیاری قطره ای که از دست کشاورز معمولی بر نمی آید. (1941620) (alef-10)
آیا دولت برای آبیاری قطره ای در آن منطقه کاری کرده؟
آبیاری قطره ای که از دست کشاورز معمولی بر نمی آید. (1941620) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۱ ۰۲:۴۷:۵۶
این کامنت فقط میتونه از طرف یک فرد خودجوش باشه که اعتراض مردم به دولت رو داره تبدیل میکنه به دعوای مردم با مردم. اون کشاورزی که شما میگین هیچ وقت دغدغه ی محیط زیستی نداره این دولت و مسئولین هستند که باید به مردم آگاهی بدن و محیط زیست رو حفظ کنند. نگارنده ی محترم مقاله بخوبی مسئولین و مردم ایران رو با ازبکستانی ها مقایسه میکنه...
مطمئنم هیچ کدوم از مردم ایران نمیخوان محیط زیستشون چه اصفهان باشه چه خوزستان چه آذربایجان و بقیه ی نقاط کشور از بین بره. (1942014) (alef-10)
مطمئنم هیچ کدوم از مردم ایران نمیخوان محیط زیستشون چه اصفهان باشه چه خوزستان چه آذربایجان و بقیه ی نقاط کشور از بین بره. (1942014) (alef-10)
yashar
۱۳۹۲-۱۱-۱۳ ۱۴:۲۵:۱۹
از حرفات معلومه پان فارس تشریف داری همه چی رو به هم می بافی رو تا تقصیر رو بندازی گردن مردم ازربایجان.... (1946782) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۴:۲۳:۱۶
بنده هم معتقدم که اوردن اب مناطق دیگر برای دریاچه ارومیه عین بی عدالتی است .
این دریاچه اب به اندازه کافی داشته شما عزیزان اون رو به مصرف کشاورزی رسوندین(استان دیگری مصرف کرده اسمش بیارید فرد دیگری مصرف کرده معرفیش کنید و...) اگر قرار بر این باشد که هر منطقه اب های سطحی و زیر زمینی را کامل مصرف کنند و طلبکار مناطق دیگر بشوند به نظر شما سنگ روی سنگ بند میشود؟
این همه اب در اون منطقه هست همه را به کشاورزی اختصاص داده اید برادر من
در مناظره تلویزیونی نماینده اردبیل مخالف اختصاص ارس به دریاچه بود چون ارس بین دو کشور مشترکه و اب اضافه هم نداره و هیچ کجای دنیا هم نمیان اب رو از صدها کیلومتر انطرفتر پمپا کنند تا دریاچه پر بشود.دریای خزر هم اکوسیستم خود را دارد
این مساله هیچ راهی جز رها کردن اب مورد نیاز دریاچه از همان منطقه خودتان نداره . دو لیتر اب هست یک لیترش مال دریاچه است یک لیترش مال کشاورزی شما هر دو لیتر رو برای کشاورزی می خواهید این رو اسمشو میذارن زیاده خواهی .
اگر که دریاچه برایتان مهم است سهم ابش را بدهید اگر کشاورزی چند برابری برایتان مهم است بیخیال دریاچه شده عواقبش را تحمل کنید دو تا با هم نمیشه
ضمنا باور کنید این گونه حرفها که نمیدونم ما مورد ظلم قرار داریم ...اصلا و ابدا مسموع نمی باشد.بیشترین سد و تاسیسات و درامد نفت به همان نقاط اختصاص داده شده به نظر بنده الان وقتشه که دولت به دیگر استانها توجه کنه.استانی مثل خوزستان که اب شرب نداره ،بوشهر بویراحمد بختیاری هرمزگان سیستان خراسان جنوبی و...اینها در اولویت هستند. این که نمیشود شما بگویید ما همه چیز را میخواهیم.سد تاسیس کردید اب دریاچه رو بردید سیب کاشتین نتیجه اش شده خشکی دریاچه
تمام بحثی دیگه نمیماند.اب شرب در روی کره زمین محدود می باشد انتقال اب از نقاط دیگر هزینه زا است اکوسیستم جاهای دیگه رو هم خراب میکنه
هیچ گونه توجیهی در این مساله نمیبینم به نظر من قطعا و صددرصد این دریاچه خشک خواهد شد چون زیاده خواهی های انسان بر ظرفیت طبیعت غلبه خواهد کرد. (1941179) (alef-10)
این دریاچه اب به اندازه کافی داشته شما عزیزان اون رو به مصرف کشاورزی رسوندین(استان دیگری مصرف کرده اسمش بیارید فرد دیگری مصرف کرده معرفیش کنید و...) اگر قرار بر این باشد که هر منطقه اب های سطحی و زیر زمینی را کامل مصرف کنند و طلبکار مناطق دیگر بشوند به نظر شما سنگ روی سنگ بند میشود؟
این همه اب در اون منطقه هست همه را به کشاورزی اختصاص داده اید برادر من
در مناظره تلویزیونی نماینده اردبیل مخالف اختصاص ارس به دریاچه بود چون ارس بین دو کشور مشترکه و اب اضافه هم نداره و هیچ کجای دنیا هم نمیان اب رو از صدها کیلومتر انطرفتر پمپا کنند تا دریاچه پر بشود.دریای خزر هم اکوسیستم خود را دارد
این مساله هیچ راهی جز رها کردن اب مورد نیاز دریاچه از همان منطقه خودتان نداره . دو لیتر اب هست یک لیترش مال دریاچه است یک لیترش مال کشاورزی شما هر دو لیتر رو برای کشاورزی می خواهید این رو اسمشو میذارن زیاده خواهی .
اگر که دریاچه برایتان مهم است سهم ابش را بدهید اگر کشاورزی چند برابری برایتان مهم است بیخیال دریاچه شده عواقبش را تحمل کنید دو تا با هم نمیشه
ضمنا باور کنید این گونه حرفها که نمیدونم ما مورد ظلم قرار داریم ...اصلا و ابدا مسموع نمی باشد.بیشترین سد و تاسیسات و درامد نفت به همان نقاط اختصاص داده شده به نظر بنده الان وقتشه که دولت به دیگر استانها توجه کنه.استانی مثل خوزستان که اب شرب نداره ،بوشهر بویراحمد بختیاری هرمزگان سیستان خراسان جنوبی و...اینها در اولویت هستند. این که نمیشود شما بگویید ما همه چیز را میخواهیم.سد تاسیس کردید اب دریاچه رو بردید سیب کاشتین نتیجه اش شده خشکی دریاچه
تمام بحثی دیگه نمیماند.اب شرب در روی کره زمین محدود می باشد انتقال اب از نقاط دیگر هزینه زا است اکوسیستم جاهای دیگه رو هم خراب میکنه
هیچ گونه توجیهی در این مساله نمیبینم به نظر من قطعا و صددرصد این دریاچه خشک خواهد شد چون زیاده خواهی های انسان بر ظرفیت طبیعت غلبه خواهد کرد. (1941179) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۲ ۰۹:۳۷:۰۹
من نمی دانستم این استان ما یعنی اذربایجان غربی این قدر پیشرفته است و قسمت بسیار زیادی از بودجه کشور را به خودش اختصاص داده است. آخه استان ما یک سانتی متر هم آزاد راه ندارد و بسیاری از جاده های اصلی آن مثل راه های روستایی است. یک کارخانه درست وحسابی هم ندارد اگر خاک حاصلخیز و آب رودخانه هایش نبود نسل مردمش الان منقرض شده شده بود. ضمن این که اگر بارندگی به روال سابق بود 100 برابر این سدها هم به آب دریاچه آسیب نمی رساند. الان مشکلی وجود دارد که راه حل آن بحث ترک و فارس نیست. مسئله را باید با برنامه ریزی حل کرد. من خودم شاهد هستم که کشاورزان ارومیه ای چقدر آب هدر می دهند. می توان با تدبیر هم خدا را داشت و هم خرما را. (1943112) (alef-10)
سلیمی
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۰:۱۸:۳۶
هر چند عوامل انسانی در خشک شدن دریاچه ارومیه موثر بوده اند اما نقش اصلی از آن خشکسالی است. ظاهرا این نوع خشکسالی های ادواری قبلا هم باعث خشک شدن دریاچه ارومیه شده اند. آقای انزلی در کتاب تاریخ ارومیه از پدربزگشان نقل کرده اند که ایشان در حدود 150 سال پیش با پای پیاده یا با چهارپایان از وسط دریاچه خشک شده از ارومیه به جزیره شاهی می رفتند. (1940919) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۰:۴۳:۵۴
با سلام
کارشناسان پیش بینی می کنند جنگهای آینده بر سر آب باشد :
به آمارهای زیر توجه کنید :
- بازدهی آبیاری در روش های سنتی حدود 35 درصد، ولی این رقم در روش آبیاری بارانی 70 درصد و قطره ای بیش از 90 درصد می باشد.
- بیش از 90% مصرف آب کشور در بخش کشاورزی است.
- برای تولید هر کیلو محصول کشاورزی مانند گندم در ایران بیش از هزار کیلو گرم آب مصرف می شود.
- سالانه حدود 30 درصد از محصولات کشاورزی (45 میلیون تن )در ایران به ضایعات تبدیل می شود
نتیجه گیری:
30%+35%x70% = 54.5% ( صرفه جویی ممکن )
یعنی با تغییر شیوه آبیاری به بارانی و اصلاح الگوی مصرف و افزایش کیفیت محصولات کشاورزی و بسته بندی و فراوری بهتر می توان مصرف آب را به کمتر از نصف تقلیل داد. به علاوه با توجه به کمبود شدید آب شاید مقرون به صرفه باشد بسیاری از محصولات را از خارج وارد کنیم. (1940927) (alef-10)
کارشناسان پیش بینی می کنند جنگهای آینده بر سر آب باشد :
به آمارهای زیر توجه کنید :
- بازدهی آبیاری در روش های سنتی حدود 35 درصد، ولی این رقم در روش آبیاری بارانی 70 درصد و قطره ای بیش از 90 درصد می باشد.
- بیش از 90% مصرف آب کشور در بخش کشاورزی است.
- برای تولید هر کیلو محصول کشاورزی مانند گندم در ایران بیش از هزار کیلو گرم آب مصرف می شود.
- سالانه حدود 30 درصد از محصولات کشاورزی (45 میلیون تن )در ایران به ضایعات تبدیل می شود
نتیجه گیری:
30%+35%x70% = 54.5% ( صرفه جویی ممکن )
یعنی با تغییر شیوه آبیاری به بارانی و اصلاح الگوی مصرف و افزایش کیفیت محصولات کشاورزی و بسته بندی و فراوری بهتر می توان مصرف آب را به کمتر از نصف تقلیل داد. به علاوه با توجه به کمبود شدید آب شاید مقرون به صرفه باشد بسیاری از محصولات را از خارج وارد کنیم. (1940927) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۰:۵۶:۴۴
وزارت نیرو که برای خودش سد نمی زند، برای اشتغال و تولید کشاورزی من و شما سد می زند مشکل نه وزارت نیرو است نه ....
زیست بوم ایران ظرفیت 25 میلیون نفر را دارد (با الگوی زندگی فعلی) و معادل 25 میلیون هم مواد غذایی وارد می شود 25 میلیون کسری داریم که از طبیعت بهره می کشیم و آن را نابود می کنیم
به زبان ساده بگویم اگر از الاغ هم دو برابر توانش بار بکشید می میرد
اگر از وانت هم دوبرابر توانش کار بکشید یا فنر می شکند یا موتور می سوزد
اگر به طناب هم دوبرابر توانش وزنه آویزان کنید پاره می شود
زیست بوم هم همینطور است مشکل ما مشکل جمعیت بیش از توان زیست بوم است
کسانی که راه حل برای دریاچه ارومیه می دهند مثل این است که بگویند بار را از خورجین چپ این الاغ به خورجین راستش منتقل می کنیم!!!! فرقی نمی کند بالاخره همان بار بر همان الاغ وارد می شود
راه حل بلند مدت ایجاد توازن بین جمعیت و توان اکولوژیکی سرزمین است
راه حل کوتاه مدت دو برابر کردن واردات مواد غذایی است که لازمه آن ایجاد صنایع خشک است که هم برای کشاورزان اشتغال ایجاد کند و هم برای واردات در آمد ایجاد شود
تولیدات کشاورزی با آب بری زیاد (مثل گندم) و صنایع آب بر مثل فولاد (غیر از مواردی که از آب دریا استفاده می کنند) به حداقل برسد (1940937) (alef-10)
زیست بوم ایران ظرفیت 25 میلیون نفر را دارد (با الگوی زندگی فعلی) و معادل 25 میلیون هم مواد غذایی وارد می شود 25 میلیون کسری داریم که از طبیعت بهره می کشیم و آن را نابود می کنیم
به زبان ساده بگویم اگر از الاغ هم دو برابر توانش بار بکشید می میرد
اگر از وانت هم دوبرابر توانش کار بکشید یا فنر می شکند یا موتور می سوزد
اگر به طناب هم دوبرابر توانش وزنه آویزان کنید پاره می شود
زیست بوم هم همینطور است مشکل ما مشکل جمعیت بیش از توان زیست بوم است
کسانی که راه حل برای دریاچه ارومیه می دهند مثل این است که بگویند بار را از خورجین چپ این الاغ به خورجین راستش منتقل می کنیم!!!! فرقی نمی کند بالاخره همان بار بر همان الاغ وارد می شود
راه حل بلند مدت ایجاد توازن بین جمعیت و توان اکولوژیکی سرزمین است
راه حل کوتاه مدت دو برابر کردن واردات مواد غذایی است که لازمه آن ایجاد صنایع خشک است که هم برای کشاورزان اشتغال ایجاد کند و هم برای واردات در آمد ایجاد شود
تولیدات کشاورزی با آب بری زیاد (مثل گندم) و صنایع آب بر مثل فولاد (غیر از مواردی که از آب دریا استفاده می کنند) به حداقل برسد (1940937) (alef-10)
مهدی
۱۳۹۲-۱۱-۱۲ ۰۹:۳۲:۵۶
احسنت آقا. گل گفتی! مشکل همین جمعیت بیش از حده! (1943107) (alef-10)
دردانه
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۱:۰۲:۳۵
چون نیک نظر کرد پر خویش در آن دید
گفتا زه که نالیم که از ماست که بر ماست. (1940942) (alef-10)
گفتا زه که نالیم که از ماست که بر ماست. (1940942) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۱:۰۹:۴۰
چه حرفها آقای عزیز نگارنده ما دعا می کنیم آب از کف اورومیه جوشش کند. بگذارید
مسئولین محترم به دخل خود بپردازند دریاچه تا خشک شود مثل نسل آینده کشور چند صباحی طول خواهد کشید لطفا نگران نباشید (1940955) (alef-10)
مسئولین محترم به دخل خود بپردازند دریاچه تا خشک شود مثل نسل آینده کشور چند صباحی طول خواهد کشید لطفا نگران نباشید (1940955) (alef-10)
m.a.b
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۱:۱۲:۱۴
از نویسنده محترم بی نهایت متشکریم بخواطر روشنگری که دارند. امیدواریم مردم با پیگیری های خود مسئولین را وادار به فکر چاره کنند. آثار مخرب این فاجعه زیست محیطی تنها محدود به استان ما نمی باشد، بلاشک سایر استانها و کل کشور را شامل می شود. همانطور که گرد و غبار از شاخ آفریقا وارد ایران مشود، گرد و غبار و اثرات کوچ ملیونی و ... دامن همه را خواهد گرفت. خواهشا" عموم مردم استانها به فاجعه ای که نزدیک هم هست حساسیت نشون دهند. (1940960) (alef-10)
nasser
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۱:۲۵:۳۲
همه مقصریم ومدیران ارشد بیشتر ولی میتوان دریاچه را زنده کرد اراده میخواهد که با تفکر همراه باشد. اولین قدم بررسی اینکه انچه که از بستن را ه ابها چه حاصل شده وتا کی ادامه میتواند داشته باشد.دوم اینکه باخشک شدن دریاچه چه ها از دست ذاذه ایم وخواهیم داد وتا کی.
درامدها از تغییر رویه براورد وزیانها نیز همانطور (زیانها دربخیلی موارد جبران ناپذیر وبه عدد ورقم نمی اید مثل فاجعه های انسانی که بروز میکند)
قدم دوم پرداختن به اجراست که قدم اول ان باز کردن دریچه های سدها وپرداخت یارانه به انهاییکه از این کا متضرر میشوند ودریک مرحله دیگر تغییر روشهای ابیاری از ابی که ازچاهها تحصیل مشود وممانعت از حفر چاههای جدید
قدم بعدی این مرحله اجرای پروژههای کمکی فصلی برای انتقال اب به دریاچه وادامه امر تاحد مطلوب
قدم سوم که ممکن است چندین سال بعد باشد ایجاد بند بجای سد برای استفاده فصلی از اب رودخانه ها انهم با اعمال روشهای نوین ابیاری
این خلاصه از پیشنهاد است که باستحضاررسید (1940978) (alef-10)
درامدها از تغییر رویه براورد وزیانها نیز همانطور (زیانها دربخیلی موارد جبران ناپذیر وبه عدد ورقم نمی اید مثل فاجعه های انسانی که بروز میکند)
قدم دوم پرداختن به اجراست که قدم اول ان باز کردن دریچه های سدها وپرداخت یارانه به انهاییکه از این کا متضرر میشوند ودریک مرحله دیگر تغییر روشهای ابیاری از ابی که ازچاهها تحصیل مشود وممانعت از حفر چاههای جدید
قدم بعدی این مرحله اجرای پروژههای کمکی فصلی برای انتقال اب به دریاچه وادامه امر تاحد مطلوب
قدم سوم که ممکن است چندین سال بعد باشد ایجاد بند بجای سد برای استفاده فصلی از اب رودخانه ها انهم با اعمال روشهای نوین ابیاری
این خلاصه از پیشنهاد است که باستحضاررسید (1940978) (alef-10)
atilla
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۱:۴۸:۵۱
یکی از راه حلها که اخیرا مورد توجه قرار گرفته تغییر الگوی کشاورزی و کاشت محصولات مقاوم به کم آبی و زمینهای شور مثل پسته است. (1941002) (alef-10)
کانیان
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۲:۴۶:۲۴
مشکل اصلی بی توجهی مسولان استان است اینها هر کاری برای رسیدن به پست و مقام میکنند وتنها کاری که بلدند نشتن در کرسی ریاست وحرف زدن است وهیچ اعتقادی به اینده زندگی مردم بیچاره این استان ندارند (1941073) (alef-10)
علیرضا
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۲:۵۵:۴۱
مقصر مدیران بی فکر و بی سواد هستند که نمیدانند هر استانی پتانسیل چه نوع فعالیتی را داراست در مناطق اطراف این دریاچه بهترین دامها پروار میشوند ای کاش به جای کشاورزی مردم رو به سمت دامپروری سوق میدادند که مصرف اب در این صنعت بسیار کمتر از کشاورزیه اصلا چرا همه چیز باید تو کشور تولید بشه شما گوشت صادر کنید میوه وارد کنید (1941082) (alef-10)
ش ش
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۳:۰۳:۳۴
طبيعت از نابودگران خويش انتقام سختي ميگيرد . مقصران اصلي يعني ما مردم كه اجازه داديم چنين مسئولين بي مسئوليتي بر ما حكم برانند بزودي مجازات خواهند شد (1941100) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۹:۳۲:۲۶
دریاچه موجود زنده بود الان کشتنش و انتقامش هم میشه توفان نمک (1941558) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۳:۰۴:۳۸
ما مردم عادی که اینجا زندگی میکنیم و دریاچه رو میدیدیم میدونستیم که ساختن این مدلی راه از وسط دریا بنظر درست نمیاد ولی متاسفانه مسولین گذشته صرفا برا افتخار آفرینی خودشون هرطوری که شده اینکارو تموم کردن! وجود راه از وسط دریاچه برا مردم ارومیه و استان ضروریه ولی نه به این شکلی که کلا با خاکریزی دریاچه رو نصف کنیم !! باید همین الان هم قسمتهای خاکی قطع بشه و با احداث پل ارتباط بخشهای دریاچه دوباره برقرار بشه! در کوتاه مدت باید آب از حوضه های دیگه انتقال داده بشه تا این وضعیت بحرانی تموم شه بامید اینکه طبیعت دوباره خودش دست بکار بشه و دریاچه رو زنده کنه! همین الان هم وقتی باد میاد میتونیم سفیدی نمکهایی که بلند میشه رو اطراف دریاچه ببینیم... باید کاری کرد.....اگه دریاچه خشک بشه منطقه شمالغرب از بین میره (1941103) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۵:۰۶:۵۸
جاده رو نمایندگان محترم شما با اوردن فشار بر سازمان محیط زیست احداث کردند از اونها بپرسید بهتون جواب میدن ضمنا من یادمه نماینده شما در مناظره تلویزیونی دائما از جمله" جاده حیات و ممات ما است" استفاده میفرمودند و توسعه ده ها برابری کشاورزی هم لابد حیات و ممات ما است
معمولا حیات و ممات یکی در گرو حیات و ممات یکی دیگه است الان هم شما دوستان حیات را از دریاچه گرفته اید و
به طرز بسیار حیـــــــــــــــــــــــــــرت اوری دنبال گرفتن حیات دیگر دریاچه ها هستید(اب از خزر بیاریم ارس رو بخشکانیم تا ما کشاوری کنیم)
و عجیــــــــــــــــــــــتبتر هم این است که طلبکار ملت شده اید! که شما دریاچه ما را خشک کردید ادم واقعا متحیر و متعجب میشود بخندد گریه کند؟ (1941226) (alef-10)
معمولا حیات و ممات یکی در گرو حیات و ممات یکی دیگه است الان هم شما دوستان حیات را از دریاچه گرفته اید و
به طرز بسیار حیـــــــــــــــــــــــــــرت اوری دنبال گرفتن حیات دیگر دریاچه ها هستید(اب از خزر بیاریم ارس رو بخشکانیم تا ما کشاوری کنیم)
و عجیــــــــــــــــــــــتبتر هم این است که طلبکار ملت شده اید! که شما دریاچه ما را خشک کردید ادم واقعا متحیر و متعجب میشود بخندد گریه کند؟ (1941226) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۱ ۰۲:۳۳:۱۲
آذربایجان هنوز خیلی طلبکاره دوست گرامی
این ادبیات شایسته یک هموطن نیست
اونموقع که مهدی و حمید باکری از آذربایجان به خرمشهر آمدند جهت حفظ ناموس شما در مقابل دشمن بعثی
مگر بحث طلب و بدهی بود لشکر ارومیه و اردبیل چقدر شهید داد مگر بحث طلب و بدهی بود !!!!
مگر شما که آب خزر رو می برید کویر تشنتون طلب پدریتونه !! مگه کسی اعتراضی کرد یا جرات اعتراض داره ! این ادبیات نژاد پرستانه که متاسفانه سایت محترم الف داره انتشار میده بی حرمتی به ملت قهرمان آذربایجانه بعدشم انتظار دارید پرچم اعتراض کسی در یادگار امام تبریز بلند نشه
علی اصغری از ارومیه ( مرکز بهداری شمالغرب سپاه ) (1942009) (alef-10)
این ادبیات شایسته یک هموطن نیست
اونموقع که مهدی و حمید باکری از آذربایجان به خرمشهر آمدند جهت حفظ ناموس شما در مقابل دشمن بعثی
مگر بحث طلب و بدهی بود لشکر ارومیه و اردبیل چقدر شهید داد مگر بحث طلب و بدهی بود !!!!
مگر شما که آب خزر رو می برید کویر تشنتون طلب پدریتونه !! مگه کسی اعتراضی کرد یا جرات اعتراض داره ! این ادبیات نژاد پرستانه که متاسفانه سایت محترم الف داره انتشار میده بی حرمتی به ملت قهرمان آذربایجانه بعدشم انتظار دارید پرچم اعتراض کسی در یادگار امام تبریز بلند نشه
علی اصغری از ارومیه ( مرکز بهداری شمالغرب سپاه ) (1942009) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۱ ۰۳:۰۲:۱۱
همانطور که من به عنوان شهروند آذربایجانی از خشک شدن زاینده رود و بقیه فجایع زیست محیطی در اقصی نقاط کشور ناراحتم، میدونم که بقیه ی هموطنان نیز نگران خشک شدن دریاچه ارومیه هستند. مسئول محترم سایت الف، این کامنت های خاص که معلومه یک تفکر خاص پشتشون هست در جهت اختلاف میان اقوام ایرانی هست. (1942024) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۳ ۰۰:۲۷:۳۵
واقعیت هست و هیچ گونه دروغی هم گفته نشده اگر شما معتقدید کامنتها دروغه بیایید بگویید حرفها نادرسته به این دلیل و اون دلیل
علت خشکی دریاچه داره بررسی میشه و عملکرد شما در خشکی دریاچه
تهران و سایر شهرهایی که دارند منابع را مصرف میکنند هم مورد انتقاد هستند تنها شما نیستید
زاینده رود هم احتمالا بر اثر همین زیاده خواهی به این روز افتاده
بحث قومیتی نیست (1945468) (alef-10)
علت خشکی دریاچه داره بررسی میشه و عملکرد شما در خشکی دریاچه
تهران و سایر شهرهایی که دارند منابع را مصرف میکنند هم مورد انتقاد هستند تنها شما نیستید
زاینده رود هم احتمالا بر اثر همین زیاده خواهی به این روز افتاده
بحث قومیتی نیست (1945468) (alef-10)
احمدرضا
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۳:۰۶:۱۷
سدی که 30 سال برای درست کردن ان پول خرج شده اب ان الان در انحصار عده ای خاص و اندک جهت کشاورزی و باغداری است.سدی که حیات دریاچه ارومیه به ان وابسته است چرا باید در اختیار چند نفر سرمایه دار در سلماس باشد. (1941105) (alef-10)
محمدرضا
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۳:۴۳:۳۵
الان قسمتي از اب شرب تهران از سدكرج تامين ميشود
فاصله سد كرج تا ابگير بيلقان 20 كيلومتراست
اين مسير كه جاده چالوس نام دارد فعلا خيلي زيباست
مسيررودخانه درختهاي زيبايي دارد
ماهي قزل الا خال قرمز دارد
ولي افسوس تونلي احداث شده براي انتقال اب از سد كرج به تهران
فردا رودخانه ودرخت وماهي قزل الا خال قرمز نداريم (1941143) (alef-10)
فاصله سد كرج تا ابگير بيلقان 20 كيلومتراست
اين مسير كه جاده چالوس نام دارد فعلا خيلي زيباست
مسيررودخانه درختهاي زيبايي دارد
ماهي قزل الا خال قرمز دارد
ولي افسوس تونلي احداث شده براي انتقال اب از سد كرج به تهران
فردا رودخانه ودرخت وماهي قزل الا خال قرمز نداريم (1941143) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۵:۱۴:۰۵
کرج جزو استان تهران بود و بر اثر افزایش امکانات هم جمعیت کرج و هم جمعیت تهران رشد کرد وقتی به صورت یک طرفه به جایی امکانات بدهید جمعیتش زیاد میشود شما هم باید بپذیرید یا امکاناات و پایتخت و شهر بزرگ و...را بخواهید یا اینکه اب را، دو تا با هم جمع نمیشه شما میفرمایید ما تهرانی ها یا ما کرجی ها امکانات را میخواهیم بعد اب هم باید برامون بیارن طبیعت هم باید سرسبز باشه ماهی های قزل الا فلان کنند و...
این امکان پذیذ نیست
وقتی بهتون انتقاد می کنیم می فرمایید تقصیر شهرستانی ها است و...در حالی که درامد نفت از شهرستانه و در تهران و کرج و تبریزز و اصفهان داره صرف میشه خب ملت حق دارند بیایند جایی که امکانات بیشتر داشته باشه
ضمنا اگه از این فکرایی که تهران باید ویزا داشته باشه میفرمایید هم به استحضارتون میرسونم که گاز و نفت و میوه و ...هم که وارد تهران میشه اینها در اونصورت وضعیت دیگه ای پیدا می کنند و شمال و جنوب رفتن هم اون موقع ویزا میخاد و گاز چند برابر میشه دانشگاه ها باید به شهرستان انتقال پیدا کنند پایتخت باید جابجا بشه و...که در این صورت 80 درصد شما عزیزان هم ناچارید برای شهرستان رفتن ویزا تهیه بفرمایید ضمنا بچه های شمال از دست اشغال ریختن شما عزیزان در ساحل بسیار ناراحت هستند یک فکری به حال فرهنگتان بفرمایید.(اموزشی چیزی به بچه ها بدهید خودتان یه کم فکر کنید و...) (1941230) (alef-10)
این امکان پذیذ نیست
وقتی بهتون انتقاد می کنیم می فرمایید تقصیر شهرستانی ها است و...در حالی که درامد نفت از شهرستانه و در تهران و کرج و تبریزز و اصفهان داره صرف میشه خب ملت حق دارند بیایند جایی که امکانات بیشتر داشته باشه
ضمنا اگه از این فکرایی که تهران باید ویزا داشته باشه میفرمایید هم به استحضارتون میرسونم که گاز و نفت و میوه و ...هم که وارد تهران میشه اینها در اونصورت وضعیت دیگه ای پیدا می کنند و شمال و جنوب رفتن هم اون موقع ویزا میخاد و گاز چند برابر میشه دانشگاه ها باید به شهرستان انتقال پیدا کنند پایتخت باید جابجا بشه و...که در این صورت 80 درصد شما عزیزان هم ناچارید برای شهرستان رفتن ویزا تهیه بفرمایید ضمنا بچه های شمال از دست اشغال ریختن شما عزیزان در ساحل بسیار ناراحت هستند یک فکری به حال فرهنگتان بفرمایید.(اموزشی چیزی به بچه ها بدهید خودتان یه کم فکر کنید و...) (1941230) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۷:۴۰:۰۰
دست از سر درياچه خزر برداريد. من كه در ساحل دريا زندگي ميكنم شاهد آلودگي بيشتر و سال به سال اين درياچه هستم. آب درياچه هم پسروي داشته است و ديگر مثل سابق پر از ماهي و تميز نيست. انتقال آب خزر تاثيرات بسيار مخربي بر گونه هاي جانوري و گياهي و در كل اكوسيستم درياجه و نواحي ساحلي و در آينده كل كشور دارد. (1941431) (alef-10)
خسرو سلجوقی
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۸:۲۳:۳۸
جناب آقای ماشاالله تابع جماعت
مدیر کل محترم دفتر وزارتی و ارتباطات مردمی وزارت نیرو
با سلام؛
ضمن تبریک مسئولیت جدید و آرزوی توفیق روزافزون برای جنابعالی و همکارانتان در دولت تدبیر و امید و امیدواری به بهره‌برداری سریع‌تر از ایده¬ها و پیشنهادهای مردمی که در دولتهای قبلی کمتر بها داده شد، با هوشمندی نهایت بهره¬برداری بعمل آید، مزید استحضار مشکل تامین آب در آینده یکی از چالشهای جهانی است بالاخص با شرایط جغرافیایی ایران این مشکل بیشتر خود را نمایان می¬کند. در این راستا یکی از راههای تامین آب، بازچرخانی فاضلاب شهری و روستایی است که با اختراع سامانه ایمهاف تانک در سال 1967 توسط ایمهاف روسی و بکارگیری آن در سال 1970 میلادی در کشور کوهستانی ایتالیا با کمترین هزینه و فناوری و با توجه به شرایط روستاها و شهرهای کشور که از پراکندگی بسیار برخوردار است. این سامانه در سال 1354 توسط رافائلو براندی ایتالیایی وارد ایران شده است و تاکنون حدود پانزده شرکت مبادرت به تولید و فروش آن کرده‌اند و بنابر پیشنهاد مورخ 03/02/1387 به ریاست محترم جمهور وقت، دستور ایشان به معاون اول دولت به شرح «در دولت مطرح شود و در شورای مسکن مطرح شود»، لکن این دستورات در چرخه اداری کشور هنوز خاک می¬خورد. (تصویر پیوست) مزید اطلاع استاندارد اين سامانه در 771 امین اجلاسيه كارگروه ملي استاندارد شيميايي و پليمر سازمان استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران در مورخ 27/11/1389 با همكاري وزارتخانه‌هاي جهاد كشاورزي و نيرو و شركت¬هاي داراي تجربه در توليد اين دستگاه و با استفاده از استاندارد موجود خارجي تهيه و تصويب گرديد. تنها راه توسعه و بکارگیری این سامانه الزامی کردن استفاده از آن همانند استفاده از پنجره دو جداره است، لذا پیشنهاد می¬گردد با محوریت آن وزارتخانه و با استفاده از ظرفیت ساير دست‌اندركاران پيشنهاد تصويب بكارگيري اين سامانه از طريق مقررات مبحث ماده 19 مقررات ملي ساختمان شود، از آنجا كه مطابق با ماده 33 قانون نظام مهندسي كشور مسئوليت نظارت عاليه بر اجراي ضوابط و مقررات ملي ساختمان در طراحي و اجراي تمامي ساختمانها بر عهده وزارت راه و شهرسازي است و در این راستا باید مشکلات کشور نظام مند و با همکاری بین دستگاهی برطرف شود از جمله استفاده از همین ظرفیت که مشخصات آن در ادامه معرفی طرح اول تقدیم خواهد شد.
بخش دیگر تامین آب با فراهم ساختن ظرفیت نگهداشت آب در مزارع کشاورزی و مصرف کمتر آب در فرایند کشاورزی کشور است که در قالب طرح دوم ارائه خواهد شد و در صورت لزوم تیم کارشناسی میتواند اثبات کند بجای هزینه فراوان و شاید غیرممکن برای انتقال آب برای نجات دریاچه ارومیه و امثالهم، میتوان با سرازیرکردن آب فاضلاب تصفیه شده و مصرف کمتر آب بطور طبیعی به نجات محیط زیست کشور بپردازیم. (1941477) (alef-13)
مدیر کل محترم دفتر وزارتی و ارتباطات مردمی وزارت نیرو
با سلام؛
ضمن تبریک مسئولیت جدید و آرزوی توفیق روزافزون برای جنابعالی و همکارانتان در دولت تدبیر و امید و امیدواری به بهره‌برداری سریع‌تر از ایده¬ها و پیشنهادهای مردمی که در دولتهای قبلی کمتر بها داده شد، با هوشمندی نهایت بهره¬برداری بعمل آید، مزید استحضار مشکل تامین آب در آینده یکی از چالشهای جهانی است بالاخص با شرایط جغرافیایی ایران این مشکل بیشتر خود را نمایان می¬کند. در این راستا یکی از راههای تامین آب، بازچرخانی فاضلاب شهری و روستایی است که با اختراع سامانه ایمهاف تانک در سال 1967 توسط ایمهاف روسی و بکارگیری آن در سال 1970 میلادی در کشور کوهستانی ایتالیا با کمترین هزینه و فناوری و با توجه به شرایط روستاها و شهرهای کشور که از پراکندگی بسیار برخوردار است. این سامانه در سال 1354 توسط رافائلو براندی ایتالیایی وارد ایران شده است و تاکنون حدود پانزده شرکت مبادرت به تولید و فروش آن کرده‌اند و بنابر پیشنهاد مورخ 03/02/1387 به ریاست محترم جمهور وقت، دستور ایشان به معاون اول دولت به شرح «در دولت مطرح شود و در شورای مسکن مطرح شود»، لکن این دستورات در چرخه اداری کشور هنوز خاک می¬خورد. (تصویر پیوست) مزید اطلاع استاندارد اين سامانه در 771 امین اجلاسيه كارگروه ملي استاندارد شيميايي و پليمر سازمان استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران در مورخ 27/11/1389 با همكاري وزارتخانه‌هاي جهاد كشاورزي و نيرو و شركت¬هاي داراي تجربه در توليد اين دستگاه و با استفاده از استاندارد موجود خارجي تهيه و تصويب گرديد. تنها راه توسعه و بکارگیری این سامانه الزامی کردن استفاده از آن همانند استفاده از پنجره دو جداره است، لذا پیشنهاد می¬گردد با محوریت آن وزارتخانه و با استفاده از ظرفیت ساير دست‌اندركاران پيشنهاد تصويب بكارگيري اين سامانه از طريق مقررات مبحث ماده 19 مقررات ملي ساختمان شود، از آنجا كه مطابق با ماده 33 قانون نظام مهندسي كشور مسئوليت نظارت عاليه بر اجراي ضوابط و مقررات ملي ساختمان در طراحي و اجراي تمامي ساختمانها بر عهده وزارت راه و شهرسازي است و در این راستا باید مشکلات کشور نظام مند و با همکاری بین دستگاهی برطرف شود از جمله استفاده از همین ظرفیت که مشخصات آن در ادامه معرفی طرح اول تقدیم خواهد شد.
بخش دیگر تامین آب با فراهم ساختن ظرفیت نگهداشت آب در مزارع کشاورزی و مصرف کمتر آب در فرایند کشاورزی کشور است که در قالب طرح دوم ارائه خواهد شد و در صورت لزوم تیم کارشناسی میتواند اثبات کند بجای هزینه فراوان و شاید غیرممکن برای انتقال آب برای نجات دریاچه ارومیه و امثالهم، میتوان با سرازیرکردن آب فاضلاب تصفیه شده و مصرف کمتر آب بطور طبیعی به نجات محیط زیست کشور بپردازیم. (1941477) (alef-13)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۸:۳۱:۰۰
آيا افراد مبتكري كه به جاي "پل" در اقدامي هنرمندانه "جاده" در وسط درياچه ساخته و وقتي شاهد تغيير كيفيت آب در پايين دست شدند (در همان موقع) دوباره ابتكار به خرج داده و ادامه راه را به ساخت "پل" مشغول شدند نبايد جواب پس بدهند ؟ (1941488) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۹:۳۰:۵۵
خیر زیرا کسی بر انها نظارت ندارد و ضمنا موقعی که بحث افتخاره هستن بعدش پنهان میشن (1941555) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۹:۱۵:۱۴
علت اصلي خشكسالي است و همچنين از عوامل مهم ديگر سد برداشتهاي بي رويه از ابريزها و رودها ميتوان نام برد .
فعلا چاره اي جز انتقال اب نيست تا اين مسئله به فاجعه نيانجامد و گرنه بادهاي نمكي كار خودشان را خواهند كرد. (1941535) (alef-10)
فعلا چاره اي جز انتقال اب نيست تا اين مسئله به فاجعه نيانجامد و گرنه بادهاي نمكي كار خودشان را خواهند كرد. (1941535) (alef-10)
علیرضا
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۹:۴۷:۳۳
دوستان خودتونو خسته نکنید . مطمئن باشید که هیچکس نمیتونه معضل دریاچه ارومیه رو حل کنه چون اراده ای برای اینکار وجود نداره . این حرفها هم همش الکیه . (1941577) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۱۹:۵۹:۵۳
با سلام
چند سال قبل ( حدود 10 سال) در مسیر رودخانه ای فصلی یک سد خاکی بمنظور جلوگیری از هرز رفتن آبهای آبهای فصلی ایجاد شد. بعد از آبگیری آن در فصل زمستان مشخص شد که آب دهی بعضی از کاریزهای مجاور و چشمه های خشک شده در فصل بهار تغییر نموده است. افزایش آبدهی کاریزهای مجاور و آبدار شدن چشمه های خشک شده نشان از نا مناسب بودن بستر سد برای ذخیره آب میباشد.
به علت شیب زیاد رودخانه در محل ایجاد سد خاکی ، حوضچه سد طی 4 سال کاملا" پراز رسوبات حاوی شن و خاک رس شد .
این یک نمونه از سد سازی !
آدرس محل سد : گناباد -جاده شوسه گناباد به فردوس - نرسیده به دهنه زو (1941591) (alef-10)
چند سال قبل ( حدود 10 سال) در مسیر رودخانه ای فصلی یک سد خاکی بمنظور جلوگیری از هرز رفتن آبهای آبهای فصلی ایجاد شد. بعد از آبگیری آن در فصل زمستان مشخص شد که آب دهی بعضی از کاریزهای مجاور و چشمه های خشک شده در فصل بهار تغییر نموده است. افزایش آبدهی کاریزهای مجاور و آبدار شدن چشمه های خشک شده نشان از نا مناسب بودن بستر سد برای ذخیره آب میباشد.
به علت شیب زیاد رودخانه در محل ایجاد سد خاکی ، حوضچه سد طی 4 سال کاملا" پراز رسوبات حاوی شن و خاک رس شد .
این یک نمونه از سد سازی !
آدرس محل سد : گناباد -جاده شوسه گناباد به فردوس - نرسیده به دهنه زو (1941591) (alef-10)
lمقدس
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۲۰:۲۷:۲۰
در کالیفرنیای آمریکا تجربه ای در زمینه ی خشکسالی وجود دارد. بدین صورت که در اواخر قرن بیستم، این منطقه با خشکسالی های بی سابقه ای روبرو می شود. در آن زمان برای مدیریت مصرف آب در کشاورزی، بانک آب کالیفرنیا را به وجود می آورند که نتیجه ی آن یکی از بهترین مدیریت های بحران آب است. چه خوب می شد اگر از تجربیات دیگران استفاده می کردیم. (1941624) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۲۰:۴۱:۳۱
کسی که بیشترین تلاش و فعالیتش سد سازی در حوزه دریاچه ارومیه بوده پس از چند سال بازنشستگی توسط وزیر محترم نیرو به معاونت امور آب وزارت نیرو منصوب شده است!؟!! (1941637) (alef-10)
مهدی
۱۳۹۲-۱۱-۱۰ ۲۳:۳۶:۰۰
بدون تعارف، مهمترین دلیل کمبود آب دخالت انسانی است حالا به هر شکل و بهترین راه برای جلوگیری از این روند کنترل جمعیت است. (1941852) (alef-13)
۱۳۹۲-۱۱-۱۱ ۰۳:۰۸:۱۰
فکر کنم یک استان فراموش شده هم داریم استانی که با داشتن همه نوع منابع طبیعی روز به روز مردمانش دارند به سوی بدبختی پیش میروند،البته این سرگذشت همه کشور ایران میباشد اما در این استان شدت زیادی گرفته.دریاچه هاش خشک میشود کسی یادی از آنها نمیکند،چند ده هزار هکتار از استان که شامل معادن ارزشمند میباشد به استان همجوارش بخشیده میشود هیچکس خبردار نمیشود،میخواهند فقط 6کیلومتر از استان همجوارش که دارای 1200کیلومتر خط ساحلی میباشد را به این استان متصل کنند امکان پذیر نمیباشد،بله درست حدس زدید استان فراموش شده فارس دریاچه های بختگان وپریشان خشک شدند ،قسمتی از شهرستان نیریز به استان کرمان بخشیده شد،کشاورزی در حاشیه بختگان نابود شد،ولی دریغ از کوچکترین توجهی،به قول استاد زیبا کلام ای کاش این دریاچی ها در آمریکا بودندتا شاید برادر بزگوار نجف زاده هر هفته گزارشی از وضعیتشان پخش میکرند.در آخر الف جان خواهش میکنم این دردل رو بزار با تشکر (1942026) (alef-10)
محمد حسين
۱۳۹۲-۱۱-۱۱ ۰۸:۱۸:۰۱
انتقال آب درياي خزر از طريق خط لوله
درياي خزر 2500 برابر درياچه اروميه حجم دارد و يك ده هزارم آب درياي خزر براي رفع مشكل درياچه آرال و اروميه كافي است
البته اين آب در مسير بايد تصفيه شود تا اكو سيستم درياچه اروميه به هم نخورد
طرح ايران رود يك طرح عملي نبود اما اين طرح عملي به نظر مي رسد (1942086) (alef-10)
درياي خزر 2500 برابر درياچه اروميه حجم دارد و يك ده هزارم آب درياي خزر براي رفع مشكل درياچه آرال و اروميه كافي است
البته اين آب در مسير بايد تصفيه شود تا اكو سيستم درياچه اروميه به هم نخورد
طرح ايران رود يك طرح عملي نبود اما اين طرح عملي به نظر مي رسد (1942086) (alef-10)
۱۳۹۲-۱۱-۱۱ ۰۸:۳۰:۵۵
بدون دانش وتدبیر یک مملکت چه عرض شود یک مزرعه را نمی توان اداره کرد چون عمل نکردیم این شد. آقا !! با حرف که نمی شود جانم!! (1942089) (alef-10)
مسعود
۱۳۹۲-۱۱-۱۱ ۰۹:۵۵:۰۷
هیچکس نمیتواند دریاچه ارومیه رو نجات بدهد خیالتان راحت.......................کار از کار گذشته بیمار دچار مرگ مغزی است........ (1942126) (alef-10)
علی
۱۳۹۲-۱۱-۱۱ ۱۷:۴۵:۱۰
سلام
باید با موضوع علمی برخورد کرد.
1- برگرداندن آب دریاچه به سالها وقت زمان نیاز دارد.
2-آب مورد نیاز حوزه الویت بندی(شرب- صنعت - کشاورزی) و در یک برنامه ریزی 10ساله بدور از اعمال نظر جبران کمبود سهم آب دریاچه شود
3-آمایش سرزمین و تغییر الگوی کشت و رویکرد به سمت آب مجازی
4 - تخصیص پساب فاضلاب تصفیه شده به بخش کشاورزی و افزایش سهم آب دریاچه
5-در صورت امکان خرید آب از کشور های همجوار
6- ایجاد فرصت های شغلی برای آندسته از کشاورزانی که سهم آب خود را کاهش دهند
7-اجرا طرحهای آبیاری قطره ای و بارانی
8- بهره گیری از مشاوران خارجی (1942563) (alef-10)
باید با موضوع علمی برخورد کرد.
1- برگرداندن آب دریاچه به سالها وقت زمان نیاز دارد.
2-آب مورد نیاز حوزه الویت بندی(شرب- صنعت - کشاورزی) و در یک برنامه ریزی 10ساله بدور از اعمال نظر جبران کمبود سهم آب دریاچه شود
3-آمایش سرزمین و تغییر الگوی کشت و رویکرد به سمت آب مجازی
4 - تخصیص پساب فاضلاب تصفیه شده به بخش کشاورزی و افزایش سهم آب دریاچه
5-در صورت امکان خرید آب از کشور های همجوار
6- ایجاد فرصت های شغلی برای آندسته از کشاورزانی که سهم آب خود را کاهش دهند
7-اجرا طرحهای آبیاری قطره ای و بارانی
8- بهره گیری از مشاوران خارجی (1942563) (alef-10)
محمد
۱۳۹۲-۱۱-۱۱ ۱۹:۵۴:۰۷
اونایی که می گین همه جای ایران سرای من است!
چقدر به دریاچه ی هامون بها دادید؟
این بلاهایی که گفتید همین الان بر سر مردم سیتان اومده. (1942666) (alef-10)
چقدر به دریاچه ی هامون بها دادید؟
این بلاهایی که گفتید همین الان بر سر مردم سیتان اومده. (1942666) (alef-10)
ایران
۱۳۹۲-۱۱-۱۳ ۱۳:۵۸:۲۷
در برخی از نظرات کارشناسان خوانده ام که اگر آب دریای عمان جنوب به فلات داخلی ایران بیاید و یک دریاچه ایجاد گردد بسیاری از مشکلات کم آبی و خشکسالی ایران را حل می کند
ظاهرا مناطقی در مرکز ایران وجود دارد که پست تر از دریاهای آزاد می باشد و
با دانش و امکانات علمی فعلی امکان ایجاد کانال انتقال آب دریاهای آزاد وجود دارد
که در نتیجه
باعث کاهش دمای ایران و افزایش بارندگی در کل کشور می شود (1946662) (alef-10)
ظاهرا مناطقی در مرکز ایران وجود دارد که پست تر از دریاهای آزاد می باشد و
با دانش و امکانات علمی فعلی امکان ایجاد کانال انتقال آب دریاهای آزاد وجود دارد
که در نتیجه
باعث کاهش دمای ایران و افزایش بارندگی در کل کشور می شود (1946662) (alef-10)
شاهرخ
۱۳۹۲-۱۱-۱۴ ۱۱:۵۲:۳۴
دلم واقعا واسه این خاک میسوزه که میراثش داره نابود میشه و هیچ غلطی نمی تونیم بکنیم و فقط تماشاگر و تخمه شکنه صحنه هستیم (1948920) (alef-13)
........
۱۳۹۶-۰۳-۱۲ ۱۸:۰۱:۳۲
در مورد دریاچه آرال.،،،.
اتفاقا دوستان هواشناس به این نتیجه رسیدن که خشک شدن این دریاچه باعث نفوظ بیشتر هوای سرد سیبری به فلات ایران و موجب بارش برف شدید بخصوص در مناطق شمالی کشور میشه.
و حتی این نفوظ سرما (در سال هایی که پدید النینو اتفاق نیفته) میتونه باعث کاهش شدید دما و بارش برف در مناطقی بشه که سابقه ی بارش برف در آن ها وجود نداشته. ( همونطوری که این اتفاق سال گذشته در بوشهر و دهلران و سال های قبلتر در کویر شهداد و…)
وجود هوای سرد سیبری برای ایران یک نعمته که این به دلیل گستردگی وسیع خشکی در قاره آسیاست. (4408947) (alef-13)
اتفاقا دوستان هواشناس به این نتیجه رسیدن که خشک شدن این دریاچه باعث نفوظ بیشتر هوای سرد سیبری به فلات ایران و موجب بارش برف شدید بخصوص در مناطق شمالی کشور میشه.
و حتی این نفوظ سرما (در سال هایی که پدید النینو اتفاق نیفته) میتونه باعث کاهش شدید دما و بارش برف در مناطقی بشه که سابقه ی بارش برف در آن ها وجود نداشته. ( همونطوری که این اتفاق سال گذشته در بوشهر و دهلران و سال های قبلتر در کویر شهداد و…)
وجود هوای سرد سیبری برای ایران یک نعمته که این به دلیل گستردگی وسیع خشکی در قاره آسیاست. (4408947) (alef-13)
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
