کد مطلب: 239894
راهنمای کتاب / «تریو تهران»؛ رضیه انصاری؛ نشر آگه
این سه زن
بخش فرهنگی الف،9 شهریور 93
تاریخ انتشار : يکشنبه ۹ شهريور ۱۳۹۳ ساعت ۱۴:۰۰
تریو تهراننویسنده: رضیه انصاری
نشر آگه، چاپ اول ۱۳۹۲
شمارگان ۲۲۰۰ نسخه
۱۴۶ صفحه، ۶۰۰۰ تومان
فروشگاه اینترنتی شهر کتاب، این کتاب را تا یک هفته پس از معرفی، با
۱۰% تخفیف ویژه عرضه میکند، در صورت تمایل
اینجا کلیک کنید.
****
برخلاف اغلب داستان نویسان این سالها که با داستان کوتاه شروع میکنند و بعد به رمان میرسند، رضیه انصاری از همان ابتدا با انتشار رمان در فضای ادبیات معاصر اعلام حضور کرد. ارزشهای نسبی نخستین رمان او، در اختیار داشتن ناشری معتبر همچون نشر آگه و سروشکل حرفهای آن کتاب در قالب مجموعه ای که به ادبیات داستانی جوان امروز اختصاص یافته بود، باعث شد «شبیه عطری در نسیم» نخستین اثر این نویسنده، خوب دیده شده و بهخوبی هم بدان پرداخته شود.
رمانی که بنمایهاش مهاجرت بود و شخصیتهای اصلیاش را چند مرد تشکیل می دادند که از منظر فردی، خانوادگی و اجتماعی، زندگی نامتعادلی را در محیطی که در آن بیگانه محسوب میشدند، میگذراندند. شناخت نویسنده از مسئله مهاجرت، محیط غربت و آدمهای درگیر در آن باعث شده بود که خواننده با فضایی ملموس و پذیرفتنی روبهرو شود که ماجراهای آن با بیانی موجز و روان روایت می شد.
با چنین پیشینهای دومین رمان رضیه انصاری با نام خاصِ «تریو تهران» که در همان نگاه اول توجه بیننده را جلب میکند، توسط نشر آگه وارد بازار شد. تریو تهران صرفنظر از اینکه در مجموع موفقتر از کار قبلی نویسنده ارزیابی شود یا نه، نشان از حرکت رو به جلوی نویسنده در تسلط و تبحر بر این مدیوم دارد. از همین روست که انصاری ترسی از تجربه کردن ندارد. حتی اگر قرار باشد برای این تجربه به سراغ آثاری برود که هرگونه ارتباط آنها با متن رمانش، میتواند آن را تحتالشعاع این آثار شناخته شده قرار دهد.
«تریو تهران» از سه بخش تشکیل شده است و سه برش از زندگی سه زن (عالیه، منیژه و سالومه) در مقاطع زمانی مختلف را روایت میکند. نویسنده در این راستا از سه روایت مجزا استفاده کرده که در مجموع کیفیتی اپیزودیک به این اثر میدهد. اما وقتی داستان زندگی این سه زن را دنبال میکنیم، فاصلهها میان این سه بخش کمتر و کمتر میشود. نویسنده برای این منظور از عناصر روایی که نمودی بیرونی داشته باشند استفاده نکرده است، بلکه این سه بخش متکی بر عناصر دورنی و محتوایی اثر است که به یکدیگر نزدیک میشوند و میکوشند در کنار یکدیگر مفهومی واحد را کامل کرده و به خواننده منتقل کنند.
رضیه انصاری برای پی ریختن این سه روایت به سه متن دیگر ارجاع میدهد. فصلِ اول، بر اساس نمایشنامه اِشغال، نوشته بهرام بیضایی؛ فصلِ دوم، بر اساسِ داستان آرامش در حضور دیگران، نوشته غلامحسین ساعدی؛ و بخش آخر بر اساس اپرایِ سالومه ریشارد اشتراوس نوشته شده است. اما در پایان هر روایت، آنچه بهعنوان خروجی ماجرا در ذهن مخاطب نقش می بندد از آن خود نویسنده است و نه آن آثاری که به آنها ارجاع داده است. و مهمتر اینکه انصاری از عهده جهت دادن به این عناصر بینامتنی در راستای دلخواه خود برآمده و کلیتی کموبیش انسجامیافته را برای رمان رقم زده است.
این رمان باوجود زمینههای تاریخی و ارجاعهای بینامتنی زیادی که به آثار مورد اشاره دارد؛ از ذهنیت و تخیل خود انصاری مایه میگیرد و ضعفها و قوتهایش نیز در همین رابطه شکل میگیرد. «تریو تهران» میکوشد تداعیکننده نگاه نویسنده درباره حضور زن در جغرافیایی واحد، اما در مقاطع مختلف تاریخی این دیار باشد؛ زنانی که مسائل و مشکلات زندگی آنها را به سمت تنهایی رانده و حالا باید با اقتضائات آن دستوپنجه نرم و هریک بهنوعی سرشت و سرنوشت زنان زمانه خود را نمایندگی میکنند.
نثر رضیه انصاری در این رمان نیز همچون اثر پیشین شسته رفته و روان است، او روایت خود را به شکلی موجز بیان میکند به هر چیز همانقدر که باید بپردازد بها میدهد. «تریو تهران» فضایی سیال دارد، اما سیال بودن فضای آن باعث سردرگمی خواننده نمیشود که برعکس او را با شکیبایی و علاقه به دنبال سردرگمیهای شخصیتهای رمان میکشد.
کتاب حاضر در میان رمانهای فارسی نویسندگان جوان این سالها اثری خواندنی محسوب میشود که میتواند خواننده را تا صفحات پایانی با خود همراه کند و نهایتاً او را تشویق کند که در پیدا کردن خط و ربط مشترک این روایتها و فضایی که نویسنده برای مشارکت خواننده با داستان لحاظ کرده حضوری فعال داشته باشد. و چنین توفیقی آنقدر هست که از نقاط ضعفی که هر نویسنده جوان در نخستین کارهای خود میتواند داشته باشد صرفنظر کرد؛ چنان که نویسنده این رمان نیز از آن مستثنی نیست.