نظر منتشر شده
۲۶
توصيه به ديگران
 
کد مطلب: 133845
راهكارهاي موفقيت کرسی هاي آزاد انديشي
محمدصادق شهبازی، ۲۲ آذر ۱۳۹۰
تاریخ انتشار : سه شنبه ۲۲ آذر ۱۳۹۰ ساعت ۱۴:۲۳
پیش تر در دو مقاله ی « الزامات کرسی ها، بحثی در باب آن چه از کرسی ها نمی خواهیم!» و « مصائب آزاد اندیشی: ریشه یابی علل تحقق نیافتن کرسی های آزاد اندیشی» تلاش شده بود بعضی الزامات و موانع کرسی ها ارائه شود. با توجه به این که از سه دسته عوامل در عدم برگزاری کرسی ها دسته ای مربوط به ندانستن چگونگی برگزاری کرسی ها بود و از آن جا که در بسیاری دانشگاه های کشور به علت عدم وجود ذهنیت صحیح، همان برنامه هایی که تا دیروز سخنرانی و مناظره و تریبون آزاد و پرسش و پاسخ نامیده می­شد­، امروز به نام کرسی آزاد اندیشی در حال برگزاری است، ارائه­ی مدوّن بعضی نکات در مورد چگونگی برگزاری کرسی ها، اهمّیّت دو چندان می­یابد. این یادداشت حاصل بحث­های چند جانبه­ی متعدد با برگزار کنندگان مختلف کرسی­ها در دانشگاه­های تهران و شهرستان­هاست.


رکود سیاسی و فرهنگی دانشگاه ها و تحجر در قالب های برنامه ها و فعالیت های دانشجویی که پیش تر در «ملاک های تعیین کار در یک تشکل دانشجویی» و « قالب های مختلف فعالیت های جنبش» از ان ها سخن گفته شده بود، عدم تریبون داشتن جریان حزب الله، عدم نهادمند بودن فعالیت و کنش سیاسی افراد و گروه ها که بعضا تبدیل ان ها به بحران های امنیتی را منتج می­شود، عدم وجود فضا برای بحث و گفتگو و بالا بردن درک متقابل و از همه مهم تر ایجاد فضای تضارب آراء و آزادی بیان برای رشد اندیشه ها به منظور تقویت فرهنگ پیش رفت جهت تحقق پیشرفت و رشد در داخل کشور است؛ و مهم تر از آن رهبر معظم انقلاب با تأکیدات مداوم از ان نه تنها به عنوان یک ابزار فعالیت دانشجویی بلکه به عنوان یک راهبرد فعال شدن جریان انقلابی در دانشگاه و جامعه و گفتمان سازی یاد کرده اند.

مسئله ی موضوع
از مهم ترین مشکلات در مورد برگزاری کرسی ابهام در موضوعات است، یعنی بچه ها نمی دانند در چه موضوعاتی می شود کرسی برگزار کرد، لذا یا سیاست زدگی پیشه می­کنند و در پشت جریان های سیاسی می ایستند یا به نوملامتی گری دست زده موضوعات زرد برمی گزینند. (توضیح آن که ملامتیه صوفیه ای بودند که برای رد کردن مقامات خویش! دست به کارهای پست زده یا خو را در موضع اتهام قرار می دادند مثلاً علناً ظرف شراب حمل می کردند و بدین گونه برای دفع ریا افراد را از خویش می راندند، نوملامتیه برای جذب افراد هم چنین می کند یعنی از ابزارهای زرد و بر مبنای باطل اندر باطل اصالت جذب به هر وسیله ای برای دست یازیدن به این هدف بهره می­برند.) مثلاً موضوعاتی مثل روابط دختر و پسر و... یا موضوعاتی انفعالی که در فضای «خود منفور بینی» و در پازل ضد انقلاب و موج شبهات آن ها گذارده می شود مثلا حکومت اسلامی و ولایت فقیه و آزادی و آزادی بیان که اکثریت موضوعات را در کل کشور سامان می دهد.

رهبر معظم انقلاب غیر از عرصه ی وسیع گفتمان سازی که حوزه های مختلف را شامل می شود، چهار حوزه ی بحث های معرفتی (که مقام معظم رهبری موازی با آن در افطاری های دانشجویی سال ۸۹ و ۹۰ از ضرورت تعمیق معرفتی و کارهای معرفتی عمیق در دانشگاه گفتند که در موارد بسیاری تنها به کلاس های خشک و کم طرفدار اصول و عقاید محدود شده است که به جای خود لازم و ضروری است اما همه چیز نیست)، بینات جمهوری اسلامی مثل عدالت و آزادی و... (که می توان تبلور آن ها را در قانون اساسی و مقدمه ی آن جستجو کرد)، بحث ها و جریان های فکری و سیاسی که عرصه ی بسیار گسترده ای است و موضوعات علمی.

قرار نیست ما در همه ی این موارد کرسی برگزار کنیم، اما باید جامعیت داشته باشیم، هر موضع برای تیپی از آدم ها جذابیت دارد، که محدودیت در چند عرصه مخاطبین کرسی ها را محدود می کند و طبیعتاً دایره ی مخاطبین هر سر فصل با هر موضعت دیگر متفاوت است، که کمیت و کیفیت آن را نیز متفاوت می کند. مهم است موضع فعال برگزیده شود، یعنی هم موضعی باشد که برای عموم احتمالاً محل سؤال است یا در رسانه ها هم هست یا نه موضع مهمی است که باید بزرگ شود. دانشجو جذب حرف خوب و منطق و پاسخ به سؤالات مهم با قالب خوب می شود و از موضوعات سطحی و تکراری و روزمره بعضاً به شدت گریزان است. می توان حتی برای انتخاب موضوع از بین دانشجویان نظرخواهی کرد که نمونه ی این کار به وسیله ی کانون میثاق دانشگاه صنعتی شریف صورت گرفته است.

ابهام در چگونگی
گام و ابهام بعدی به چگونگی برگزاری کرسی برمی گردد. بعضاً بچه ها مدت ها کارگروه تشکیل داده اند و یا در کارگروه مربوطه بحث کرده اند اما به دلیل نیافتن بهترین راه حل عطای مسئله را به لقایش بخشیده اند، یا مثلاً مدت دو سال در یک تشکل دانشجویی در مورد برگزاری در حال مناقشه هستند. یا به دلیل یک ذهنیت خاص از کرسی و مشکلات مربوط به آن مدل، از برگزاری ان درمانده اند.

دانشگاه جای کار خراب کردن و کار یاد گرفتن!
نکته ی مهم این جاست که دانشگاه ابتدا به ساکن برای ما طریقیت دارد، نه موضوعیت، لذا در تمام فعالیت های دانشجویی عنصر تربیت نیرو برای انقلاب و تجربه و احیاناً سعی و خطا وجود خواهد داشت،(این به معنی کار بد کردن نیست، ولی قطعا به این معنی که ضرورتا باید کار حرفه­ای و بی نقص انجام گیرد نیز نمی­باشد.) نباید مسئله آن قدر ملاحظه بیابد که اصل آن از ترس خراب شدن و در سودای بهترین و مؤثرترین گونه بودن اجرا نشود. بخش عمده ای از معارف در متون دینی ما معارف ناظر به عمل است. (قَوْلُ النَّبِیِّ ص مَنْ عَمِلَ به ما یَعْلَمُ وَرَّثَهُ اللَّهُ عِلْمَ مَا لَمْ یَعْلَمْ. هر کس به آنچه می داند عمل کند، خدا علم آنچه را نمی داند بهره او سازد بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ۴۰، ص: ۱۲۸) با رفتن و امتحان کردن بهترین شیوه ها به دست می آید؛ و خدا راه را باز می کند. الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنینَ (۶۹ العنکبوت) و آن ها که در راه ما (با خلوص نیّت) جهاد کنند، قطعاً به راه های خود، هدایتشان خواهیم کرد و خداوند با نیکوکاران است. حتی از خراب شدن یکی دو برنامه نباید ترسید و با اتخاذ روش های مختلف یا آسیب شناسی هر برنامه به بهبود برنامه ی بعدی اقدام کرد و حتی جاهایی که پیش رو شدند یا کرسی در آن ها جزو برنامه های موفق یا پر طرفدار است نیز همین روندها را طی کرده اند.

قالب های متنوع و عدم تحجر در روش ها
باید توجه داشت که نباید در قالب های خاص تحجر پیدا کرد و تصوری قالبی از کرسی یافت و مدام به دنبال آن بود. مقام معظم رهبری خود قالب های مختلف چون کرسی های نظریه پردازی، آزاد اندیشی و آزاد فکری، نقد و مناظره و پاسخ به شبهات را مطرح نموده اند و از همه بیش تر به ویژه در مخاطبه با دانشجویان از ضرورت کرسی های آزاد اندیشی گفته اند. می توان برای هر کدام از این مدل­ها نیز کرسی گونه های مختلف یافت و برای هر کدام شیوه های مختلف اجرا را برگزید. گرچه تاکید معظم له بر کرسی ­های آزد فکری و ازاداندیشی از همه­ی انواع طرح شده بیش­تر است.

کرسی نظریه پردازی
این گونه که ماهیت نخبگانی و استادی آن بر ماهیت دانشجویی اش می چربد و طبیعتاً ناظر به حوزه های علمی به ویژه در حوزه های علوم انسانی و حوزه ی فکری و بعضاً نیز بینات انقلاب و موارد بنیانی است، با محوریت طرح نظریه از جانب یک نفر که اصولاً باید استاد دانشگاه یا حوزه یا یک متفکر و صاحب نظر یا حتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی و افرادی در این سطوح باشد، با محوریت طرح موضوع و نظریه ی مشخص از جانب صاحب نظر و نقد او به وسیله ی افرادی هم سطح او و احیاناً پرسش های مرتبط حضار به صورت کتبی و شفاهی صورت می گیرد. حتی المقدور باید هیئت داورانی از اساتید صاحب نظر این حوزه برای اظهار نظر در مورد نظریه و نقدها به او و یا مدیریت خارج نشدن موضوعات وجود داشته باشند و در پایان اظهار نظر کنند. بهترین تعداد برای داوران سه نفر با وجود یک نفر موافق کلی اندیشه ی طرف یا چارچوب ذهنی او یک نفر بی طرف که می تواند انسان وجیه المله دانشگاهی یا عمومی مثلاً مسئول نهاد در بسیاری جاها و یک نفر مخالف جدی او باشد. یا مثلاً می توان در موضوعات اجتماعی یا مثلاً اقتصادی یک مارکسیست، یک لیبرال و یک اسلام گرا را به عنوان داور گذاشت. البته نباید داوران خود عمده شوند. قالب های برگزاری کرسی نظریه پردازی دبیرخانه ی مربوطه شورای عالی انقلاب فرهنگی، شیوه ی برگزاری کرسی های نظریه پردازی بسیج دانشجویی دانشکده های جغرافیا و مدیریت دانشگاه تهران و شیوه های برگزاری جلسات دفاع پایان نامه های تحصیلات تکمیلی در همه ی کشور گرته های خوبی برای برگزاری این نشست های نظریه پردازی است. حتی می توان حول یک موضوع اساتید مختلف را به صورت جداگانه دعوت کرد و بعد در انتها بین آن ها مناظره، میزگرد (پَنِل) برگزار کرد. برنامه های ثابت هر میان سال بسیج دانشجویی دانشکده ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران بیش تر بر همین شیوه است که قابلیت استفاده دارد.

کرسی آزاداندیشی با محوریت استاد یا فردی که نکاتی دارد
این مدل با دعوت از استاد یا صاحب نظری در این حوزه صورت می گیرد و بسیار شبیه به کرسی نظریه پردازی است که بحث با محوریت ارائه بحث از جانب وی و نقد او به وسیله او صورت می گیرد. نکته ی مهم این است که این جلسه نباید حالت پرسش و پاسخ بگیرد. بهترین کار این است که افراد منتقد و حضار هر یک در زمانی معین نظرات خود را مطرح کنند و در زمان مشخصی فرد ارائه دهنده به سؤالات پاسخ دهد و از نظریه خود دفاع کند. حتی المقدور باید تلاش کرد این جلسات منتقدی داشته باشد، یعنی مثلاً استادی که نظریه ی دیگری دارد یا هیئت داورانی در مورد مسئله ابراز نظر کنند البته نباید محدود به آن شد و به صرف وجود فرد صاحب نظر می توان چنین جلسه ای بر برگزار کرد و حضار به نقد نظر او بپردازند. البته باید توجه کرد، هر برنامه ای مناسب هر محیطی نیست. مثلاً در یک دانشکده ی فنی نمی شود جلسه عمیق و تخصصی معرفتی یک حوزه ی علوم انسانی مثلاً فلسفه گذاشت (همان کاری که سروش در دهه ۷۰ در دانشکده ی فنی دانشگاه تهران و بعضی دانشگاه های صنعتی می کرد) باید سطح موضوع طوری باشد که دانشجو توانایی فهم آنم را داشته باشد و برگزار کنندگان باید با ارائه دهنده این موارد را طی کنند و حتی در طول برنامه در صورت لزوم تذکرات لازم داده شود. باید نظر دادن افراد از جانب هیئت داوران یا مجری برنامه مدیریت شود که در موضوع واقع باشد. این شیوه که ذهنیت قالب در مورد کرسی است، خود به یکی از موانع برگزاری کرسی بدل شده است. این شیوه که آیین نامه ی ابلاغی وزارت علوم تقریباً با آن برابر است، آسیب های زیادی دارد که مثلاً موجب شده دانشجویان یک دانشگاه شهرستانی به جای برگزاری کرسی از درون خود مثلاً به سراغ اساتید و افراد و حتی دانشجویان تهرانی رفته و اساس کرسی روی زمین بماند. یا این که کرسی حالت سخنرانی و پرسش و پاسخ به خود بگیرد که البته این قالب به جای خود لازم است اما نباید تحجر در آن مانع برگزاری کرسی شود. چه بسا یک استاد در همان دانشگاه شهرستانی یا استان مربوطه نظریه­ای یا حرف و نادیشه­ی نویی دارد که به صرف نبودن در مرکز تریبون نمی یابد یا همان استاد موجود در شهر یا دانشگاه یا صاحب نظر دانشجو به صرف تحویل گرفته نشدن و توهم مرغ همسایه غاز بینی! -که آدم های مرکز و پایتخت ویژگی های منحصر به فردی دارند که بقیه فاقد آن هستند،- محروم می شوند در صورتی که همین پذیرش و باور و فرصت دادن به رشد آن ها می انجامد و دادن این اعتماد به نصف به افراد ضروری است.

استاد و مدعو مسئله این نیست! (مهم ترین قالب)
بخش عمده ی مشکل در برگزار نشدن کرسی همین مسئله است، که چون همه منتظر استاد و مدعو هستند و اصولاً آدم های حرف دار جدی و رسانه ای هم مدعوند که طبیعتا سرشان شلوغ است، لذا کرسی ها با مشکل مواجه شده است، حال آن که می بینیم مهم ترین مد نظر مقام معظم رهبری همین حرف زدن و بحث دانشجو با دانشجوست: «باید روی مسائل فکر کرد. عزیزان من! روی مسائل فکر کنید تا به نتیجه برسید. نهضت آزاد فکری ای که من پیشنهاد کردم در دانشگاه و حوزه راه بیفتد، برای همین است. تریبون های آزاد بگذارند و با هم بحث کنند؛ منتها نه متعصبانه و لجوجانه و تحریک شده ی به وسیله ی جریانات سیاسی و احزاب سیاسی که فقط به فکر آینده ی کوتاه مدت و مقاصد خودشان هستند و برای انتخابات و امثال آن از جوان ها استفاده می کنند؛ بلکه برای پخته شدن، ورز خوردن و ورزیده شدن و با هدفِ آماده شدن برای ادامه ی این راه طولانی و دشوار، اما بسیار خوش عاقبت.» (بیانات در دیدار دانشجویان و اساتید دانشگاه های استان کرمان ۸۴/۲/۱۹) برای شکستن فضای جمود تحجر و فضای در خودِ «ولش کن! بگذار بشود!» که ویروس واگیر دار نسل سوم انقلاب است، باید همه ی دانشجویان را درگیر کرد، مسئله ی اصلی ما از فضای انزوا خارج کردن همین دانشجوی فعلی فعال یا خاکستری در کف دانشگاه است، نه یک تعداد چهره ی همیشه ثابتی که اصولاً هم از رسانه ها و تریبون دور نیستند و سرشان هم اصولاً گرم کاری است(یک موقعی از بس بچه­های دانشگاه نمی)، تجربیاتی مثل انتخابات دوره های نهم و دهم ریاست جمهوری و تجربه های اول انقلاب نشان داد که این شیوه نه تنها موجب رشد نیروها و درآمدن آن از روزمرگی است که در عمل فضای عموم ی را به صورت کلی عوض می نماید. باید قالب هایی را مد نظر قرار داد که دانشجویان کف دانشگاه­ها را درگیر می کند. مثلاً تریبون آزادهای چارچوب دار، بحث های آزاد و گعده ای و هر قالب دیگری که همه ی دانشجویان را می تواند درگیر کند.

امام (سلام الله علیه) در مورد همین مشکل در اول انقلاب سخن دقیقی دارند: «آقا شما نشسته اید که چهار تا کمونیست بیایند در دانشگاه و قبضه کنند دانشگاه را!؟ شما مگر کمتر از آن ها هستید؟ عدد شما بیشتر از آن هاست؛ حجت شما بالاتر از آن هاست. شما این مسائل را که بگویید، خیانت این ها را می توانید واضح بکنید در آن مکان، در دانشگاه. خیانتشان را می توانید واضح بکنید که خودشان بگذارند بروند. بایستید، صحبت کنید. بگویید آقا، خوب بیایید یکی یکی بگویید ببینم شما چه کاره هستید آمده اید توی دانشگاه دارید اخلال می کنید؟ می خواهید چه بکنید؟ می خواهید درس بگویید برایمان؟ شما کار خودتان را اول حساب بکنید که چه کاره هستید توی این مملکت. شما از اهل این مملکت هستید، یا عمال غیر هستید خودتان را به ما می چسبانید؟ بایستید آقا بگویید. البته باید اشخاصی هم که گوینده هستند بیایند در دانشگاه...در هر صورت عمده، فعالیت خود شماهاست... این ها تودهنی می خواهند آقا! عدد شما زیادتر است؛ حجت شما بالاتر است؛ خیانت آن ها واضح است. گفتن می خواهد. اجتماع بکنید، بگویید مطالب را... آن ها صحبت می کنند؛ شما هم صحبت بکنید. شما ننشینید یکی دیگر برایتان صحبت بکند؛ یک روحانی بیاید صحبت کند؛ خودتان بروید، هر کدامتان می توانید، در مقابل آن ها بایستید صحبت کنید. آن می گوید؛ شما هم بگویید. آن وقت یکی یکی انگشت بگذارید روی کارهایشان که تو این کاری که می کنی برای چیست؟ تو، تو تابع کی هستی که این کارها را می کنی؟»( ۲۳ خرداد ۱۳۵۸)

مهم این است که خود کسانی که در دانشگاه ها هستند، ... چه اساتید و چه جوان هایی که آنجا هستند، این ها خودشان به طور معقولی جلوگیری بکنند، چون این ها حرفی ندارند. اخلالگرها حرفی ندارند، همان فقط می خواهند اخلال کنند. اگر هر کدام [مدعی] شد جلویش بروند بگویند خوب شما چه حرفی دارید؟ حرفت را بزن. (۲۴ شهریور ۱۳۵۸)

«این ها هر کدامشان آمدند در دانشگاه و گفتند، یک مطلبی را گفتند، بروید جلویش بگویید: چه می گویید؟ یک وقت می خواهد هیاهو کند، که اکثراً این طوری هستند، این ها را سرانشان که وادار می کنند به هیاهو، جمع بشوید دورش بگویید؛ آقا بنشین صحبت هایت را بکن... بدون اینکه با آن ها جنگ و نزاع داشته باشید، با آن ها به این نحو مقابله کنید. یا آن ها اگر یک اجتماع صد نفری، هزار نفری، می کنند، شما ده، بیست هزار نفر را اجتماع کنید، مسائل خودتان را بگویید، دعوا هم نکنید؛ این باید انجام بگیرد.»(۲۹ شهریور ۱۳۵۸)

بهترین شیوه ی برگزاری کرسی تریبون آزاد چارچوب دار
برای این کار یک موضوع مشخص باید انتخاب شود و با اعلام آن از زمان مناسب و با ترغیب همه ی اعضا به شرکت در کرسی، با حضور یک مجری که هم زمان ها را کنترل می کند و هم نکات اصلی هر فرد را متذکر می شود یا موضوعات را جمع بندی می کند (این کار می تواند به وسیله ی هیئت داوران در صورت وجود نیز انجام شود، یا فردی غیر از مجری روی تخته یا ترجیحاً در صورت وجود امکانات روی پرده­ی نمایش به صورت تایپ شده نکات مطرح شده و سؤالات باقی مانده یا پاسخ گرفته را مشخص کند)

زمان باید حتماً مدیریت شود، به افراد اجازه ی صحبت بین کلام دیگری داده نشود، تا قبل از یک دور صحبت کردن اکثر افراد و عدم وجود داوطلب جدید دور دوم به کسی تریبون داده نشود، هر صحبتی که از چارچوب خارج شد بلافاصله با تذکر مجری (یا در صورت وجود، هیئت داوران) قطع شود. حتی المقدور محل برگزاری جلسه جوری باشد که افراد هم سطح باشند مثلاً شورا یا کلاسی که افراد رو به هم بنشینند از سالن با سن بهتر است، اما مشکلی با برگزاری برنامه در سالن نیست و با گذاشتن مجری و پرده­ی نمایش یا هیئت داوران روی سن کمک بیش تری به نظم جلسه می شود. کرسی های بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی امیرکبیر اکثراً از این گونه بوده اند و مورد استقبال دانشجویان مختلف واقع گردیده اند.

کرسی مناظره
این کرسی می تواند به صورت مناظره ی دو استاد و ترجیحاً دو دانشجو صورت گیرد. با مشخص کردن موضوعات محل مناقشه، که بسیاری از آن ها را به فراخور حال دانشگاه ها بسته به شرایط یا بحث های صورت گرفته در نشریات دانشجویی و بردها و گروه های میلی و..... می تواند انتخاب کرد یا بین تشکل های مختلف دانشگاه برگزار گردد. مناظره باید ساخت یافته باشد. موضوع مشخص و حتی المقدور کوچک باشد. به هر نفر وقت ثابتی داده شود و از صحبت افراد بین همدیگر جلوگیری شود، مجری صرفا کرنومتر نباشد و سؤالات و ابهامات را مطرح کند یا جاهایی که احتیاج به باز کردن دارد را تکرار نماید. (می شود مثل طرح مطرح شده در تریبون آزاد نتایج و بحث ها روی تخته یا پرده­ی نمایش برای مخاطبان به نمایش در بیاید) باید موضوع جوری باشد که به بحث های چیپ و سطح پایین و افشاگری علیه هم و تبدیل مناظره به رینگ بوکس آکادمیک نینجامد. اگر لازم شد بحث در جلسات دیگری با همان افرا د یا ترجیحاً چهره های جدید دنبال شود. فضای سالن با درخواست از دانشجویان و مناظره کنندگان و حتی استفاده از خود آن ها کنترل شود و جلوی کف و سوت و ... گرفته شود. می توان بخشی را هم به پرسش های افراد واگذار کرد که تجربه نشان می دهد مطلوبیت آن چندان بالا نیست. بهترین حالت این است در اثنا یا انتها یا ابتدای بحث، افرد در قالب تریبون آزاد نکات شان را مطرح نمایند و در نهایت به طرفین فرصتی برای جمع بندی داده شود. مناظره ی دانشجویی، انگیزه ی افراد را زیاد می کند و کرسی های اصلی و تریبون آزاد نیز با این انگیزه پربار می شوند. زمان کرسی نباید به گونه ای کم باشد که بحث بازده کافی نداشته باشد یا به گونه­ای و طولانی که افراد خسته شوند و آن­جا را ترک کنند.

کرسی نقد
این کرسی با محوریت نقد نظریه، کتاب یا یک مکتب فکری صورت می­گیرد. به این صورت که ابتدا به وسیله­­ی مجری یا دانشجو یا خود استادی موضوع را مطرح می­شود و سپس به وسیله­ی یک یا چند نفر از اساتید یا صاحب نظران مور نقد قرار می­گیرد. سپس پرسش­ها یا ان قلت­های حاضران مطرح می شود. این نمونه که بیش­تر به حلقات نقد حسن رحیمپور در دهه ۷۰ در دانشگاه­ها شبیه است – که دو دانشجو دیدگاه­ها را می­گفتند و سپس او ند می کرد- و کرسی پاسخ به شبهات با ماهیت نخبگانی و زمان طرح و هستی واقعی­شان محوریت حوزی بیش­تری دارند تا دانشگاهی. چه بسا می­توان این مدل خاص را به جای اتلاف وقت روی نقد روشن­فکران و... به نقد آثار و جریان­هاب فکی درون جبهه­ی انقلاب اختصاص داد که هم به طرح ان­ها کمک می­کند و هم تبعات سوء طرح کردن مسائل روشن­فکران و تبلغ غیر مستقیم آن­ها را ندارد.

محل برگزاری کرسی
یک نکته ی مهم عدم تحجر در مکان برگزاری کرسی است. بسته به موضوع و میزان استقبال و شرایط می توان و اساساً مطلوب است جای کرسی را تغییر داد. مثلاً برگزاری یک موضوع تخصصی در حوزه های فنی و علوم پایه و پزشکی در سالن شورا یا کوچک مطلوب تر است، یک موضع دینی تر و مذهبی تر را حتی می توان به مسجد و نمازخانه برد (و حتی با این راهبرد جمعی از مذهبی های غیر سیاسی را وارد بحث کرد) موضوعات ویژه ای هست که اساساً در بیرون از این فضا خیلی موضوعیت ندارد مثل خودسازی و دیگر سازی و...(فضای مسجد و نمازخانه ظرفیت مناسب برای برگزاری تفکیکی کرسی بدون حساسیت نیز با خود ب همراه دارد)، فضاهای عمومی دانشگاه مثل کف دانشگاه، مقابل سلف و بوفه، لابی دانشکده ها و... نیز برای درگیر کردن دانشجویان عادی و فضا شکنی در دانشگاه کمک می کند. می توان حتی کرسی را در یک کلاس، اتاق شورای دانشکده یا دانشگاه و... برگزار کرد. برگزاری کرسی در دفتر تشکل هم گاهی مطلوب است که هدف فقط، حضور بچه های خود تشکل باشد چرا که دانشجویان غیر عضو تشکل بعضاً فکر می کنند تشکیلاتی است یا اساساً با جبهه گیری حاضر نمی شوند.

کمیت و کیفیت برگزاری
بسته به موضوع و شرایط و میزان تبلیغات، باید انتظارهای متفاوتی از استقبال دانشجویان داشت. هم چنین توجه به این نکته ی کلیدی ضروری است که منظم بودن روال و دوره ی برگزاری کرسی ها می تواند در پیدا کردن مخاطبان خاص خود کمک کند. زیاد برگزار شدن کرسی با موضوعات مختلف موجب همین جذب آدم های مختلف به برنامه خواهند شد. ولی نباید انتظار داشت میزان استقبال از یک بحث معرفتی یا علمی به اندازی یک برنامه ی خاص سیاسی یا سؤالات روز یا یک مسئله ی مهم باشد. هر کدام از آن ها مخاطب خاص خودش را دارد. تریبون آزاد برگزار کردن در مورد یک مسئله ی تخصصی علمی شاید کار درستی نباشد، همه گونه که در مواردی که همه سوال یا بحث دارند برگزار کردن سخنرانی می تواند ملول کننده باشد.


استفاده از برنامه های حاشیه ای مثلاً ترکیب چند قالب و انجام سخنرانی مناظره با کرسی تریبون آزادی یا کارهایی از جنس پخش فیلم (دفتر مطالعات جبهه­ی فرهنگی انقلاب و موسسه آینه جادو می توانند برای انتخاب آن ها کمک کنند) یا برگزاری تئاتر در ضمن کرسی و..... از چیزهایی هستندکه می تواند به جذاب شدن آن و بالا رفتن کارایی آن یاری رسانند. هم­چنین انجام کارهای دانشجویی موازی مثل نمایشگاه عکس و پوستر یا کتاب و... با موضوع مرتبط از مواردی است که می تواند به پر بار شدن برنامه کمک کند.

حضور مخالف مسئله این نیست!
خیلی وقت ها بچه ها به دنبال این هستند که برنامه را با حضور مخالف جذاب کنند و حتی ساختار برنامه طوری چیده می شود که مخالفین محوریت دارند. مثلاً بچه های بسیج هی نامه بزنند به انجمن یا مثلاً مناظره صرفاً چنین دوگانه ای را شکل بدهد و... واقعیت این است که این فضای انفعالی باعث می شود بچه ها در زمین طرف مقابل بازی کرده و صرفاً به یک سری شبهات او پاسخ دهند و قدرت اثرگذاری فعال را از دست بدهند. نگاه بدنه­ی عمومی هم به آن­ها به عنوان گروه­هایی که سرگرم دعواهای بی­معنی هستند تقلیل می­یابد. یكی از اساتید دانشگاه تهران - كه دختر یكی از روشن فكران برجسته دوران انقلاب است- می گفت زمانی كه در دوره انقلاب فرانسه دانشجو بودم در سوربن دو نفر ایرانی بودیم دو میز داشتیم میز من كه طرفدار انقلاب بودم و میز دیگر كه طرفدار ماركسیسم و من با یك بلندگو علیه او سخن می گفتم و او نیز چنین می کرد و كسی غیر از ما دو تن ایرانی نبود. این­ها مشغول همدیگر می شوند و مردم کار دیگری می کنند. همان ضرب المثل معروف دوره­ی مشروطه می شد که به طرف گفتند تو طرفدار مشروطه­ای یا سلطنت، طرف گفت من عیال وارم!

البته خوب است فضا طوری فراهم شود که برای طرف مقابل با انتخاب موضوع مناسب، دعوت چهره به چهره و نه رسمی و احیاناً گوشه زدن هایی در تریبون هایی مثل نشریه و برد و... و یا با برگزاری برنامه در موضوعاتی که برای دو طرف جذاب است، به صحنه بیایند. اما نیامدن آن ها چیزی را عوض نمی کند آمار بدبینانه و خوش بینانه فعالان دانشجویی را ۲% تا ۷% کل دانشجویان اعلام می کند، از همه مهم تر اثر گذاری روی بدنه ی عمومی حزب اللهی، متدین، حتی خاکستری است. حتی اگر جریان معاند و مخالف نیاید، فضای بازتری برای تعامل و نمایش منطقی بودن مجموعه فراهم می شود. البته گاهی لازم است این اتفاق هم صورت بگیرد، کسانی هم که نمی آیند چه استاد چه دانشجو حتی اگر در جبهه ­ی خودی، خوب است، رسماً اعلام شوند مثلاً حتی گاهی برای ایجاد انگیزه و در محل سؤال قرار گرفتن می توان اسامی آن ها را در قالب بیانیه و مصاحبه به رسانه ها داد یا حد اقل در برنامه از جناب برگزار کنندگان و مجری اعلام کرد. برای ملاحظات امنیتی آن ها می شود با مسئولین صحبت کرد یا حتی در صورت ظلم به آن ها و برخورد با کسی به صرف صحبت با کرسی بیانیه حمایتی داد و با انجام چنین کاری هم حاشیه ی امن ساخت هم تهمت بسته بودن فضا را از روی نظام برداشت.

مسئله ی فضاسازی قبل از برنامه
برگزار کردن یک کرسی گرچه به خودی خود جذاب است، اما باید برای افراد چه دانشجو و چه رسانه های عمومی فضاسازی کرد. این کار می تواند از مدتی قبل از برنامه حداقل هفته ی برنامه با زدن پیامک، میل زدن، نصب پوستر و تبلیغات مناسب مثلاً در خوابگاه و سلف و نمازخانه و...، چاپ کردن مطلب در نشریه، استفاده از بردها، نصب دیوار جیغ (بردی که با موضوع مشخصی گذاشته می شود و افرادی دیم توانند در صفحه ی خالی بزرگی آزادانه نظر خود ر بنویسند)، پر کردن برد و دانشکده یا دانشگاه از تبلیغات و سؤالات مرتبط، انجام کارهای هنری و یا توزیع محتوای موازی و ... به کار گرفت.

آماده کردن بچه های خودی گپ درونی و بحث های خود امت حزب الله
رفتن و شرکت در برنامه آمادگی می خواهد. باید برای بچه های مجموعه فضاسازی کرد. مثلاً با فرستادن جملات آقا و نصب ان ها در دفتر، جلسه گذاشتن و صحبت از ضرورت و بحث های چهره به چهره و ...بسیاری از اوقات بچه ها چیزی نمی گویند و آزاد اندیشی نمی کنند چون اندیشه ای نیست که آزاد شود. باید به بچه ها کمک کرد، مثلاً یک هفته قبل از برنامه جزوات مرتبط یا کتاب های خوبی را معرفی و حتی تقسیم کرد و از بچه ها خواست که بروند و بخوانند. می توان از طریق سایت های فکری مثل باشگاه اندیشه، کانون اندیشه، حوزه، شارح، راسخون، تبیان، کتابخانه نور، مجموع مقالات نور، پرسمان و... یا سایت های مجموعه های دانشجویی نظری تر عدالتخواهی، مطالبه، تریبون مستضعفین و سایت های موردی خاص استفاده کرد. حتی به جای دعوت از یک سری اساتید و دانشجویان می توان از آن ها برای یافتن منابع مناسب مطالعه کمک گرفت. برای ریختن ترس بچه ها می توان جلسات گفت و گوی درون تشکیلاتی برگزار کرد. مثلاً موازی کرسی آزاد اندیشی با موضوعی خاص جلسه ای برای خود بچه ها گذاشت و از آن ها خواست تا هر یک کتابی را مطالعه کنند و در آن جلسه خلاصه­ی آن جزوه یا کتاب یا مقاله و نکات دیگر خودشان را بگویند این کار هم به ریخته شدن ترس بچه ها، هم به منسجم شدن آن ها و به دنبال مطالعه رفتن آن ها کمک می کند. از عادی ترین آدم های مجموعه و غیرفکری ترین ها هم برای این مسئله نباید غفلت کرد. همه در سطحی باید حرف بزنند و مطالعه کنند.

تا کم نیاورید و بحث نکنید به دنبال سواد و مطالعه نخواهید رفت.
یکی از معضلات همین است که بچه ها فکر می کنند چون دانشجو هستند و سطح مطالعات­شان پایین است و اساساً اندیشه ای ندارند که آزاد کنند از کرسی فرار می کنند. بعضی اوقات این به نیت ترس از خراب کردن نظام و انقلاب و عدم دفاع و... صورت می گیرد یا بچه ها می گویند خب چه کنیم اول برویم خودسازی فکری کنیم بعد هم حلقه ی مطالعاتی می گذارند بیش تر هم با موضوع اصول عقاید و هیچ گاه اساساً کرسی آزاد اندیشی ای شکل نخواهند داد. واقعیت اما این است که تا بچه ها مقابل نیاز قرار نگرفته درک نکنند که ضعف معرفتی دارند به دنبال اصلاحش نمی روند و یا می روند در فلان مسئله­ی کلامی که تخصص یک دانشجوی پزشکی و فنی نیست وقت اضافه می گذارند ۱۰ تا کتاب هم می خوانند اما در مورد مسائل مبتلا به نمی­توانند حرفی بزنند و... مهم است این در معرض نیاز واقع شدن هم به آدم جهت می دهد هم انگیزش ایجاد می کند، مهم ترین دلیل رشد نسل انقلاب هم همین بود چون مجبور بودند بگویند دفاع کنند، عادت به مطالعه و بحث و رشد کردن پیدا می کردند و در آن فضا غیر فکری ترین آدم ها هم می خواندند. این مسئله کلیدی است که حتی مشکل عدم استقبال بچه ها از کار فکری و حلقه های مطالعاتی همیشه خالی یا پاتوق دانشجویان غیر فعال را به جایگاه واقعی می رساند.

برای مشاهده ی نمونه ی عینی در این حوزه خوب است بعضی از خاطرات اول انقلاب را در این مورد مرور کنیم:
«انقلاب که شد من اول راهنمایی بودم. آن اوایل بحث و مناظره و جنگ و دعوا بین گروه های مختلف خیلی زیاد بود. یادم است روبروی دانشگاه تهران شده بود پاتوق گروهک ها و دسته ها برای بحث و مناظره. کار ما این شده بود که هر روز حدود ساعت ۴، ۵ بعد از ظهر می رفتیم دم در دانشگاه و شروع می کردیم به بحث کردن با گروه های مختلف. بحث و حرف تا ساعت حدود ده شب. ساعت ده که می شد می گفتیم خب، تا همین جا امشب کافیه و بر می گشتیم. وقتی که بر می گشتیم تازه اول کار بود. بایستی برای اینکه در بحث ها کم نیاوریم کتاب های فکری خودمان را خوب می خواندیم، و برای اینکه طرف را خوب گیر بیندازیم و محکومش کنیم بایستی کتاب های آن طرفی ها را هم می خواندیم که ببینیم چه می گویند. دوباره روز بعد ساعت ۴ همین آش و همین کاسه. کار هر روزمان بود. ما آن زمان راهنمایی بودیم؛ و در همه بحث ها هم شرکت می کردیم. فضای آن زمان آن گونه بود و فضا و جو حزب اللهی های الآن هم این گونه. الآن تشنگی نیست. امروز بچه هیئتی ها تعداد کتاب هایشان، از تعداد نوارها و برچسب ها و پوسترشان کمتر است.» (مصطفوی مرتضی، ۱۳۸۵، الآن تشنگی نیست، ماهنامه حیات بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع) شماره ۲)

«اول راهنمایی بودم، ...ما در آن ایام بسیجی دوآتشه بودیم اما او جرئت کرد و اولین کسی بود که انجیل را به من داد. کلاس اول دبیرستان بودم که این کتاب را خواندم، اما امروز شاید حتی دانشجوی ما تفاوت» عهد عتیق و «عهد جدید» را نداند! این روند باعث می شد من با یک سری آدم مواجه شوم که می خواستند اعتقادات مرا به محاکمه بکشانند، یک نبرد و کشمکش اعتقادی و لذا مجبور بودم در این میدان هر روز به دانسته هایم اضافه کنم، چون باورهایم توسط کسانی در اطرافم تهدید می شد و این منجر به آن می شد که هر روز دانسته های مکتوب من بیشتر شود، ما اصلاً به رسانه ها متکی نبودیم، خودمان این کارها را می کردیم، ...آدم هایی بودند که اعتقادات ما را تهدید می کردند. مثلاً همین آدم وقتی انجیل را به من داد، گفت: علاوه بر قرآن، اعتقادات دیگری هم هست، چرا این نه؟ اصلاً چرا مسلمان هستی؟ ناگهان مرا در مقابل یک سؤال بزرگ قرار داد، دیدم راست می گوید، کاپیتال مارکس را هم او به من داد، می خواندم و سراغ یک نفری می رفتم که از من بیشتر می دانست که این یعنی چه؟ الآن صد دکتر را ببینی یکی کاپیتال مارکس را حتی رؤیت نکرده. کتاب را ببیند وحشت می کند. کی آن را ورق می زند؟ اما ما چون احساس می کردیم اعتقاداتمان در حال تهدید است آن را می خواندیم. بشر امروز چون احساس می کند رسانه آن میزان از اعتقادات را که لازم است تزریق می کند، دنبال دفاع از اعتقاداتش نمی رود، یا شاید اصلاً اعتقادی ندارد که از آن دفاع کند، اما آنجا این چالش وجود داشت. بعدها در دوره ای جوّ پلیسی آن قدر حاکم شد، که آدم هایی که خلاف عقیده روز را داشتند، جرئت ابراز عقیده پیدا نمی کردند، لذا تنشی ایجاد نمی شد، در نتیجه همه یک طرفی بودند. هیچ کس برای دفاع از اعتقاداتش سعی نمی کرد به دانسته های خود بیفزاید و کتاب های جدید بخواند. در دوره ای مثل سال ۶۳ تا ۶۷ در دانشگاه جوّ خاصی حاکم بود، در انتخابات انجمن اسلامی ۹۰ عضو داشتیم. وقتی اعضای اصلی می آمدند، بر پشتشان رد شلاق های ساواک را نشان می دادند، من با ۱۷ سال سن کاندیدا شدم، اتفاقاً رأی هم آوردم و مسئول تبلیغات انجمن اسلامی شدم، سال های جنگ بود. بدبختانه در آن جوّ پلیسی یک سری رفتارهای اشتباه اتفاق افتاد که الآن تاوان آن را پس می دهیم، اما رفقای شخصی من با وجودی که من عضو انجمن بودم راحت بودند. دوستی عضو حزب توده بود و کتاب های حزب توده را به خانه می آورد، به او می گفتم؛ «احسان طبری» به غلط کردن افتاده است، تو چطور این ها را رها نمی کنی؟ او می گفت؛ «دکتر خاوری» جدیداً رهبر شده و کتاب های او را به من می داد. باور می کنید؟ از مسئولان انجمن بودم، آن هم در آن سال ها و اما این قدر با اطرافیانم راحت بودم. چون به خوانده های خودم متکی بودم چون برای حرف هایشان پاسخ داشتم. اما فکر می کنم خیلی از آن آدم ها سوختند؛ چون این ذهنیت باز را برای پذیرش نداشتند اما ما به سبب همیشه تقابل دنبال حریف بودیم. به خاطر اعتقادی که داشتیم. این باعث می شد حفظ شویم. جنگ که تمام شد، تصمیم گرفتم دنبال اعتقاداتی که برایم مقدس بود به افغانستان و چچن و کوزوو بروم، به سبب اینکه با پوست و خون و گوشت به آن رسیدم. (جعفریان، محمدحسین، ۱۳۸۴ حرف های تازه برای شعر جهان داریم، ماهنامه سوره، تحریریه چهارم، شماره ۲۰ )

داوری جلسه
از هیئت داوران نباید کوه ساخت. نه ضروری است نه لازم، اما بودنش کمک می کند. استفاده از بعضی اساتید دانشگاه با وجهه های مختلف و افراد وجیه المله­ای مثل مسئول نهاد، یا حتی استفاده از دانشجویان سال بالایی، یا حتی قرعه کشی در میان حضار می توانند این نقش را عهده دار شوند. نقش اصلی ان ها جلوگیری از صحبت خرج از موضع است. البته در کرسی نظریه پردازی یا کرسی آزاد اندیشی با موضوع علمی نمی تواند این گونه عمل کرد. اما اجمالش این است که در یک برنامه ی دانشجویی رعایت اخلاق و منطق و عدم توهین و گفتن حرف بی سند و خارج از موضع حرف زدن و مواردی از این دست است که به وسیله ی یک مجری خوب، بدون هیئت داوران هم قابل دست یابی است.

تداوم گفتگو
یک کار خوب رها نکردن بچه هاست، اکثر بحث ها ناتمام می ماند می توان این را با تشکیل یک گروه میلی و گرفتن میل حضار به آن­جا برد یا از گروه های میلی موجود و در دانشگاه استفاده کرد یا اتاق گفتگو یا فروم هایی با همین محور تشکیل داد. می شود در قالب نشریه یا برد به ادامه ی موارد گفتگوها مبادرت کرد یا حتی در صورت لزوم جلسه ای غیر رسمی تر یا کوچک تر از جلسه ی اصلی برای ادامه ی موارد تشکیل داد که افراد خاص بیایند و ادامه پیدا کند. تجربه این است ادامه ی منظره یا کرسی با همان موضوع یا افراد، کسل کننده و موجب بیزاری جمع زیادی از دانشجویان می شود. اما اگر چنین انگیزه ای هست نباید آن را از بین برد بدون این که به روند اصلی منظم کرسی ها مثلاً برنامه ی هفتگی یا یک هفته در میان یا... خللی وارد آید راهکارهایی از این دست اندیشیده شود.»

خدمات پس از فروش!
یک نکته ی بسیار مهم همین فضاسازی هاست. یعنی باید مشخص شود از کرسی چه نتیجه ای گرفته شد یا چه مباحثی مطرح شد مثلاً در قالب یک صفحه سرفصل های اصلی نوشته شود. در نشریه و برد و دیوار جیغ و... ادامه یابد یا با گرفتن میل اعضا برایشان میل شود. حتی می توان کرسی را در صورتی که ملاحظه­ی خاصی مثل برخوردهای امنیتی نیست فیلم یا صوتش را می شود منتشر و در دانشگاه توزیع کرد یا حتی در اینترنت گذاشت؛ و توضیحات را در مجامع حزب اللهی مثلاً گروه های میلی مهم و... نیز پخش کرد. هم چنین ایده­ی امتیاز دادن به افراد و فرستادن ارزیابی صحبت افراد که در بسیج دانشجویی دانشگاه امیرکبیر اجرا می شد، می تواند موثر باشد.(یعنی با شاخص­هایی مثل رعایت وقت و منطق و عدم بی اخلاقی و... به فرد امتیازی داده شود.)

رسانه ای کردن
یک نکته ی مهم رسانه ای کردن برنامه است، اصل تشکیل جلسه و صحبت های و موارد مطرح شده در جلسه از مواردی است که مهم است به رسانه ها ارسال شود، بازتولید حرف ها، نمایش فعالیت مجموعه و پی­گیری حرف رهبری، باز شدن ذهن ها و الگو گرفتن و نشان دادن فضای باز جامعه­ی دانشگاهی جمهوری اسلامی ... از مواردی است که اهمیت آن را دو چندان می کند. پیش خبر برنامه که حاوی توضیحات آن است را می توان به خبرگزاری ها و رسانه ها و روزنامه های کشوری و محلی فاکس کرد و یا با تلفن اطلاع داد، یا حتی با ایمیل و ارسال خبر فرستاد. بعضی نهادها مثل روابط عمومی سازمان بسیج دانشجویی هم آمادگی کمک برای انجام برنامه را دارند. فارغ از حضور یا عدم حضور رسانه ها می توان بعد از برنامه هم گزارشی کوتاه، مثلاً یک صفحه ای از نکات برنامه تهیه کرد به خبرگزاری ها فرستاد؛ و حتی اعلام کرد برای گرفتن عکس های برنامه هم با مجموعه از جه طریقی تماس حاصل کنند. یکی از بهترین ابزارهای تبلیغی همین فضای میل است که در یک میل شکیل حاوی عکس های برنامه توضیحات برنامه هم گنجانده شود و هم در داخل مجموعه. و هم در گروه های فعال ایمیلی روی اینترنت خبرگزاری برنامه کار شود.(لیست اساتید و نهادها و مراکز جنبش عدالتخواه دانشجویی بر روی بخش جزوات سایت عدالتخواهی می تواند در این مورد کمک کند.)

عدم دیوان سالاری زده کردن کرسی ها
یکی از مشکلات عدم برگزاری در تشکل ها و نهادهای مسئول بروکراتیزاسیون و تشکیل دیوان­سالاری­های مختلف مثل خانه­ی آزاد اندیشی و دبیرخانه و... است. خوب است در مجموعه ها افرادی داشته باشیم که اولویت اصیلی­شان برگزاری کرسی باشد، اما نباید به گونه ای شود که فرایند تشکیل کرسی کند شود و در بین پیچ و خم های شوراهای مختلف برای موافقت و کسب مجوز اساساً از بین برود. سرعت، ضمن دقت در این جا ضروری است. بعضی دانشگاه ها همین مسئله را حربه ی متوقف کردن کرسی کرده اند. مثلاً دانشگاه آزاد مشهد با چنین برنامه­ای و بر اساس آیینی نامه وزارت علوم جلوی کرسی های بسیج دانشجویی را گرفت و یکی از فعال ترین کرسی های کشور را از حیز انتفاع ساقط کرد.

بعضی موضوعات مناسب برای کرسی ها (این موضوعات طوفان فکری یکی از فعالان دانشجویی است که چندی پیش ارسال کرده بود و تنها به عنوان مشتی از خرمن گسترده­ی موضوعات قابل بررسی و نه لزوماً موارد مناسب است. شاید بسیاری از این موضوعات احتیاج به ریز شدن و عینی شدن دارد. و بسته به هر دانشکده و دانشگاه و شهرو شرایط زمانی و مکانی قابل تغییر باشد. این لیست حتی جامع و مانع نیست. اما به عنوان یک نمونه می تواند شروع خوبی برای باز شدن فکر دست اندر کاران کرسی ها باشد. لیست های موضوعات دیگری که به وسیله­ی جاهایی مثل کانون اندیشه­ی جوان تهیه شده یا سرفصل های موضوعات سایت باشگاه اندیشه و.... تهیه شده به فریاند تفکر برای انتخاب موضوع کمک می کند. )

۱- کلامی و عقیدتی و مذهبی:
مهدویت، عزاداری و آسیب­هایش، جبر و اختیار، دین حداقلی-دین حداکثری،

۲- سیاسی :
بنیادین: دموکراسی و ولایت فقیه، مطبوعات و رسانه، اسلام ناب و اسلام امریکایی (جامعیت خط امام و میزان پای بندی به آن، استقلال و استکبار ستیزی و نسبت با بیگانگان، آزادی، حدود، شرایط و...، جایگاه مردم، مردم گرایی و جمهوریت در نظام اسلامی، اجتهاد، التقاط و تحجر، اشرافیت، ساده زیستی و عدالتخواهی، قانون گرایی، نقش دین در اداره ی جامعه، الگوی پیشرفت در نظر امام، تحزب و جامعه مدنی، غرب زدگی و نوع نگاه به غرب)، اصلاح طلبی- اصولگرایی، اصلاح طلبی اصول گرایانه، قانون اساسی جمهوری اسلامی، ایرانی گری، اسلام گرایی، عدالت اسلامی، مساوات اجتماعی، سیاست خارجی اسلامی/عقلانی، نقش مردم در نظام اسلامی و....

تاریخی: مشروطه، ایران باستان، ایران اسلامی، ملی شدن صنعت نفت، تاریخ انقلاب، فتنه ها ی تاریخ انقلاب، جایگاه جنبش دانشجویی در تحولات سیاسی معاصر، دلایل پیروزی ها و شکست خای کلی

داخلی: مدیریت مقام معظم رهبری، تفکرات موجود در مدیریت کشور، پاسخگویی مسئولین نسبت به عملکرد خود، دولت ها (میرحسین موسوی، دوم خرداد، دولت کارگزاران دولت هاشمی، دولت احمدی نژاد)، جریان انحرافی، تقلب و فتنه ۸۸، جنبش دانشجویی و محافظه کاری، انقلابی گری، آزادی سیاسی یا آنارشیسم سیاسی، نقد عملکرد احزاب و گروه های سیاسی در سی ساله جمهوری اسلامی، سیاست زدگی، سرخوردگی یا نشاط سیاسی دانشگاه ها، تقلب، ساختار برگزاری انتخابات در ایران (شورای نگهبان، وزارت کشور و ...)، حکومت دینی یا دینحکومتی، مطبوعات و سایت ها و مسئله فیلترینگ و توقیف، نظام پارلمانی، نقد حاکمیت چرایی و چگونگی

دفاع مقدس : ایران و ادامه جنگ بعد از خرمشهر، مدیریت و فرماندهی جنگ، دیوار گوشتی یا شناسایی و عملیات، نقش دولت های خارجی در جنگ هشت ساله.

خارجی : رابطه با آمریکا، مسائل هسته ای، سخنرانی های رئیس جمهور، حمایت های آمریکا و اسرائیل از اپوزیسیون در ایران، حمایت از گروه های جهادی، بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی در دره­هایم ختلف، نسبت پیشرفت و سیاست خارجی و....

بین المللی: سیاست خارجی ترکیه، سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران، نیروهای نظامی خارجی در منطقه، اشغال عراق و افغانستان، اسرائیل و فلسطین، انقلاب های عربی.

۳- اقتصادی :

توسعه و پیشرفت : علل عقب ماندگی ایران، مدل پیشرفت ترکیه، مالزی و چین، مقایسه عملکرد دولت های بعد از جنگ، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

داخلی: تورم و فقر، بیکاری و اشتغال، هدفمندی یارانه ها، کالای خارجی، کالای ایرانی، صندوق ذخیره ارزی یا صندوق تعاون، مقایسه تئوری اقتصادی دولت های جمهوری اسلامی، اقتصاد اسلامی یا اقتصاد ایرانی، ربا، بهره، بانکداری اسلامی.

خارجی: تحریم های بین المللی از آغاز تا کنون، بحران اقتصادی غرب، اقتصادهای نوخاسته ترکیه، مالزی، چین

۴- اجتماعی :

زنان: اشتغال زنان، تحصیلات و سهمیه بندی جنسیتی، ماهیت حجاب، حجاب از مدیریت اجباری، اختیاری، حقوق زن در اسلام و غرب، جایگاه زن در جامعه غربی و جامعه ایرانی، جایگاه زن در ایران قبل و بعد از انقلاب

صعود یا نزول اخلاق فردی و اجتماعی در سی سال جمهوری اسلامی، بالا رفتن خشونت های خیابانی، نشاط و شادی در جامعه، عدالت اجتماعی در سی ساله جمهوری اسلامی ایران، ورزش حرفه ای مرکز فساد، یا قله ورزش همگانی.

سینما و تلویزیون : نقد صدا و سیما، وضعیت سینمای ایران در نسبت با تاریخ ایران.

محیط زیست : حفظ محیط زیست از نگاه اسلام، آلودگی هوا و دریا در جهان و خطرات فرا روی بشر، نیروگاه های هسته ای و آلودگی های رادیواکتیو، کشاورزی صنعتی یا کشاورزی سنتی

بهداشت و سلامت: عدالت و هزینه ها در حوزه بهداشت و درمان.

ازدواج و طلاق : ازدواج دانشجویی، نرخ ازدواج و طلاق در ایران و عوامل مؤثر بر آن.

مواد مخدر

۵- دانشگاهی : آسیب شناسی روند تولید علم در ایران (پهلوی و جمهوری اسلامی)، تاریخ علم در تاریخ ایران اسلامی، علم غربی یا علم بومی، علم دینی یا علم دینی، رابطه علم و دین، غرب زدگی یا علم گرایی، فرار نخبگان، فن آوری های نوین، رابطه علم و صنعت، اسلامی شدن دانشگاه ها ( تفکیک جنسیتی، علوم انسانی اسلامی)، سهمیه ها، دانشگاه و دانشجوی پولی

۶- فرهنگی:

جبهه ی فرهنگی انقلاب، نقد آثار هنری و فرهنگی و جریان های غالب فکری و فرهنگی.

کمک گرفتن

هم­اکنون هسته­ی راه اندازی کرسی­های آزاد فکری (هیئت تحریریه ی نشریه­ی انعکاس ویژه کرسی­های آزاد فکری) نیز آماده کمک و مشورت به برگزاری کرسی­هاست. با این مجموعه جهت گرفتن مشورت و کمک و احیاناً هم افزایی ها و کمک گرفتن برای بازتاب­ها می توان از طریق یا ایمیل info@azadfekri.ir ارتباط برقرار کرد. هم چنین مجموعه­ی تجربیات بعضی دانشگاه­ها و آیین نامه­های پیش­نهادی و خلاصه­ ای از مجموعه­ ی ا­یده­ ها و پیش­نهادات دانشجویان و اساتید نیز در این سایت قابل دسترسی است.
کلمات کلیدی : كرسي آزاد انديشي
 
نادر
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۰۹-۲۲ ۱۵:۰۴:۳۹
مشکل اصلی این است که دانشجو از عواقب انتقاد و راحت حرف زدنش میترسد چرا که سابقه برخورد با دانشجویان و دیگر اقشار جامعه چیز جدیدی نیست.تا زمانی که این موضوع حل نشود و تضمین از سوی حاکمیت به دانشجویان نداده باشند نباید بدنبال موفقیت این گونه مباحثات داشت (558489) (moderator19)
 
ملتفت
۱۳۹۰-۰۹-۲۳ ۰۸:۵۲:۱۲
عزیز جان مثل اینکه شما متوجه نیستی در مورد کرسی های آزاد بیانی آقایان بعدا تصمیم خواهند گرفت فعلا دعوا سر اینه که اصلا اجازه بدهند آزاد اندیشی را یا اجازه ندهند که من و شما در ذهنمان هم آزاد بیاندیشیم ملتفتی که چی میگم (559249) (moderator19)
 
حسن
۱۳۹۰-۰۹-۳۰ ۰۱:۴۰:۲۸
دوست عزیز منظور از کرسی آزاد اندیشی این هست که همه آحاد ملت آزاد هستند حرف تعدادی معدود افراد را آزادانه به اندیشند و بگویند همچون برنامه هایی که الان در صدا و سیما به آزادی پخش میشود خلاصه همه آزادند مه تک صدا باشند (567484) (alef-11)
 
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۰۹-۲۲ ۱۷:۲۱:۴۶
برادر گرامی در این کرسیهای آزاد اندیشی قرار است چه اتفاقی بیفتد در شرایطی که حتی مجلس هم توانایی توبیخ یک مسئول دولتی را ندارد؟ (558690) (moderator19)
 
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۰۹-۲۲ ۱۸:۱۴:۴۳
من می ترسم بیان به زور به دانشجوها باید در کرسی های آزاد اندیشی ( کرسی های نقد غرب از زوایای مختلف) شرکت کنین. قبلا فقط نمی شد حرفتو بزنی حالا احتمالا به زور حرف حضرات رو زد. (558759) (moderator19)
 
United States
۱۳۹۰-۰۹-۲۲ ۱۹:۲۹:۴۰
کدام کرسی؟
یک کسی مثل شریعت مداری آوردید توی دانشگاه هیچ کس نیومد (558817) (moderator19)
 
United States
۱۳۹۰-۰۹-۲۲ ۱۹:۳۰:۲۴
هر گاه در کشوری زیاد اسم آزادی توسط مسولین برده شود نشاندهنده آن است که در آن کشور آزادی وجود ندارد و مردم در خففان به سر می برند (558818) (moderator19)
 
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۰۹-۲۳ ۰۰:۱۵:۴۱
آزاداندیشی مشکلی ندارد تا وقتی که به زبان نیامده باشد. آیا وقتی اندیشه به زبان جاری شد تضمینی برای آزادی شخص وجود دارد؟ من از صبح تا شب جرات تمی کنم جز در تایید همه امور به رییسم چیزی بگویم وگرنه نابودم می کند مثل چند نفر از همکاران بدبختم! (559073) (moderator19)
 
احمد
۱۳۹۰-۰۹-۲۳ ۰۰:۲۴:۴۵
ایت الله مطهری از سردمداران جمهوری اسلامی است و سخنانش هرروزه مزین صدا وسیما ست . ایشان معتقد بود که در دانشگاههای ما باید اساتید مومن به مارکسیست تدریس بکنند از طریق بحث کردن با انان می توانیم حقانیت تفکر اسلامی را ثابت کنیم .
در حال حاضر یک متفکر اسلامی قادر نیست نظرش را که باب طبع حکومت نیست در همان دانشگاه بیان کند چه برسد به یک مارکسیست مومن . (559084) (moderator19)
 
امیر
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۰۹-۲۳ ۰۷:۵۴:۵۳
آزاد اندیشی که اینقدر صغری کبری نمی خواهد. خوب بنشینید با هم عقاید خود را آزادانه در میان بگذارید. البته همیشه این نکته را مد نظر داشته باشید که بعضی ها آزادترند. (559175) (moderator19)
 
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۰۹-۲۳ ۱۰:۳۶:۳۵
دوستان شروع نکرده طرح به حاشیه می برنند بهتر است در این مورد قصاص قبال از جنایت نکنیم ما خودمان در دانشکاه تربیت معلم اجرا نمودیم شاید دانشجویان حرفهای تندی هم در مورد موضوع زدنند ولی به ارامی و به دور از برخی حاشیه برگزار گردید (559367) (moderator19)
 
۱۳۹۰-۰۹-۲۹ ۲۱:۳۴:۲۱
خسته نباشید؛
حالا از چی صحبت کردید که به آرامی گذشت؟ (567219) (alef-11)
 
جلال
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۰۹-۲۳ ۱۰:۵۶:۴۷
جناب شهبازي سلام
از مطلب مفيدتان ممنونم

به نظرم از همه اينها مهمتر مسئله ديگري است
اينكه درباره چه وچگونه بحث كنيم بسيار مهم است اما مهمتر اينست كه اصولا چرا بحث كنيم و مباحثا آزاد چه لزومي دارد؟
به نظرم تا اين مشكل در افكار عمومي، به ويزه حزب اللهي ها حل نشود؛ صحبت كردن در باب موضوع و چگونگي بحث؛ چندان فايده اي ندارد (559390) (moderator19)
 
حمید حسنی
۱۳۹۰-۰۹-۲۳ ۱۱:۳۷:۴۴
برگزاری کرسی‌های آزاد اندیشی در دانشگاهها تحت تدابیر شدید نیروهای امنیتی! (559436) (moderator19)
 
عسکریان
۱۳۹۰-۰۹-۲۳ ۱۱:۴۲:۱۰
کیم ایل جونگ معتقده کشورش آزادترین کشور دنیاست. (559445) (moderator19)
 
هومن
۱۳۹۰-۰۹-۲۳ ۱۱:۴۳:۱۰
خیلی جالبه که برای آزاداندیشی مسیر مشخص کردید که مثلا در باب مسایل فرهنگی تحت این موضوعات میشه آزاداندیشی کرد. شما شاهکارید. (559451) (moderator19)
 
علیرضا قلیزاده
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۰۹-۲۶ ۱۰:۵۶:۴۱
صفر و صد نگاه نکنیم برادر (562329) (moderator19)
 
سیاست‌زده
۱۳۹۰-۰۹-۲۳ ۱۱:۴۳:۳۷
موضوع از ما٬ آزاداندیشی از شما. (559453) (moderator19)
 
یک بنده
۱۳۹۰-۰۹-۲۳ ۲۰:۵۵:۵۵
ایت الله بهجت مستقیم به چهره انسانها نگاه نمی کرد
خیلی کم پیش می امد که به چهره انسانی
به صورت مستقیم نگاه کند
برای رضای خدا هم که شده
فقط یکبار
فقط برای یکبار
در این باره کرسی ازاد اندیشی بگذارند
برای رضای خدا هم که شده یکبار بپرسند
راز گریه های ایت الله بهجت چه بود ؟
تا حداقل با این کار ........................... (560026) (moderator19)
 
۱۳۹۰-۰۹-۲۴ ۰۸:۳۰:۲۶
مشكل آزاد انديشي نيست مشكل آزادي بيان انديشه و آزادي پس از بيان انديشه است ؟ (560382) (moderator19)
 
۱۳۹۰-۰۹-۲۴ ۱۲:۱۴:۴۸
وقتی که نتیجه ی کرسی آزاد اندیشی از پیش مشخص اشد دیگر چه نیازی به آزاد اندیشی است؟
مثلا اگر هدف از آزاد اندیشی تعمیق اعتقادات اسلامی در نظر بگیریم و سعی کنیم برایند ازاد اندیشی همین شود یعنی آزادی را از کرسی سلب میکنیم و آن را جهت دهی میکنیم.
نکته ی بعدی اینکه اگر در این کرسی ها به نتایجی مغایر با قوانین حاکم(مثلا حجاب اجباری) رسیده شود آیا این نتیجه قابل مطالبه هست یا نه وتاثیر در جامعه و حکومت دارد یا نه؟ اگر ما به این نتیجه رسیده ایم که بهترین شیوه ی حکومت و بهترین نوع جامعه و فرهنگ را میدانیم چیست دیگر چه نیازی به آزاد اندیشی بقیه است!؟
سؤال دیگر اینکه در این کرسی ها آیا افرادی مثل نیچه،فروید یا برتراند راسل،هابرماس و ... قابل تولیدند یا اینکه ...
برای بهتر درک شدن نظرم میتوانید مجادلات فلسفی هابرماس با پوپر و ... را در دانشگاه های زمان خودشان ببینید و تاثیرش بر دانشجویان جامعه و حکومت را مورد بررسی قرار دهید (560653) (moderator19)
 
سعيد
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۰-۰۹-۲۴ ۱۳:۳۳:۵۷
آزاد انديشي به "كرسي" نيازي ندارد به "مدارا" نياز دارد. در كشوري كه اكثر فضاهاي مجازي تبادل انديشه (فيس بوك، تويتر، فروم‌ها و ...) تحمل نشده و فيلتر مي‌شود. سخن از آزاد انديشي زدن به شوخي بيشتر شبيه است. به واقع امروزه در دنيا اين فضاها بهترين مكان براي تبادل انديشه‌هاست كه به ويژه در جهان عرب كاملا" مشهود است؛ به‌گونه‌اي كه هيچ يك از دولت‌هاي برخواسته از انقلاب‌ها به خود اجازه نخواهد داد اين فضاها را مسدود كند. (560730) (moderator19)
 
بزرگان نیا
Latvia
۱۳۹۰-۰۹-۲۴ ۲۰:۰۲:۲۳
باسلام وآرزوی موققیت
1-آفت ومرگ آزاد اندیشی در تعصب است .
2-اندیشه ها می باید باهدف حقیقت جویی باهم تلاقی وبرخورد داشته باشند .
3-صاحبان اندیشه می باید دستیابی به حق وحقیقت را مقدم بر تایید اندیشه ی خود بدانند .
4-صاحبان اندیشه نباید بهیچ وجه با پیش فرض صحت اندیشه های خود اندیشه به یکدیگر عرضه کنند .
5-تنها با سلاح منطق وعقل سلیم واحاطه به عناصر اساسی اندیشه ها وچگونگی نظم این عناصر می توان در بحث آزاد اندیشی بصورت مثبت ومنتج شرکت نمود .
6-ذهن بهنگام بحث با اندیشه هایی که ناقص ویا بلحاظ منطقی معلول ومعیوب اند هرگز به نتیجه علمی مطلوب نخواهد رسید .
7-در برخورد میان اندیشه های ناقص ومعیوب ومعلول یقینا تعصب جای تعقل را خواهد گرفت .
8-در بحثهای اعتقادی دینی ملاک ومحک درستی ونادرستی اندیشه ها می باید نخست ظاهر آیات صریح قرآن کریم باشد .
9-احاطه به آیات اعتقادی قرآن وجایگاه وتفسیر ومیزان تکرار این آیات می باید نزد اندیشه وران در هر بحث اعتقادی محرز باشد .
10-اندیشه وران در استناد به سنت وسیرت معصومان در بحثهای اعتقادی نخست می باید به ابزارهای روش عرضه منقولات به قرآن مسلح باشند تا بتوانند صحت یا سقم منقولات را در این زمینه با این روش احراز نمایند .
11-در بحثهای اعتقادی قرآنی بحث ونقد می باید بیشتر متوجه تفسیرهایی باشد که با ظاهر آیات صریح قران ناهماهنگ وسنخیت ندارند .
12- اندیشه وران در بحثهای اعتقادی باید نخست با آیات واحادیث مربوط به موضوع بحث آشنایی کامل داشته وبه چگونگی استفاده ازعلوم قرآن وحدیث در تایید یا رد دلایل خود ودیگران در این زمینه آگاه باشند . (561006) (moderator19)
 
بزرگان نيا
Latvia
۱۳۹۰-۰۹-۲۵ ۱۴:۱۳:۳۷
به همه کسانی که از لطف خدا در داشتن توان تشخیص دوست از دشمن محرومند باید گفت که حسینیان جان برکف را در گفتن حق از هیچ قدرت وابر قدرتی بجز خدای دانا وتوانا باک وبیم نیست .
زهی خیالهای باطل که با منع یا امتناع از نشر نظرات حق گرا معلوم نیست از چه قدرت وچه چیزی پیروی می کنند وبمانند نشانه رفتن گلوی اصغر شیرخوار حسین (ع) با تیر زهر آگین خود حق را نشانه می روند !!! (561448) (moderator19)
 
۱۳۹۰-۰۹-۲۷ ۲۲:۳۰:۵۶
چرا حاشیه می روی؟ نظر شما در باره این کار چیست؟ (564406) (moderator19)
 
علی اصغر کوثری
۱۳۹۰-۰۹-۳۰ ۲۲:۳۳:۱۳
بار دیگر تذکر می دهم علی رغم اینکه یک بار نظر داده منتشر نشد. روشن است همه امور تخصصی است، آقایان هم به جای اینکه امور را بازاری کنند، فضای تخصصی درست نمایند تا امر به درد بخوری از این مباحث بیرون بیاید. به جای اظهار نزرهای غیر تخصصی در موضوع کار خود نقد و بررسی نمایند و بی جهت آزاد اندیشی را زیر سؤال نبرند. اظهار نظر در دین هم نیاز به تخصص دارد. (568807) (moderator22)
 


نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.