داخلی صفحه سیاسی آرشيو يادداشت

۴

درسی که واقعه مکه به ما آموخت

بخش تعاملی الف - محمود صباغی

اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.

بالاخره بعد از مدت ها انتظار و خواست عمومی، وزارت ارشاد در اقدامی دیرهنگام، سفر عمره مفرده را بحال تعلیق درآورد و احساسات جریحه دار شده عمومی را تا حدودی التیام بخشید.

اگرچه مادام که دولت عربستان سعودی اقدام به بازگرداندن هواپیماهای ایران نکرد وبا درخواست صدور ویزا که همچنان به سفارت آن کشور ارسال می شد مخالفت نکرد اقدامی صورت نگرفت، شائبه اقدامی منفعلانه دور از ذهن نیست امّا بهرحال بر اساس نظر سنجی ها مطالبه بیش از ۹۶% مردم ایران بود که البتّه بایستی سال ها زودتر از آنکه کار به چنین حساسیتی منجر شود صورت می گرفت.

قصد واگویه کردن تاریخچه روابط ایران و عربستان سعودی را نداریم و هدف تنها تاکیدی بر درس گرفتن از تجربیات تلخ گذشته است. تجربیاتی که بعضآ برایمان خیلی گران تمام شد. نگاهی به سیر تاریخی رفتار دولت آل سعود – چه کمـّی وچه کیفی - با زائران ایرانی یک سیر صعودی را نشان می دهد. یادمان باشد که اتخاذ سیاست کجدارومـریزو چشم بستن بر سوء رفتارماموران آل سعود، جسارت ارتکاب حادثه تلخ تیراندازی و کشتار بیش از چهارصد زائر بیگناه و زخمی کردن صدها نفر دیگر را در پــی داشت.

اصولآ حفظ احترام و شحصیت و امنیت اتباع کشور در مسافرت های خارجی، از جمله مسئولیت های وزارت خارجه است. اگر همین اصل را مبنا بدانیم، می توان به پیام امام (ره) استناد کرد که صراحتآ در ۲۶ خرداد ماه ۵۸، آبادانی کشور را مقدم بر ثواب تشرف به عتبات عالیات دانستند.(*) ولذا بطریق اولی، حفظ اعتبارملی و شخصیت اتباع ایران در سفرهای زیارتی از این قاعده مستثنی نیست. اگر آنگاه که دولت سعودی به بهانه های مختلف سوء رفتارهای نامعقول با زائران ایران را پی گرفت، اگر زمانیکه ماموران فرودگاهی آن کشور روال بازرسی های خارج از عرف معمول را دنبال کردند، اگر آنگاه که تعدادی زن و کودک و پیرمردان و پیرزنانی که با این سفربه تنها آرزوی تمام زندگیشان رسیده بودند با انگشت نگاری هتک حرمت می کردند، اگر هنگامیکه بدلایل گوناگون از انجام مناسک و ادعیه و زیارات اعتقادی تشیع، با اهانت و برخورد فیزیکی و خشونت بار مانع می شدند، اگر زمانیکه به بستن اماکن متبرکّه و مقدس شیعیان مانند قبرستان بقیع اقدام می کردند، و نمونه های بسیاری که مجال پرداختن به آنها نیست، وزارت امور خارجه، وزارت ارشاد و سازمان حج و زیارت، واکنش مناسب و در خوری نشان می دادند، شک نداریم که وقاحت و جسارت ماموران سعودی به واقعه هشتم فروردین منجر نمی شد.

شک نیست که این تنش در روابط سیاسی ایران و آل سعود و تعلیق عمره همیشه دوام نخواهد داشت اما مهم درسی است که از این ماجرا گرفته باشیم. این حقیقتی مسلم است که بیش از آنکه ما – و دیگر تحریم کنندگان حج – از تعلیق عمره متضرر شویم، این دولت سعودی است که صرفنظر از منافع کلان اقتصادی، در غیبت حتی یکی از مذاهب چهارگانه و اصلی دین اسلام، مشروعیت خود را از دست خواهد داد.

از اتخاذ سیاست کجدار و مریز و سعه صدر نابجا و واکنش های منفعلانه سخت پرهیز کرده و به کوچکترین سوء رفتار و اهانت های احتمالی در آینده اعتراض کرده که تجربه ثابت کرده اگر آسان بگیریم به سختی به جسارت آنان و وقایع تلخ برای ما منجر خواهد شد. مذاکره با دیگر کشورهای اسلامی و ارائه طرح کنترل مکه و مدینه به سازمان کنفرانس اسلامی و اداره آنها توسط هیئتی منتخب این سازمان و خارج از شمول قوانین داخلی آل سعود، اقدامی است که باید خیلی زودتر از این ها توسط نهادهای ذیربط در دستور کار قرار می گرفت.

به اظهار نظرات نژادپرستانه افراطیون وهابی واکنش نشان داده و دولت سعودی را مسئول عواقب سخنان نسنجیده و تفرقه افکنانه علمای سعودی معرفی کنیم. بدیهی است مسئولیت سیاست های هر کشور در عرصه روابط بین الملل بخودش مربوط است اما اگر کوچکترین اهانت به ایران و ایرانی نشان دهند، واکنش اعتراضی فوری ضروری است.

در یک کلام، باید بدانند که زائران مکه و مدینه – از هر ملیتی که باشند - بسیار محترمند و حفظ این احترام وظیفه ذاتی آن ها است و در غیر آن بقول ما ایرانیان اگر خشت به آسیاب ببرند، خاک نصیبشان می شود. این درس بزرگ ما و آن ها است.

(*) – شما برای ثواب میخواهید به کعبه مشرف شوید و یا می خواهید به مدینه منوره و یا به عتبات عالیات مشرف شوید. امروز ثوابی بالاتر از این نیست که به برادران خودتان کمک کنید که ایران خودتان درست شود./ نقل به مضمون - جضرت امام (ره) ۲۶ خرداد ماه ۱۳۵۸