کد مطلب: 347865
خرم: تحریم از نظر تئوری تمام شده ولی از نظر عملی هنوز کار دارد
تاریخ انتشار : يکشنبه ۵ ارديبهشت ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۱۶
خرم گفت: هنوز وضعیت آمریکا برای اینکه توافق را نقض نکند مشخص نیست، با وضعیت انتخاباتی این روزهای آمریکا بانکهای بزرگ دنیا می‌گویند اگر قرار شد دونالد ترامپ رئیس‌جمهور شود، اصلا نباید با ایران فعالیت را آغاز کرد.
اظهارات چندی پیش ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی در خصوص بدعهدی ایالات متحده و اینکه "تقریبا چیزی از برجام نصیب ایران نشده است"، بازتاب وسیعی در رسانه های مختلف داخلی و خارجی داشت، تا حدی که برخی کارشناسان دوران تصدی کابینه تدبیر و امید بر مسند اجرایی کشور را به دو بازه قبل از اظهارات سیف و بعد از آن تقسیم کردند.
اهمیت این اظهارات در دوران سه ماه پس از توافق هسته‌ای باعث طرح بحث های مختلف در محافل سیاسی و اجتماعی کشور شد، از اینرو ما نیز به سراغ علی خرم مشاور وزیر امور خارجه و از موافقان و حامیان توافق هسته‌ای رفتیم تا ارزیابی او از سخنان رئیس کل بانک مرکزی و همچنین وضعیت کشور در دوران پسا برجام داشته باشیم. آنچه در ادامه می گذرد مشروح این گفتگوست:
«نسیم آنلاین»: با توجه به اظهارات آقای سیف رئیس کل بانک مرکزی در خصوص اینکه آمریکایی‌ها به تعهدات خود عمل نکرده‌اند ارزیابی شما از علل بدعهدی آمریکایی‌ها چیست و وزارت امورخارجه باید چه رفتاری در خصوص ایالات متحده آمریکا در این شرایط داشته باشد؟
خرم: آقای سیف که در اجلاس صندوق بین المللی پول در آمریکا شرکت کرده بودند در مصاحبه با بلومبرگ و همچنین در سخنرانی در شورای روابط خارجی انتقاداتی داشتند مبنی براینکه ما از نحوه اجرای توافق هسته‌ای ناراضی هستیم که منظورشان از این کلام بحث رفع تحریم‌ها است.
اولین نکته این است که اظهارات آقای سیف عین فرمایش مقام معظم رهبری بود یعنی چون ایشان ابراز نگرانی کردند آقای سیف در آمریکا این موضوع را مطرح کردند و همچنین آقای دکتر روحانی با رئیس جمهور ایتالیا و آقای ظریف با خانم موگرینی همین نکته را در میان گذاشتند و در واقع همه دارند فرمایش رهبری در خصوص نارضایتی جمهوری اسلامی از اجرای برجام را مطرح می‌کنند و توسط آنها قضیه منعکس می‌شود.
اما از نظر محتوای توافق، ما در مقابل توافق هسته‌ای که با گروه ۵+۱ امضا کرده‌ایم، آنها تحریم ها را برداشتند البته وقتی که می‌گوییم تحریم را برداشتند به معنای این نیست که در عمل همه چیز مرتب و منظم شده است؛ باید مد نظر داشت که معمولاً وقتی که می‌خواهند تحریم را برقرار کنند مدت‌ها طول می‌کشد تا سیستم جهانی را در مورد یک کشور تنظیم کنند تا تحریم برقرار شود. لذا اینطور نیست که امروز آمریکا بگوید تحریم و فردا مثلاً بانکهای چین، روسیه، ترکیه، هند و بانکهای آمریکایی و اروپایی همه بگویند سمعاً و طاعتاً و اجرا شود، بلکه مدتی طول می‌کشد مثلا شش ماه یا یک سال و به همین نسبت موقعی هم که می‌خواهند این تحریم‌ها را بردارند باز مدت‌ها طول می‌کشد تا سیستم مالی و بانکی و اقتصادی این تحریم‌ها را از نظر روانی از دستور کار خود خارج کند چرا که همه بانکهای جهانی به سیستمشان خورانده‌اند که ایران تحت تحریم است .
پس از نظر تئوریک هم اروپا و هم آمریکا دستور داده‌اند که تحریم‌ها برداشته شوند و دلیل آن نیز این است که ما اخیرا یک میلیون بشکه نفت به اتحادیه اروپا فروختیم و در جبل الطارق تحویل دادیم و پول آن هم در سیستم بانکی چرخید و سوئیفت هم عمل کرده تا به دست ما رسید پس تحریم‌ها برداشته شده است.
اما در این بین با دو مشکل در عرصه عمل روبرو هستیم، مشکل اول این است که بانکهای جهان اعم از بانکهای آمریکایی، اروپایی یا آسیایی اگر می‌خواهند به زیردستشان دستور بدهند که تحریم‌های در مورد ایران برداشته شود و با ایران کار بانکی تمام و کمال انجام دهند در وهله اول باید مطمئن باشند که این تحریم‌ها دوباره برنمی‌گردد به جهت اینکه مثلاً اگر بانک چین، هند، ترکیه، اروپا یا آمریکا تحریم ایران را برداشتند فردا و فرداهایی که ممکن است دو سال دیگر باشد مورد جریمه واقع نشود.
همانطور که می‌دانید ظرف ۵-۶ سال گذشته شاید نزدیک به ۱۵ میلیارد دلار بانکهای اروپایی و آسیایی به دلیل رابطه با ایران جریمه شده‌اند و آنها چون می‌دانند گوشتشان زیر دندان آمریکا است و بیشترین سهام بانک‌ها و شرکت‌ها اصلی دنیا در دستان آمریکایی‌هاست، نمی‌خواهند طوری عمل کنند که فرداروزی، مانند بانک اچ‌اس‌بی‌سی HSBC انگلستان یا یوبی‌اس UBS سوئیس تحریم شوند.
شرکت ها و بانکهای بزرگ دنیا یا بیشتر سهام‌شان مانند ایرباس برای آمریکا است یا اینکه چون بیشترین معاملات‌شان در آمریکا انجام می‌شود پس نمی‌خواهند تحریم و جریمه آمریکا را تحمل کنند پس از این جهت می‌خواهند مطمئن شوند که این تحریم‌ها بازگشتنی نیست. بانک‌ها در ازای از سرگیری روابط احتیاج دارند که اطمینان پیدا کنند تحریم‌ها بازگشتنی نیست.
حال بانک‌ها از کجا می‌فهمند که تحریم‌ها بازگشتنی نیست؟ آنها به عملکرد ایران و آمریکا نگاه می‌کنند. در این قضیه ۵۰ درصد سهم ایران است و ۵۰ درصد هم سهم آمریکا است. اما سهم ایران و آمریکا چطور معین می‌شود؟ مثلا اگر در آمریکا آقای ترامپ که شانس زیادی برای ریاست جمهوری دارد می‌گوید من اگر آمدم توافق هسته‌ای را کاغذش را پاره می‌کنم، در این حالت همه بانک‌ها بلافاصله خودشان را جمع و جور می‌کنند و می‌گویند که صبر کنیم تا معلوم شود چه کسی رئیس جمهوری آمریکا شود؛ اگر آقای ترامپ رئیس جمهور شود که واحسرتا، می‌گذاریم کنار؛ اما اگر خانم کلینتون شد تا یک حدی ممکن است بشود با ایران کار کرد؛ اگر آقای سندرز شد که حتماً می‌توانیم با ایران کار کنیم.
پس۵۰ درصد اول سهم نگرانی بانکهای خارجی مربوط به آمریکایی‌ها می‌شود که هنوز وضعیت آنها در خصوص اینکه توافق هسته‌ای را لغو می‌کند یا نه معلوم نیست.
در مورد ۵۰ درصد سهم ایران نیز اگر مثلاً ببینند ایران دارد کاری می‌کند که احتمال دارد از طریقی در شورای امنیت تحریم شود آنها می‌گویند که چرا ما الآن روی کشوری سرمایه‌گذاری کنیم که ممکن است ۴ یا ۶ ماه دیگر همه قضایا به هم بخورد.
پس ما باید حواسمان به ۵۰ درصد سهم خودمان باشد و طوری رفتار کنیم که تشویق کننده محیط امن و امان باشد و کاری کنیم که جهان بگوید تحریم در مورد ایران اصلاً به تاریخ پیوست و دیگر تحریمی وجود ندارد نه اینکه خودمان هم کاری بکنیم که جهان بگویم که ممکن است دوباره ۴ ماه دیگر تحریم ایران اعاده شود.
می‌خواهم عرض کنم ۵۰ درصد این نگرانی سهم ما است و ما باید حواسمان باشد کاری کنیم که نشان دهیم ایران امن و امان است و ما اصلاً قصد نداریم کارهایی انجام دهیم که تحریم‌ها برگردد اگر ما این کار را کردیم بانک‌هایی مثل بانک آلمان نسبت به ما ترغیب می‌شود تا بیاید با ایران کار بانکی انجام دهد و اگرنه اگر دولت آلمان هزار دستور هم بدهد به رئیس بانک، رئیس بانک عمل نمی‌کند درست است تحریم برداشته شده ولی این فرق می‌کند با اینکه رئیس بانک تصمیم بگیرد با ایران کار کند که این قسمت اول مشکل است.
مشکل دوم این است که اگر شما بخواهید در دنیا خرید یا فروشی داشته باشید و مثلاً بخواهید نفت خود را به طور مثال به هند بفروشید او به شما ۱۰ میلیارد روپیه می‌دهد و می‌گوید این بابت نفتی که خردیم اما روپیه به درد ما نمی‌خورد پس باید آن را یا به دلار و یا به یورو تبدیل کنیم حال به محض اینکه می‌خواهیم این مقدار را به یورو تبدیل کنیم روپیه چون رابطه‌اش با دلار است در یک لحظه وارد کامپیوتر وزارت خزانه داری آمریکا می‌شود و می‌گوید من ۱۰ میلیارد روپیه می‌خواهم تبدیل به یورو بشوم.
قانون بین المللی این است که هر پولی بخواهد از مجرای دلار تبدیل به یورو یا هر پول دیگری مانند لیره ترکیه یا یوان چین بشود باید وزارت خزانه داری آمریکا اکی دهد.
در حالت عادی کامپیوتر وزارت خزانه داری آمریکا تنظیم شده تا هر معامله‌ای که بالای ۱۰ هزار دلار باشد (قبلاً ۱۰۰ هزار دلار بود) برای کشورهایی که رابطه دوستی با آنها دارند و مطمئن هستند مثل چین، ترکیه، پاکستان، هند، عربستان و ... برای آن بالای ۱۰ هزار دلار اکی می‌دهد بدون اینکه از پرسنل مدیریت وزارت خزانه‌داری بپرسد اما حالا یک تعداد از کشورها که یا قبلاً تحریم بودند یا اینکه دوست آمریکا محسوب نمی‌شوند آن کامپیوتر متوقف می‌شود و از مدیریت سؤال می‌کند که آیا این مثلاً یک میلیون دلار تبدیل بشود یا نشود .
این پروسه نه حالا بلکه قبلاً هم در دنیا بوده و قبل از تحریم‌ها و قبل از انقلاب وجود داشته است و این پروسه هیچ ربطی به الآن ندارد؛ حالا در توافق هسته‌ای، دولت آمریکا در این خصوص هیچ قولی به طرف ایرانی نداده است آمریکا فقط گفته من تمام تحریم‌ها را بر می‌دارم؛ اما در مورد اینکه ایران بخواهد پولش را از طریق دلار به پول‌های دیگر تبدیل کند، آمریکا مورد به مورد نظر می‌دهد.
علت اینکه آقای سیف ناراحتی خود را به سیستم بانکی آمریکا ابراز می‌کند مربوط به این مشکل دوم است. رئیس کل بانک مرکزی به آمریکایی‌ها می‌گوید شما بیایید ایران را هم در سیستم بانکی خودتان clear (پاک) اعلام کنید و مبادلات مالی ایران با دلار را اکی کنید وبانکها و شرکت‌های ایرانی هرگاه معامله ۱۰ میلیون دلاری یا ۱۰ میلیارد دلاری هم داشتند آمریکا جلوی آن را نگیرد.
مشکل اول همانگونه که توضیح دادم به فضای داخلی ما بر می‌گردد، یعنی اگر ما در رسانه‌های‌مان داخل و در جامعه به شکل مداوم نشان بدهیم که ما توافق هسته‌ای را قبول نداریم و می‌خواهیم نقض کنیم این مشکل اولی است که برروی بانکهای خارجی اثر می‌گذارد اما مشکل دوم صرفاً مالی و فنی است و که ایران دنبال این است که بتواند خزانه‌داری آمریکا را قانع کند که وقتی هر پولی به هر ارزی داشتم و خواستم آن را به پول خودم یا به یورو و دلار تبدیل کنم و به کشورم برگردانم لطفاً آن را اکی کنید. این همان چانه‌ای است که آقای سیف دارد با وزارت خزانه داری آمریکا می‌زند تا آنها را قانع کند.
ما باید صورت مسئله را درست متوجه شویم و فکر نکنیم که وقتی آقای سیف این مساله را گفت یعنی برجام نقض شده و خود دولت هم می‌گوید که به آن عمل نمی‌شود بلکه آقای سیف می‌خواهد مشکل فنی را حل کند.
باز بیان می‌کنم که سرمایه گذاری بانک اروپایی، ایرباس، بیمه لندن و هر شرکت خارجی منوط به ایجاد اطمینان و اعتماد در آنها است که این نیمی از این اعتماد با ایران و نیمی دیگر با آمریکا است که این مشکل اول است.
مشکل دوم بحث صرفاً فنی و مالی است که بانک مرکزی ما امیدوار است بتواند آن را حل کند چون هر روز بانک مرکزی ما مثل یک مشتری بیچاره وقتی یک دلار از نفت یا از صادرات گیرش می‌آید نمی‌تواند آن را تبدیل کند و به کشور باز گرداند. ما باید متوجه باشیم که او از چه زاویه‌ای دارد با این مسئله برخورد کند و خدای ناکرده طوری نباشد که به تندروها در آمریکا گزک بدهیم تا جلوی آن را بگیرند و وضع بدتر شود.
«نسیم آنلاین»: پس از اجرای برجام آقای روحانی، ظریف و عراقچی اعلام کردند که از امروز هم LC و هم راه مبادلات تجاری باز است و از امروز شرکت‌های خارجی می‌توانند در ایران مبادلات انجام بدهند؛ اگر قرار است ما هنوز درگیر چنین مواردی باشیم آیا می توانیم بگوییم برجام به صورت کامل اجرا شده؟
خرم: این هیچ ربطی به برجام ندارد؛ ما تعهدات را انجام داده‌ایم و آنها نیز تحریم‌ها را برداشته‌اند؛ اصطلاحات فنی و حقوقی را به جا به کار ببریم، تحریم‌ها برداشته شده اما هنوز سرمایه‌گذاران و بانکهای خارجی نتوانسته به این برداشتن تحریم اعتماد کنند تا پولشان را به میدان بیاورند که این یک بحث دوم است و ربطی به موضوع اول ندارد.
«نسیم آنلاین»: ما همه تعهدات خود را انجام دادید اما حتی نمی‌توانید پول نفتی که فروخته‌ایم را دریافت کنیم این را چگونه تعبیر می‌کنید؟
خرم: ما آن یک میلیون بشکه نفتی را به اروپایی‌ها فروختیم و آنها هم پولش را به یورو به ما دادند و ما هم دریافت کردیم و همچنین هر کسی که با یوآن چین، یورو به ما پولی بدهد ما مشکلی نداریم، ما موقعی مشکل پیدا می‌کنیم که هند بگوید من روپیه می‌دهیم و من بگویم روپیه به درد ما نمی‌خورد؛ حالا اگر بخواهیم روپیه را به یورو تبدیل کند می‌گوید من رابطه روپیه‌ام با دلار است و من سبد دلار را پذیرفته‌ام اما در این شرایط ما می‌گوییم که ما به دلار وصل نیستیم شما لطفاً به ما به یورو بدهید و آن می‌گوید من اگر بخواهم به یورو پرداخت کنم بالاجبار باید از مسیر خزانه‌داری آمریکا بگذرم.
ما در آن قسمتی که احتیاج نیست سراغ دلار برویم می‌توانیم معاملاتمان را انجام دهیم البته برای اینکه بتوانیم بانکهای خارجی را به ایران بیاوریم و رابطه بانکی معتبر داشته باشیم و بتوانیم ایرباس بخریم احتیاج به یک فضای اعتمادساز داریم.
سرمایه گذار حاضر نیست حتی یک دلارش را جایی ببرد که فکر می‌کند احتمال ناامنی وجود دارد و این وظیفه ما است و ربطی هم به تحریم‌ها ندارد؛ اما در خصوص ۵۰ درصد طرف مقابل هم آقای ظریف باید به آقای جان کری بگوید که به آقای ترامپ منتقل کند این حرف‌هایی که می‌زند توافق را تضعیف می‌کند.
این را هم بدانید که آقای ترامپ اگر بر فرض محال بر سر کار هم بیاید از فردا حرف‌زدنش را عوض می‌کند و اینها همه حرف‌های غیرکارشناسی است که قبل از انتخابات بیان می‌شود تا بتواند عوام فریبی کند وگر نه همین آقای ترامپ از فردا اگر رئیس جمهور شود شکلش عوض می‌شود.
این را هم می‌داند که توافق هسته‌ای ما طی قطعنامه ۲۲۳۱ در شورای امنیت به ثبت رسیده و آن قطعنامه شورای امنیت همه کشورها از جمله ایالات متحده آمریکا را وادار می‌کند که به توافق هسته‌ای احترام بگذارد و اگر روزی امریکا که به عنوان یکی از سه امین منشور ملل متحده است بیاید قطعنامه شورای امنیت را نقض کند همه انگشت در چشمش می‌کنند و می‌گویند آنکه امین منشور بوده اگر خودش منشور را نقض کند دیگر وای به حال بقیه، بنابراین از نظر حقوق بین الملل نمی‌تواند این کار را انجام بدهند.
هر رئیس جمهوری که در آمریکا بیاید موظف است که به توافق هسته‌ای احترام بگذارد و این هنر آن موقع مذاکره کنندگان ایران و آمریکا بوده که قطعنامه ۲۲۳۱ را ایجاد کردند تا مستقل از هر دولتی که در آمریکا بر سر کار بیاید مجبور باشد به دستور شورای امنیت سازمان ملل متحد احترام بگذارد.
بطور قطع همه حرف‌های که در خصوص پاره کردن برجام گفته می‌شود حرف‌های عوام فریبانه‌ای است که برای رأی جمع کردن و برای اینکه یهودیان به آن کمک کنند در آمریکا زده می‌شود ولی شما به عنوان رسانه و من به عنوان یک دانشگاهی باید طوری برای مردم توضیح دهیم و روشن کنیم که همه مردم متوجه شوند.
ما الآن دورانی مهمی را پشت‌سر گذاشتیم و می‌خواهیم کشور رتبه اول در منطقه باشد و سند چشم‌انداز به اجرا در بیاید و می‌خواهیم کشور پیشرفته‌ای در جهان باشیم اما همه این کارها که می‌خواهیم انجام دهیم نیاز دارد که از راهش انجام شود یعنی وقتی خانم موگرینی در ایران است آن هم دارد تلاش می‌کند تا به بانکهای اروپایی اطمینان دهد و دولت فرانسه و ایرباس به دولت آمریکا نامه‌های جداگانه‌ای نوشته‌اند و همه دارند تلاش می‌کنند که این جو روانی را بشکنند که ممکن است تحریم‌های ایران قابل بازگشت باشد و شما هم باید به این موضوع کمک کنید و هر روز شما این کمک را بکنید یک خدمتی به مردم ایران کرده‌ایم.
«نسیم آنلاین»: طبیعتا ما نیز به دنبال این هستیم که بتوانیم به مردم کمک کنیم ولی زمانی که به قول آقای ظریف جامعه می‌بیند که با وجود انجام همه تعهدات توسط ایران هنوز هیچ اتفاقی در طرف مقابل نیفتاده چه؟
خرم: اتفاق افتاده است البته آقای ظریف، آقای دکتر روحانی و آقای سیف باید بروند طلبکاری خود را انجام دهند و حتی باید مبالغه‌آمیز این کار را انجام دهند اما این با اصل و حقیقت موضوع و با آن چیزی که در عمل اتفاق می‌افتد فرق می‌کند.
شما نباید فکر کنید که همه چیز بر باد رفته خیر همه چیز سر جایش هست ما داریم کارهایمان را می‌کنیم؛ نفتمان را صادر می‌کنیم، صادرات و واردات و همکاری‌هایمان را داریم و قرارداد امضاء می‌کنیم و دولت‌های خارجی هم می‌آیند.
ما الآن مثلاً داریم با ترکیه یک کاری می‌کنیم که از دلار عبور نکنیم و داریم مشکلاتمان را حل می‌کنیم تا حدی که جو روانی شکسته شود اما قطعاً بدانید چند سال طول می‌کشد تا ما جو روانی را بشکنیم و این ربطی به تحریم ندارد.
تحریم از نظر تئوری تمام شده ولی از نظر عملی باید ما بر جو روانی آن فائق شویم تا بتوانیم این کار را انجام بدهیم و همچنین هر جایی که می‌رسیم ما اعلام نارضایتی را هم می‌کنیم پس اینها همه در راستای فرمایش رهبری کشور است.
ما باید تلاش کنیم ایران هراسی را برطرف کنیم .جهان بدون اینکه ما بگوییم دارد در مورد کاری که ما در مبارزه با داعش و تروریسم کردیم برای ما تبلیغ می‌کند این به عنوان اعتبار ما محسوب می‌شود پس ما اگر کار مثبتی انجام بدهیم اثرش بر می‌گردد.
اظهارات چندی پیش ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی در خصوص بدعهدی ایالات متحده و اینکه "تقریبا چیزی از برجام نصیب ایران نشده است"، بازتاب وسیعی در رسانه های مختلف داخلی و خارجی داشت، تا حدی که برخی کارشناسان دوران تصدی کابینه تدبیر و امید بر مسند اجرایی کشور را به دو بازه قبل از اظهارات سیف و بعد از آن تقسیم کردند.
اهمیت این اظهارات در دوران سه ماه پس از توافق هسته‌ای باعث طرح بحث های مختلف در محافل سیاسی و اجتماعی کشور شد، از اینرو ما نیز به سراغ علی خرم مشاور وزیر امور خارجه و از موافقان و حامیان توافق هسته‌ای رفتیم تا ارزیابی او از سخنان رئیس کل بانک مرکزی و همچنین وضعیت کشور در دوران پسا برجام داشته باشیم. آنچه در ادامه می گذرد مشروح این گفتگوست:
«نسیم آنلاین»: با توجه به اظهارات آقای سیف رئیس کل بانک مرکزی در خصوص اینکه آمریکایی‌ها به تعهدات خود عمل نکرده‌اند ارزیابی شما از علل بدعهدی آمریکایی‌ها چیست و وزارت امورخارجه باید چه رفتاری در خصوص ایالات متحده آمریکا در این شرایط داشته باشد؟
خرم: آقای سیف که در اجلاس صندوق بین المللی پول در آمریکا شرکت کرده بودند در مصاحبه با بلومبرگ و همچنین در سخنرانی در شورای روابط خارجی انتقاداتی داشتند مبنی براینکه ما از نحوه اجرای توافق هسته‌ای ناراضی هستیم که منظورشان از این کلام بحث رفع تحریم‌ها است.
اولین نکته این است که اظهارات آقای سیف عین فرمایش مقام معظم رهبری بود یعنی چون ایشان ابراز نگرانی کردند آقای سیف در آمریکا این موضوع را مطرح کردند و همچنین آقای دکتر روحانی با رئیس جمهور ایتالیا و آقای ظریف با خانم موگرینی همین نکته را در میان گذاشتند و در واقع همه دارند فرمایش رهبری در خصوص نارضایتی جمهوری اسلامی از اجرای برجام را مطرح می‌کنند و توسط آنها قضیه منعکس می‌شود.
اما از نظر محتوای توافق، ما در مقابل توافق هسته‌ای که با گروه ۵+۱ امضا کرده‌ایم، آنها تحریم ها را برداشتند البته وقتی که می‌گوییم تحریم را برداشتند به معنای این نیست که در عمل همه چیز مرتب و منظم شده است؛ باید مد نظر داشت که معمولاً وقتی که می‌خواهند تحریم را برقرار کنند مدت‌ها طول می‌کشد تا سیستم جهانی را در مورد یک کشور تنظیم کنند تا تحریم برقرار شود. لذا اینطور نیست که امروز آمریکا بگوید تحریم و فردا مثلاً بانکهای چین، روسیه، ترکیه، هند و بانکهای آمریکایی و اروپایی همه بگویند سمعاً و طاعتاً و اجرا شود، بلکه مدتی طول می‌کشد مثلا شش ماه یا یک سال و به همین نسبت موقعی هم که می‌خواهند این تحریم‌ها را بردارند باز مدت‌ها طول می‌کشد تا سیستم مالی و بانکی و اقتصادی این تحریم‌ها را از نظر روانی از دستور کار خود خارج کند چرا که همه بانکهای جهانی به سیستمشان خورانده‌اند که ایران تحت تحریم است .
پس از نظر تئوریک هم اروپا و هم آمریکا دستور داده‌اند که تحریم‌ها برداشته شوند و دلیل آن نیز این است که ما اخیرا یک میلیون بشکه نفت به اتحادیه اروپا فروختیم و در جبل الطارق تحویل دادیم و پول آن هم در سیستم بانکی چرخید و سوئیفت هم عمل کرده تا به دست ما رسید پس تحریم‌ها برداشته شده است.
اما در این بین با دو مشکل در عرصه عمل روبرو هستیم، مشکل اول این است که بانکهای جهان اعم از بانکهای آمریکایی، اروپایی یا آسیایی اگر می‌خواهند به زیردستشان دستور بدهند که تحریم‌های در مورد ایران برداشته شود و با ایران کار بانکی تمام و کمال انجام دهند در وهله اول باید مطمئن باشند که این تحریم‌ها دوباره برنمی‌گردد به جهت اینکه مثلاً اگر بانک چین، هند، ترکیه، اروپا یا آمریکا تحریم ایران را برداشتند فردا و فرداهایی که ممکن است دو سال دیگر باشد مورد جریمه واقع نشود.
همانطور که می‌دانید ظرف ۵-۶ سال گذشته شاید نزدیک به ۱۵ میلیارد دلار بانکهای اروپایی و آسیایی به دلیل رابطه با ایران جریمه شده‌اند و آنها چون می‌دانند گوشتشان زیر دندان آمریکا است و بیشترین سهام بانک‌ها و شرکت‌ها اصلی دنیا در دستان آمریکایی‌هاست، نمی‌خواهند طوری عمل کنند که فرداروزی، مانند بانک اچ‌اس‌بی‌سی HSBC انگلستان یا یوبی‌اس UBS سوئیس تحریم شوند.
شرکت ها و بانکهای بزرگ دنیا یا بیشتر سهام‌شان مانند ایرباس برای آمریکا است یا اینکه چون بیشترین معاملات‌شان در آمریکا انجام می‌شود پس نمی‌خواهند تحریم و جریمه آمریکا را تحمل کنند پس از این جهت می‌خواهند مطمئن شوند که این تحریم‌ها بازگشتنی نیست. بانک‌ها در ازای از سرگیری روابط احتیاج دارند که اطمینان پیدا کنند تحریم‌ها بازگشتنی نیست.
حال بانک‌ها از کجا می‌فهمند که تحریم‌ها بازگشتنی نیست؟ آنها به عملکرد ایران و آمریکا نگاه می‌کنند. در این قضیه ۵۰ درصد سهم ایران است و ۵۰ درصد هم سهم آمریکا است. اما سهم ایران و آمریکا چطور معین می‌شود؟ مثلا اگر در آمریکا آقای ترامپ که شانس زیادی برای ریاست جمهوری دارد می‌گوید من اگر آمدم توافق هسته‌ای را کاغذش را پاره می‌کنم، در این حالت همه بانک‌ها بلافاصله خودشان را جمع و جور می‌کنند و می‌گویند که صبر کنیم تا معلوم شود چه کسی رئیس جمهوری آمریکا شود؛ اگر آقای ترامپ رئیس جمهور شود که واحسرتا، می‌گذاریم کنار؛ اما اگر خانم کلینتون شد تا یک حدی ممکن است بشود با ایران کار کرد؛ اگر آقای سندرز شد که حتماً می‌توانیم با ایران کار کنیم.
پس۵۰ درصد اول سهم نگرانی بانکهای خارجی مربوط به آمریکایی‌ها می‌شود که هنوز وضعیت آنها در خصوص اینکه توافق هسته‌ای را لغو می‌کند یا نه معلوم نیست.
در مورد ۵۰ درصد سهم ایران نیز اگر مثلاً ببینند ایران دارد کاری می‌کند که احتمال دارد از طریقی در شورای امنیت تحریم شود آنها می‌گویند که چرا ما الآن روی کشوری سرمایه‌گذاری کنیم که ممکن است ۴ یا ۶ ماه دیگر همه قضایا به هم بخورد.
پس ما باید حواسمان به ۵۰ درصد سهم خودمان باشد و طوری رفتار کنیم که تشویق کننده محیط امن و امان باشد و کاری کنیم که جهان بگوید تحریم در مورد ایران اصلاً به تاریخ پیوست و دیگر تحریمی وجود ندارد نه اینکه خودمان هم کاری بکنیم که جهان بگویم که ممکن است دوباره ۴ ماه دیگر تحریم ایران اعاده شود.
می‌خواهم عرض کنم ۵۰ درصد این نگرانی سهم ما است و ما باید حواسمان باشد کاری کنیم که نشان دهیم ایران امن و امان است و ما اصلاً قصد نداریم کارهایی انجام دهیم که تحریم‌ها برگردد اگر ما این کار را کردیم بانک‌هایی مثل بانک آلمان نسبت به ما ترغیب می‌شود تا بیاید با ایران کار بانکی انجام دهد و اگرنه اگر دولت آلمان هزار دستور هم بدهد به رئیس بانک، رئیس بانک عمل نمی‌کند درست است تحریم برداشته شده ولی این فرق می‌کند با اینکه رئیس بانک تصمیم بگیرد با ایران کار کند که این قسمت اول مشکل است.
مشکل دوم این است که اگر شما بخواهید در دنیا خرید یا فروشی داشته باشید و مثلاً بخواهید نفت خود را به طور مثال به هند بفروشید او به شما ۱۰ میلیارد روپیه می‌دهد و می‌گوید این بابت نفتی که خردیم اما روپیه به درد ما نمی‌خورد پس باید آن را یا به دلار و یا به یورو تبدیل کنیم حال به محض اینکه می‌خواهیم این مقدار را به یورو تبدیل کنیم روپیه چون رابطه‌اش با دلار است در یک لحظه وارد کامپیوتر وزارت خزانه داری آمریکا می‌شود و می‌گوید من ۱۰ میلیارد روپیه می‌خواهم تبدیل به یورو بشوم.
قانون بین المللی این است که هر پولی بخواهد از مجرای دلار تبدیل به یورو یا هر پول دیگری مانند لیره ترکیه یا یوان چین بشود باید وزارت خزانه داری آمریکا اکی دهد.
در حالت عادی کامپیوتر وزارت خزانه داری آمریکا تنظیم شده تا هر معامله‌ای که بالای ۱۰ هزار دلار باشد (قبلاً ۱۰۰ هزار دلار بود) برای کشورهایی که رابطه دوستی با آنها دارند و مطمئن هستند مثل چین، ترکیه، پاکستان، هند، عربستان و ... برای آن بالای ۱۰ هزار دلار اکی می‌دهد بدون اینکه از پرسنل مدیریت وزارت خزانه‌داری بپرسد اما حالا یک تعداد از کشورها که یا قبلاً تحریم بودند یا اینکه دوست آمریکا محسوب نمی‌شوند آن کامپیوتر متوقف می‌شود و از مدیریت سؤال می‌کند که آیا این مثلاً یک میلیون دلار تبدیل بشود یا نشود .
این پروسه نه حالا بلکه قبلاً هم در دنیا بوده و قبل از تحریم‌ها و قبل از انقلاب وجود داشته است و این پروسه هیچ ربطی به الآن ندارد؛ حالا در توافق هسته‌ای، دولت آمریکا در این خصوص هیچ قولی به طرف ایرانی نداده است آمریکا فقط گفته من تمام تحریم‌ها را بر می‌دارم؛ اما در مورد اینکه ایران بخواهد پولش را از طریق دلار به پول‌های دیگر تبدیل کند، آمریکا مورد به مورد نظر می‌دهد.
علت اینکه آقای سیف ناراحتی خود را به سیستم بانکی آمریکا ابراز می‌کند مربوط به این مشکل دوم است. رئیس کل بانک مرکزی به آمریکایی‌ها می‌گوید شما بیایید ایران را هم در سیستم بانکی خودتان clear (پاک) اعلام کنید و مبادلات مالی ایران با دلار را اکی کنید وبانکها و شرکت‌های ایرانی هرگاه معامله ۱۰ میلیون دلاری یا ۱۰ میلیارد دلاری هم داشتند آمریکا جلوی آن را نگیرد.
مشکل اول همانگونه که توضیح دادم به فضای داخلی ما بر می‌گردد، یعنی اگر ما در رسانه‌های‌مان داخل و در جامعه به شکل مداوم نشان بدهیم که ما توافق هسته‌ای را قبول نداریم و می‌خواهیم نقض کنیم این مشکل اولی است که برروی بانکهای خارجی اثر می‌گذارد اما مشکل دوم صرفاً مالی و فنی است و که ایران دنبال این است که بتواند خزانه‌داری آمریکا را قانع کند که وقتی هر پولی به هر ارزی داشتم و خواستم آن را به پول خودم یا به یورو و دلار تبدیل کنم و به کشورم برگردانم لطفاً آن را اکی کنید. این همان چانه‌ای است که آقای سیف دارد با وزارت خزانه داری آمریکا می‌زند تا آنها را قانع کند.
ما باید صورت مسئله را درست متوجه شویم و فکر نکنیم که وقتی آقای سیف این مساله را گفت یعنی برجام نقض شده و خود دولت هم می‌گوید که به آن عمل نمی‌شود بلکه آقای سیف می‌خواهد مشکل فنی را حل کند.
باز بیان می‌کنم که سرمایه گذاری بانک اروپایی، ایرباس، بیمه لندن و هر شرکت خارجی منوط به ایجاد اطمینان و اعتماد در آنها است که این نیمی از این اعتماد با ایران و نیمی دیگر با آمریکا است که این مشکل اول است.
مشکل دوم بحث صرفاً فنی و مالی است که بانک مرکزی ما امیدوار است بتواند آن را حل کند چون هر روز بانک مرکزی ما مثل یک مشتری بیچاره وقتی یک دلار از نفت یا از صادرات گیرش می‌آید نمی‌تواند آن را تبدیل کند و به کشور باز گرداند. ما باید متوجه باشیم که او از چه زاویه‌ای دارد با این مسئله برخورد کند و خدای ناکرده طوری نباشد که به تندروها در آمریکا گزک بدهیم تا جلوی آن را بگیرند و وضع بدتر شود.
«نسیم آنلاین»: پس از اجرای برجام آقای روحانی، ظریف و عراقچی اعلام کردند که از امروز هم LC و هم راه مبادلات تجاری باز است و از امروز شرکت‌های خارجی می‌توانند در ایران مبادلات انجام بدهند؛ اگر قرار است ما هنوز درگیر چنین مواردی باشیم آیا می توانیم بگوییم برجام به صورت کامل اجرا شده؟
خرم: این هیچ ربطی به برجام ندارد؛ ما تعهدات را انجام داده‌ایم و آنها نیز تحریم‌ها را برداشته‌اند؛ اصطلاحات فنی و حقوقی را به جا به کار ببریم، تحریم‌ها برداشته شده اما هنوز سرمایه‌گذاران و بانکهای خارجی نتوانسته به این برداشتن تحریم اعتماد کنند تا پولشان را به میدان بیاورند که این یک بحث دوم است و ربطی به موضوع اول ندارد.
«نسیم آنلاین»: ما همه تعهدات خود را انجام دادید اما حتی نمی‌توانید پول نفتی که فروخته‌ایم را دریافت کنیم این را چگونه تعبیر می‌کنید؟
خرم: ما آن یک میلیون بشکه نفتی را به اروپایی‌ها فروختیم و آنها هم پولش را به یورو به ما دادند و ما هم دریافت کردیم و همچنین هر کسی که با یوآن چین، یورو به ما پولی بدهد ما مشکلی نداریم، ما موقعی مشکل پیدا می‌کنیم که هند بگوید من روپیه می‌دهیم و من بگویم روپیه به درد ما نمی‌خورد؛ حالا اگر بخواهیم روپیه را به یورو تبدیل کند می‌گوید من رابطه روپیه‌ام با دلار است و من سبد دلار را پذیرفته‌ام اما در این شرایط ما می‌گوییم که ما به دلار وصل نیستیم شما لطفاً به ما به یورو بدهید و آن می‌گوید من اگر بخواهم به یورو پرداخت کنم بالاجبار باید از مسیر خزانه‌داری آمریکا بگذرم.
ما در آن قسمتی که احتیاج نیست سراغ دلار برویم می‌توانیم معاملاتمان را انجام دهیم البته برای اینکه بتوانیم بانکهای خارجی را به ایران بیاوریم و رابطه بانکی معتبر داشته باشیم و بتوانیم ایرباس بخریم احتیاج به یک فضای اعتمادساز داریم.
سرمایه گذار حاضر نیست حتی یک دلارش را جایی ببرد که فکر می‌کند احتمال ناامنی وجود دارد و این وظیفه ما است و ربطی هم به تحریم‌ها ندارد؛ اما در خصوص ۵۰ درصد طرف مقابل هم آقای ظریف باید به آقای جان کری بگوید که به آقای ترامپ منتقل کند این حرف‌هایی که می‌زند توافق را تضعیف می‌کند.
این را هم بدانید که آقای ترامپ اگر بر فرض محال بر سر کار هم بیاید از فردا حرف‌زدنش را عوض می‌کند و اینها همه حرف‌های غیرکارشناسی است که قبل از انتخابات بیان می‌شود تا بتواند عوام فریبی کند وگر نه همین آقای ترامپ از فردا اگر رئیس جمهور شود شکلش عوض می‌شود.
این را هم می‌داند که توافق هسته‌ای ما طی قطعنامه ۲۲۳۱ در شورای امنیت به ثبت رسیده و آن قطعنامه شورای امنیت همه کشورها از جمله ایالات متحده آمریکا را وادار می‌کند که به توافق هسته‌ای احترام بگذارد و اگر روزی امریکا که به عنوان یکی از سه امین منشور ملل متحده است بیاید قطعنامه شورای امنیت را نقض کند همه انگشت در چشمش می‌کنند و می‌گویند آنکه امین منشور بوده اگر خودش منشور را نقض کند دیگر وای به حال بقیه، بنابراین از نظر حقوق بین الملل نمی‌تواند این کار را انجام بدهند.
هر رئیس جمهوری که در آمریکا بیاید موظف است که به توافق هسته‌ای احترام بگذارد و این هنر آن موقع مذاکره کنندگان ایران و آمریکا بوده که قطعنامه ۲۲۳۱ را ایجاد کردند تا مستقل از هر دولتی که در آمریکا بر سر کار بیاید مجبور باشد به دستور شورای امنیت سازمان ملل متحد احترام بگذارد.
بطور قطع همه حرف‌های که در خصوص پاره کردن برجام گفته می‌شود حرف‌های عوام فریبانه‌ای است که برای رأی جمع کردن و برای اینکه یهودیان به آن کمک کنند در آمریکا زده می‌شود ولی شما به عنوان رسانه و من به عنوان یک دانشگاهی باید طوری برای مردم توضیح دهیم و روشن کنیم که همه مردم متوجه شوند.
ما الآن دورانی مهمی را پشت‌سر گذاشتیم و می‌خواهیم کشور رتبه اول در منطقه باشد و سند چشم‌انداز به اجرا در بیاید و می‌خواهیم کشور پیشرفته‌ای در جهان باشیم اما همه این کارها که می‌خواهیم انجام دهیم نیاز دارد که از راهش انجام شود یعنی وقتی خانم موگرینی در ایران است آن هم دارد تلاش می‌کند تا به بانکهای اروپایی اطمینان دهد و دولت فرانسه و ایرباس به دولت آمریکا نامه‌های جداگانه‌ای نوشته‌اند و همه دارند تلاش می‌کنند که این جو روانی را بشکنند که ممکن است تحریم‌های ایران قابل بازگشت باشد و شما هم باید به این موضوع کمک کنید و هر روز شما این کمک را بکنید یک خدمتی به مردم ایران کرده‌ایم.
«نسیم آنلاین»: طبیعتا ما نیز به دنبال این هستیم که بتوانیم به مردم کمک کنیم ولی زمانی که به قول آقای ظریف جامعه می‌بیند که با وجود انجام همه تعهدات توسط ایران هنوز هیچ اتفاقی در طرف مقابل نیفتاده چه؟
خرم: اتفاق افتاده است البته آقای ظریف، آقای دکتر روحانی و آقای سیف باید بروند طلبکاری خود را انجام دهند و حتی باید مبالغه‌آمیز این کار را انجام دهند اما این با اصل و حقیقت موضوع و با آن چیزی که در عمل اتفاق می‌افتد فرق می‌کند.
شما نباید فکر کنید که همه چیز بر باد رفته خیر همه چیز سر جایش هست ما داریم کارهایمان را می‌کنیم؛ نفتمان را صادر می‌کنیم، صادرات و واردات و همکاری‌هایمان را داریم و قرارداد امضاء می‌کنیم و دولت‌های خارجی هم می‌آیند.
ما الآن مثلاً داریم با ترکیه یک کاری می‌کنیم که از دلار عبور نکنیم و داریم مشکلاتمان را حل می‌کنیم تا حدی که جو روانی شکسته شود اما قطعاً بدانید چند سال طول می‌کشد تا ما جو روانی را بشکنیم و این ربطی به تحریم ندارد.
تحریم از نظر تئوری تمام شده ولی از نظر عملی باید ما بر جو روانی آن فائق شویم تا بتوانیم این کار را انجام بدهیم و همچنین هر جایی که می‌رسیم ما اعلام نارضایتی را هم می‌کنیم پس اینها همه در راستای فرمایش رهبری کشور است.
ما باید تلاش کنیم ایران هراسی را برطرف کنیم .جهان بدون اینکه ما بگوییم دارد در مورد کاری که ما در مبارزه با داعش و تروریسم کردیم برای ما تبلیغ می‌کند این به عنوان اعتبار ما محسوب می‌شود پس ما اگر کار مثبتی انجام بدهیم اثرش بر می‌گردد.
کلمات کلیدی : لغو تحریم‌ها
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
