الف - چشم سیک‌ها به بندر ایرانی و ترس از آمریکا

در حالی وزیر کشتیرانی هند امروز برای امضای یادداشت تفاهمی در زمینه توسعه بندر چابهار به ایران سفر می کند که مشخص نیست آیا هند عزم خود را برای توسعه این بندر بدون توجه به مخالفت آمریکا جزم کرده یا همچنان سیاست وقت کشی را دنبال می کند.

به گزارش تسنیم، رسانه های هندی اعلام کردند وزیر کشتیرانی هند امروز دهلی‌نو را به مقصد تهران ترک کرد تا همکاری های دو کشور در زمینه ترانزیت و حمل و نقل وارد مرحله تازه ای شود.

بحث و مذاکره در مورد توسعه بندر چابهار مهمترین موضوع مذاکره نیتین گادکاری با مقامات ایرانی در این سفر خواهد بود و احتمالا در جریان این سفر مشارکت هند برای توسعه بندر چابهار ایران جدی تر خواهد شد هرچند انتظار نمی رود قراردادی نهایی در این زمینه امضا شود. هندی ها تحت فشار آمریکا برای کاهش مناسبات اقتصادی خود با ایران قرار دارند و طی سال های اخیر روحیه تسلیم پذیر خود را نشان داده اند و به واسطه همین روحیه بود که انگلیسی ها توانستند به مدت یک و نیم قرن سایه استعماری خود را بر این کشور بزرگ حفظ کنند.

اما طی سال های اخیر این روحیه در رای علیه ایران در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، متوقف کردن مبادلات مالی با ایران در چارچوب اتحادیه پایاپای آسیایی، کاهش خرید نفت ایران، منحل کردن شرکت کشتیرانی ایران و هند، کنار کشیدن از خط لوله صلح، تعلل در توسعه میدان گازی پارس جنوبی و دست دست کردن برای توسعه بندر چابهار نمود پیدا کرده است.

مقامات هندی هرچند تحت فشارهای آمریکا از منافع اقتصادی با ایران چشم پوشی کرده اند اما همواره تلاش داشته اند راهی را برای بازگشت خود باز بگذارند و در راستای این سیاست سعی کرده اند مذاکرات با ایران را به درازا بکشانند.

اکنون که چشم انداز لغو تحریم ها و حصول به توافق هسته ای روشن تر شده است مقامات هندی در صدد پیش دستی کردن برآمده اند تا بتوانند از سیاست وقت کشی خود بهره برداری کنند و نخستین هدف آن ها در این زمینه توسعه بندر چابهار است که اهمیتی حیاتی برای صادرات هند به آسیای میانه و قفقاز دارد.

یک مقام ارشد کشتیرانی هند در مورد هدف سفر وزیر کشتیرانی این کشور به تهران گفت: گادکاری در جریان سفر به ایران یادداشت تفاهمی را در زمینه توسعه بندر چابهار به امضا خواهد رساند.

هند قرار است ۱۰۰ میلیون دلار برای توسعه این بندر سرمایه گذاری کند تا از طریق آن بتواند با دور زدن دشمن سنتی خود،‌ پاکستان، به بازارهای آسیای میانه و قفقاز دسترسی پیدا کند. این بندر می تواند هزینه های حمل و نقل و زمان صادرات بار به آسیای میانه و کشورهای عربی خلیج فارس را تا یک سوم کاهش دهد. نارندرا مودی نخست وزیر هند هفته گذشته در دیدار با رئیس جمهور افغانستان بر تعهد هند نسبت به ساخت این بندر تاکید کرده بود.

وزیر کشتیرانی هند پیشتر گفته بود این بندر ظرف یک سال و نیم آینده ساخته خواهد شد در عین حال هنوز مشخص نیست آیا هند جرات به خرج داده و عزم خود را برای توسعه این بندر بدون در نظر گرفتن مخالفت های آمریکا جزم کرده یا همچنان سیاست وقت کشی را دنبال می کند و از امضای قرارداد نهایی طفره خواهد رفت تا وضعیت لغو تحریم ها مشخص شود.

هفته قبل وندی شرمن معاون وزیر خارجه آمریکا با اشاره غیر مستقیم به هند هشدار داده بود کشورها در توسعه روابط تجاری خود با ایران عجله نکنند و منتظر لغو تحریم ها و نتیجه مذاکرات هسته ای بمانند.