الف - از دكترين مهار تا سفر حج احمدی‌نژاد

سفر آقاي احمدي‌نژاد به عربستان جهت انجام مناسك حج مي‌تواند تبديل به يك فرصت طلايي براي جهان اسلام گردد. توضيح اينكه تشديد فرقه‌گرايي در جهان اسلام مبناي اساسي استراتژي امريكا جهت كنترل پويش‌هاي شديد و ضد امريكايي است كه در داخل جوامع اسلامي به وفور مشاهده مي‌شوند. استراتژي فرقه‌گرايي تنها براي شهروندان مسلمان كشورهاي اسلامي كاربرد ندارد بلكه درباره دولت‌هاي اسلامي نيز استفاده شده است.

در واقع مي‌توان گفت استراتژي فرقه‌گرايي ساده شده چيزي است كه اينك در ادبيات سياسي با عنوان دكترين مهار از آن ياد مي‌شود. دكترين مهار كه حاصل تجربه موفق نحوه تعامل استراتژيك امريكا با شوروي در دوران جنگ سرد بود اينك به شدت به عنوان راهكار پيروزي امريكا در مواجهه با ايران توصيه مي‌شود.

اما نكته اساسي اين است كه عملي كردن دكترين مهار عليه جمهوري اسلامي ايران بدون همراهي كشورهاي همسايه و به‌خصوص اعراب مسلمان امكان‌پذير نمي‌باشد و در واقع ائتلافي كه توني بلر تلاش مي‌كرد با عنوان «ائتلاف ميانه‌روها» ايجاد كند عبارت بود از ائتلاف كشورهاي سني خاورميانه عليه ايران شيعه.

بدين ترتيب مي‌بينيم كه موفقيت اين سياست كه منجر به انزواي مادي و فكري ايران، به‌خصوص در جهان اسلام، مي‌شود بنيان استراتژي‌ مهار را تشكيل مي‌دهد. حال اگر سفر دكتر احمدي‌نژاد به عربستان جهت انجام مناسك حج (كه اصالتاً يك فرضيه الهي است) بتواند به گونه‌اي انجام شود كه موجب تقويت انسجام اسلامي شود عملاً مهار ايران بيش از پيش سخت‌تر مي‌شود. در اين ميان نكته جالب آن است كه محوري‌ترين توجيه غرب در لزوم اتخاذ سياست مهار عليه ايران و همراهي اعراب سني با غرب، شخصيت دكتر احمدي‌نژاد و انقلابي‌گرا وي در آرمان خواهي‌اش ترسيم مي‌شود.

بدين ترتيب، پيام اين سفر بايد همراهي نماد رسمي ايران (رئيس جمهور) با ديگر مسلمانان جهان باشد. از بين بردن محبوبيت دكتر احمدي‌نژاد در ميان توده‌هاي مسلمان و عرب يكي از اهداف اساسي طرفداران سياست مهار و انزواي ايران بوده است. خلاصه آن كه دكترين مهار هرگز بدون همراهي كشورهاي عرب و سني منطقه و انزجار توده‌هاي آنها از ايران و آرمان‌هاي اسلامي‌اش محقق نمي‌شود. اين سفر مي‌تواند بطور مستقيم اين پايه اصلي دكترين فوق را متزلزل كند و گامي اساسي جهت تقويت انسجام اسلامي باشد.

به‌عنوان مثال، حضور رئيس جمهور اسلامي ايران در صف اول جماعت مسجد‌الحرام و اقتداي وي به امام جماعت مسجد و همچنين حضور وي در عرفات و مني از چنان پتانسيل بالايي برخوردار است كه به سختي بتوان فرصتي نظير آن پيدا كرد، اتخاذ سياست هوشمندانه و صريح عليه اقدامات اسرائيل در منطقه (به‌خصوص بعد از اجلاس آناپوليس) از ديگر مسائل قابل ذكر است.

در نهايت بايد گفت كه از آنجا كه اكثر حجاج را مسلمانان جنوب شرق آسيا، شبه قاره هند و آفريقا (مسلمانان غيرعرب) تشكيل مي‌دهند، لذا ادبيات مورد استفاده جهت مخاطب قرار دادن همه آنها بايد با دقت و ظرافت ويژه‌اي انتخاب شود.