الف - در عاشورای88 چه گذشت؟

در آن سال، ماه محرم از ۲۸ آذرماه شروع شد و پيش از آغاز محرم، ديوار نويسي سبزها هم به اوج رسيد. اين حركت از چند ماه پيش و با كاهش نيروهاي ميداني موج سبز آغاز شده بود. ديوار نويسي، اسكناس نويسي و كشيدن علامت‌هاي سبز روي تابلوهاي راهنمايي و رانندگي روشهاي متداول اقليت‌هاي قومي و جنبش‌هاي معارض سياسي است كه در پاييز و زمستان ۸۸ به شكل قابل توجهي در شمال تهران استفاده مي‌شد.

در اين زمان اكثر چهره‌هاي سياسي از بازگرداندن موسوي و كروبي به مسير قانوني اعتراض نااميد شده بودند و بخصوص بيانيه ۱۵ آذر موسوي را اعلام جنگي تمام عيار به نظام مي‌دانستند كه نتيجه‌اش در شعارهاي بي سابقه ۱۶و۱۷ آذر و مراسم تشيع جنازه مرحوم منتظري ديده شد. با اين حال در ۲۶ آذر، باهنر از رايزني دو گروه در مجمع تشخيص مصلحت براي وحدت خبرداد (خبرگزاري مهر، ۲۶آذر) اين آخرين تلاشها براي بازگرداندن موسوي و كروبي بود. اين تلاشها هم البته به جايي نرسيد چرا كه در اردوگاه اصلاح طلبان تندرو، نگاه‌ها متوجه عاشوراي سبز بود كه ظاهراً تدارك مفصلي براي آن ديده شده بود.

از چند روز قبل از عاشورا، مجدداً در برخي دانشگاه‌ها خبر ناآرامي و تشنج مي رسيد. بيشتر از همه از دانشگاه مشهد. اين بار افراد موسوم به لباس شخصي با ورود به دانشگاه مشهد، آتش درگيري را روشن كردند، (گفتگوي نويسنده با يك شاهد عيني در دانشگاه فردوسي مشهد) در طول حوادث پس از انتخابات، اين چندمين حركت مشكوك افراد موسوم به لباس شخص براي داغ كردن فضا و تحريك هواداران موسوي بود.

وجود نمادهاي فراماسونری و شیطان پرستی در پوسترهاي منتشر شده توسط سايت جرس كه به سرپرستي عطاالله مهاجراني از لندن تدارك ميشد، اعتراضها به انحراف جنبش سبز را بيش از هر زمان ديگر تشديد كرد. سايت تابناك دراين باره نوشت: «قرار گرفتن این نماد شیطانی بر پیشانی پوستر محرم و بر بالای کلام مولا حسین(ع) به هیچ وجه تصادفی نیست و نمی توان به راحتی از این مسأله گذشت. بر این اساس، در روزهای پس از انتخابات و با توجه به مسائلی که پیش آمد بارها و بارها از سوی دلسوزان، به سران و بدنه معترض به جریان انتخابات توصیه شد که مواظب رخنه دشمنان سیاسی و اعتقادی این ملت در میان صفوف خود باشند و حرکت خود را محملی برای سوءاستفاده آنها در راستای تخریب اعتقادات دینی، انقلاب و نظام قرار ندهند و با مواظبت از رفتار، گفتار و موضعگیری‌های خود، خط خود را از دشمنان این دین و مملکت جدا کنند تا خدای ناکرده اصل و ریشه انقلابی و اسلامیشان مورد خدشه قرار نگیرد. بنا بر این گزارش، متأسفانه تاکنون این دلسوزی‌ها که هدفی جز حفظ نیروهای مدعی اعتقاد به اصل و اساس حرکت انقلابی ملت شریف ایران، در داخل مجموعه معتقدین به نظام و همچنین حفظ آرامش جامعه نداشته، آنچنان که شایسته است مورد توجه قرار نگرفته و افراطی های دو طرف مسیر دیگری را پیمودند.» (تابناك، ۲دي)

در روزهاي دهه محرم در تهران اعلام شد شب عاشورا مراسمي با حضور جمعي از اصلاح طلبان و هنرمندان و با سخنراني سيد محمد خاتمي در حسينيه جماران برگزار خواهد شد. از غروب روز تاسوعا ميدان تجريش و خيابان نياوران شاهد حركت هواداران جنبش سبز براي شركت در اين مراسم بود. البته تعدادي از جوانان منتقد خاتمي هم در حسينيه جماران حضور يافتند. پس از شعرخواني درباره حادثه عاشورا، خاتمي پشت تريبون قرار گرفت و از فلسفه قيام امام حسين(ع) عليه ظلم سخنراني كرد. سخنان خاتمي چندين بار با تشويق و شعارهاي تند سبزپوشان قطع شد و در نهايت با اعتراض منتقدان خاتمي، اين سخنراني ناتمام ماند. صبح فردا سايت‌ها و تلويزيونهاي حامي موسوي به ويژه بي بي سي فارسي، از حمله نيروهاي بسيج و لباس شخصي به حسينيه جماران و شكستن شيشه‌هاي آنجا گزارش دادند. البته عكس‌ها و فيلمي كه از اين مراسم در اينترنت پخش شد نشان مي‌داد كه تشنج و غوغا را در واقع طرفداران افراطي سبزپوش شروع كردند و ادامه دادند. صدا و سيما اين حادثه را پوشش نداد. ظاهرا نمي‌خواست حسينيه جماران و بيت امام را داخل به اين حوادث نشان دهد. شب عاشورا علاوه بر خيابان نياوران و ميدان تجريش، تجمعاتي نيز در ميدان انقلاب گزارش شده بود. سايت‌هاي هوادار موسوي تجمعات ميدان انقلاب را تمريني براي تجمع اصلي روز عاشورا دانستند. (نوروز، بالاترين، راديو فردا و صداي آمريكا، ۵ دي) حادثه حسينيه جماران خيلي توجه‌ها را جلب نكرد چرا كه حوادث روز عاشورا در تهران چنان پر سر و صدا و بي سابقه بود كه حادثه شب عاشورا در حسينيه جماران را كاملاً به حاشيه برد.

ماجرا از آنجا شروع شد كه با فراخواني ماهوارهاي - اينترنتي و شعارنويسي جنبش سبز درباره «عاشوراي سبز»، نيروي انتظامي به هيات‌هاي مذهبي دستور داد در روز عاشورا دسته‌هاي عزاداري وارد خيابان انقلاب نشوند تا پليس بتواند امنيت را برقرار كند. اين تصميم پليس، ميدان و فضا را براي عمليات خرابكارانه آشوبگران هرچه بازتر كرد. از ساعات اوليه روز جمعه ۶ دي ماه ۱۳۸۸(روز عاشورا) در حالي كه اكثر مردم تهران به عزاداري در مساجد و تكايا مشغول بودند، مدعيان هواداري از موسوي ابتدا در خيابان آزادي تجمع كردند و سپس بطرف ميدان انقلاب، ميدان ولي عصر و چهارراه كالج به راه افتادند.

حاضران در اين تجمع و راهپيمايي، ويژگي‌هاي متفاوتي داشتند. عده‌اي براي تماشا آمده بودند. عده‌اي داراي اعتقادات مذهبي بودند و متناسب با روز عاشورا، شعار هيهات من‌الذله سرداده بودند و عده‌اي هم كه در اكثريت بودند، ضمن سردادن شعارهاي بسيار تند از جمله«مرگ بر اصل ولايت فقيه»، به اماكن دولتي، تاسيسات شهري، رهگذران داراي ظاهر شرعي و هر چيزي كه بوي دين و حكومت مي‌داد، حمله مي‌كردند. شب قبل، عليرضا نوري زاده در گفتگو با تلويزيون العربيه هشدار داده بود كه روز عاشورا شعارهاي بسيار جديدي خواهيم ديد و اين بار نه احمدي‌نژاد بلكه شخص رهبري هدف شعارها خواهد بود. سازمان مجاهدين خلق هم در رسانه‌هاي خود، مردم ايران را به شورش عمومي و سردادن شعار مرگ بر اصل ولايت فقيه براي يكسره كردن كار رژيم در روز عاشورا فراخوانده بود.

پيشگويي نوري‌زاده و رسانه‌هاي مجاهدين خلق درست از آب درآمد. تجمع كنندگان روز عاشورا نه فقط شعارهاي بي سابقه و بسيار تندي سر مي‌دادند بلكه به شكل بسيار جسورانه‌اي با ماموران نيروي انتظامي درگير شدند و اعمال بسيار وقيحانه‌اي انجام دادند. از جمله در تقاطع خيابان جمالزاده- آزادي، به زنان چادري حمله و چادرها را از سرشان كشيدند، چندين نفر ديگر با ظاهر مذهبي را به شدت مجروح كردند. در خيابان آزادي تعدادي زن و مرد، اتوبوس شركت واحد حامل يك روحاني را متوقف و مقابل چشمان حيرت زده مردم، كشف حجاب كرده و اعمال منافي عفت انجام دادند (فارس،۷دي)، در خيابان انقلاب، ماموران پليس را محاصره و ضمن خلع سلاح، آنها را كتك زدند و از آنها خواستند براي كتك نخوردن و آزاد شدن، به ولايت فقيه توهين كنند. همچنين تعدادي زن و مرد در خيابان آزادي يك جوان رهگذر را كه ظاهري مذهبي داشت، محاصره، دستگير و پس از كتك مفصل، كاملاً برهنه كردند. (فيلم اين اعمال وقيحانه در اينترنت منتشر شد). در ميدان جمهوري نيز حوالي ظهر، صف نماز ظهر عاشوراي يك هيات عزاداري بنام هيات آل طه را سنگ باران كردند و در مسير خود علامت‌هاي عزاداري و غرفه‌هاي توزيع نذورات را تخريب كردند. با تخريب هر علامت يا آتش زدن هر محل جديد، تجمع كنندگان براي تخريب گر هورا ميكشيدند و اورا با سوت و كف، تشويق ميكردند. اقدامي كه نشان دادن گوشه هايي از آن در تلويزيون، خشم عمومي را به شدت برانگيخت.

عملكرد آشوبگران در صبح عاشوراي تهران چنان سريع و غافلگيركننده بود كه هواداران اينترنتي جنبش سبز را به وجد آورد و سايتهاي اجتماعي تحت كنترل هواداران موسوي، از سقوط خيابانهاي تهران خبر ميدادند و همديگر را به حضور در خيابانها براي يكسره كردن كار رژيم آخوندي دعوت ميكردند.

مريم رجوي در فرانسه در گفتگو با آسوشيتد پرس اعلام كرد، سازمان مجاهدين خلق در آشوبهاي تهران دخالت داشته‌است (الف، ۷دي به نقل از آسوشيتدپرس) رسانه‌هاي وهابي هم درگيري در تهران در روز عاشورا را با آب و تاب فراوان منعكس مي‌كردند. در وب سايت روزنامه‌هاي سعودي، كاربران وهابي با نوشتن كامنت و اظهار نظر از هتك حرمت عاشورا اظهار شادماني مي‌كردند (الف، ۷ دي). اوباما اعلام كرد آمريكا در حوادث اخير ايران دست ندارد اما شوراي امنيت ملي آمريكا طي بيانيه‌اي رسماً از تظاهركنندگان روز عاشورا حمايت كرد و نوشت: «ما به شدت سركوب خشونت‌آميز و ناعادلانه شهروندان ايراني را كه در پي اعمال حقوق جهاني خود بودند محكوم مي‌كنيم» (فارس، ۷ دي به نقل از خبرگزاري بين‌المللي). چند روز بعد مايك مولن، رييس ستاد ارتش آمريكا در واشنگتن اعلام كرد ناآرامي‌ها در تهران ادامه خواهد داشت (الف، ۲۵دي به نقل از نيويورك تايمز)

در مقابل آشوب و ناامنيهاي بي سابقه ايجاد شده در روز عاشورا، پليس غافلگير شد در حوالي ميدان ولي عصر و خيابان انقلاب حد فاصل چهارراه ولي‌عصر و پل كالج، تعداد زيادي از ماموران نيروي انتظامي در مقابله با آشوبگران هم كتك خوردند، هم به محاصره افتاده و اسير شدند و هم تجهيزات و خودروهايشان به غارت رفت. خوشبختانه در آشوبهاي پس از انتخابات پليس و ماموران ضد شورش، سلاح گرم حمل نميكردند وگرنه معلوم نبود با خلع سلاح ماموران توسط آشوبگران در روز عاشورا، چه فاجعه اي رخ ميداد.

همان شب سردار رادان جانشين فرمانده نيروي انتظامي در مصاحبه با خبرنگار صدا و سيما از مجروح شدن سردار رجب زاده (فرمانده انتظامي تهران) در حين نصيحت آشوبگران و كشته شدن ۶ نفر در متن و حاشيه آشوبها خبر داد. اوج آشوب‌ها در ميدان ولي‌عصر، ميدان هفتم تير و چهارراه كالج به وقوع پيوست. جايي كه كلاه خود و باتوم نيروهاي ويژه ضد شورش ناجا به غارت رفت و آشوبگران ساختمان بسيج وزارت نفت در زير پل حافظ و چندين ساختمان و بانك در چهارراه كالج را به آتش كشيدند. حوالي ظهر، اخبار آشوبهاي تهران به تعدادي از هيات‌هاي مذهبي نزديك حادثه رسيد و مردم عزاداري را رها كرده و براي مقابله با آشوبگران راهي خيابان‌هاي مركزي تهران شدند. سركوب آشوبگران با حضور عزاداران در خيابان چندان طول نكشيد. يكي از اولين هياتهايي كه به مقابله با آشوبگران وارد خيابان‌ها شد، متعلق به دانشجويان و اساتيد دانشگاه تهران بود كه از مسجد دانشگاه تهران راهي خيابان انقلاب شد. در ميان اساتيد و دانشجويان حاضر در صحنه، چهره دكتر عبدالحسين روح‌الاميني پدر مرحوم محسن روح‌الاميني قابل تشخيص بود (روايت شاهدان عيني حوادث روز عاشورا حاضر در خيابان انقلاب و چهارراه كالج براي نويسنده)

با حضور مردم در خيابان، آشوبگران متواري و عده‌اي از آنها هم توسط نيروي انتظامي دستگير شدند. به گفته سردار رادان، ۲ نفر از كشته‌شدگان در چهارراه كالج از بالاي پل به پايين پرتاب شده بودند و يك نفر هم بنام سيد علي حبيبي موسوي در خارج از صحنه آشوبها به ضرب گلوله كشته شده بود. بزودي خبر كشته‌شدن خواهر زاده ميرحسين موسوي در اينترنت و محافل مردمي پيچيد. نيروي انتظامي در اطلاعيه جديد خود اعلام كرد وي در صبح روز عاشورا از منزل خود خارج شده و در منطقه‌اي خلوت در خيابان شادمان توسط سرنشينان يك خودروي شاسي بلد مسروقه هدف گلوله قرار مي‌گيرد و مجروح مي‌شود اما كسي از ترس متهم شدن در ماجرا به وي كمك نمي‌كند تا اينكه بر اثر شدت خونريزي از دنيا مي‌رود.

ماجراي قتل سيد علي موسوي به اندازه و شايد بيش از قتل مرحوم ندا آقا سلطان قدرت مظلوم نمايي و تحريك احساسات به نفع موسوي را داشت چرا كه اين بار يكي از منسوبان وي كشته شده بود، اما اين‌بار حساسيت زيادي ايجاد نكرد. تبليغات بي بي سي، صداي آمريكا و ديگر هواداران رسانه‌اي موسوي درباره اين شهيد جديد جنبش سبز هم خيلي سريع به پايان رسيد چرا كه از يك سو با توجه به تجربه قتل ندا و سوء استفاده جنبش سبز از آن، اين قتل جديد بسيار مشكوك به نظر مي‌رسيد و ثانياً حوادث رخ داده در روز عاشورا به قدري تكان دهنده بود كه كل فضاي سياسي كشور را تحت تاثير قرار داد.

روز ۶ ديماه، علاوه بر قتل مشكوك خواهر زاده موسوي، ۲ فيلم ديگر در اينترنت پخش شد كه حرف و حديثهاي زيادي پديدآورد. يكي ازاين فيلمها، حاكي از زيرگرفتن تظاهركنندگان توسط دو وانت نيروي انتظامي در ميدان وليعصر تهران بود. نيروي انتظامي دربرابر تبليغات سايهاي هوادار موسوي با عنوان «زيرگرفتن مردم توسط خودروهاي دژخيمان رژيم»، ابتدا سكوت پيشه كرد و سپس اعلام كرد در روز ۶ دي ماه كسي بر اثر تصادف با خودروي ناجا مجروح گزارش نشده است. بعداً بررسي بيشتر اين فيلم نشان داد كه اصولا هردو وانت وارد شده به ميدان وليعصر در ساعات اوج التهاب عاشوراي تهران، با خودروهاي نيروي انتظامي تفاوت داشتند. فيلم مشكوك ديگر، صحنه فواره زدن خون روي صورت يك مرد ميان سال در حوالي خيابان انقلاب بود. در ثانيه هاي پاياني اين فيلم، بطري پلاستيكي و لوله هاي حاوي خون از زير كاپشن مرد كنار رفت. برخلاف فيلم هاي قتل ندا، اين فيلم چندان در اينترنت منتشر نشد و هيچ گاه هم از بي بي سي و سي ان ان و ديگر شبكه هاي بين المللي پخش نشد، اما رسانههاي هوادار موسوي با استناد به بخش هاي ابتدايي آن، از «تيراندازي بسيجي ها بسوي مردم در حوادث عاشوراي خونين تهران» خبر دادند. (هر دو فيلم در اينترنت قابل دسترسي است)

حوادث روز عاشورا اعتراض علما و مراجع، شخصيت‌ها و تشكل‌هاي سياسي- اجتماعي را با شدت هر چه تمام‌تر بلند كرد. در اغلب اعتراض‌ها صريحاً موسوي، خاتمي و كروبي مقصر قضيه معرفي و نيروي انتظامي بخاطر كوتاهي در مقابله با آشوبگران و قوه قضائيه بخاطر تعلل در محاكمه و مجازات سران فتنه (عنواني كه جديداً براي موسوي، كروبي و خاتمي بكار گرفته مي‌شد) سرزنش مي‌شدند.