الف - ایران و عربستان و توطئه ی نفتی

روابط ایران و عربستان و توطئه ی نفتی اخیر این روزها در مطبوعات بسیاری انعکاس می یابد. آرمان و وطن امروز به همین موضوع پرداخته اند. البته آرمان تنها به این پرداخته که اگر هاشمی رفسنجانی وارد صحنه شود، همه چیز درست خواهد شد. روزنامه ی اعتماد هم تغییر قانون انتخابات را سوژه ی گزارش خود کرده است.

آرمان / انزوای تفکر هاشمی دلیل قدرت نمایی تندروها در کشورهای عربی
روزنامه آرمان عکس یک خود را به هاشمی رفسنجانی با رو تیتر «راهکار خاموش‌کردن بحران منطقه از نگاه نشریه اردنی» و تیتر «بازگشت به سیاست‌آیت‌ا... هاشمی» اختصاص داده و مدعی ست که روابط ایران و عربستان اگر دست هاشمی رفسنجانی باشد، دوستانه خواهد شد. بهانه ی این گزارش البته مطلب یک روزنامه ی اردنی در مدح هاشمی رفسنجانی هست. با هم قسمت هایی از مطلب را به نقل از آرمان بخوانیم: «نقش آیت‌ا... هاشمی در معادلات بین‌المللی آنچنان است که هنوز پس از سال‌ها که از دیدار او با مقامات عربستان می‌گذرد، این دیدار به‌عنوان یک فاکتور مهم در ارزیابی روابط دو کشور قلمداد می‌شود. از همین رو دیروز نشریه «المحرر» اردن در تحلیلی پیرامون آینده خاورمیانه نوشت؛ «امروز جغرافیای عرب باید متمرکز بر سیاست خارجی ایران باشد. سیاست عربی ایران با انتخابات ۲۴ خرداد در ایران و انتخاب رئیس‌جمهوری معتدل روزبه‌روز درحال تغییر است و روحانی منتخب ملّت ایران رویکرد تجدیدنظر را درباره روابط ۸ سال گذشته ایران و کشورهای عربی، به‌خصوص عربستان اتخاذ کرد. امّا سوال اینجاست که چرا تاکنون بعد از حدود یک سال از روی کارآمدن دولت روحانی، همچنان گره‌های ۸ سال گذشته در روابط دو کشور بزرگ خاورمیانه باز نشده است؟»

در ایران و کشورهای عربی کسی نیست که نداند تغییر این رویکرد سیاسی نیازمند حضور پیر سیاست و چهره محبوب عربها یعنی آیت‌ا... هاشمی است ولی گویا همانطور که در ۸ سال گذشته با انزوای تفکر ایشان در عرصه سیاست خارجی و برخی اقدامات در روابط ایران و عربستان، زمینه تولّد و قدرت‌نمایی تندروها در صحنه کشورهای عربی فراهم شد، همچنان خاورمیانه از بازگشت آرامش در سایه تفکر مرد اعتدال ایران دورمانده است.»

گفتنی چندی پیش در پی اعلام حکم اعدام شیخ نمر، رهبر شیعیان عربستان، هاشمی رفسنجانی با ارسال نامه ای به پادشاه عربستان خواستار عفو شیخ نمر شد که هنوز این نامه پاسخی از سوی عربستان دریافت نکرده است.

وطن امروز / ضرر ۷۰۰ میلیون دلاری توطئه ی سعودی به ایران در سه هفته
وطن امروز گزارش اول خود را به توطئه ی نفتی عربستان سعودی علیه ایران اختصاص داده و می نویسد: «هفته گذشته دولت یکصدا – البته به غیر از وزیر نفت- علیه اقدام عربستان سعودی موضع گرفت. کاهش شدید قیمت نفت موجب نگرانی اعضای اوپک شد. در این میان ایران به دلیل وضعیت فروش خود، بیشتر از سایرین از این وضعیت آسیب می‌دید. اعضا چاره را در کاهش تولید می‌دانستند اما عربستان سعودی مقابل این پیشنهاد ایستاد و مانع کاهش تولید شد! حسن روحانی چهارشنبه هفته گذشته در جلسه هیات دولت این اقدام سعودی‌ها را یک «توطئه سیاسی» دانست و گفت این اقدام خیانت به جهان اسلام است. اسحاق جهانگیری نیز با انتقاد از این اقدام گفت اگر نفت ۴۰ دلار هم بشود کشور به خوبی اداره خواهد شد. محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت هم از این اقدام سعودی‌ها انتقاد کرد.

این مواضع رسمی دولت ایران و تعابیری که بالاترین مقام اجرایی کشور به کار برد؛ در واقع ماهیت رفتار سعودی‌ها را در قبال ایران آشکارتر کرد. خیانت سعودی‌ها زمانی آشکارتر شد که هیلاری کلینتون، وزیر سابق خارجه آمریکا و یکی از گزینه‌های مطرح این کشور برای ریاست‌جمهوری آینده، صراحتا در مرکز سابان اعلام کرد این کاهش قیمت در پای میز مذاکرات هسته‌ای به سود آمریکا تمام خواهد شد. این اذعان کلینتون به ماجرای کاهش قیمت نفت زوایای جدید بخشید. اینکه توطئه کاهش قیمت نفت برای فشار بیشتر به ایران در پای میز مذاکره است... سناریوی توطئه سیاسی سعودی‌ها علیه ایران اکنون به عنوان یکی از مهم‌ترین موضوعات سیاسی روز مطرح است. آمریکایی‌ها صراحتا از تاثیر کاهش قیمت نفت در مذاکرات می‌گویند. کسی چه می‌داند. شاید همان روزی که سعود‌الفیصل، وزیر خارجه سعودی‌ها به وین رفت و در هواپیمای شخصی خود جان کری را دید؛ نقش عربستان برای ممانعت از افزایش قیمت نفت و تداوم سقوط آن نیز مطرح شده بود.

توطئه نفتی سعودی‌ها چقدر به ایران زیان رسانده است؟ «وطن امروز» در ادامه با انتخاب یک بازه زمانی تقریبا ۴ ماهه به دنبال یافتن جواب این سوال است. این محاسبات به صورت حداقلی است و قطعا و بدون تردید رقم هزینه تحمیل شده به ایران بسیار فراتر از نتیجه این محاسبات است. در این گزارش و براساس محاسبات صورت‌گرفته، ایران از ۲۸ مردادماه سال جاری تا روز گذشته دست‌کم (براساس محاسبات حداقلی) یک میلیارد و ۴۶۶ میلیون و ۳۵۰ هزار دلار از توطئه سعودی‌ها آسیب‌دیده است. در این میان یک موضوع بسیار نگران‌کننده وجود دارد و آن این است که رقم این هزینه و خسارت ملی، روز به روز بیشتر خواهد شد، چراکه اگر کاهش قیمت نفت در ۲۸ مردادماه ۶۰ هزار دلار به ایران زیان رسانده بود اما اکنون و در روز گذشته این رقم به ۴۰۰ هزار دلار رسیده است و تداوم کاهش ۴۰ درصدی قیمت نفت نسبت به عدد در نظر گرفته شده در بودجه جاری، قطعا هزینه‌های هنگفت‌تری را به کشور تحمیل می‌کند. به‌عنوان مثال ۵۰ درصد این خسارت هنگفت تنها طی ۲۴ روز گذشته وارد شده است. یعنی از ابتدای آذرماه (بویژه پس از تمدید ۷ماهه توافق ژنو) تاکنون ایران قریب به ۷۰۰ میلیون دلار از محل کاهش قیمت نفت خسارت دیده است. تداوم همین روند هم این خسارت را به دنبال خواهد داشت. یعنی اگر حتی طی ۳ ماه آینده قیمت نفت کاهش پیدا نکند؛ ایران ماهانه نزدیک به ۸۵۰ میلیون دلار خسارت خواهد دید. در واقع مخالفت عربستان‌سعودی با کاهش تولید نیز برای تثبیت همین خسارت بر ایران بوده است! خسارتی که آمار نگران‌کننده ۲ و نیم میلیارد دلار طی ۳ ماه آینده را هشدار می‌دهد! بنابراین نکته بسیار مهم درباره خسارت کاهش قیمت نفت، روند تصاعدی آن است به گونه‌ای که با در نظر گرفتن عدم کاهش قیمت نفت و تثبیت قیمت فعلی، ایران طی ۴ ماه پایانی سال ۱۳۹۳ رقمی قریب به ۳ونیم میلیارد دلار خسارت می‌بیند که این رقم به‌عنوان کسری بودجه نیز حساب می‌شود کما اینکه خسارت فعلی یک و نیم میلیارد دلاری نیز به‌عنوان کسری بودجه دولت حساب می‌شود.

اعتماد / مردمسالاری با فعالیت قانونی و منسجم حزبی محقق مي‌شود
روزنامه اعتماد در گزارش یک خود با اشاره به تغییرات بسیار در قانون انتخابات کشور می نویسد: «میرسلیم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رييس شوراي مركزي حزب موتلفه اسلامي، در مورد جایگاه احزاب در قانون انتخابات نیز تأکید زیادی بر حضور فعال احزاب در برگزاری انتخابات‌ داشت. وي عنوان كرد: پشتیبانی حزبی فقط جنبه مالی ندارد؛ احزاب معمولا افرادی را نامزد می‌کنند که در صورت انتخاب شدن، به حیثیت حزب صدمه نزنند، از خودرأیی بپرهیزند و در چارچوب اساسنامه و مرامنامه حزب و خرد جمعی کار کنند و موضع‌گیری کنند؛ به این ترتیب حزب مسئولیت عملکرد نماینده انتخابی را می‌پذیرد و پاسخگوی اقدامات او نزد مردم خواهد بود و این پشتیبانی بسیار مؤثرتر از حمایت مالی است؛ متقابلا مردم نیز با یک نامزد منفرد سر و کار نخواهند داشت، بلکه با تشکیلاتی سر و کار دارند که دارای مرامنامه و برنامه است و می‌خواهد به کمک نمایندگان منتخبش آن برنامه را محقق سازد؛ بنابراین در این فرض مردم بیش از رأی دادن به یک فرد به یک خط‌مشی و برنامه منشعب از آن رأی می‌دهند. حال اگر حزبی بر اثر انتخابات، اکثریت کرسی‌ها را به خود اختصاص داد و سپس توانست به تعهداتش با عملکرد هماهنگ نمایندگانش وفا کند باعث افزایش اعتماد مردم به خود می‌شود و اگر نتوانست درست عمل کند یا نتیجه نامطلوبی کسب کرد، اعتماد مردم را از دست می‌دهد و مردم تکلیف خود را با آن تشکیلات در انتخابات بعدی روشن می‌کنند، در حالی که برای نمایندگان منفرد چنان مسوولیت‌خواهی میسر نمی‌شود. در کشور ما فعالیت‌های احزاب فراگیر، گسترده نیست. علاوه بر این تنها کاری که احزاب می‌توانند انجام دهند، تعیین و معرفی فهرست نمایندگان حزبی و تبلیغ جمعی برای آنهاست، این به مفهوم انتخابات حزبی نیست. هرچند همین مختصر هم باعث افزایش کارآمدی تبلیغات انتخاباتی و کاهش هزینه‌های آن و بهبود فرآیند انتخابات می‌شود؛ در انتخابات کاملاً حزبی منفردان جایگاهی ندارند و از تشتت آراي نمایندگان منفرد و تصمیم‌گیری‌های تصادفی که به ترکیبِ غیر هدفمند آرا برمی‌گردد، پرهیز می‌شود. بنابراین نتیجه می‌گیریم که مقاصد مردم‌سالاری با فعالیت قانونی و منسجم حزبی بهتر می‌تواند محقق شود.

اما نقطه اصلي اظهارات ميرسليم اشاره او به يك تغيير بزرگ است. قانون حد نصاب نصف به علاوه يك كه در انتخابات رياست جمهوري به كار گرفته مي‌شود و از نگاه ميرسليم بايد تغيير پيدا كند. او در اين مورد گفت: «در برخی از موارد، قانون انتخابات به گونه‌ای تغییر کرده است که در دور اول با حد نصابی کمتر از «نصف+یک» آراي مأخوذه یعنی با اکثریت نسبی، یکی از نامزدها، انتخاب شود. حسن این راهکار کوتاه شدن مدت انتخابات و کاهش هزینه‌های آن است، هر چند از نظر قواعد مردم‌سالاری می‌توان به آن خدشه وارد کرد. هرچه تعداد رأی دهندگان و مراجعه کنندگان به پای صندوق‌ها بیشتر یا اصطلاحا امتناع کمتر باشد، نشان‌دهنده مشارکت عمومی قوی‌تر مردم در سرنوشت سیاسی کشور و اعتماد بیشتر آنها به نظام است. در جمهوری اسلامی مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری قوی‌تر از مجلس و مشارکت در حوزه‌های بزرگ کمتر از حوزه‌های تک نماینده و مشارکت در دور دوم ضعیف‌تر از دور اول بوده است و همین امر موجب شد که با اصلاحیه‌يی، در قانون انتخابات مجلس، حد نصاب را کاهش دهند تا تکلیف انتخاباتِ بیشترِ حوزه‌ها در دور اول روشن شود».