الف - افسران جنگ نرم در مقابل غول‌های مجازی

اواسط دهه هفتاد شمسی، در سطح محافل دیپلماتیک؛خبری غیر رسمی منتشر شد. مضمون این خبر دلالت داشت به حمله مستقیم امریکا به ایران. گویا ناقل این خبر هم وزیر امور خارجه یکی از کشورهای همسایه‌ی شرقیمان بود و او واسطه بود تا این پیام را برساند و شروط ایالات متحده را به دولتمردان ایرانی برای حمله‌نکردن اعلام کند. نقطه کانونی حوادث، خلیج فارس بود. ناوهای غول‌پیکر هواپیمابر امریکایی خودشان را به حریم آب‌های ایران رسانده بودند و نشانه‌های جنگ نظامی داشت خودش را نمایان می‌کرد.جمهوری اسلامی ایران در مقابل اقدامات امریکایی‌ها،سلسله اقدامات پدافندیی انجام داد. اما یکی از مهمترین اقدامات ایران، روانه‌ساختن قایق‌های تندروی "عاشورا" بر کرانه خلیج فارس بود. قایق‌های عاشورا در دام رادارهای ناوهای هواپیمابر قرار نمی‌گرفت و سکانداران این قایق‌ها خودشان را به بدنه این ناوهای غول‌پیکر می‌رساندند. تکرار این عملیات‌ها به‌علاوه مجموعه اقدامات دیگری که در قالب جنگ نامتقارن تعریف می‌شد امریکا را از حمله نظامی به ایران منصرف و پشیمان کرد. قایق‌های تندروی عاشورا ناوهای غول‌پیکر هواپیمابر را از خلیج فارس راندند.

***

روزگاری بود که بین فرانسه و انگلستان رقابت بر سر نیروی دریایی قدرتمندتر بود. هرکه نیروی دریایی‌اش بیش؛ استعمارش بیشتر.در آن دوران حکومت بر دریاها عامل اول جنگ سخت و تسلط کشوری بر کشورهای دیگر بود، اما امروز حکومت بر دنیای مجازی عامل موثری در جنگ نرم و سبب تسلط قدرتی بر سایر کشورها است.امروز ناوهای هواپیمابر و حکومتشان بر دریاها جای خودشان را به گوگل، یاهو، شبکه‌های اجتماعی و حکومتشان بر دنیای مجازی داده‌اند.

در مثالی که ابتدا ذکر شد شناخت درست فرماندهان ایرانی از محیط درگیری و امکانات دشمن و شناسایی نقاط ضعف امکاناتآن‌ها سبب شد در مقابل غول‌های هواپیمابر، قایق‌های کوچک اما تندروی عاشورا کارساز واقع شوند و آن غول‌ها را از منطقه خلیج فارس دور کنند.

امروز هم درست است که نوع جنگ تغییر کرده است اما قاعده جنگ تغییر نکرده است. شناخت درست از محیط و دشمن شرط اول پیروزی در یک نبرد است.

***

یکی از عرصه‌های امروز جنگ نرم، تقابل در فضای مجازی است. این تقابل را باید جدی گرفت. خبرهایی که از جبهه استعمار می‌آید حکایت دارد که آن‌ها بر روی این موضوع تمرکز و توجه ویژه دارند. اردیبهشت امسال اوباما به دفتر فیس‌بوک رفت و از آنجا بازدید کرد و یک ماه بعد از آن در خرداد"مارک زاکربرگ" مدیرشبکه اجتماعی"فیس‌بوک" و "اریک اشمیت" مدیر اجرایی گوگل در اجلاس سران جی‌هشت در فرانسه حضور یافتند. از محتوای دقیق مذاکرات خبر دقیقی دردست نیست اما خود این اجتماع حکایت از مهم بودن موضوع در جمع سران نظام سلطه دارد.بنابراین باید عرصه را شناخت. شناخت بازیگران، امکانات، طرح‌های آن‌ها و نقاط ضعفشان مهمترین عامل برای کسانی است که می‌خواهند در فضای سایبر فعالیت کنند. به‌خصوص اینکه خالق این فضا جبهه مقابل است و در واقع جنگ در زمین دشمن است و علی‌القاعده حرکت بدون شناخت درست از محیط، سرانجامش شکست است.

***

فضای مجازی را می‌توان به سه سطح تقسیم کرد: سطح موتورهای جستجو، سطح سایت‌ها و سطح شبکه‌های اجتماعی.

از میان آن‌ها گوگل، یاهو، ویکی‌پدیا، آی.ام.دی.بی، یوتیوب، فیس‌بوک، تویتر و... غول‌های امریکایی هستند که صفت پربازدیدترین‌ها را در دنیای مجازی یدک می‌کشند. نکته حائز اهمیت اینکه از میان برندهای فوق، 4برند به‌صورت خاص و مستقیم در ماجرای فتنه 88 فعالیت داشتند و بر روی ذهنیت‌های برخی از شهروندان ایرانی تاثیرگذار بودند.

فتنه 88 تمام شد اما جنگ نرم با نظام سلطه وارد مراحل دیگری شده است. آنچه که برای افسران جنگ نرم باید مهم باشد این است که با شناختی همه‌جانبه از این محیط اجازه عملیات‌های دیگر را به جبهه مقابل ندهند و از سوی دیگر با عملیات‌های ابتکاری، دشمن را تسلیم کنند.

***

همه مکتوبات بالا برای این بود که به افسران جنگ نرم خواندن کتاب "مطالعات انتقادی استعمار مجازی امریکا"، پیشنهاد شود. این کتاب هشت فصل مجزا از هم دارد. یعنی لزومی ندارد که همه فصول آن‌را خواند. بسته به نوع علاقه و حوزه فعالیتی که هر کسی دارد می‌توانبخشی از فصول را انتخاب و مورد مطالعه قرار داد. هشت فصل این کتاب عبارتند از مطالعه انتقادی:

1. یاهو2. ام.اس.ان 3. گوگل4. فیس‌بوک5. توییتر6. ویکی‌پدیا 7. یوتیوب8. آی.ام.دی.بی

نگاه کتاب رفتارشناسی این رسانه‌ها با رویکرد جنگ نرم است و نویسنده سعی کرده تا هر کدام از این غول های اینترنتی را در سه بخش بررسی کند. بخش اول تاریخچه و وضع موجود آن است. قسمت دوم به‌نوعی آینده شناسی این رسانه‌هاست و در قسمت سوم با تکیه بر رفتارشناسی این بازیگران در فتنه سبز، به تاثیر و تاثر آن‌ها در محیط جغرافیایی ایران می‌پردازد.

وجود آمارها، بررسی عملکرد اجرایی و معرفی ایده‌های این رسانه‌ها، معرفی پشت صحنه این برندها از مزیت‌های کتاب است. کتاب مملو از نمودارها، تصاویر مستند و جداول آماری است. البته کتاب برخلاف عنوانش که صفت "انتقادی" برای خود برگزیده است، بیشتر جنبه "توصیفی‌" دارد. اما وجود چنین منبعی برای افسران جنگ نرم که باید فارغ از محیط ژورنالیستی و تبلیغاتی به‌درستی دشمنشان را بشناسند منبعی دست اول به‌شمار می‌آید.

نویسنده این اثر رییس دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران؛ حجت‌الاسلام دکتر سعیدرضا عاملی است. پیش از این؛ چندین اثر دیگر در زمینه وب نیز از سوی ایشان منتشر شده بود. ناشر کتاب "مطالعه انتقادی استعمار مجازی امریکا" "امیرکبیر" است. کتاب 644 صفحه دارد و مبلغ آن سیزده هزار و پانصدتومان است که البته این مبلغ برای کسانی که می‌خواهند ناوهای غول پیکر مجازی را با قایق‌های عاشورایشان منفعل کنند رقمی نخواهد بود.

منبع : همشهری آیه