«دوست ابدی من»
نویسنده: پی. جی. نایت
مترجم: مائده مرتضوی
ناشر: چشمه، چاپ اول: 1400
155 صفحه، 45000 تومان
***
ژانر وحشت از قالب‌های جذاب برای کودکان و نوجوانان است که در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه دست‌اندرکاران ادبیات داستانی ویژۀ این گروه‌های سنی قرار گرفته است. در این میان به نظر می‌رسد داستان‌های وحشت نوجوانان ضرباهنگ و رویدادهای بیشتری داشته و قصه‌گوتر است. چنین داستان‌هایی علاوه بر اینکه رسالت سرگرم‌کنندگی پررنگ‌تری دارند، مخاطب را برای خواندن کتاب‌های جدی‌تر و عمیق‌تر نیز آماده می‌کنند. مخاطب نوجوان می‌تواند برای لذت از ژانر ترسناک دلایل مختلفی داشته باشد که کنجکاوی دربارۀ ناشناخته‌ها و پدیده‌های غیرممکن و تخلیۀ هیجان‌های روحی و روزمره از جملۀ این عوامل است.
«دوست ابدی من» اولین جلد از مجموعه رمان‌های «شب دلهره» است که نشر کتاب چ (کتاب کودک و نوجوان نشرچشمه) آن را در قفسه کتاب‌های کابوس (کشمکش، ترس، هیجان) از سری رمان‌های ژانر وحشت برای نوجوانان اختصاص قرار داده است. این کتاب اثر پی. جی. نایت و ترجمه مائده مرتضوی برای گروه سنی بالای ۱3 سال است. با توجه به همین گروه سنی مخاطب و همچنین ژانر ویژه این رمان است که در معرفی نویسندۀ آن از پی. جی. نایت به عنوان جغد مادام‌العمری نام برده شده که در یک عمارت کوچک قدیمی زندگی می‌کند و از نیمه‌های شب تا صبح قصه‌های اشباح و داستان‌های ترسناک می‌نویسد.
«دوست ابدی من» رمانی از مجموعه‌ای به نام «مهمانی خواب» است که در این رمان‌ها هر بار دوستانی دور هم جمع می‌شوند و در شبی که قرار است تا صبح کنار هم بگذرانند، اتفاق عجیب و غریبی رخ می‌دهد. پی. جی. نایت در هرکدام از این رمان‌ها با توجه به مسائلی نظیر بلوغ، نژاد، مهاجرت و سایر موضوعات روان‌شناختی داستانی آفریده که در ورای قصه‌ای ترسناک و جذاب خود مفاهیم عمیقی را به مخاطب نوجوان خود ارائه می‌کند.
ماجرای رمان از این قرار است که کتی و اِمی دو همکلاسی و همسایه و دو دوست بسیار نزدیک و صمیمی با هم هستند. همه چیز خوب پیش می‌رود تا اینکه خانوادۀ اِمی به ایالت دیگری می‌رود. از این زمان، کتی تنها و افسرده و بعد از مدتی با دختری تازه‌وارد به نام ویتنی، دوست می‌شود که رفتارهای عجیب و غریبی دارد. همان‌گونه که مشخص شد، موضوع رمان دربارۀ نقش افراد صمیمی در زندگی آدم‌هاست. دوستانی که بیشتر اوقات با آنها می‌گذرد و به بعضی از آنها آن‌قدر نزدیک می‌شویم که جای خواهر یا برادرمان را پُر می‌کنند و زندگی بدون آنها سخت می‌شود. در چنین اوقاتی جایگزینی دوستی دیگر ممکن است سخت باشد و شاید هم اتفاق بدتری در پی داشته باشد که موضوع این رمان را رقم می زند. «دوست ابدی من» داستان رابطه‌های بدون شناخت آسیب‌زاست که آدمها را دچار اتفاق‌های ناخوشایند می‌کند.
اگرچه باور عمومی بر این است که احساس تنهایی بیشتر ویژۀ دوران کهنسالی است، تحقیقات نشان می‌دهد که نوجوانان و افرادی که در آستانۀ بزرگسالی قرار دارند نیز، به طور ویژه مستعد احساس تنهایی هستند. چرا که نوجوانی برهه‌ای حساس از زندگی است و بسیاری از تغییرات فیزیکی، روانی و اجتماعي در این مقطع از عمر انسان روی می‌دهد. «دوست ابدی من» در بخش نخست به ارائۀ تصویری از تنهایی شخصیت نوجوان، علت و تبعات آن می‌پردازد. کَتی برای فرار از تنهایی تلاش می‌کند با دختر تازه‌وارد داستان دوست شود. او از رفتارهای عجیب دوست تازه‌اش متعجب است، اما دوست ندارد فرصت دوستی را از دست بدهد؛ بنابراین به دعوت مهمانی شبانه ویتنی جواب مثبت می‌دهد و با شروع مهمانی است که هیجان، ترس و وحشت وارد داستان می‌شود.
این رمان علاوه بر هیجان مورد علاقۀ نوجوانان نکات ارزشمندی برای نوجوانان تک‌فرزند، منزوی یا ناتوان در برقراری ارتباط دارد که بعضی از افراد در این مقطع سنی و در نوع زندگی امروزی ممکن است با آن روبه‌رو باشند. همچنین چگونگی رفتار در برقراری ارتباط با دوستان و پرهیز از ارتباطات افراطی با همسالان، رفت و آمدهای بیش از حد یا ارتباطات و تماس‌های تلفنی طولانی که گاهی باعث وابستگی غیرعادی نوجوانان به هم‌سن و سالان خود می‌شود از دیگر موضوعات مورد توجه و نهفته در این رمان است.
اگر چه رمان در ژانر وحشت نوشته شده، اما بخش‌های زیادی از آن به روابط شخصیت اصلی کتاب با خانواده و پدر و مادرش اختصاص دارد. درون‌مایۀ رمان «دوست ابدی من» دوستی درست و سودمند و اعتماد در ژانر وحشت است و همین ویژگی خاص این کتاب را برای گروه سنی نوجوان رقم زده؛ اگر چه به نظر می‌رسد خواندن آن برای مخاطب بزرگسال نیز خالی از لطف نباشد.
نشر کتاب چ پشت جلد این رمان از گروه ادبیات آمریکایی و کتاب‌های کابوس طرح گرافیکی از یک «دلهره‌سنج» جالب نیز قرار داده که عقربۀ میزان دلهرۀ «دوست ابدی من» در این نمودار روی گزینۀ «اصلاً نمی‌خوابی» قرار گرفته است. سایر درجاتی که برای میزان ارزیابی دلهرۀ این نوع از کتاب‌ها در نظر گرفته شده عبارت‌اند از: «مثل بچه‌ها می‌خوابی»؛ «با یک چشم باز می‌خوابی»؛ «زیر پتو می‌خوابی» و «با چراغ روشن می‌خوابی».