گروه تعاملی الف - کلثوم تیموری - کارشناسی ارشد فیزیک پزشکی
اگرچه خودکشی یک بیماری نیست، رفتار خودکشی که شامل خودکشی و اقدام به خودکشی میشود، یک مشکل مهم بهداشت عمومی است. خودکشی یکی از علت های مرگ ومیر در سراسر جهان میباشد. هر مرگ به واسطه خودکشی نشان دهنده یک تراژدی فردی است. در این میان خودکشی در بین نوجوانان یکی از چالش برانگیزترین موضوعات عصر حاضر است. عوامل خودکشی در نوجوانانی با عوامل خودکشی بزرگسالان تفاوت چشمگیری دارد.
نوجوانی بیثباتترین دوره گذار در چرخه رشد انسان است. تغییرات عمده، گاهی آسیب زا، جسمی، احساسی و هورمونی در مرحله نوجوانی رخ میدهد. نوجوانان به دنبال تازگی و تحرک هستند، غالباً از کسالت و خستگی شکایت دارند. با این حال، آنها در برابر تغییراتی که توسط بزرگسالان پیشنهاد میشود، مقاومت میکنند. بزرگترین ترس والدین در این دوره متوجه این موضوع است که نوجوانان ترجیح میدهند از دوستان خود که به دنبال هیجان هستند پیروی کنند تا اینکه از توصیههای بزرگسالان پیروی کنند. دوره نوجوانی نشاندهنده تغییرات قابل توجهی میباشد: آنها با مدارس جدید، معلمان جدید، دوستان جدید، چالشهای تحصیلی جدید و آشفتگی احساسی ناشی از بلوغ روبرو میشوند. به دلیل چنین تغییرات سریع، نوجوانان اغلب در درک احساسات غیرقابل پیشبینی خود دچار مشکل میشوند.
اگر اقدامات لازم برای کمک به این دانشآموزان انجام نشود، این عدم درک و سردرگمی ممکن است نتایج غمانگیزی داشته باشد. تأثیر دوستان و مشارکت با همسالان برای بسیاری از دانشآموزان نوجوان بسیار مهم است زیرا وظیفه اصلی رشد نوجوانی ایجاد شخصیت اجتماعی است. افزایش و از بین رفتن دوستیها و روابط دیگر میتواند حس آسایش عاطفی این نوجوانان را تضعیف کند. به نظر میرسد که خودکشی یک ایده بدیع و جذاب برای نوجوانان باشد؛ همچنین ممکن است که خودکشی را به عنوان یکی از راهکارهای مقابله با معضل تلقی کنند. کسانی که با نوجوانان دبیرستانی آشنا هستند اذعان میکنند که خودمحوری یکی دیگر از ویژگیهای بارز این گروه سنی است. خودمحوری با این تصور مشخص میشود که دیگران به اندازه خود شخص در رفتار و ظاهر افراد وسواس دارند.
واگنر (Wagner) یک بررسی جامع در مورد نوجوانانی که خودکشی میکنند و عوامل خطر مرتبط با خانواده انجام داد. یافتههای وی نشان میدهد که سوالی که باید مطرح شود این است که "چگونه نوجوانان تصمیم به مرگ میگیرند؟" به جای "چرا نوجوانان خودکشی میکنند؟" رفتار خودکشی اغلب به عنوان راهی برای مقابله با حالت برانگیختگی عاطفی منفی تلقی میشود. به طور معمول، یک رویداد استرسزا، شکست بزرگ یا مشاجره محرک نزدیک خودکشی است. به طور خاص، سه شرط ممکن است زمینه را برای آسیب پذیری در برابر برانگیختگی عاطفی قبل از رفتار خودکشی فراهم کند، از جمله (الف) آسیب شناسی روانی شدید، که اغلب پایه بیولوژیکی دارد (به عنوان مثال، افسردگی و اختلال دوقطبی). ب) سابقه بدرفتاری شدید، شامل سوء استفاده جسمی یا جنسی یا سابقه دلبستگی آسیب زا (ج) زندگی در شرایط استرسزا مزمن، از جمله بنبستهای مزمن ارتباطی در خانواده.
رفتار خودکشی به احتمال زیاد ناشی از ترکیب نوجوان و والدین با آسیبپذیریهای قبلی است که شامل سابقه استرسهای متعدد خانوادگی میشود. این استرسها ممکن است شامل جدایی و از دست دادن، تجربیات سوءاستفاده کننده، دلبستگیهای ناامن، مهارتهای ارتباطی ضعیف والدین باشد که مهارت و منابع لازم برای حمایت از نوجوان را ندارند. تعامل آسیبپذیریهای فردی نوجوان و محیط خانوادگی ناکارآمد منجر به رفتار خودکشی نوجوان میشود. رفتارهای خودکشی اغلب با درگیری خانوادگی (مانند تهدیدات و رفتارهای خود تخریبی که برای کنترل یکدیگر در خانواده استفاده میشود) ایجاد میشود. به گفته مک کی (McKee)، نشانههایی وجود دارد که خودکشی نوجوانان را پیشبینی میکند. این علائم باید به صورت ترکیبی وجود داشته باشد، نه جداگانه، و در یک دوره زمانی رخ داده باشد. موارد زیر علائم هشداردهندهای است که در طول یک دوره زمانی رخ میدهد، و نشان دهنده پریشانی شدید احساسی است که میتواند منجر به اقدام به خودکشی شود.
•احساس عزت نفس پایین
•احساس درماندگی یا ناامیدی
•احساس شرم، تحقیر، خجالت
•احساس بیحالی، تنش، تحریکپذیری
•بیان افکار خود مخرب
•اندوه یا افسردگی آشکار
•تغییرات ناگهانی شخصیت
•بی توجهی به ظاهر شخصی
•انزوا و کنارهگیری اجتماعی
•مشکل در تمرکز
•کاهش غیرمعمول عملکرد تحصیلی
اکثر نوجوانان برخی از این مشکلات را در برخی موارد تجربه میکنند با این حال، بسیار مهم است که مشاوران مدرسه، مدیران، والدین و سایر بزرگسالان آن را تشخیص دهند. تغییر در رفتار، خلق و خو، انتخاب دوستان و نمرات بسیار مهم است. اگر یک نوجوان این مشکلات را برای مدت طولانی تجربه کند، ممکن است اقدام به خودکشی نشان داده شود راهکارهایی برای پیشگیری از خودکشی نوجوانان؛
•آموزش ضمن خدمت کارکنان مدرسه در مورد شناسایی دانشآموزان در معرض خودکشی
•آموزش والدین، علائم هشداردهنده خودکشی را شناسایی کرده و عزت نفس و مهارتهای مقابله ای را تقویت کنند.
•برنامههای غربالگری، برنامههایی برای شناسایی نوجوانان در معرض خطر برای کمکهای هدفمند
•برنامههای حمایت از همسالان، برنامههایی برای تقویت روابط همسالان، توسعه شایستگی و مهارت های اجتماعی در بین نوجوانان در معرض خطر
•مشاوره اضطراری برای افرادی که ممکن است خودکشی کنند
•فعالیتهایی برای محدود کردن دسترسی دانش آموزان به سلاح گرم، مواد مخدر و سایر وسایل معمول خودکشی نوجوانان به احتمال زیاد احساسات و مقاصد خود را با سایر نوجوانان به بحث میگذارند تا با بزرگسالان، یک هدف دیگر این است که به نوجوانان بیاموزیم که اگر یکی از دوستانشان در مورد قصد خودکشی به آنها گفته است، حتی در صورت محرمانه بودن، مهم است که آنها را به بزرگسالان مسئول اطلاع دهند.