شبکه مجازی از سال‌ها قبل قابلیت خود را در بخش‌های مختلف جامعه نشان داده و بسیاری از ما دست کم بارها از خدمات پیشخوان دولت یا پلیس +10 استفاده کردیم. این خدمات که در ابتدا برای کاهش رفت و آمد شهری و کم کردن هزینه‌ها و همچنین رضایت مردم بر آن تاکید می‌شد، در دوران کرونا اهمیت و ضرورت جدیدی پیدا کرد. دوره‌ای که کاهش رفت و آمد و حضور مردم در فضاهای بسته نه فقط راهی برای کاهش هزینه و وقت بلکه توصیه اکید متخصصان برای جلوگیری از گسترش همه‌گیری بیماری کرونا بوده است.
یکی از امکاناتی که شبکه مجازی زمینه آن را فراهم کرده و به شکل شگفت انگیزی از دورترین روستاهای ایران تا قلب اروپا و امریکا کاربران و متقاضیان بالقوه آن حضور دارند، پزشکی از راه دور است. یک پزشک متخصص می‌تواند از هر نقطه‌ای در ایران وارد شبکه اینترنت شده و به بیماران خود، هر جای دنیا که باشند مشاوره بدهد. این کار در داخل کشور ضمن کمک به رعایت شرایط ویژه کرونا، دسترسی آسان‌تر، در طی ساعات بیشتر و تنوع انتخاب پزشک به بیمار می‌دهد. ضمن این که یک بیمار از جنوب کشور می‌تواند متخصصی را در شمال یا برعکس برای مشاوره انتخاب کند، یا هموطنانی که در مناطق صعب العبور یا کمتر برخوردار زندگی می‌کنند، به جای سفر به مراکز استان‌ها از دانش، تجربه و تخصص پزشکان و اساتید دانشگاه به ویژه در رشته‌هایی که متخصصان کمتری در آن در دسترس هستند بهره مند می‌شوند. از سوی دیگر برخلاف ایران، در غرب مردم دسترسی آسانی به متخصصان ندارند و در مواردی که فوریت نداشته باشد، گاهی بیماران حتی با وجود درد و ناراحتی تا یک یا چند ماه باید منتظر نوبت متخصص بمانند. علاوه بر این خدماتی مثل مشاوره روانشناسی با وجود هزینه بالا مشمول بیمه همگانی نبوده و اکثر بیمه‌های تکمیلی هم خدمات مشاوره روانشناسی را پوشش نمی‌دهند از این جهت دسترسی به پزشک متخصص فارسی زبان امکانی ارزشمند برای ایشان به شمار می‌آید.
در این زمینه گفتگوی کوتاهی با دکتر سهیل مهدی‌پور، از بنیان‌گذاران یک سایت اینترنتی که در آن خدمات مشاوره پزشکی ارائه می‌شود، به نام سایت سلامت بی‌مرز انجام دادم. این کار نه صرفا برای تبلیغ این وبسایت، بلکه بنظرم برای ترویج استفاده از این نوع از خدمات و بیان تجربه استفاده از آنها در کشور ما مفید است. دکتر مهدی‌پور شرایط کرونا را فرصتی برای آشنایی بیشتر مردم با اهمیت پزشکی از راه دور دانست و گفت: تاکنون بالغ بر 2500 پزشک متخصص، عمومی، پیراپزشک و پرستار به این سامانه پیوسته‌اند که هم اکنون نزدیک به 800 نفر از آنها شامل اساتید دانشگاه‌ها و اعضای هیات علمی حضور فعال دارند.
وی استفاده از خدمات برخط (آنلاین) را آسان و شامل ثبت‌نام اولیه، انتخاب پزشک و وقت مشاوره ذکر کرد و افزود: هزینه مشاوره با کارت های شتاب پرداخت می‌شود و با ثبت نوبت، پزشک معالج بسته به شرایط به صورت متنی، صوتی یا صوت و تصویر با بیمار تماس می‌گیرد. البته امکان گرفتن خدمات به صورت غیرمستقیم (آفلاین) هم وجود دارد به این صورت که بیمار مدارک و سوالات خود را ارسال و منتظر پاسخ خواهد ماند و فرآیند پرسش و پاسخ تا اتمام مشاوره ادامه خواهد داشت.
دکتر مهدی پور بیشترین کاربرد مشاوره اینترنتی را در مواردی دانست که معاینه مستقیم مورد نیاز نباشد و گفت: پزشکان می‌توانند نسخه دارو یا دستور آزمایش یا فیزیوتراپی را از راه سایت برای بیماران ارسال کنند. وی دو چالش مهم در توسعه این روش را اول بی اطلاعی مردم از این خدمات و مزایای آن و دوم نیاز به سیاست‌گذاری و استاندارد سازی دانست و افزود: رسانه‌های جمعی و مسئولان در وزارت بهداشت می‌توانند کمک موثری برای شناساندن این خدمات داشته باشند و از سوی دیگر تدوین استانداردهای پزشکی از راه دور موجب شود تا شرکت‌ها و موسسات مختلفی که به ویژه در دوران کرونا فعال شده اند خدمات خود را در چارچوبی مشخص ارائه داده و امکان وارسی و ارزیابی کیفیت کار آنها وجود داشته باشد.
دکتر مهدی پور ظرفیت توسعه مشاوره از راه دور را گسترده دانست و گفت: این روش جدای از ایجاد زمینه عدالت دسترسی به متخصصان پزشکی، ظرفیت اقتصادی مهمی برای جلب گردشگر سلامت ایجاد کرده و به کسانی که برای درمان به ایران می‌آیند اطمینان خواهد داد که پیگیری درمان آنها همچنان ادامه خواهد داشت. وی افزود: مشترکان بالقوه مشاوره پزشکی افزون بر 4 میلیون ایرانی خارج از کشور، میلیون‌ها ایرانی داخل کشور هستند که این روش برای آنها قابل استفاده و مفید است.
از خوانندگان محترم این نوشتار می‌خواهم تجربه استفاده از این‌گونه از وبسایت‌ها را ذیل همین صفحه به اشتراک بگذارند تا مزایا و معایب استفاده از خدمات پزشکی از این روش در کشورمان مشاهده و نقد شود، تا راه برای توسعه پزشکی از راه دور، بعنوان یک روش نوین مورد استفاده در کشورهای پیشرو، در ایران هموارتر گردد.