پایش بازار

پویایی های بازار

1. در روز جمعه قیمت نفت مانند سه هفته قبل با افزایش کمی براه خود ادامه داد. این در حالیست که در اکثر کشورها، قرنطینه های مجدد در حال گسترش است. از سوی دیگر امیدواری به کشف، تولید، و توزیع واکسن باعث شد که قیمت نفت در این روزها افزایش کمی پیدا کند. قیمت نفت برنت با کمی افزایش به 44.52 دلار در بازار لندن رسیده و قیمت نفت وست تگزاس اینترمدییت برای قراردادهای با سررسید ژانویه 2021 به 42 دلار هر بشکه رسید. در واشنگتن، جمهوریخواهان و دمکراتها در مورد کمک به تولید و توزیع واکسن در سنا به توافق رسیدند. نفت لیبی مجددا با مقدار 1.25 میلیون بشکه در روز وارد بازار گردید. در همین حال قیمت گاز طبیعی در هفته قبل کاهش داشته است. در روز جمعه قیمت گاز 2.6 دلار بر هر میلیون بی تی یو بود که بخشی از آن بخاطر کمتر سرد بودن هوا در آمریکای شمالی است.

تفسیر هفته

1. اقتصاد جهانی از زمان بحران جهانی شیوع بیماری کووید-19 بسوی بهبودی در حرکت است، گرچه نشانه هایی از آهسته تر شدن این حرکت در کشورهایی که تعداد مبتلایان مجددا افزایش یافته مشاهده می شود. این مطلب در گزارش صندوق بین المللی پول در قبل از اجلاس سران گروه 20 آمده است. رییس صندوق معتقد است که سه کار اساسی باید انجام شود. اول، تلاش برای به پایان رساندن بحران بیماری کرونا، دوم ایجاد مکانیزم هایی برای بهبود وضعیت اقتصادی جهان، و سوم ایجاد پایه های اقتصاد بهتر در قرن 21. همچنین در تحولی دیگر کریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپایی در مصاحبه با بورگه برانده رئیس مجمع اقتصادی جهانی (داوس) می گوید که بهبود از شرایطی که به خاطر شیوع بیماری همه گیر دچار آن شدیم، نیازمند همکاری نزدیک مابین بخش خصوصی و بخش عمومی در کشورهای مختلف است.

2. اجلاس رهبران گروه 20 امروز شنبه و فردا برگزار می شود. از دسامبر 2019 ریاست این گروه در دستان عربستان سعودی است. محمد بن سلمان در پی گیری فعالیت های جاه طلبانه و اصلاحات پیشنهادی خود به گروه 20 امید فراوان داشت. در این راستا، عربستان به تشکیل اجلاس بصورت تشریفاتی و تامین بهترین امکانات برای استقبال و اسکان رهبران جهان دل بسته بود. اما همه چیز را کرونا فرو ریخت و اکنون این جلسه بصورت مجازی برگزار می شود. گرچه تا چند روز پیش عربستان همچنان اصرار داشت که این اجلاس با حضور فیزیکی سران کشورها برگزار شود. مهمترین دستور جلسه چگونگی مواجهه اقتصاد با بیماری کووید-19 است. همچنین این مسئله که چگونه می توان بازپرداخت قروض را به تاخیر انداخته و به کشورهای کمتر توسعه یافته کمک کرد. طرفداران حقوق بشر از هم اکنون علیه سابقه عربستان در قتل ناراضیان دست به اعتراض زده اند.

3. در روزهای سه شنبه و چهارشنبه 30 نوامبر و اول دسامبر اجلاس ورزای نفت اوپک و غیر اوپک موسوم به اوپک پلاس برگزار می شود. بنظر می رسد که اعضای گروه در کاهش تولید خود مانند سال 2020 در محدوده 7 میلیون بشکه در روز به تفاهم برسند. در آسیا تقاضا برای نفت در حال قوی تر شدن است، در حالیکه در اروپا و آمریکا بدلیل اضافه شدن مبتلایان به بیماری کووید-19 و همچنین تلاش دولت ها برای رفتن به سمت انرژی های با کربن صفر در حال کاهش یافتن است. در همین حال شایعاتی در بازار نفت وجود دارد که امارات در حال بررسی بیرون رفتن از مجموعه اوپک است. کاهش های تکلیفی برای تولید نفت از سوی اوپک پلاس با رضایت ابوظبی در گذشته همراه نبوده است.

4. مرزهای عراق و عربستان سعودی پس از 30 سال بازگشایی شد. این مرزها در 1990 در پس از اشغال کویت توسط ارتش صدام حسین و نفوذ نیروهای عراقی به برخی از مناطق شمالی عربستان سعودی توسط عربستان مسدود گردید. در پس از 12 سال از سقوط صدام حسین نهایتا عربستان سعودی در 2015 سفارت خود را در بغداد افتتاح کرد. در 2017 وزیر خارجه عربستان از بغداد دیدار داشت. در ماه های اخیر عربستان سعودی قراردادهایی با بغداد امضا کرد. این قراردادها شامل حوزه های انرژی و سرمایه گذاری در آن، کشاورزی، و جلوگیری از شیوع بیماری کووید-19 می شود. همچنین در تحولی دیگر عراق در نظر دارد که یک نفت خام جدیدی را به نام نفت بصره متوسط (Basrah Medium) از ابتدای 2021 به بازار عرضه کند.
   
   شرکت ملی بازاریابی نفت عراق (سومو) در یادداشت خود اعلام کرده که علاوه بر نفت سبک و سنگین بصره، یک نفت جدیدی که میتواند ترکیبی از نفت های دیگر باشد به نام بصره متوسط به بازار عرضه می کند. درجه اختصاصی این نفت 27.9 درجه در مقیاس (API) و همراه با 3 درصد گوگرد است. نفت متوسط درجه ای مابین 25 تا 34 دارد. مشخصات این نفت نزدیک به نفت سنگین ایران است. دو نوع نفت دیگر عراق یعنی بصره سنگین و سبک نیز در طول سالهای اخیر به تدریج تغییر درجه داده و هر دو از مقدار استاندارد سنگین تر شده اند.
   
   در گذشته نفت جنوب عراق عمدتا از حوزه های نفتی زبیر و رومیله برداشت می شد. در پس از سقوط صدام اینک مجددا عراق از حوزه های نفتی شمالیتر مانند القرنه غربی و حلفیه برداشت می نماید. به پیش بینی پلاتس این کشور از تاسیسات جنوبی در کناره خلیج فارس در 2020، 3 میلیون بشکه صادرات دارد. 70 درصد نفت عراق به مقاصد آسیایی و بقیه به اروپا و آمریکای شمالی می رود.

5. شعبه مصری دولت اسلامی (داعش) ادعا نموده که در حمله ای به خط لوله گاز طبیعی مابین اسرائیل و مصر آن را منفجر نموده و از کار انداخته است. مقامات مصری می گویند صدور گاز به اسرائیل از خط لوله موازی در دریای مدیترانه همچنان برقرار است.

6. بورس انرژی شانگهای در حال تقویت بندر سنگاپور برای انبار کردن و توزیع نفت خام و فرآورده های آن است. پتروچاینا در نظر دارد که سوخت بدون گوگرد که مصرف آن در کشتیهای سراسر جهان الزامی است، در سنگاپور ذخیره و به مشتریان بفروشد. این اولین بار است که بورس شانگهای در پروژه ای در خارج از چین سرمایه گذاری می کند.

7. شرکت دانمارکی مرسک (Maersk)، دارنده بزرگترین ناوگان کانتینربر جهان معتقد است که موج دوم بیماری کووید-19 به صنعت و تجارت کشتیرانی لطمه جدی وارد نکرده و آینده این بخش روشنتر از قبل است. مشخص شده است که تقاضای جهانی برای کالاهای مصرف شدنی و بخصوص مواد غذایی در دوره شیوع کرونا کمتر نشده، بلکه فقط روش خرید مردم از حضور در فروشگاه ها به خرید الکترونیک تغییر یافته است.

8. عملیات اکتشاف در 2020 علیرغم شیوع بیماری کووید-19 دارای وضعیت روبه رشدی بود. بگزارش ریستاد انرژی در مجموع 8 میلیارد بشکه معادل نفت خام ذخائر جدید در سراسر جهان در بخش نفت و گاز کشف شده و پیش بینی می شود که این مقدار به 10 میلیارد بشکه معادل نفت تا آخر سال 2020 برسد. سه چهارم ذخائر جدید در دریا هستند. 46 درصد از این مقدار مربوط به اکتشافات ذخائر گاز طبیعی است. تا ماه اکتبر از ذخائر کشف شده جدید 37 عدد در فراساحل و 36 عدد در خشکی بوده است. بیشترین مقدار اکتشافات جدید با مقدار 1.51 میلیارد بشکه نفت معادل در روسیه بوده و بعد در سورینام با 1.39 میلیارد بشکه. سومین کشور امارات عربی متحده است که در 2020، 1.1میلیارد بشکه معادل نفت خام در آن ذخائر جدید کشف شده است.
   
   در بخش فراساحل، 33 درصد از اکتشافات در آب های بسیار عمیق بوده اند. 38 درصد در آب های عمیق و 29 درصد در آب های کم عمق بوده اند. سورینام کشوری در منطقه کارائیب است که با گویان و برزیل هم مرز است. در سالهای اخیر در این منطقه نفت خام سنگین کشف شده است. شرکت های توتال و آپاچی در سورینام مشغول به کار هستند.
   
   کشورهای نوظهوری مانند سورینام، گویان، آفریقای جنوبی و ترکیه در حال برجسته شدن در بخش اکتشاف نفت و گاز می باشند و همچنین کشورهایی مانند برزیل و نروژ در بخش اکتشاف سرمایه گذاری های بیشتری نموده اند. شرکتهایی مانند گازپروم، توتال و آپاچی بیشتر از شرکت های دیگر در این زمینه فعالیت کرده و به موفقیت رسیده اند. جای خالی شرکت ملی نفت ایران در این بخش بخوبی محسوس است.

9. واردات نفت خام ژاپن در ماه های اخیر همیشه افزایش یافته و پیش بینی می شود که در ماه نوامبر نیز بعنوان هفتمین ماه بازهم بیشتر شود. سرمای زمستان و نیاز به فرآورده های بیشتر باعث شده که پالایشگران ژاپنی نفت بیشتری از خاورمیانه سفارش دهند. بگزارش پلاتس پیش بینی می شود که پالایشگران ژاپنی در ماه نوامبر 2.5، در ماه دسامبر 2.65 و در ماه ژانویه سال بعد 2.8 میلیون بشکه در روز میلیون بشکه در روز نفت خام سفارش دهند.