به گزارش ایسنا، کاظم غریب آبادی نماینده دائم کشورمان در ابتدای صحبت های خود با اشاره به اینکه گزارش اخیر مدیرکل در مورد برجام نشان دهنده توانایی آژانس در راستی آزمایی تعهدات ایران تحت این توافق و سطح بالای همکاری آن با آژانس است، افزود: گزارش های مربوط به این موضوع طی 5 سال گذشته دارای یک بند مشابه هستند که صرف نظر از اختلاف اعضای برجام در مورد سطح اجرای تعهدات متقابل، گواه خوبی بر سطح همکاری ها بین ایران و آژانس است. وی افزود: گزارش مدیرکل تأیید می کند که "از 16 ژانویه 2016 (روز اجرای برجام)، آژانس اجرای تعهدات مرتبط هسته ای ایران را مطابق با روش های تعیین شده در برجام، راستی آزمایی و نظارت کرده است ...". این بدان معناست که آژانس حتی قادر به راستی آزمایی و نظارت بر اقدامات انجام شده توسط ایران در زمان توقف اجرای برخی تعهدات خود مطابق با بندهای 26 و 36 توافق بوده است. گزارش حتی تأیید می کند که آژانس تغییری در سطح همکاری ایران مشاهده نکرده و علی رغم تأثیر همه گیری کرونا، آژانس همچنان فعالیت های راستی آزمایی و نظارت خود را در ایران ادامه داده است.

غریب آبادی در ادامه با تاکید بر اینکه بایستی به گزارش های مدیرکل در چارچوب صحیح نگاه شود، افزود: برجام، توافقی است که متشکل از تعهدات متوازن اعضای آن بوده و مانند سایر توافقات، باید به نفع مشارکت کنندگان در آن باشد.

وی ادامه داد: با رفتارهای غیرمسئولانه مداوم آمریکا بواسطه اتخاذ سیاست های بدخواهانه و اعمال تحریم های یک جانبه غیرقانونی، این توافق، توازن خود در تعهدات را از دست داده که منجر به از دست رفتن مزایای پیش بینی شده برای ایران گردیده است. بنابراین، در حالی که ایران مجاز به اتخاذ اقدامات جبرانی است، ایالات متحده بایستی مسئولیت کامل عواقب اقدامات نادرست خود را که در تناقض آشکار با منشور ملل متحد و مفاد قطعنامه 2231 (2015) شورای امنیت می باشد، متحمل شود.

این دیپلمات ارشد کشورمان ادامه داد: در پنج سال گذشته، شورای حکام شاهد بیانیه های زیادی در مورد ارزش مزایای برجام برای رژیم عدم اشاعه بوده است، اما نباید این واقعیت را نادیده گرفت که این توافق شامل مقوله ضروری دیگری از تعهدات، یعنی رفع تحریم ها و اثرات آن است. وی افزود: همانگونه که در توافق هسته ای پیش بینی شده است "برجام از طریق اقدامات جامعی که شفافیت و راستی آزمایی را فراهم می نماید، نگرانی های اتحادیه اروپا/گروه 5+1 را مدنظر قرار می دهد. برجام منجر به لغو جامع همه تحریم های شورای امنیت سازمان ملل متحد و همچنین تحریم های چندجانبه و ملی مرتبط با برنامه هسته ای ایران می شود و اقداماتی را برای دسترسی به تجارت، فناوری، تأمین مالی و انرژی شامل می شود."

نماینده دائم کشورمان نزد آژانس بین المللی انرژی اتمی سپس به ریشه مشکلات پیرامون برجام پرداخت و اظهار داشت: اگرچه دولت ایالات متحده آمریکا به تعهداتش تحت برجام به طور کامل پایبند نبود، اما وضعیت در 8 می 2018 و زمانی که دولت آمریکا خروج یکجانبه خود را از این توافق اعلام نمود، وخیم شد. این اقدام و سایر اقدامات زورمدارانه یکجانبه متعاقب آن توسط این دولت، و عدم اجرای کامل و موثر تعهدات اعضای اتحادیه اروپا/سه کشور اروپایی ذیل برجام و عدم اقدام اساسی و موثر آنها برای جبران وضعیت، چالش های جدی را برای توافق به وجود آورده است.

وی اضافه کرد: در حالی که این توافق به طور موثر و کاملی توسط ایران اجراء شد، به گونه ای که یک همکاری مثال زدنی میان ایران و آژانس شکل گرفت، اما متأسفانه و به ویژه در طول دو سال و نیم گذشته، در رابطه با رفع تحریم ها اجراء نشد.

سفیر کشورمان از اینکه سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا به تعهدات خود در رابطه با رفع تحریم ها و همکاری هسته ای صلح آمیز با ایران در این مدت پایبند نبودند، ابراز تاسف عمیق کرد و افزود: پس از خروج غیرقانونی آمریکا از برجام، این کشورها نیز در عمل تعهداتشان را ذیل برجام اجراء نکردند. از این رو، فراخواندن ایران برای اجرای کامل تعهدات خود با علم به این واقعیت که منافع مشروع ایران از توافق محقق نشده است و اقدامی نیز برای اصلاح وضعیت انجام نشده است، نه منطقی است و نه عملی.

غریب آبادی در ادامه با اشاره به اینکه هیچ توجیهی برای خروج غیرقانونی آمریکا، اعمال تحریم ها و اقدامات متعاقب آن، و بی اقدامی سایرین برای جبران وضعیت وجود ندارد، گفت: بزرگ نمایی عبور ایران از محدودیت های مقرر در برجام و ابراز نگرانی در این زمینه، تنها می تواند به عنوان تلاش هایی برای شانه خالی کردن از مسئولیت های عدم اجرای تعهدات باشد.

وی افزود: اگر برخی نگران سطح فعلی فعالیت ها هستند، این هیچ ارتباطی با ایران و برنامه هسته ای منحصراً صلح آمیز آن ندارد؛ بنابراین به آنها توصیه می شود که وظایف خود را طبق توافق و قطعنامه شورای امنیت انجام دهند تا این قطار از ریل خارج شده را به مسیر صحیح خود بازگردانند.

سفیر کشورمان در ادامه گفت: مایلم توجه این کشورها را همچنین به پیامدهای غیرانسانی و مخرب تحریم های آمریکا بر مردم عادی جلب کنم. متاسفانه بایستی اشاره کنم که تحریم ها حتی در زمان همه گیری کرونا نیز کاهش نیافته اند و البته این سیاست فشارحداکثری نیز ثابت شده که محکوم به شکست شده است. از اینرو، با در نظر گرفتن اعمال تحریم های غیرقانونی و نیز اتخاذ موضع غیرفعال توسط دیگران، از ایران انتظار نداشته باشید که فقط نظاره گر باشد، گویی که اتفاقی نیفتاده و نباید هیچ کاری در رابطه با تعهدات خود تحت برجام انجام دهد.

نماینده دائم کشورمان در تذکری مهم خطاب به شورای حکام، اعلام کرد: بدیهی است همکاری تنها گزینه ایران نیست و ایران هنوز گزینه های مختلفی را برای ایجاد تعادل ضروری در توافق در اختیار دارد.

وی ادامه داد: با این حال، می خواهم موضع قبلاً اعلام شده جمهوری اسلامی ایران را تکرار کنم که هر زمان توازن از دست رفته بین حقوق و تعهدات مشارکت کنندگان در برجام مطابق با رفع تحریم ها و عمل به تعهدات در این حوزه برقرار شود، ایران آماده است تا اقدامات جبران کننده خود را به وضعیت سابق برگرداند. برجام را فقط می توان از طریق تلاش ها و اقدامات مشترک به منظور تضمین تحقق کامل حقوق و تعهدات درون آن، حفظ نمود.

غریب آبادی با استقبال از اینکه در نتیجه تعامل سازنده بین ایران و آژانس، ارائه دسترسی تکمیلی موضوع باقیمانده ای بین ایران و آژانس نیست، افزود: در همین راستا، معتقدیم که در مورد نتایج بازدید آژانس از مکانی در ایران در اوایل سال 2019، ایران با آژانس به طور پیوسته در ماه های گذشته در تعامل بوده است.

وی در مورد فرآیند انجام شده در این خصوص تاکنون، گفت: در ژانویه 2020 و متعاقب توضیحات ارائه شده توسط ایران در دسامبر 2020 در مورد منشا احتمالی ذرات اورانیوم طبیعی کشف شده در این مکان، آژانس از دو تاسیسات هسته ای اظهار شده ایران نیز بازدید و نمونه برداری نمود. پس از آن و در سپتامبر 2020، آژانس پس از 8 ماه از جمع آوری نمونه ها، ارزیابی اولیه خود درخصوص توضیحات ایران را به همراه یک یافته کاملا جدید، برای شفاف سازی به ما اطلاع داد. متعاقبا، در اکتبر 2020، ایران به سوالات آژانس پاسخ داد. ایران همچنین آژانس را مطلع کرد که در مورد یافته های جدید آژانس درخصوص ذراتی که ایزوتوپ های آن ها تغییر کرده است نیز موضوع تحت بررسی و تحقیق قرار دارد. علاوه بر این، ایران در اوائل نوامبر 2020 نیز توضیحات بیشتری را درخصوص موضوع به آژانس ارائه نمود.

نماینده دائم کشورمان نزد آژانس بین المللی انرژی اتمی ادامه داد: همانگونه که تجزیه و تحلیل نمونه ها توسط آژانس 8 ماه به طول انجامید که البته طبیعی است و ما هم کاملا این را درک می کنیم، در مقابل نیز نیاز طبیعی ایران برای زمان معقول جهت تحقیق درخصوص این موضوع که صرفا در ماه سپتامبر از سوی آژانس مطرح شده، نبایستی موضوعی غیرطبیعی دیده شود.

سفیر و نماینده دائم کشورمان در ادامه تأکید کرد: مطابق با مقررات برجام، ایران به طور موقت و داوطلبانه پروتکل الحاقی را اجراء می کند؛ بنابراین، ارائه دسترسی به مکان مورد درخواست آژانس بر مبنای حسن نیت و داوطلبانه بود و این موضوع بایستی به عنوان مبنایی برای حل و فصل موضوع دیده شود؛ یعنی آغازی بر یک پایان از اینرو، ابراز نگرانی یا اعلام هرگونه ضرب الاجل، ضمن اینکه سازنده و کمک کننده نخواهد بود، صرفاً به حسن نیت ها لطمه می زند. در همین راستا، خاطر نشان می شود علیرغم درک متفاوت دو طرف از موضوعات فنی درخصوص نتایج آژانس از بازدید از این مکان، تعاملات همچنان با هدف حل و فصل نهایی موضوع ادامه دارد؛ از اینرو بایستی از ارائه هرگونه نظر و نتیجه گیری عجولانه پرهیز شود.

وی در بخش دیگری از سخنرانی خود، به ادعای مضحک نماینده آمریکا اشاره کرد و گفت: هیأت آمریکائی گفته است که ایران باید در معرض استانداردهای بالا و قوی راستی آزمایی قرار بگیرد. آنها به چه نوع استانداردی اشاره می کنند؟! از نوع آمریکایی آن، که حاصلی جز از بین بردن هنجارها و مقررات بین المللی نداشته است!

نماینده دائم کشورمان سپس به نظرات آژانس و همچنین مدیرکل پیشین آن، آمانو، که معتقد بود برجام الگوی نمونه ای برای رژیم راستی آزمایی است و امیدوار بود که آن را در سایر اعضای آژانس نیز اجراء کند، اشاره کرد و افزود: مقامات آژانس همچنین در موارد متعددی، از جمله در مصاحبه های مختلف، جلسات توجیهی فنی و غیره تأیید کرده اند که یک سیستم راستی آزمایی قوی برای ایران وجود دارد. با این حال، اگر اعتقاد بر این است که هر عضو دیگری استانداردهای بالاتری برای اقدامات راستی آزمایی دارد، در صورتی که دبیرخانه آژانس موافق باشد، ایران آماده است تا آن را به عنوان یک رویه نمونه در نظر بگیرد. قطعاً، در نتیجه اجرای آن، سطح همکاری ها و تعاملات ایران با آژانس به طرز چشمگیری کاهش خواهد یافت که ما نیز از آن استقبال می کنیم!

نماینده ایران همچنین ادامه داد: در حالیکه ایالات متحده خود هزاران کلاهک هسته ای دارد، این قبیل سلاح ها و دانش مرتبط با آن را اشاعه داده است، آن ها را علیه یک کشور غیردارنده سلاح هسته ای استفاده کرده است، و دیگران را به استفاده احتمالی از آنها تهدید می کند، اصولا چنین کشوری حتی حق ندارد در مورد نگرانی های عدم اشاعه صحبت کند.

نماینده دائم کشورمان در همین چارچوب به موضوع رژیم صهیونیستی اسرائیل اشاره کرد و گفت: رژیم اسرائیل تنها مورد در خاورمیانه است که طرف هیچ یک از سازوکارهای سلاح های کشتار جمعی نیست و انواع مختلفی از این نوع سلاح ها را تولید کرده و توسعه داده است. چقدر ایالات متحده نگران این وضعیت تهدیدآمیز است؟ اگر غیر اعضای معاهده اشاعه پاداش دریافت می کنند و از طرف دیگر، عضویت در این معاهده یک عیب محسوب می شود، بایستی به خاطر بسپاریم که این موضوع یک سیگنال کاملا متفاوت به اعضای معاهده می فرستد.

وی افزود: به همین ترتیب، ایالات متحده چقدر نگران استانداردهای راستی آزمایی توسط عربستان سعودی و امارات است که به طور رسمی هنوز در ارتباط با آژانس، از پروتکل مقادیر کوچک برخوردار هستند؟  اگر آمریکایی ها ادعای اجرای استانداردهای راستی آزمایی بالا توسط اعضای آژانس را دارند، چگونه است که در مورد اجرای چنین استانداردهایی در سایر کشورها، از جمله در منطقه خاورمیانه حرفی نمی زنند؟ آنها چند بار در این زمینه ابراز نگرانی کرده اند؟

غریب آبادی در پایان تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران برای سر و صداها و ادعاهای بی اساس و فریبکارانه آمریکا و رژیم اسرائیل که هدف اصلی آنها اعمال فشار بر آژانس و کشورهای عضو می باشد، ارزشی قائل نیست.