به گزارش الف، کارشناسان نظام سلامت تاکید دارند که فقط زمانی کنترل بحران کرونا موفق خواهد بود که اطلاعات موثقی از مبتلایان به این بیماری داشته باشیم. در این صورت فرآیند درمان و غربالگری با موفقیت بیشتری همراه خواهد بود. بدون داشتن آمارهای درست از بیماران مبتلا به کرونا، قادر نخواهیم بود که مانع از گسترش بیماری شویم. در اغلب کشورهای موفق در حوزه کنترل این بیماری نیز افزایش تست های تشخیص کرونا در دستور کار قرار گرفته است.
با این وجود، همچنان تعداد تست های تشخیصی کرونا در کشور ما رقم بسیار پایینی است که البته مسئولان می خواهند با گسترش تست های سریع کرونا، بخشی از این نقطه ضعف را پوشش دهند.
عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور و فرمانده قرارگاه عملیاتی مقابله با کرونا نیز توضیح داده است: «تا هفته گذشته روزانه ۲۲ هزار تست کرونا در کشور انجام می‌شد، اما این روزها تعداد تست‌ها به روزانه ۴۲ هزار رسیده است. با تحقق تست‌های ۲۰ دقیقه‌ای به راحتی به عدد ۱۰۰ هزار تست در روز می‌رسیم تا به این ترتیب مانع تکثیر بیماری و مراجعه افراد به بیمارستان شویم.»
او درباره ضرورت استفاده از تست های سریع کرونا نیز یادآور شده است: « این روزها هر کسی مبتلا به کرونا می‌شود، پس از سه روز علائم بیماری در او بروز پیدا می‌کند و دو روز نیز جواب تست به طول می‌انجامد. به این ترتیب پنج روز این فرد مبتلا در جامعه تردد می‌کند و با افراد مختلف در ارتباط است، اما در طرح جدید مقابله با کرونا، شناسایی بیماران توسط تست های تشخیص کرونا در زمان کمتری انجام می‌شود. به این ترتیب، تمام افرادی که با فرد مبتلا در ارتباط بوده‌اند شناسایی و تست کرونا از آنها گرفته می‌شود.»
تست سریع کرونا تا چه حد قابل اتکاست؟
کارشناسان نظام سلامت بارها اعلام کرده اند که مطمئن ترین نوع تست کرونا، تست های مولکولی یا همان تست «پی‌سی‌آر» است که از مخاط گلو و بینی گرفته می شود. وزارت بهداشت اعلام کرده است که میزان حساسیت تست‌های تشخیص سریع کرونا حدود ۷۸ درصد تست‌های مولکولی است. بنابراین تست های تشخیص سریع همان دقت و حساسیت تست های مولکولی را ندارد، اما تا حد زیادی قابل اتکاست.
دکتر محمود شوقی، متخصص علوم آزمایشگاهی در گفتگو با الف به توانایی ایران در ساخت کیت های تشخیص سریع کرونا اشاره می کند و می گوید: «این بسیار قابل افتخار است که ایران در زمره پنج کشور نخست جهان در زمینه تولید تست های سریع کرونا شناخته می شود. اگرچه گفته می شود که حساسیت تست های سریع کرونا حدود 78 درصد است، اما در برخی منابع علمی نیز حساسیت این تست های سریع را بالای 85 درصد اعلام کرده اند.»
او خاطرنشان می کند: «جواب تست های سریع کرونا در زمان بسیار کوتاهی بین 15 تا 20 دقیقه معلوم می شود. همچنین نکته بسیار مهم این است که تست های تشخیص سریع کرونا به امکانات پیچیده آزمایشگاهی نیاز ندارد و در مناطق کمتر توسعه یافته کشور نیز که امکانات آزمایشگاهی ندارند، این تست قابل انجام است. این اتفاق موجب خواهد شد که بیماریابی در مناطق محروم کشور نیز با سرعت بیشتری انجام شود. خوشبختانه ایران به دانش ساخت این کیت ها دست یافته است که نباید این دستاورد مهم را دست کم بگیریم.»
شوقی تاکید می کند: «این کیت ها بیشتر برای بیماران سرپایی استفاده می شود و حتی نیاز به حضور پزشک هم وجود ندارد. جدای از سرعت بالای تشخیص، قیمت این کیت ها نیز حداقل یک سوم کیت های ملکولی است. تولید این کیت های تشخیص سریع کرونا، مانع خروج ارز از کشور خواهد شد و می تواند آمار فعلی بیماریابی کرونا را حداقل چهار برابر افزایش دهد.»
فقط دسترسی به تست سریع کرونا کفایت نمی‌کند
اگرچه ایران در زمینه تولید کیت های تشخیص سریع کرونا به دستاوردهای قابل توجهی رسیده است، اما دکتر رضا همیانی، متخصص مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی در گفتگو با الف تاکید می کند: «وجود تست های سریع کرونا برای مهار این بحران لازم است اما کافی نیست. فقط زمانی این تست های سریع کرونا می تواند موثر باشد که برنامه ای برای غربالگری و پیگیری بیمار و اطرافیانش داشته باشیم. اگر این مرحله اتفاق نیفتد، افزایش تعداد تست های تشخیص سریع کرونا فقط پول دور ریختن خواهد بود.»
او تصریح می کند: «افزایش دسترسی به تست های سریع کرونا موجب بالا رفتن آمار مبتلایان به کرونا خواهد شد. حال اگر امکاناتی برای قرنطینه، مراقبت و درمان افراد مبتلا اندیشیده نشود، تست های تشخیص سریع کرونا نیز دردی را دوا نخواهد کرد. یعنی فرض بگیریم که اگر تعداد آمار مبتلایان به کرونا، چهار برابر افزایش پیدا کند، در آن صورت باید امکانات درمانی و ملزومات قرنطینه هم به همان نسبت گسترش پیدا کند. این دو نسبت باید همگام با همدیگر افزایش یابند تا شاهد کنترل بیماری باشیم.»
وزرت بهداشت اعلام کرده است که اگر هزینه تولید داخل این کیت‌ها حدود یک دلار تمام شود، انجام صد هزار تست روزانه، هزینه‌ای حدود صد هزار دلار خواهد داشت که رقم بسیار معقولی است. همچنین سخنگوی این وزارتخانه هم اعلام کرده است که هزینه تست کیت‌های سریع کرونا حدود ۲۵۰ هزار تومان است و مشمول بیمه نیز خواهد بود که مراحل تصویب آن در شورای عالی بیمه و دولت در حال انجام است.