دستگاه تعلیم و تربیت هر کشوری مهم ترین نهاد پرورش و رشد شخصیت کودکان است واين نظام در  تحقق اهداف متعالي خود نيازمند همراهي و مشاركت ديگر نهادهايي است كه در مسير آموزش وپرورش كودكان تاثير گذارند. در اين ميان نهاد خانواده نقشي بي بديل و موثري را بر عهده دارد چرا كه فرزندان بيشترين زمان روزانه خود را در خانه به همراه والدين به سر مي برند و اين زمان ظرفيت بالايي براي رشد شخصيت  آنان دارد. در دنياي معاصر، خانواده اصلي‌ترين عنصر هر جامعه است. از اين رو پيشرفت هر جامعه‌اي در گرو وجود خانواده‌های پويا و متعالی آن جامعه است. در جامعه اسلامی، خانواده‌ بنيادی ترين واحد اجتماعی و نخستين ركن سازندگی انسان محسوب می شود كه پيوند آن با مدرسه جهت پيشرفت و تكامل و تحول، يك امر انكارناپذير می باشد. بي ترديد مقابله با شرايط غيرمعمول مستلزم تغييرات برنامه ریزی شده است به همين منظور آموزش و پرورش با درك شرايط خانواده ها و پاندمی كرونا در كشور و همچنين اقدامات دولت  در اين خصوص و ضرورت حاكميتی بودن امر آموزش، برای سال تحصيلی آينده تركيبی از آموزش های تلويزيونی، حضوری، سامانه «شاد» و بسته های آموزشی را بنا به مقضيات به دانش آموزان ارائه كرده است و آن ها را تداوم خواهد بخشيد، به گونه اي كه اين برنامه ها بتواند دربرگيرنده راهکارهايی برای مقابله با نابرابری های آموزشی ناشی از شرایط آموزش در شيوع کرونا بوده و پيامدهای ناگوار آن كمترين آسيب  را به دانش آموزان مناطق محروم وارد کند.

آموزش و پرورش برای اينكه بتواند سال تحصيلی جديد را با پيش بينی های انجام شده به درستی اداره كند تغييراتی در فرايندهای نظام آموزشی خود ايجاد کرده که همراهی خانواده ها را می‌خواهد. با توجه به ادامه شيوع كرونا در سال تحصیلی جدید، مدارس برای جبران عقب افتادگی دروس سال قبل، زودتر از موعد هميشگی در 15 شهريورماه آغاز به كار رسمی كردند و از تركيبی از برنامه های متنوع آموزشی استفاده خواهندكرد که در تمام طول سال امکان يادگيری را برای دانش آموزان فراهم کنند. يقينا با اين سياستگذاری در هر شرایطی آموزش دانش‌آموزان با جدیت دنبال می شود. اما اين موضوع كه در  ۱۵  شهریور آغاز سال تحصیلی چگونه برگزار شود، بستگی به مقتضيات زمان و شرایط اعلام پروتكل هاي بهداشتي از سوي وزارت بهداشت دارد و آموزش و پرورش در اين زمينه فقط مجري قوانين ستاد ملي كرونا است، بنابراين بهتر است در اين شرايط خاص والدين، معلمان و دانش آموزان در مسيری حركت كنند كه با حمايت لازم از برنامه های مدنظر همراه باشد چرا كه آموزش زمانی كامل می شود كه مشاركت خانواده ها باشد. اضطراب های ناشی از بيماری كرونا به گونه ای است كه بايد به نگرانی های خانواده ها از چگونگی آموزش فرزندان شان حق داد و بدون شك مسئولان امر نيز با رعايت پروتكل سختگيرانه ابلاغي ستاد ملي مقابله با كرونا وهمين محدودیت ها اقدام به تصميم گيري و بازگشايی مدارس كرده اند. به همین دليل و به تبع آن آموزش و پرورش برای بهترشدن وضعیت مدارس از قبیل ضدعفونی کردن سرویس ها، کلاس ها و رعایت فاصله گذاری فیزیکی نیمکت ها، پشتیبانی روانی اجتماعی و دسترسی به اینترنت رايگان را پیش بینی و اجرایی کرده و شرایط را برای پذیرش دانش آموزان فراهم کرده است.

براساس نظر ستاد ملي مقابله با كرونا مبنی بر احتمال ورود موج جديد ويروس كرونا و همزمانی آن با ويروس آنفولانزا در كشور، شروع سال تحصيلی جديد را با مشكلاتی فراتر از قبل مواجه ساخته است و ضروري است مدارس با رعايت سختگيرانه پروتكل هاي بهداشتي آموزش هاي حضوري را برنامه ريزي كنند. در نتيجه لازم است برنامه ای مشخص برای دانش آموزان در مناطق مختلف كشور مبتنی بر يافته های آماری و ميزان شيوع ويروس كرونا و همچنين تجربه ديگر كشورهاي جهان در زمينه بازگشايي تدوين شود که نيازهای آموزشی، اجتماعي و منطقه اي دانش آموزان را مورد متوجه قرار دهد. در اين زمينه بايد برحسب نياز دانش آموزان به موارد آموزشی، پرورشی و اجتماعی از شيوه های آموزشی مناسب استفاده كرد. ممکن است بنا به ضرورت نياز باشد تا تعداد دانش آموزان حاضر در کلاس ها کاهش يابد و اين وضعيت، فرصت مناسبی را براي گروه بندی دانش آموزان بر اساس روش های آموزشی مطلوب فراهم می کند.

با توجه به پروتكل سختگيرانه ابلاغي ستاد ملي مقابله با كرونا و اينكه اولویت در سياست های اتخاذ شده؛ سلامت دانش‌آموزان است و همه این تدابیر در زمينه بازگشایی مدارس در صورتی است که جان حتی یک معلم و دانش آموز و خانواده های آنها تحت تاثیر حضور در کلاس های مدرسه به مخاطره نیفتد، به همین منظور آموزش‌ها براي تداوم برنامه ریزی می شود. برای آموزش و پرورش دو اصل بنيادي و مهم است؛ اول سلامت دانش آموزان و دیگری استمرار فعالیت های آموزشی، اصل آموزش بر اساس حضور فيزيكي دانش آموزان در كلاس هاي درس با رعایت پروتکل‌های دقیق بهداشتی و تعداد کنترل شده دانش آموزان در کلاس‌های درس و رعایت کامل فاصله فیزیکی مد نظر است. این تنها روش آموزش نیست و ممکن است شورای مدرسه موارد دیگری را با خلاقیت و امکانات خود پیشنهاد کند در تمام این شرایط بسیار مهم است که حتماً پروتکل‌های بهداشتی رعایت شود و هر تصمیمی که شورای مدرسه می‌گیرد بايدرعایت موارد بهداشتی و حفظ سلامت دانش‌آموزان در اولویت باشد. انعطاف پذیری، مشارکت خانواده ها، عدم تحمیل هزینه های اضافه به اولیا و دانش آموزان واستفاده از فناوری های نوین در ارائه برنامه ها از اصول حاکم بر آموزش و پرورش در سال تحصیلی جدید است.

 در برخي از مناطق که بیشتر شامل مناطق روستایی و عشایری است و تعداد جمعیت دانش‌آموزی کم است و امکانات فناوری در اختیار دانش آموزان اين مناطق نيست، معلم می‌تواند با رعایت پروتكل های بهداشتی کلاس درس را با حضور همه دانش آموزان حضوری برگزار کند. با برنامه ريزی هايی كه انجام گرفته سعی شده است كه از ميزان دغدغه خانواده ها كاسته شود و به آنان اطمينان داده شود كه در كنار آموزش، سلامت جسمی و روانی دانش آموزان اهميت بسياری دارد. هرچند پیش از این خانواده ها نقش مهمی در فرایند یاددهی و یادگیری برعهده داشتند اما به فراخور شرایط موجود این نقش بیشتر از گذشته نمایان و مشهود شده است. همیاری والدین در امر آموزش مجازی وتلویزیونی نتایج هدفمند و شگفتی را به دنبال خواهد داشت. بنابراين آموزش ها درسال تحصيلي جديد به چهار روش انجام مي شود:1.حضوری با رعایت سختگیرانه پروتکل های بهداشتی2.مدرسه تلویزیونی ایران با پوشش 97 درصد3.شبکه آموزشی شاد که از یک پیام رسان عاذی به برنامه کاربردی تبذیل شده است 4.بسته های یادگیری و آموزشی ویژه دانش آموزانی که شرایط مجازی را ندارند.

بايد بپذيريم كه دنیا در دوران كرونا و پساكرونا وارد یک زیست بوم جدید شده است و تمامی افراد باید زندگی در این زیست بوم را فرابگیرند و وزارت آموزش و پرورش مبتني بر همين ديدگاه برای شروع رسمی و سراسری سال تحصيلی با تبيين پروتكل سختگيرانه ابلاغي ستاد ملي مقابله با كروناتمام تلاش خود را معطوف به ايجاد آرامش خيال برای خانواده ها كرده و برای رفع نگرانی خانواده ها، شرايط بهداشتی كلاس ها و مدارس را با رعايت پروتكل هاي سختگيرانه تر بهداشتی هماهنگ می كند و دراين راستا به كمك  والدين براي اجرای مطلوب تر پروتكل ها  و انجام فرايند آموزشی، نياز مبرم دارد تا فرايند تعليم و تربيت متوقف نگردد. ارائه آموزش های تلويزيونی و سامانه «شاد» و بسته های آموزشی در آغاز سال تحصیلی جديد برای دانش آموزان، فرصت دسترسی برابر  برای همه دانش آموزان را فراهم می كند و آموزش و پرورش در تحقق اين امر به مشاركت همه جانبه خانواده ها، وبخش های متعدد دولت نيازمند است تا در صورت وجود دغدغه مند ویروس کرونا، نظام آموزشی کشور بتواند در بستری امن وآرام وظایف محوله خود را به سرانجام مقصود برساند.

*معاون مرکز ارتباطات و روابط عمومی آموزش و پرورش