اولين آزمون علمي فراگیر در شرايط كرونا (آزمون نيمه متمركز دكتري 99 ) در حالي برگزار شد كه ٢٦ استان كشور در شرايط قرمز یا هشدار قرار دارند.
بر خلاف ترس ها و ترديدهاي موجود براي برگزاري اين آزمون علمي ظاهرا رضایت نسبی از نحوه اجرای آن وجود داشته و این نحوه برگزاری نسبتا موفق ( از لحاظ رعایت پروتکل های بهداشتی ) قاعدتا نشان داده است كه در صورت توجه كافي و دقيق به این پروتكل ها در برخي رويدادهاي اجتماعي، مي توان هم سلامت جامعه را تضمين كرد و هم امورات جاري و مهم كشور را تعطيل نكرد.
یک روز پیش از شروع این آزمون مجمع انجمن‌های گروه پزشكی ايران در نامه‌ای به رئیس جمهوری نگرانی شدید خود را از همه‌گیری کرونا در ایران ابراز کرده بود و خواستار اعمال سختگیری‌های بیشتر از سوی دولت شده بود. اما حتی در این نامه که بازتاب نسبتا گسترده ای هم داشت تاکید شده بود:
«عزاداری و مراسم مذهبی در اجتماعات و گروه‌ها بعلاوه تجمعات بزرگ مثل كنكور بدون رعایت شرایط لازم بايد اكيدا ممنوع گرديده بر ممنوعيت آن نظارت جدی و انضباطی اعمال گردد».
روايت شركت كنندگان در اين آزمون نیز حاكي از رعایت این شرایط یعنی استفاده مناسب از فضاهای بیشتر براي حفظ فاصله اجتماعي و استفاده از ماسك است، دو نكته اي كه كليد اصلي پروتكل بهداشتي در شرايط امروز كشور است.
با اين حال اين تجربه موفق نبايد تصميم گيران را به اين اشتباه بيندازد كه ماهيت و كيفيت ساير اجتماعات نيز شبيه آزمون دكتري است. شايد آزمون دكتري تجربه موفقي براي برگزاري كنكور سراسري باشد اما نمي توان از آن براي برگزاري ديگر اجتماعات به طور كامل الگو گرفت و اجتماعات دیگر به تدابیر پیشگیرانه تر ، ویژه تر و حتی سختگیرانه تری نیازمند هستند.
در اجتماعاتی مانند رقابت در کنکور شرکت کنندگان هر چند در فضایی بسته هستند اما این فضاها مشخص شده و متمرکزند و شرکت کنندگان در آن برای مدتی محدود و در فاصله ای قابل کنترل و بدون حرکت بسر می برند که در صورت رعایت دقیق توصیه های بهداشتی می توان تا حد زیادی نسبت به سلامت شرکت کنندگان اطمینان حاصل کرد. اما این شرایط در اجتماعات متنوع، بسیار پراکنده و غیر قابل کنترل که بعضا حرکت شرکت کنندگان نیز در آن ها نقش ایفا می کند و جمعیت بسیار بیشتری را نسبت به کنکور در برمی گیرد معلوم نیست که در سطح قابل اطمینانی قابل اتکا باشد. بنابراین نیازمند ارایه طرح های ابتکاری تر و مطمئن تری در این زمینه هستیم. هر چند به نظر می رسد به همین دلایل در این دسته از اجتماعات بار اصلی رعایت پروتکل های بهداشتی بیشتر بر روی خود مردم باشد.
مشخصا برپایی مراسم عزاداری در این زمینه قابل اشاره است که از پیچیدگی بیشتری نیز در امر تصمیم گیری برخوردار است. یک سنت صدها ساله ارزشمند را که با عواطف عمیق و شدید مردم گره خورده نمی توان با دستور حکومتی تعطیل کرد به خصوص آنکه سایر اجتماعات عرفی نیز در حال برگزاری است. بگذریم که اصلا امکان اجرا و نظارت بر چنین تصمیمی به دلیل تنوع و گستردگی اجرای این آیین وجود ندارد! از سوی دیگر رها کردن امر نظارت بر حسن اجرای این آیین نیز در شرایط یک بیماری اپیدمی امری نابخردانه است. بنابراین دولت در این زمینه باید با همفکری نهادهای مذهبی به راه حل های مبتکرانه دیگری فراتر از نوع برگزاری کنکور نیز بیندیشد و البته وظیفه اصلی را که در این زمینه بر دوش خود مردم است دایما به آنها یادآوری کند که در این زمینه نقش صدا و سیما نیز بسیار پررنگ است.
تجربه برخورد مردم متدین ایران اسلامی با این بیماری در مکان های مذهبی از هفته های نخست شیوع آن تا کنون نشان داده که از قضا و بر خلاف برخی رویکردهای رسانه ای جهت دار، در میان موج عواطف دینی مردم مسلمان ما عقلانیت قابل ملاحظه ای نیز وجود دارد که راهگشای بسیاری از گره هاست و برخی تقابل های کاذب در این زمینه یا ربط دادن نفس اقامه عزای حسینی با گسترش کرونا ریشه در واقعیت ندارد.