«زیست و اندیشه شهید آیت الله دکتر بهشتی»
نویسنده: علی رضا بهشتی
ناشر: روزنه، چاپ اول 1398
240 صفحه، 50000تومان
****
پیش‌تر درباره ضرورت «بهشتی‌خوانی» سخن گفته‌ایم و نوشته‌ایم كه چرا باید شهید دكتر بهشتی را خواند و به مطالعه آثار و اندیشه‌های او پرداخت. اما به‌طور طبیعی شاید مطالعه كامل آثار او برای همگان دشوار باشد یا حتى كسانی كه علاقه به قدم گذاشتن در این راه دارند، ندانند كه از كجا و چگونه شروع كنند. از سوی دیگر برای كسانی كه امروز با فاصله چند دهه به مطالعه این آثار می‌پردازند به‌طور طبیعی پرسش‌ها و ابهاماتی وجود دارد كه پاسخ آن‌ها را در کتاب‌های آن شهید نمی‌یابند.
یكی از نیازهای جدی در این حوزه تألیف كتابی بود كه با اسلوب منابع درسی در حجم و محتوای مناسب این نیاز برای چنین مخاطبی تدوین شود كه خوشبختانه این كار با همت بنیاد نشر آثار و اندیشه‌های شهید بهشتی انجام شده است.
در ابتدای این اثر با اشاره به این ضرورت چنین می‌خوانیم: «هر كس به او از زاویه‌ای خاص نگاه كرده؛ برای برخی او یك رجل سیاسی است كه در رهبری انقلاب و شکل‌گیری جمهوری اسلامی نقش داشته، برای عده‌ای او اندیشمند مسلمانی است كه تلاش كرده دین را به‌عنوان یك منظومه به‌هم‌پیوسته اندیشه و عمل ارائه دهد، گروهی او را مدیری مدبر و سازماندهی متبحر می‌دانند كه آخرین دستاورد او حزب جمهوری اسلامی بود، برخی وی را به‌عنوان معلمی تلاشگر در آشتی دین و دانش در نظام تعلیم و تربیت معاصر می‌شناسند.»
كتاب «زیست و اندیشه شهید آیت‌الله دكتر محمد حسینی بهشتی» مجموعه‌ای است از نُه مقاله كه هر كدام به یكی از ابعاد و جنبه‌های مختلف شخصیت و زندگی ایشان پرداخته و كوشیده است تا در حد توان سیمایی كامل از او به دست دهد.
دكتر سید علیرضا بهشتی زندگی و روزگار پدر را مرور كرده، استاد سروش محلاتی از اصول و مبانی حكومت سخن گفته، دكتر فیرحی از حزب و حكمرانی حزبی در اندیشه بهشتی نوشته و دكتر فرشاد مؤمنی رویكرد اسلامی به توسعه عادلانه را از منظر آن شهید بررسی نموده است و استادان دیگر هر كدام از منظر خود به همین ترتیب قطعه‌ای از این پازل را تكمیل کرده‌اند.
شكل و شمایل كتاب نیز بسیار جذاب شده و صفحات آن با عکس‌های متنوع و متعدد زینت یافته و درعین‌حال ساختار محتوایی علمی و آكادمیك دارد. از سویی هر جا از چهره‌ها و نام‌های بزرگان اندیشه و فكر همچون كانت و سارتر نامی به میان آمده شرحی درباره آنان ذكر شده و از سوی دیگر بسیاری از شخصیت‌های معاصر همچون مرحوم آیت‌الله بروجردی، آیت‌الله منتظری، دكتر شریعتی و مهندس بازرگان به‌تناسب مباحث برای مخاطب به‌صورت كامل معرفی شده‌اند. پایان هر فصل نیز پرسش‌هایی دارد و در خلال مباحث نیز پیشنهادهایی برای فعالیت كلاسی و مشاركت فراگیران در مباحثه و گفتگو اضافه شده است.
گرچه محتوای هر مقاله از عبارات و گفتارهای شهید بهشتی سرشار بوده ولی درعین‌حال به‌تناسب هر موضوع آثار گوناگون شهید بهشتی نیز معرفی شده و در كنار این‌ها معرفی منابع هر فصل و نیز معرفی کتاب‌هایی برای مطالعه بیشتر به غنای این اثر افزوده است.
سه نكته خاص هم در تألیف این كتاب مدنظر بوده كه به آن تمایز می‌دهد؛ یكی توجه به تأثیر گفتمان‌های رقیب و مواضع دیگران، دو دیگر: بیان انتقاداتی كه به ایشان وارد شده و سیر تطور و تحول فكری او كه این نكات برای مخاطبی كه از نسلی تازه كتاب را ورق می‌زند بیشتر جذاب و قابل‌توجه است.