"یکی بود یکی نبود." شنیدن همین چند کلمه کافی بود تا بفهمیم پدربزرگ یا مادربزرگ قرار است این بار ما را به دنیایی تازه برده و با یک قصه کودکانه ما را به خوابی عمیق و آرام بسپارند. دنیایی که در آن آدمی و پری در کنار هم داستان تازه ای را رقم می زدند و یا حیوانات جنگل به زبان گفتار آدمی حکایات بسیار شیرینی را نقل می کردند. هر چه بیشتر به آن روزها و آن داستان ها فکر می کنیم، تاثیر شگرف آن را بر زندگی امروز خود بیشتر احساس خواهیم کرد. گویی هر یک از آن قصه ها و نَقل های شیرین را بر لوح جان و دل ما نقش کرده اند که تا سال ها بعد نه می توانیم فراموششان کنیم و نه می توانیم منکر تاثیر آن بر زندگی روزمره خود شویم.

از گذشته های دور همواره داستان ها و روایت ها سینه به سینه و از پدربزرگ ها و مادربزرگ ها برای کوچکترها نقل می شد و هنوز هم در بسیاری شهرها و روستاها این شیوه ادامه دارد. اما بعدها با پیشرفت در صنعت چاپ و یا امروزه که صدا و تصویر نقش مهمی را در زندگی ایفا می کند، ثبت این داستان ها و حکایات به امری آسان مبدل شده است. در حال حاضر و با توجه به دنیایی که تکنولوژی و ابزارهای متکی بر آن مانند تلویزیون و رادیو، کامپیوتر، گوشی موبایل و... نقش عمده ای را نه تنها در زندگی ما بلکه در زندگی کودکانمان ایفا می کنند، قصه و داستان کودکانه چه اثری می تواند در ساختار تربیتی کودکان و رشد فکری و توانمندی های آن ها داشته باشد؟

امروزه بسیاری از خانواده ها به دلیل مشغله های فکری و کاری بسیار، تنها زمان کمی را می توانند برای خواندن قصه به کودکان خود اختصاص دهند. این روزها تماشای انیمیشن ها و کارتون های مختلفی که توسط شرکت های بزرگ تولید شده اند، تا حد بسیار زیادی جای داستان خوانی و شنیدن قصه را برای ما و فرزندانمان پر کرده اند. چه خوب است که گاهی ما تکنولوژی را برای پیشبرد اهداف خود به کار بندیم و نتیجه ای مثبت از آن بدست آوریم.

یک قصه کودکانه تاثیرگذار چگونه باید باشد؟

یکی از روانشناسان به نام بوروس فردریک اسکینر (بی اف اسکینر ) می گوید:" لازم نیست ما کتاب های بزرگ و محشر را آموزش دهیم، کافی است که شوق خواندن را به کودکان بیاموزیم." همین نکته می تواند ما را به سمت و سویی هدایت کند تا فقط و فقط شعله میل به خواندن داستان و تشویق به دانستن را در کودک خود روشن نماییم.

اما جدای از تاثیر خواندن و شنیدن قصه های کودکانه برای بچه ها که در ادامه این مطلب به آن خواهیم پرداخت، از بُعد روانشناسانه، قصه خوانی برای کودکان هنگامی که کنار آن ها نشسته اید و موهای آن ها را نوازش می کنید، تاثیر بسیار شگرفی در رشد حس اعتماد به نفس در کودک، و همچنین نزدیک شدن کودکتان به شما خواهد داشت. نقشی که در آینده و پس از رسیدن به بلوغ می توانید تاثیر آن را بیشتر درک نمایید. باز هم تکرار می کنم داستان و قصه کودکانه نقش بسيار مهمي در رشد شخصيت و توانمندی های كودك دارد. تا بحال توجه کرده اید چه میزان از داستان هایی که نویسندگان می نویسند می تواند متناسب با سن و سال کودک باشد و تاثیر عمیق و لازم را در روح و جان او بگذارد؟

اولین و ساده ترین ویژگی داستان کودکانه باید جذابیت آن باشد که کودک، شنیدن و یا خواندن آن را به تماشای کارتون پیش از خواب ترجیح دهد.

 

دیگر آن که قصه کودکانه علاوه برجذاب بودن، باید آنقدر تاثیرگذار باشد تا بتواند آموزه هایی همچون صبر و بردباری، انسان دوستی، توجه به حیوانات و دوست داشتن آن ها، اهمیت دادن به محیط زیست، درک حقیقت و عدالت، ایستادگی در برابر زور و مراقبت از فرد ستم دیده را به کودک و نوجوان ما بیاموزد.

همچنین باید بتواند این احساس را در کودک به وجود بیاورد که حتی در مواجهه با کوچکترین مشکل مانند بستن بند کفش هایش، زمین خوردن، درگیری پیدا کردن با کودکی دیگر در هنگام بازی با تکیه بر اعتماد به نفس، برای آن راهکاری درست و منطقی بیابد. 

اینگونه قصه می تواند بر رشد توانمندی های کودک چه از نظر روحی و روانی و چه در بعد رفتاری تاثیر به سزایی داشته باشد و او را به درجه بالایی از رشد و آگاهی برساند.

درک و بالابردن حس زيبايي شناسي در كودك به طوری که بتواند خوبی را از زشتی تشخیص دهد و همچنین عادات پسندیده ای مانند خوش قولی، رعایت نظافت فردی و عمومی، احترام به دیگران و .. را در او تقویت نماید. این ویژگی ها می تواند از دیگر نکات مهم یک قصه کودکانه مفید به شمار آید.

بعضی از قصه ها ممکن است حس خشونت و انتقام را در کودک برانگیزانند. به کاربردن این مسائل در داستان می تواند آثاری مخرب بر روح و شخصیت کودکان داشته باشد. والدین حتما باید از محتوای قصه ای که در اختیار کودکشان قرار می گیرد مطلع باشند.

قصه صوتی چه تاثیری بر توانمندی های کودک دارد؟

امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی در حوزه های مختلف، می توانید از قصه صوتی برای کودکان استفاده کنید. اگر نمی توانید خودتان وقتی را برای قصه خوانی، به کودکتان اختصاص دهید، قصه صوتی می تواند به شما کمک بسیاری نماید. این نوع قصه ها که با صدایی خوش نَقل می شوند و هر شخصیت با صدایی جداگانه و فرم خاص خود صحبت می کند، می تواند کودک را به شنیدن تمامی قصه تا پایان تشویق نماید. برخی از مهم  ترین اثرات قصه صوتی کودکانه از این قرارند:

• قصه صوتی کودکانه می تواند موجبات رشد و افزایش مهارت های کلامی و شنیداری کودک شما را فراهم کرده و یا آن ها را تقویت نماید.
• همچنین وقتی کودک تنها بر شنیدن داستان توجه می کند، قدرت تخیل در او این امکان را پدید می آورد تا او بتواند تصویرهای مرتبط با داستان کودکانه ای را که در حال شنیدن آن است، در ذهن بیافریند و برای هر یک از کاراکترها قالبی شخصیتی با ظاهری متفاوت را تصور نماید.
• شما می توانید پس از آن از کودکتان بخواهید تا تصاویری که از داستان برداشت کرده است را روی کاغذ نقاشی نماید. به این شکل می توانید از برداشت های ذهنی او از قصه صوتی کودکانه ای که شنیده است آگاه شوید و حس خلاقیت را در او برانگیزانید.

به این شکل مطمئن خواهید شد بعضی ابزارهای تکنولوژی نه تنها آثار مخربی ندارند بلکه می توان در جهت رشد و آموزش بهتر بازخورد و نتایج کارآمدی را از آن ها بدست آورد.

شما می توانید قصه های مناسب سن و موضوع علاقمندی کودک خود را در سایت وولک به رایگان پیدا کنید.