چشیدن حس مادری زیباترین و خاص‌ترین موهبتی الهی است که در امتداد آن مسیری خوش‎آیند و متفاوت برای یک خانواده و بیش از همه یک مادر رقم می‏زند. مسیری که در کنار تمام نگرانی‌ها و دلتنگی ها، رنگ و صدایی جدید و دلنشین را به زندگی می‌بخشد. اما متاسفانه در این میان زنان و خانواده های بسیاری نیز وجود دارند که به دلایل متعدد از چشیدن این حس محروم بوده و سایه‌ی ناباروری تمام گستره‌ی زندگی و روابط آنان را فرا‌گرفته‌است.

این افراد که غالبا بی هیچ دخالتی دچار عارضه ناباروری شدند، توسط دوستان، آشنایان و حتی خانواده های خود بعضا مورد بی مهری و سرزنش قرار میگیرند، از جمع های متعدد طرد می‌شوند و در برخی موارد با گذشت زمان و افزایش پرسش‌های اطرافیان، این فشار اجتماعی آنان را وادار به انزوا می‌کند. متاسفانه نبود فرهنگ سازی مناسب، این دومینوی سرزنش ها و بعضا تکرر توصیه های نابخردانه، زندگی این زوج‌ها را به سمت بحران های خانوادگی و بعضا پرتگاه طلاق سوق می‌دهد.

البته خوشبختانه با زحمت بسیار بالای پزشکان و محققان دغدغه‌مند، ایران جز کشورهای صاحب نام دنیا در حوزه‌ی درمان ناباروری بوده و در کلینیک های تخصصی ناباروری انواع درمان های دارویی، IVF و IUI زیر نظر متخصصان ارائه می‌شوند. اما این تنها بخشی از مسیر مرتفع کردن معضل ناباروری است؛ چرا که با توجه به آمار 15 درصدی زوج های نابارور ایرانی، برای اکثر این زوجین، هزینه های درمان به قدری بالاست که مانع از مراجعه آنها به این مراکز تخصصی می‌شود.

به طور مثال طبق بررسی های صورت گرفته میانگین هزینه تولد یک نوزاد از طریق تلقیح آزمایشگاهی( IVF ) به عنوان رایج ترین عمل کمک باروری، در بخش دولتی هزینه ای در حدود 25 میلیون برآورد می‌شود، که این نوع درمان در بخش خصوصی به عددی در حدود 50 میلیون نیز می رسد. این هزینه ها به تنهایی با 50 الی 80 درصد درآمد سالانه دهک های متوسط درآمدی خانوار های ایرانی برابری می‌کند. با این وجود ممکن است درمان ها در دوره های ابتدایی پاسخ لازم را ندهند و حتی لازم باشد زوجین سال ها روند درمان را پیگیری کنند.

به علاوه باید هزینه‌های اقتصادی جانبی از جمله رفت و آمد به مراکز استان های دارای کلینیک ناباروری و همچنین تنش‌های بسیار شدید روحی آن‌ها را نیز درنظر داشت.

نکته تاسف‌بار معضل ناباروری این است که با تمام این مسائل، درمان ناباروری شامل خدمات بیمه نمی‌گردد. دولت نیز با وجود ادعای پوشش 80 درصدی، صرفا ۱۵ الی ۲۰ درصد از هزینه های سرسام آور درمان ناباروری را تامین میکند. طبق بررسی کارشناسان و با توجه به ظرفیت های مراکز درمانی موجود، بودجه‌ی مورد نیاز برای تامین 90 درصد این هزینه‌ها کمتر از 190 میلیارد تومان است؛ این درحالی است که 2برابر این بودجه برای درمان ناباروری به وزارت بهداشت تعلق میگیرد که میتوانست تا امروز مشکل این زوجین را برطرف کند. اما متاسفانه مظلومیت و بی صدایی این زوجین باعث شده هیچ نهاد خاصی پیگیر شرایط آنها نباشد.

 در این روزها مجلس شورای اسلامی تنها امید زوج های نابارور است. مجلس می تواند با توجه به لزوم پیگیری سیاست های جمعیتی و البته بهبود شرایط زندگی مردم، بیمه ها را به حمایت از درمان های ناباروری موظف کند تا اندکی از فشارهای وارده به این زوجین کاسته شود.

متاسفانه در میان جامعه ی پرهیاهوی امروز، ندای ناله‌ی زنانی که در حسرت تجربه ی حس مادری سال ها رنج برده اند گم شده و لازم است هرچه زودتر فعالین زنان در راستای احقاق حق مادری این زنان، صدای یاری جویی آنها را به مسئولین برسانند.

*پژوهشگر زنان و خانواده