بالاخره حسن روحانی پنج شنبه ۲۸ آذرماه به دعوت رسمی «شینزو آبه» نخستوزیر ژاپن به این کشور سفر کرد، اما بازار گمانهزنیها درباره جزئیات این سفر همچنان داغ است و «محورهای رایزنی» در هالهای از ابهام قرار دارد؛ هالهای که زیر سایه سنگین «مذاکره مجدد با آمریکا» قرار دارد و ایران اسلامی را دلواپس «بازگشت به عقب» کرده است.
گرهگشایی از برجام، اجرای تعهدات از سوی همه طرفهای برجام، امنیت کشتیرانی در منطقه، اعزام نیروهای ژاپنی به خاورمیانه، تأمین امنیت تولید و عرضه نفت، تقویت روابط تجاری طرفین، صلح هرمز و ... از جمله مواردی است که گفته میشود در جریان مذاکرات رئیس جمهور ایران و نخست وزیر ژاپن مطرح شده است.
پیرو سفر ۲۲ خرداد سال جاری نخست وزیر ژاپن به ایران، تحلیلهای زیادی در رسانهها مطرح شد مبنی بر اینکه «شینزو آبه» پیک پیغامرسان ترامپ است تا شاید ایران را به پای میز مذاکره بکشاند، اما روند دیدارها و مذاکراتی که در تهران داشت، نشان داد تهران سیاست خارجی خودش را بر اساس منافع ملی می چیند نه براساس خواست افرادی مثل ترامپ.
ظاهراً این پایان ماجرا نیست و بعد از ناکامی رئیس جمهور فرانسه در لابیگری میان ایران و آمریکا - که فعلاً از سرکوب عدالتخوان فرانسوی کامرواست - چشم ها به سمت ژاپن چرخیده است، اما دغدغهمندان، نگران تکرار سرنوشت چرخش سانتریفیوژها و امید بستن به یار غار سیاسی آمریکا یعنی ژاپن هستند.
معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رئیس جمهور که بجای تسهیل ارتباط اصحاب رسانه با بدنه دولت، در مقام سخنگوی دولت نشسته به صورت کاملاً یکطرفه اطلاعات تزریق میکند اخیرا در توییتر اعلام کرد «مذاکره روحانی و آبه با حضور هیئتهای دو کشور طولانی و مبسوط بود. تقریبا درباره همه موضوعات دوجانبه، منطقهای و بین المللی مذاکره و بحث شد. اما آنچه این دیدار را اهمیتی افزون میبخشد مذاکرات خصوصی این دو بود که بیش از یک ساعت پشت درهای بسته انجام شد.»
فعلاً بحث سر همین «یک ساعت گفتوگوی خصوصی روحانی و آبه پشت درهای بسته» است که کسی نمیداند پشت درهای بسته، چه بستهای باز شده است.
با عنایت به روند تلاش دولت برای از سرگیری ارتباط با غرب و ضعف مفرط تیم اطلاع رسانی دولت در اطلاع رسانی، عدهای معتقدند بحث مذاکره مجدد با آمریکا مطرح شده و عدهای در مقابل استدلال میکنند مگر میشود بعد از ۴ سال معطل نگه داشتن و دریافت ضربههای فراوان از آمریکا، مجدد به مذاکره بی فرجام دیگر با آمریکا فکر کرد.
این گزاره در حال تقویت است که احتمالا در پشت درهای بسته، بحث مذاکره با آمریکا آن هم دقیقا در زمانی که ژاپن از آمریکا قبلا کسب اجازه کرده بود مطرح شده است چرا که ترامپ هم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری قرار دارد و از سویی حالا که اقتصاد به خاک سیاه نشسته نوبت تحرکات خارجی فرا میرسد تا همان بازی قدیمی تکرار شود، طبیعی است که نخستوزیر ژاپن را شخص موجهی برای میانجیگری بداند و از او انتظار داشته باشد که در این رابطه نقش ایفا کند.
آنچه مشخص است اینکه دولت ایران انتظار دارد آمریکا طبق معاهده برجام تحریمهای ظالمانه این کشور علیه ملت ایران را بردارد . ایران برای این کار حتی هزینه سنگین تعطیلی بخش عمدهای از صنعت هستهای خود را متقبل شد اما آمریکا نه تنها حتی یک گام در راستای انجام تعهداتش بر نداشت بلکه با خروج یکطرفه از برجام، دیگر کشورها از جمله اروپا را تهدید کرد تا مانع انتفاع ایران از برجام شوند.
البته تبادل زندانیان با آمریکا که اخیراًصورت گرفت یکی از کورسوهای مذاکره مجدد با آمریکا عنوان شده است. هر چند هرگونه مذاکره بین ایران و آمریکا برای این معاوضه رد شد.
در هر حال چنین به نظر می رسد که برخیها به شدت امیدوارند راهی را که ماکرون نتوانست برود شینزو آبه برود حال آنکه زانوی خود را نباید با عصای دیگران تاخت زد.