بنابر اطلاعیه شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی، از ساعت صفر روز ۲۴ ماه آبان سهمیه بندی بنزین برای تمام وسایل نقلیه بنزین سوز آغاز شد و همزمان دولت اعلام کرد برای جلوگیری از فشار اقتصادی به مردم، علاوه بر یارانه نقدی، مبلغ ۵۵ تا ۲۰۰ هزار تومان به خانواده های ۱ تا ۵ نفره پرداخت خواهد کرد. این تصمیم دولت موجب شد تا از روز جمعه تجمع‌های اعتراضی در برخی شهرهای ایران نسبت به افزایش قیمت بنزین برگزار شود که این اعتراض ها از روز شنبه ۲۵ آبان نیز ادامه و موجب سوءاستفاده افراد اغتشاشگر و ضد انقلاب از اعتراضات مردمی شد.
گسترده شدن دامنه اعتراض ها و ابهام های موجود درباره نحوه استفاده از حق مدنی اعتراض و تجمعات اعتراضی نکته ای است که در چند روز گذشته مورد توجه تحلیلگران سیاسی قرار گرفته است.
سید عباس سلیمی، کارشناس سیاسی اصواگرا در این زمینه به الف گفت: متاسفانه در فقدان احزاب، انعکاس صدای مردم دشوار می‌شود و برای افرادی که دارای سازمان هستند، فرصت بهره برداری ایجاد می‌کند. ما در حال حاضر با فقدان احزاب قوی مواجه هستیم، بدین معنی که احزاب و امکانات لازم برای هدایت و کنترل یک تظاهرات یا تجمع اعتراضی وجود ندارد. اما از طرف دیگر احزاب و تشکل‌های موجود می‌توانند به طرق مختلف، منعکس کننده نظرات مختلف جامعه باشند، مثلا از طریق رسانه‌ها و حضور نمایندگان سلایق مختلف در رسانه ملی، در کنار دعوت از دولت. لذا دو راه‌حل برای این بحث وجود دارد؛ ابتدا اینکه رسانه ملی و همچنین رسانه‌های مکتوب منعکس کننده نظرات واقعی مردم باشند و مردم احساس کنند که نظرات آنها عینا منتقل و پاسخ هم داده می‌شود و راه‌حل بعدی این است که بتوانیم برخی تشکل‌ها را به این وادی سوق دهیم که به میدان آمده و مردم نمایندگی کنند و بتوانند تجمعاتی مسالمت‌آمیز به وجود بیاورند.
وی در عین حال تاکید کرد: درست است که احزاب کاملا جامع نداریم ولی گروه‌هایی وجود دارند که دارای اعتبار بوده و می‌توانند تضمین‌های لازم را برای جلوگیری از اغتشاش ها بدهند. این راهکارها باید هرچه سریع‌تر عملیاتی شود. معتقدم حتی تشکل‌های صنفی هم می‌توانند این اقدام را انجام دهند چراکه دارای سازمان بوده و قدرت هدایت این موضوع را دارند، البته به این شرط که آن را بپذیرند چراکه امکان دارد افرادی وارد عمل شده و کارهایی انجام دهند که به هیچ وجه قابل پیش بینی نباشد. در این روزها شاهد بودیم که برخی از مردم برای اعتراض به قیمت بنزین به میدان آمدند و لی بلافاصله عده‌ای که با بیرون ارتباط داشته و یا شرور بودند، برای اهداف دیگری از این اعتراضات سوءاستفاده کردند.
به گفته وی قطعا احزاب، گروه‌ها و همچنین رسانه‌ها می‌توانند نقش مهمی در کنترل و هدایت اعتراضات مردمی داشته باشند و با تجارب خود وارد میدان شوند.
سلیمی نمین افزود: در طی دو سال گذشته، در ارتباط با مطالبات محدود با این بحث مواجه بودیم، به طور مثال؛ کارگران برای مطالبات خود مقابل مجلس شورای اسلامی و همچنین ریاست‌جمهوری تجمع کردند و نیروهای انتظامی هم از آنها پشتیبانی کرده و کارگران توانستند مطالبات خود را مطرح کنند، اما امروز سطح مطالبات گسترده‌تر بوده و قشر وسیعی از جامعه درگیر افزایش قیمت بنزین هستند، لذا این رسانه‌ها و احزاب هستند که باید اوضاع را ساماندهی و کنترل کنند. متاسفانه در دوسال اخیر فرصتی برای طرح مطالبات ایجاد شد اما نتوانستیم از آن استفاده کنیم.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا ظرفیت‌های قانونی برای این اقدام کافی است یا خیر و اگر کافی نیست چگونه باید این ظرفیت‌ها را فراهم کرد؟ گفت:این ظرفیت‌ها با تمرین حاصل می‌شود و صرفا داشتن قانون کفایت نمی‌کند، این‌ها رشدیافتگی است که در عرصه تمرین حاصل می‌شود و نه در عرصه قانون، لذا این موضوع امری ابلاغی نبوده و اکتسابی است و جامعه باید این آمادگی لازم را کسب نماید . باید تمرین کنیم که چگونه می‌توانیم نظم را رعایت کرده و مقابل فرصت‌طلبی‌ها بایستیم. همچنین چگونه نیروی انتظامی می‌تواند با کمک سازمان‌دهندگان تجمعات، تعامل داشته و مسیرها و شعارها کاملا مشخص باشد و سازمان دهندگان و افرادی که مجور صادر می‌کنند نیز باید بتوانند با یکدیگر همراه شده و این موضوع را تمرین کنند که این نشانه رشد یافتگی جامعه است یعنی جامعه می‌تواند مطالبه خود را به راحتی بیان کند. ما وارد این فاز شدیم اما در حال حاضر نه نیروی انتظامی و نه گروه‌ها و سازمان‌های ما آمادگی لازم را در این خصوص ندارند که البته دولت نیز باید در این موضوع همکاری کند.
این فعال سیاسی تصریح کرد: مرز اعتراض و اغتشاش نیز کاملا معلوم است. شما در مطالبات، بالا بردن ظرفیت‌ها و در اغتشاشات نابودی ظرفیت‌ها را دنبال می‌کنید. زمانی که می‌خواهید بهره‌مندی را در جامعه افزایش بدهید، آنچه که در اختیار دارید را حفظ می‌کنید و بعد مطالبه بیشتر می‌کنید. به طور مثال پمپ‌بنزین‌ها سرویسی را به جامعه می‌دهند که مربوط به بخش خصوصی هم هستند، این سرویس را جامعه دریافت می‌کند ولی در حال حاضر، جامعه نیز معترض است که تعداد پمپ‌بنزین‌ها باید افزایش پیدا کرده و دولت باید دیتای مجوز را تسهیل کند تا افراد بیشتری به تاسیس پمپ بنزین روی بیاورند تا مردم راحت‌تر باشند، پس این مطالبه افزایش ظرفیت‌ها را دنبال می‌کند، اما اغتشاش ها این مطالبات و ظرفیت ها را تخریب می‌کنند.
سلیمی نمین در عین حال یادآوری کرد: در این تظاهرات گاه شعارهای افراطی داده می‌شود که مردم همراهی نمی‌کنند، اما آیا مردم می‌توانند مقابل سلاح گرم برخی عناصر وابسته بایستند؟ قطعا ایستادگی در مقابل این اشرار، موجب می‌شود تا مردم با مخاطره جدی روبرو شوند، لذا دستگاه‌های انتظامی و اطلاعاتی باید از قبل به این موضوع اشراف داشته باشند. خبرهایی از گذشته وجود داشت که برخی از عناصر شرور از ورای مرزها سلاح تهیه می‌کنند، این وظیفه دستگاه‌های اطلاعاتی است تا به این قضیه اشراف داشته باشند.
وی تاکید کرد: در جوامعی که تظاهرات گسترده صورت می‌گیرد، از قبل عناصر فرصت‌طلب را شناسایی کرده و سعی می‌کنند تا آنها را مهار کنند. لذا این خود مردم و نیروهای برقرار کننده امنیت و متصدی آرامش هستند که باید مسوولیت چشم‌گیری در اعتراضات ایفا کنند. شما مشاهده می‌کنید که مردم در جوامع دیگر سعی می‌کنند در مسیر هدایت شده اعتراض کرده و سازمان‌دهی شوند. چنین امری باید تمرین شود و هم گروه‌های متصدی امنیت و هم گروه‌های مهار و هم احزاب و سازمان‌ها باید این کاستی ها را جبران کنند.