عطریانفر: مسئولان کاری کنند که مردم به آنها اعتماد کنند

«اولین نکته‌ای که به ذهن می‌رسد تأکید بر این نکته است که مردم و حتی آنها که اعتراض دارند و اعتراض خود را به صورت مدنی و کم هزینه دنبال می‌کنند، صف خود را از اغتشاشگران جدا کنند. جدای از این اما  مسئولان اجرایی و متولیان اقتصاد کشور و تضمین‎کنندگان امنیت حریم زندگی می‌توانند نقش اصلی را در بازگرداندن آرامش به کشور بازی کنند....

بیش از آنکه ما توقع داشته باشیم و بگوییم که ای مردم! صف خود را از اغتشاشگران جدا کنید- که حتماً هم این کار را خواهند کرد- بیشتر باید توصیه کنیم که مسئولان محترم و کسانی که در زندگی مردم و اقتصاد کشور مسئولیت و مأموریتی دارند، کاری کنند که مردم به آنان باور داشته و به گفته‌های آنان اعتماد کنند. مسئولان باید کاری کنند تا تدابیری که صورت می‎دهند و آنچه در عالم بیان مطرح می‌کنند، در عالم واقع هم اتفاق بیفتد.

اگر این اعتماد حاصل شود، طبیعی است که مردم هم بر همین اساس زودتر و با اراده بیشتری مرزبندی خود را از اغتشاشگران تعریف کرده و به تبع آن فرصتی هم برای نیروهای امنیتی فراهم می‏‌شود که با اخلالگران برخورد کنند. گزارش‌ها و تصاویر منتشر شده از گستردگی تخریب‌ها بتدریج نشان خواهد داد که خواسته اصلی مردم و حتی معترضان بروز چنین اتفاقاتی نبوده و چه بسا در این میان خواسته اصلی آنها هم گم شده یا توسط اغتشاشگران سمت و سویی دیگر پیدا کرده است. یعنی همان خواسته یا اعتراضی که برخی بحق و بر اساس قانون داشتند، حالا توسط عده‌‌ای دیگر به گروگان گرفته شده است.»

بیشتر بخوانید: نظر عطریانفر درباره اعتراضات به گرانی بنزین

***

افروغ: اتفاقات دولت هاشمی در حال تکرار است

عماد افروغ، جامعه‌شناس به فرهیختگان گفت: «مقدم بر هر چیز بحث نحوه اجرای این تصمیم تازه است. چرا چنین موضوعی غیرمترقبه و در روز عید اعلام می‌شود؟ در حالی که هیچ‌بحث مقدماتی‌ای در این مورد صورت نگرفته و هیچ‌اقناع عمومی‌ای از طریق گفت‌وگوهای کارشناسانه اتفاق نیفتاد. حتی مجلس شورای اسلامی در جریان این تصمیم قرار نگرفته بود. به نظر من اینها باید سوالات اصلی باشد. ضمن اینکه این سوالات را باید در بستر شرایطی که این تصمیم گرفته‌شده مطرح کرد. شرایط جامعه قبل از این تصمیم چه شرایطی بود و آیا این تصمیم شرایط را بهبود می‌بخشد؟

قبل از اعمال این تصمیم ما در شرایطی قرار داشتیم که اکثر پیمایش‌های ملی بیانگر مشکلات اقتصادی مردم بود و وضع معیشتی به دلیل اعمال تحریم‌ها شرایط سختی داشت. بعد از اتفاقات دی ماه 96 هم درصد قابل‌توجهی از مردم مشکلات را اقتصادی می‌دانند. بنابراین در شرایطی که تمام پیمایش‌ها و نظرات و تحلیل‌ها حکایت از سختی معاش و مشکلات اقتصادی دارد، اجرای یک‌باره، غیرمترقبه و بدون اقناع یک طرح بدون بحث‌های کارشناسی و بدون آنکه مردم در جریان باشند، باری بر بار مردم اضافه می‌کند.

به‌خصوص آنکه برخلاف ادعای مسئولان دولتی، ظواهر امر طی چند روز گذشته حاکی از گرانی برخی اقلام است. بر این اساس، سوال بعدی این است آیا واقعا پولی که قرار است داده شود و هنوز داده نشده، تناسبی با این افزایش قیمت‌ها دارد؟ آیا مساله اصلی اقتصادی ما که شکاف درآمدی و امحای نابرابری اجتماعی به‌طور نسبی بود، با افزایش قیمت و توزیع درآمد ناشی از آن میان اقشار جامعه ترمیم می‌شود؟ به نظر من اینها سوالات اصلی است. همچنین این سوالات ما را به سوال دیگری هدایت می‌کند؛ در شرایطی که با دشمنی روبه‌رو هستیم که می‌خواهد از هر فرصتی برای نابودی جامعه و نظام ما استفاده کند، آیا نباید از هرگونه ناآرامی داخلی جلوگیری کنیم؟

معلوم است که در چنین وضعی باید نشاط داخلی داشته باشیم و آرامش داخلی را حفظ کنیم. به تعبیر برخی این یک جراحی است، اما این چه جراحی‌ای است که در آن بیماری مشخص نیست و بیمار هم معلوم نیست و روش درمان هم ایراد دارد؟ من احساس می‌کنم این نحوه عملکرد مبتنی‌بر به‌کارگیری اقناع و نفوذ نیست. اساسا مورد انتظار نیست که دولت چنین تصمیمی را شبانه بگیرد و تعجب همگان را برانگیزد. طوری که نه نماینده مجلس در جریان آن است و نه کارشناسان از آن خبر دارند. قوه قضائیه هم اعلام کرده که ابتدا باید مردم را قانع می‌کردند.»

افروغ درباره تصمیمات اقتصادی دولت روحانی گفت: «در سطح کلان می‌توانم این‌گونه بیان کنم که تصمیمات اقتصادی این دولت خیلی شبیه تصمیمات اقتصادی دولت بعد از جنگ [دولت هاشمی‌رفسنجانی] است و تصادفا این تصمیمات را همان افراد می‌گیرند که امروز دیگر سنی از آنها گذشته است. همان‌طور که سیاست‌های آن دولت منجر به برخی تنش‌های شهری شد، انتظار می‌رفت که سیاست‌های این دولت نیز چالش‌هایی را به وجود آورد. همان‌طور که حوادث دی ماه 96 نتیجه سیاست‌های دولت بود، اعتراضات چند روز اخیر هم ناشی از نحوه عملکرد دولت است.

برخی اعتراضات که طی یکی دو سال اخیر در کشور پیدا شده در طول 40 سال انقلاب کمتر دیده شده است. البته که حساب اعتراض مردم از اشرار و فرصت‌طلبان جداست. همان‌طور که اشاره کردم به‌رغم زنگ خطرها و هشدارهایی که پیمایش‌های مختلف به صدا درآوردند و تحلیلگران مختلف تذکر دادند و فریاد زدند که شکاف درآمدی را باید ترمیم کرد و راه‌حل به دست آورد، اما دولت هیچ‌توجهی به این هشدارها نکرد و در نتیجه سیاست‌های دولت اتفاقات اخیر رخ داد. تا جایی که من شنیدم و پرسیدم و باید هم منتظر باشم تا اطلاعات دقیق‌تری به دست من برسد، نارضایتی بیشتر در میان محرومان و طبقات پایین دست بود، اما فعلا من بیش از این موضوع را باز نمی‌کنم.

به هر حال این حکایت از آن دارد که بار اقتصادی بر دوش دولت سنگین است. دولت فعلی که علیه دولت قبلی شعار می‌دهد و می‌گوید آن دولت پوپولیستی بوده و من باید از سیاست‌های پوپولیستی به دور باشم، اکنون اقدامات خودش بوی پوپولیسم می‌دهد. وعده واریز یارانه‌ها احتمالا برخی مردم را خوشحال می‌کند و صرف این موضوع که قرار است علاوه‌بر یارانه‌های قبلی مبلغ جدیدی نیز واریز شود به خودی خود مردم‌پسند است، ‌بنابراین این طرف قضیه را هم باید دید. این که فلسفه یارانه چیست، بحث دیگری است که به نظر من یارانه باید از روز اول به شکل دیگری دنبال می‌شد و فلسفه وجودی آن چیز دیگری بود، اما دولتی که نقاد آن نحوه مدیریت بود، نه‌تنها آن راه و مسیر را عوض نکرد بلکه آن را تقویت هم کرد.

ضمن اینکه تا چند‌وقت پیش دولتی‌ها می‌گفتند می‌خواهیم عده‌ای از یارانه‌بگیران را از لیست حذف کنیم، اما یکباره آمدند و گفتند که می‌خواهیم یارانه جدید بدهیم و 60 میلیون نفر را مشمول این طرح کردند. اینها حکایت از آن دارد که دولت نگرش منظومه‌ای ندارد. ما یک رفتار منظومه‌ای و منسجم از دولت نمی‌بینیم و حتی در سطح نهادهای رسمی خود انسجام نداریم. ما دو انسجام داریم که یکی سیستمی و دیگری اجتماعی است. در حال حاضر حداقل دیالکتیک میان انسجام سیستمی و انسجام اجتماعی نیست. انتظار این است که دولت حداقل در سطح سیستم خود انسجام داشته باشد اما متاسفانه اقدامات آنها حکایت از کمترین انسجام دارد.»

بیشتر بخوانید: دولت حداقل در سطح سیستم خود انسجام داشته باشد

***

توکلی: راه اعتراض مسالمت‌آمیز را باز کنید

احمد توکلی می‌گوید: اگر ما می‌خواهیم به مردم بگوییم رفتار مخرب انجام ندهید، باید راه‌های مسالمت‌آمیز اعتراض را برای آنان تسهیل کنیم. اگر اعتراض سازنده مرسوم نباشد، مردم به سمت اعتراض مخرب کشیده می‌شوند و حق نیست که به همه مردم گفته شود جزو اشرار هستید. 

احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام به ایرناپلاس می‌گوید: رهبری قبلا گفته بودند که مردم وقتی به جلوی مجلس شورای اسلامی می‌آیند یعنی حرفی برای گفتن دارند؛ اما فضای غیرصحیحی در چند سال اخیر درست شده و چند بار هم تکرار شده است که می‌گویند مردم باید برای تجمع، مراحل قانونی را طی کنند.

توکلی ادامه می‌دهد: وزارت کشور فقط یک گروه که به آن اجازه تجمع داده است را به ما بگوید. بعضی از مردم حزب نیستند، اما هم‌هدف می‌شوند و می‌خواهند اجازه بگیرند، اما گرفتن مجوز به ضابطه احتیاج دارد. بنابراین به نظر من، باید از وزارت کشور پرسید که وقتی می گویند اعتراض مخرب نباشد، چرا راه های دیگر اعتراض را که سازنده باشد، باز نمی‌کند؟

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بیان می‌کند: درحال حاضر می توان همه اعتراضات فعلی را غیرقانونی تلقی کرد، درحالی که مردم وقتی ضابطه ندارند تا مجوز بگیرند، چه کنند؟ پیشنهاد من این است که دولت به عنوان مجری قانون اساسی، براساس اصل ۱۳۸، آیین‌نامه نحوه تشکیل اجتماعات را آماده کند و به مردم اجازه بدهد تا این تعامل دو طرفه باشد و مردم بتوانند صدایشان را به گوش مسئولان برسانند.

بیشتر بخوانید: احمد توکلی: اگر اعتراض سازنده ممکن نباشد، مردم به سمت اعتراض مخرب کشیده می‌شوند

***

حمایت رهبری از تصمیم سران قوا شجاعانه بود

ناصر ایمانی، تحلیلگر سیاسی در یادداشتی نوشت: «مقام معظم رهبری با قبول مسئولیت، تصمیم سران قوا و اجرای ناشیانه دولت را تأیید کردند بدون اینکه بخواهند در کیفیت و نحوه اجرای این تصمیم دخالت کنند. انتخاب این مسیر شجاعانه در مقطع کنونی یکی از بزنگاه‌های مهم در تاریخ مدیریت جمهوری اسلامی است و بیانگر نقش بی بدیل رهبری در نظام است. همچنانکه اعتراضات چند ماهه اخیر در کشورهای منطقه، بدلیل فقدان این عنصر مهم در حاکمیت، با بن بست‌های متعددی مواجه شد. اگرچه در کشور عراق هم بالاخره با حضور و نقش مرجعیت تاحدود زیادی بحران‌ها کاهش یافت.

صدالبته، اگر اغتشاشات کنونی هم پایان یابد، هزینه زیادی از سوی حاکمیت برای این تصمیم پرداخت شد. پایان اعتراضات مبنای پاک شدن صورت مسئله نیست. عدم همراهی افکار عمومی و اقناع آنان انباشته شده و ممکن است در مقطع دیگری نمایان شود. نگرانی مجلس در کمرنگ شدن نقش آنان در تصمیمات کشور نیز قابل تأمل است و نمی‌توان از کنار آن به سادگی عبور کرد.»

بیشتر بخوانید:ناصر ایمانی: حمایت رهبری از تصمیم سران قوا؛ بزنگاهی مهم در تاریخ مدیریت نظام است

***

اگر مقدمات موردنظر رئیسی درباره طرح بنزین اجرا می‌شد شاهد حوادث اخیر نبودیم 

سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری در پاسخ به سوالی مبنی براینکه شنیده شده رییس قوه قضاییه ابتدا با مصوبه سران قوا مخالفت کرد و پس از بیانات مقام معظم رهبری، بیانیه‌ای صادر کرد، در این زمینه توضیح دهید؟ گفت: در این رابطه اطلاع رسانی درستی نشد و موضع رئیس قوه قضاییه همان بیانیه منتشر شده است. اصل موضوع به تصویب سران سه قوه می رسد و رئیس قوه قضاییه با موافقت اصل مصوبه معتقد بود که روند اجرا نیاز به مقدماتی دارد. اصلاح قیمت در ادوار مختلف انجام شده و با این میزان تنش همراه نبوده است و دلیل آن هم اجرای برخی مقدمات بود. اصل مصوبه مورد تایید سران قوا بوده اما جزییات مربوط به آن برای وقت دیگری بماند.

اسماعیلی درباره بحث نظارت بر افزایش قیمت‌ها گفت: این موضوع از وظایف دولت است و تعزیرات و ستاد تنظیم بازار و وزارت صمت و سازمان حمایت از مصرف کنندگان موظف به کنترل قیمت‌ها هستند. مطالبه دستگاه قضا از دولت این است که وظیفه خود را به درستی انجام دهند. کنترل بازار دست ما نیست اما اعلام می کنیم کسانی که در کنترل بازار کوتاهی کنند تحت تعقیب قرار خواهند گرفت.

اسماعیلی همچنین با اشاره به حوادث اخیر گفت: سیاست‌ قوه قضاییه در حوادث اخیر و رویکرد ما تلاش در جهت تامین امنیت عمومی مردم و تلاش بی وقفه در جهت حفظ منافع شهروندان و تلاش برای مقابله با خشونت و غارت بیت المال است و در یک کلمه در مسیر احقاق حق و اجرای عدالت تلاش می‌کنیم.

بیشتر بخوانید: اسماعیلی: کسانی که برای شبکه‌های خارجی فیلم می‌گرفتند دستگیر شدند/ آخرین خبر از پرونده زم، حسن رعیت و دانیال‌زاده