اندیشکده آمریکایی: عربستان در بر هم زدن رابطه ایران و عراق ناکام است

گروه ترجمه الف،   3980813061 ۷ نظر، ۰ در صف انتشار و ۷ تکراری یا غیرقابل انتشار

مرکز مطالعات بین المللی و استراتژیک در گزارشی از رویکرد جدید عربستان در قبال عراق می نویسد ریاض به دنبال کاهش نفوذ ایران و تحکیم موقعیت خود در این کشور است اما در این راه ناکام مانده است. 

اندیشکده آمریکایی: عربستان در بر هم زدن رابطه ایران و عراق ناکام است

به گزارش الف در گزارش ماه نوامبر مرکز مطالعات بین المللی و استراتژیک آمده است:  عربستان شیوه همکاری تدریجی را در عراق در پیش گرفته است تا نفوذ خود را در بین گروه های فرقه ای مختلف افزایش دهد.

این گزارش با اشاره به قطع روابط عربستان-عراق در سال 1990 می افزاید از نظر بسیاری از تحلیلگران سیاست جدید ریاض در دوران محمد بن سلمان ولیعهد عربستان، دوری از هنجارهای عربستان است. ریاض برای این منظور به شیوه های عملگرایانه متوسل شده است.

در این گزارش آمده است، درگیری عربستان در جنگ یمن که هیچ پایانی برای آن قابل تصور نیست، اختلاف آن با قطر که به نظر می رسد ادامه دار است، و همچنین اقدام عربستان در ربودن سعد حریری نخست وزیر لبنان در سال 2017 تلاش برای مقابله با ایران در منطقه و تحکیم قدرت عربستان است. تا به امروز هیچ یک از این شیوه ها به نتایج مورد نظر نرسیده است. عراق استثناء است زیرا بعد از بیش از 25 سال دشمنی، این دو کشور همسایه برای غلبه بر اختلافات و عادی سازی روابط تلاش می کنند. گرچه قضاوت درباره نتایج آن زود است. 

این گزارش می افزاید: ریاض برای مقابله با نفوذ ایران از ابزارهای سیاسی و اقتصادی استفاده می کند تا در دولت بغداد اعتمادسازی کند. از منظر سیاسی تلاش می کند نفوذ گروه های طرفدار ایران را محدود کند و این کار را با ایجاد ایجاد اختلاف میان شعیان عراق دنبال می کند. از منظر اقتصادی هم تلاش می کند در  جامعه عراق تلفیق شده و با این کشور حالت وابستگی دوجانبه ایجاد کند. استفاده از منافع بازار صادراتی و تجاری که ایران و ترکیه آن را در اختیار دارند، نیز راهکار دیگر است. 

این گزارش با اشاره به ارتباط نزدیک ایران با رهبران شیعه و کرد عراقی می افزاید دولت عراق با مشارکت نخبگان شیعه و کرد تشکیل شد اما دولت های سنی شورای همکاری خلیج (فارس) از گروه های سنی عراق حمایت کردند و عربستان هم برای محدود کردن نفوذ ایران پول زیادی را در اختیار قبایل و روحانیون سنی قرار داده است. گزارش گروه مطالعات عراق حاکی است عربستان تنها 25 میلیون دلار در اختیار یک روحانی برجسته سنی قرار داده است که صرف خرید تسلیحاتی شده است. اما تا به امروز عربستان و متحدانش در خلیج فارس نتوانسته اند اختلافات میان جوامع سنی را حل و فصل کنند. 

این گزارش تاکید می‌کند: عربستان از سال 2003 به این سو در تلاش خود برای محدود کردن نفوذ ایران ناکام مانده است. یک دیپلمات ارشد عربستان در مصاحبه با گروه بین المللی بحران گفته است "ایران در هر جا قدرت بیشتری نسبت به ما داشت." سیاست عربستان در حمایت گسترده مالی از اسلام گرایان سنی و افراد سکولار و جنبش های سیاسی هم به نتایج دلخواه نرسیده است. به گونه ای که یک رهبر سنی عراقی تصریح کرده است "عربستان چیزی درباره عراق نمی داند." این اختلافات بین رهبران عراق و عربستان، تلاش برای دوستی بین دو کشور را پیچیده کرده است. 

در این گزارش به اختلافات میان احزاب شیعه عراقی اشاره شده و آمده است عربستان به جای تمرکز بر گروه های سکولار شیعه و سنی که از سال 2003 در قبضه کردن قدرت ناکام بوده اند، به تدریج فعالیت های خود را بر گروه های شیعی متمرکز کرد که مخالف ایران هستند. اقدام عربستان در افزایش تجارت مرزی، توسعه ساختاری، تزریق پول به بخش خصوصی، اشتغالزایی و ارائه کالاهای باکیفیت برای مقابله با ایران و ترکیه، از جمله ابزارهای اقتصادی ریاض برای مقابله با نفوذ ایران بوده است. 

در این گزارش تصریح شده است احساس ضد ایرانی در عراق، لزوما به معنای حمایت از عربستان نیست. بیشتر عراقی ها نسبت به تلاش های عربستان در عراقِ پس از سال 2003 دید منفی دارند. در یک نظرسنجی در سال 2015 دو سوم از پاسخ دهندگان گفتند نسبت به عربستان "دیدگاهی بسیار منفی" و شانزده درصد گفتند "دیدگاه منفی"  دارند. به رغم کاهش درصد دیدگاه های منفی عراقی ها نسبت به عربستان، نظرسنجی سال 2018 نشان می دهد اکثر عراقی ها نسبت به عربستان بدبین هستند لذا دوستی بین دو کشور به سادگی حاصل نخواهد شد. 

در این گزارش همچنین از حمایت های عربستان از گروه های تروریست نظیر داعش، نقش آن در بحرن و همچنین جنگ یمن به عنوان دلایل مخالفت رهبران سیاسی عراق با عربستان یاده شده و آمده است بسیاری از عراقی ها نسبت به سیاست های منطقه ای ریاض مشکوک هستند به ویژه در زمینه خصومت مخفی آن با ایران و جنگ سرد میان شعیه-سنی. حتی بسیاری از گروه های منتقد نیز بر اهمیت ایران صحه گذاشته اند. 

این گزارش در پایان می نویسد سیاست عربستان در عراق همراهی با شیعیان به منظور مقابله با ایران است. از منظر بسیاری از عراقی ها تمایل عربستان برای تضعیف ایران، کافی نیست تا دو کشور را به متحد یکدیگر تبدیل کند. سعودی ها باید ثابت کنند در سایر زمینه ها هم شرکای قابل اعتماد هستند. عراق فرصت چندانی برای عربستان نیست تا به هزینه ایران، نفوذ منطقه ای کسب کند.