به گزارش الف، این روزها سهمیه فرزندان و همسران هیات علمی دانشگاه ها در کنکور به صورت ویژه در کانون توجه قرار گرفته است. سهمیه ای که مهم ترین، قابل تامل ترین و البته بیشترین سهمیه اختصاص یافته به افراد در کنکور است اما تا چند ماه پیش کمترین توجه نسبت به آن می شد.
این سهمیه بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در تاریخ 25 تیرماه 1392 ایجاد شده که بیان می دارد: « فرزندان اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها در صورت کسب نمره‌ای برابر 90 درصد نمره آخرین فرد قبول‌شده می‌توانند به دانشگاه محل تدریس پدر یا مادر خود انتقال پیدا کنند و اگر 92.5 درصد امتیاز آخرین فرد قبولی یک رشته را هم کسب کرده باشند، امکان تغییر رشته برای آنها وجود خواهد داشت.»
منظور از عضو هیات علمی کلیه اعضای هیات علمی رسمی قطعی یا رسمی آزمایشی اعم از شاغل، بازنشسته و یا متوفی دانشگاه است که گزینش علمی و عمومی آنها توسط وزارتخانه‌های علوم و بهداشت انجام شده باشد.
بر این اساس چنان یک داوطلب تهرانی در شهری دور افتاده قبول شده باشد اما والدینش در یکی از دانشگاه های تهران عضو هیات علمی باشند می تواند به دانشگاه والدین انتقالی گرفته و در آن جا تحصیل کند و حتی در صورت کسب نمره پیش بینی شده تغییر رشته هم می تواند بدهد.
البته در واقعیت قضیه بسیار فراتر از این بند و تبصره است و نگاهی به آمار حاصل از اعمال این سهمیه شوکه کننده است.
در واقع آمار و اعداد نشان دهنده عمق تبعیض و بی عدالتی است. به گواه اعدادی که روزنامه شهروند (مبتنی بر مستندات دریافتی از سازمان سنجش) منتشر کرده از سال 1393 تا 1397، 7194 نفر از اعضای خانواده های هیات علمی دانشگاه در دانشگاه های دولتی انتقالی گرفته یا تغییر رشته داده اند. این آمار 5 برابر سهمیه اختصاص یافته به خانواده های شاهد در این مدت است.
بیشتر بخوانید:
تأثیر ژن خوب استادزاده‌ها در نتایج کنکورشان
در این باره روزنامه همشهری نیز 4 مهرماه در گزارشی با عنوان «آقازاده‌های کنکوری» می نویسد: در کنکور97 برخی از فرزندان اعضای هیات علمی که با رتبه 9هزار و 10هزار توانسته بودند در رشته دامپزشکی یکی از دانشگاه‌های شهرستان‌ها پذیرفته شوند با این سهمیه به دانشگاه کلانشهرها انتقالی گرفتند و به‌جای دامپزشکی در رشته پزشکی ادامه تحصیل می‌دهند.
رقابت در کنکور با سهمیه اعضای هیات علمی این گونه است که مثلاً ظرفیت یک رشته دانشگاهی که تعداد مشخصی است بعداً برای افرادی که حداقل نمره را کسب کرده اند بیشتر می‌شود ! تنها دلیل این اتفاق نیز به هیات علمی بودن یکی از والدین برمی گردد.
توضیح ابراهیم خدایی، رئیس سازمان سنجش درباره سهمیه هیات علمی
مشخص است این سهمیه مبتنی بر رانت شکل گرفته، بسیار تبعیض آمیز و در تضاد با عدالت و رقابت سالم آموزشی است. با این شرایط بیشترین تبعیض در حق فرزندان مردم عادی و اقشار ضعیف جامعه صورت می گیرد که گاها حتی تحصیل و درس خواندن فرزندانشان در مدارس دولتی نیز بسیار سخت و خارج از هزینه های عای زندگی آنهاست. این در حالی است که بر اساس بند 9 اصل 3 قانون اساسی، دولت موظف است زمینه« رفع تبعيضات ناروا و ايجاد امكانات عادلانه براي همه ، در تمام زمينه هاي مادي و معنوي» را فراهم نماید.
مسئولان درباره سهمیه هیات علمی ها چه می گویند؟
در این بین منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری یکی از مدافعان اختصاص سهمیه به نزدیکان اعضای هیات علمی است. وی در تاریخ 28 مرداد در گفت‌وگو با ایلنا عنوان کرده درباره سهمیه فرزندان اعضای هیات علمی در کنکور در جامعه «کمی بزرگنمایی» شده است و «برخی در کشور اغلب به دنبال این هستند که در موارد مختلف ایرادها و اشکالاتی پیدا کنند.» غلامی می‌گوید «این سهمیه در واقع حداقل کمک به فرزندان اعضای هیات علمی است که در دانشگاه قبول می‌شوند.»
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تعداد این جابه‌جایی را ناچیز دانسته و گفته در سال گذشته تنها ۱۵۰۰ دانشجو از این امتیاز استفاده کردند و ۶۰۰ نفر از این تعداد تغییر رشته داشته‌اند.
حجت الاسلام سیدسعید عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز 15 مهرماه در حاشیه نشست کنکور، چالش ها و راهکارها درباره سهمیه اعضای هیئت علمی گفت: یکی از حساسیت های اجتماعی این احساس است که درباره جذب فرزندان اساتید تبعیض صورت می گیرد. ما باید این مصوبه را بررسی مجدد کنیم.
نکته جالب این است علاوه بر چنین سهمیه هایی، نگاهی به ترکیب دانش آموزان پذیرفته شده امسال در کنکور سراسری نیز نشان دهنده تبعیض دیگری است که اکثریت از مدارس غیردولتی، نمونه دولتی و سمپاد بوده اند. وضعیت به گونه ای شده که گویی در نظام آموزشی و آموزش عالی کشور اصولاً طبقه بندی افراد بر مبنای ثروت و خانواده نهادینه شده است.
به گزارش الف، چند روز قبل احمد توکلی، رئیس دیده بان شفافیت و عدالت در نامه ای به علی اکبر ولایتی اگر چه از لغو مصوبه ای مبنی بر امکان پذیر بودن تغییر رشته در رشته های دکترای حرفه ای سخن گفته بود اما موضوع مهم تر این است که هنوز« ۱۳۴ نفر که فرزندان برخی از مدیران دانشگاه آزاد نیز در میان آنان هستند، براساس این مصوبه غیرقانونی در رشته پزشکی یا دندانپزشکی مشغول به تحصیل شده‌اند؛ در حالی که نمره رشته دامپزشکی را کسب کرده‌اند».
احمد توکلی، دیروز هم در نامه‌ای به رئیس دیوان عدالت اداری خواستار رفع تبعیض برای فرزندان اساتید علوم پزشکی و لغو مجدد مصوبه کمیسیون خاص وزارت بهداشت شد.
بیشتر بخوانید:
توکلی خطاب به دیوان عدالت اداری: تبعیض به نفع فرزندان اساتید علوم پزشکی را متوقف کنید
در نهایت می توان گفت با شرایطی که در حال حاضر وجود دارد نمی توان گفت سنجش توانایی علمی برای ورود به یک کد رشته مبتنی بر عدالت و یک رقابت سالم شکل می گیرد و اتفاقاً بر اساس سهمیه هیات علمی، رانتی خاصی برای آنها و به ضرر مردم و طبقات دیگر جامعه در نظر گرفته شده که ضرورت بازنگری در آن بیش از پیش لازم است.