نیروی دریایی در تمام دنیا به عنوان بازوی محوری برای حفظ منافع در آب‌های سرزمینی و فرا سرزمینی محسوب می‌شود و از این رو همواره نیرویی تجهیزات محور است که به سلاح‌های به‌روز نیاز دارد.

نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران یکی از حساس‌ترین نیرو‌های مسلح کشور است. این نیرو در زمان آغاز جنگ تحمیلی و تنها پس از گذشت ۶۷ روز پس از شروع جنگ، سه عملیات بزرگ دریایی انجام داد و توانست نیروی دریایی عراق را منهدم و دو سکوی نفتی البکر و الامیه را نابود کند. عملیات مروارید که در ۷ آذر سال ۵۹ صورت گرفت نقطه عطفی در تاریخ عملیات‌های دریایی بود که این نیرو تنها با در اختیار داشتن ۱۲ فروند از موشک‌های هارپون توانست کمر نیروی دریای عراق را با انهدام پنج فروند ناوشکن و یک فروند هواپیمای میگ ۲۳به طور کامل بشکند.

در سال‌های اخیر، نیروی دریایی ماموریت‌های بسیار مهمی را علاوه بر آب‌های دریایی کشورمان در آب‌های آزاد و بین المللی به انجام رسانیده که یکی از این ماموریت‌ها مبارزه با دزدان دریایی در آب‌های بین المللی است. وظیفه حفاظت از آب‌های بین المللی به ناوگروه ۴۴ نیروی دریایی واگذار شده که این ناوگروه متشکل از ناوشکن الوند و ناو پشتیبانی رزمی بوشهر بوده که از اواسط مهرماه ۹۵ به منظور برقراری امنیت خطوط مواصلاتی و به اهتزاز درآمدن پرچم کشورمان ماموریت خود را در آب‌های آزاد و بین المللی آغاز کرد.

نیروی دریایی ارتش برای تحقق این ماموریت‌ها و تامین امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز نیاز به تجهیزات و تسلیحات بومی دارد که در هنگام نیاز به صورت خودکفا و بومی از آن‌ها استفاده کند.

فاتح؛ غول نیمه سنگین ایرانی در زیر آب

حضور در زیرسطح و ساخت تجهیزات مورد نیاز آن مانند ساختن شناور‌ها برای هر کشور ضرورت دارد و دانش خاص و پیشرفته خود را می‌خواهد؛ در همین راستا جمهوری اسلامی ایران هم دست به کار شد و کار طراحی و ساخت انواع زیردریایی‌های سبک، نیمه سنگین و سنگین  را آغاز کرد و موفق شد زیردریایی نیمه سنگین کلاس فاتح را با دانش بومی بسازد.

جوانان جمهوری اسلامی که از ابتدا به دنبال افزایش بازدارندگی نظامی خود در سطوح و حوزه‌های مختلف بودند، در این سال‌ها به رشد در حوزه تجهیزات دریایی به ویژه ساخت زیردریایی ادامه دادند و در تازه‌ترین دستاورد دریایی خود، در تاریخ ۲۸ بهمن ۹۷ از زیردریایی کلاس نیمه سنگین فاتح رونمایی کردند.

زیردریایی کاملا بومی فاتح که اولین زیردریایی نیمه سنگین ایرانی محسوب می‌شود دارای ۵۲۷ تُن وزن و ۴۱۲ هزار قطعه و نتیجه ۴ میلیون و ۲۰۲ هزار نفر ساعت تلاش متخصصان و دانشمندان سازمان صنایع دریایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح با همکاری نیروی دریایی ارتش، دانشگاه‌ها و مراکز دانش بنیان است که پس از رونمایی در اختیار ناوگان جنوب نیروی دریایی ارتش کشور قرار گرفت.

غول ۵۲۷ تُنی ایران توان ماندن در دریا به مدت ۳۵ روز، در عمق بیش از ۲۰۰ متری را دارد و با موتور‌های توربو ژنراتور خود سرعتی بین ۱۱ تا ۱۴ نات را تولید می‌کند؛ فاتح با برخورداری از ۱۲ نوع سونار مختلف شامل انواع فعال (اکتیو) و غیرفعال (پسیو) امکان پویش محیط اطراف خود را داشته و می‌تواند عمق، سرعت و صوت را تشخیص داده و حتی علیه نیرو‌های غواص دشمن نیز به‌طور مؤثر عمل کند و با سیستم ESM بکار رفته در این زیردریایی، فاتح می‌تواند کار تشخیص، شناسایی و جهت‌یابی انواع امواج رادار و سیگنال‌های مخابراتی منتشر شده از کشتی‌ها، هواگردها، زیردریایی‌ها و سایر منابع را انجام و به کمک این سامانه آماده دفاع از خود یا تدارک یک درگیری و یا پشتیبانی اطلاعاتی از شناور‌های خودی در صحنه نبرد شود.

شلیک موشک کروز برای اولین بار از غول 500 تُنی ایرانی

فاتح ایرانی توانایی حمل موشک‌های زیرسطحی، موشک‌های دوش‌پرتاب سطح به هوا و همچنین امکان حمل نیرو‌های تکاور و رساندن آن‌ها به نقاط مورد نظر را نیز دارد و دارای ۴ مقر پرتاب اژدر‌های کالیبر ۵۳۳ میلی‌متری کروز نصر و دو اژدر رزرو بوده و توانایی حمل ۸ مین دریایی را نیز دارد.

زیردریایی کاملا بومی ایران دارای قابلیت ممتاز در اجرای عملیات چریکی بوده و به دلیل ابعاد بدنه و پروانه، هوشمندی دستگاه‌ها و سامانه‌ها قادر است در بنادر و نقاط محدود سواحل وارد شده و به انتقال نیروی مخصوص بپردازد؛ در کنار این ویژگی، فاتح قابلیت مین ریزی در دریا را دارد و چنانچه تهاجم آبی خاکی به سواحل کشور صورت گیرد، از این کلاس زیردریایی در فاصله مناسب از ساحل به عنوان یگان جلودار، قادر است با دشمن مقابله کند و در زمان صلح، وظیفه عملیات تجسس و جمع آوری اطلاعات را به عهده غول ایرانی است.

اما مهم‌ترین ویژگی فاتح را می‌توان تجهیز آن به سامانه شلیک و هدایت موشک‌های کروز زیر سطحی به سطح عنوان کرد، چرا که با این قابلیت هیچ هدفی در سطح وجود نخواهد داشت که توان گریز از دست زیردریایی ایران را داشته باشد؛ نکته قابل ذکر این است که این قابلیت که نیاز به دانش ویژه‌ای است نخستین بار بر روی زیردریایی‌های کلاس غدیر نیروی دریایی ارتش انجام پذیرفت.

متخصصان ایرانی در زیردریایی فاتح با بهره مندی از ۷۶ عنوان فناوری روز دنیا شامل سامانه‌های پیشرفته سوناری، رانش الکتریکی، مدیریت نبرد ترکیبی، سامانه هدایت موشک زیرسطحی به سطح، هدایت اژدر، جنگ‌های الکترونیکی و مخابراتی، سامانه مخابراتی امن و یکپارچه و ده‌ها سامانه مدرن باعث افزایش قدرت دفاعی نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران را فراهم کردند.

واکنش عربی – غربی به زیردریایی فاتح

پس از رونمایی از زیردریایی فاتح بسیاری از کشور‌های منطقه‌ای و غربی که در تعجب این اقدام ایران بودند واکنش‌های متفاوتی به این موضوع نشان دادند.

روزنامه الشرق الاوسط عربستان سعودی در جهت کاهش اهمیت این رونمایی نوشت: رونمایی از این زیردریایی یک روز پس از آن صورت گرفت که ایران، عربستان و امارات را به دست داشتن در حمله به اتوبوس سپاه پاسداران در زاهدان متهم کرد.

بخش عربی خبرگزاری رویترز نیز در این باره نوشت: زیر دریایی جدید ساخت ایران روز یکشنبه با حضور حسن روحانی رونمایی شد؛ این در حالی است که تنش با آمریکا در حال تشدید است؛ ایران با توجه به فشار‌ها و تحریم‌های بین المللی که این کشور را از وارد کردن سلاح منع کرده‌اند، صنایع ساخت سلاح داخلی را به شدت توسعه داده است تا دربرابر فشار‌های بین المللی بایستد.

یورونیوز عربی هم با اشاره به رونمایی از زیردریایی نیمه سنگین ایران، به بخش‌هایی از سخنان حسن روحانی در مراسم رونمایی از این زیردریایی اشاره کرد و نوشت: حسن روحانی در شهر ساحلی بندرعباس واقع در جنوب ایران گفت که نیرو‌های دفاعی ما صرفا دفاعی است…فشار و تحریم‌های دشمنان، منجر به پیشرفت ما شد.

این رسانه افزود: ایران می‌گوید که موشک‌هایی در اختیار دارد که برد آن‌ها تا ۲۰۰۰ کیلومتر می‌رسد و قادر است اسرائیل و پایگاه‌های ارتش آمریکا در منطقه را هدف قرار دهد.

روسیا الیوم هم به این موضوع این چنین واکنش نشان داد: حسن روحانی رئیس جمهور ایران روز یکشنبه از زیردریایی ساخت داخل موسوم به فاتح که مجهز به موشک‌های ضد کشتی است در بندرعباس رونمایی کرد.

روسیا الیوم در ادامه به بخش‌هایی از سخنان روحانی نیز اشاره کرد که در آن‌ها گفته بود نیرو و قدرت ایران تهدیدی برای دیگران نیست و افزایش پتانسیل‌های دفاعی تنها برای حفظ منافع کشور و صیانت از آن است.

زیردریایی فاتح چنان قدرت بازدارندگی ایران را بالا برد که آژانس اطلاعات دریایی آمریکا در ۴۴ صفحه گزارشی از آن تهیه کرد و اعلام کرد: ایران در حال حاضر در حال ساخت زیر دریایی‌هایی است که می‌تواند موشک‌های کروز ضد کشتی شلیک کند. این موشک‌ها همچنین توانایی غرق کردن کشتی‌های آمریکایی در تنگه هرمز را دارند.

با توجه به اثبات توانمندی نیروی دریایی و حضور مقتدرانه آنها برای حفظ امنیت آبراه‌های بین المللی، اینک این نیرو با شایستگی قادر به تامین امنیت تمام مناطق تحت حاکمیت همچنین حفظ منافع کشورمان در افق دور دست در پهنه دریا‌ها به ویژه در اقیانوس هند و آب‌های مجاور است و بدون نیاز به حضور نیرو‌های خارجی قادر به تامین امنیت این مناطق است.