فارین پالیسی: عربستان، ترکیه، روسیه و کردها به دنبال کنترل سوریه

گروه جهان الف،   3980718107 ۱۲ نظر، ۰ در صف انتشار و ۳ تکراری یا غیرقابل انتشار

نشریه فارین پالیسی با اشاره به تهاجم ترکیه به شمال سوریه، که به دنبال عقب نشینی آمریکا از این مناطق صورت گرفته است، می نویسد جنگ بین عربستان، ترکیه، کردها و روسیه برای کنترل سوریه آغاز شده است.

فارین پالیسی: عربستان، ترکیه، روسیه و کردها به دنبال کنترل سوریه

به گزارش الف فارین پالیسی همچنین از این تهاجم به عنوان عاملی برای نگرانی کشورهای عربی منطقه به ویژه عربستان و امارات یاد کرده است.

« عقب نشینی نیروهای آمریکایی از شمال سوریه دو نوع گفتمان را در پایتخت کشورهای منطقه برانگیخته است. آنچه بیشتر به ذهن می رسد اینکه آیا دولت آمریکا با توجه به اینکه کردها را رها کرده، شریک قابل اعتمادی است؟ باید پذیرفت که کاهش اعتبار آمریکا در این خصوص به قبل از اقدام عجیب رئیس جمهور دونالد ترامپ بازمی گردد.

گفتمان دیگر نامتمرکزتر بود اما به صورت محسوس نتیجه تحولات دیگر: اینکه بازیگران بین المللی باقی مانده سوریه، چگونه به یک توازن سیاسی خواهند رسید. خروج نیروهای آمریکایی آشفتگی راهبردی و اخلاقی بیشتری در جنگ هشت ساله سوریه ایجاد می کند، اما مشخص نیست چه کسی بیشترین امتیاز را به دست خواهد آورد. در حال حاضر برخی مشارکت ها در حال ازهم پاشیدگی و برخی دیگر در حال تعمیق است.

آنچه مشخص است اینکه اختلافات عمیق تری احتمالا بین روسیه، ایران و ترکیه ایجاد خواهد شد، سه بازیگری که پیشتر در مخالفت با منافع آمریکا در منطقه متحد بودند. گرچه در ماه های اخیر رهبران مسکو، تهران و آنکارا – موسوم به گروه آستانه – تلاش کرده اند در چارچوب کمیته قانون اساسی سوریه به رهبری روسیه، مناقشه سوریه را حل و فصل کنند، اختلافات بین آنها مانع از پیشرفت جدی شده است. با تهاجم آنکارا به منطقه ای که پیشتر در اختیار کردهای متحد آمریکا بود، واکنش روسیه درخصوص تمامیت ارضی و خویشتن داری، در ترکیبی از اضطراب ذهنی و بی مزگی صریح ریشه داشته است. گسترش حملات ترکیه پیشرفت کمیته قانون اساسی را به مخاطره انداخته و تثبیت قدرت بشار اسد را به خطر می اندازد، و این امر باعث دلسردی کرملین خواهد شد.

در همین حال در کشورهای قدرتمند عربی - عربستان و امارات عربی متحده- خبر عقب نشینی نیروهای آمریکایی با نگرانی بیشتری مواجه شده است. کمتر از یک سال پیش امارات روابط دیپلماتیک خود را با سوریه ازسر گرفت و سفارت خود را در دمشق بازگشایی کرد. از آن زمان تاکنون، امارات بخشی مهم از روند حل و فصل مناقشه سوریه بوده و این نقش را بیشتر از طریق کانال های مخفی ارتباطی با دولت سوریه انجام داده است که با تشویق روسیه ایجاد شده است.

در این روند، انور قراش وزیر مشاور در امور خارجی امارات و دومین فرد قدرتمند در سیاست خارجی این کشور پس از محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی، با طرح های ترکیه برای ایجاد یک منطقه حایل در سوریه مخالفت کرده است، در حالی که آنکارا هم اکنون همین مدل را دنبال میکند.

قراش پیشتر در همین سال در مصاحبه ای تلویزیونی گفته بود: "امارات عربی متحده با کردها ابراز همدردی عمیق کرده و در چارچوب سوریه ای متحد، از کردها حمایت می کند." وی تاکید کرد: "کشور من از مواضع ترکیه درخصوص نیروهای کرد سوریه نگران است، ما معتقدیم تهدیدات ترکیه خطری واقعی است... هرگونه دخالت خارجی در سرزمین های عربی، از نظر ما اقدامی منفی است."

در ریاض، عقب نشینی نیروهای آمریکایی، تنش با ترکیه را که در ماه های اخیر رخ داده، تشدید خواهد کرد. اخوان المسلمین، محاصره قطر و قتل جمال خاشقچی ناراضی سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول، عوامل این تنش بوده اند. سعودی ها برای کاهش تنش بین نیروهای دمکراتیک سوریه به رهبری کردها، و قبایل عربی در شمال سوریه، سرمایه اقتصادی و دیپلمایت صرف کرده اند و نسبت به تجاوز ترکیه که این روند را تهدید می کند، خرسند نخواهند بود.

تحولات ماه های اخیر نشانگر بحرانی شدن ناگهانی روابط عربستان- ترکیه از زمان تشکیل ائتلاف قوی آنها پس از جنگ 2003 عراق بود، یعنی زمانی که هر دو تلاش کردند عراق در اختیار ایران قرار نگیرد. در آن سالها، اختلاف فرقه ای در منطقه به ایجاد ائتلافی عمیق میان ریاض، آنکارا و سایر رژیم های سنی انجامید. این مساله شاید باز هم تکرار شود، به ویژه اگر گروه های فرقه ای غیروابسته به دولت به دنبال خروج نیروهای آمریکایی، در سوریه قدرت بگیرند.

از زمان وحشت افکنی داعش در منطقه مدت زیادی نگذشته است، گروهی که به قول  "ولی نصر" خود را "وارث خلفای بنی امیه و بنی عباس نشان می دادند، خلفایی که بر سرزمین وسیعی از دمشق تا بغداد حکومت می کردند." عقب نشینی آمریکا از سوریه ایران (و گروه های تحت الحمایه آن) را از این نگران خواهد کرد که یک شورش تحت حمایت سنی ها از طریق داعش شکل بگیرد؛ که البته حمایت بیشتر گروه های شیعه را درپی خواهد داشت. چهار سال پیش مبارزان شیعه تحت الحمایه ایران در عراق با نیروهای داعش جنگیدند؛ شاید تقابلی مشابه باز هم رخ دهد، این بار در سوریه. ناظران در روزهای اخیر از احیاء نیروهای داعش در شهر سوری رقه خبر می دهند. اگر مناقشات فرقه ای باردیگر در منطقه تشدید شود، احتمالا کم و بیش علایم دوستی بین ایران و عربستان متوقف خواهد شد؛ در آن صورت ریاض و سایر قدرت های سنی، و مهم ترینشان ترکیه، با بی میلی داعش را به عنوان مدافع منافع سنی محدود خواهند کرد.

عرصه ژئوپولیتیک خاورمیانه در این هفته، شاهد حادثه ای نادر بین کشورهای منطقه بوده است که همگی به جز ترکیه نسبت به آن متفق القول هستند: تهاجم ترکیه به شمال عراق نه تنها آینده کردها، بلکه بنیان ثبات کل کشور را تهدید می کند. و لذا آشکارترین نتیجه تصمیم آمریکا به عقب نشینی، تضمین این مساله است که جنگ هشت ساله سوریه ادامه خواهد داشت بدون آنکه پایانی برای آن تصور شود.