ماه محرم ماه عشق و دلدادگی است، امام حسین(ع) سید و سالار شهدا و بزرگمرد مقاومت و ایستادگی و ایثار در تاریخ الگو و آقای شیعیان هرسال در این ماه پیام خود را در سراسر گیتی تکرار می کند که در مقابل ظلم و جور زمانه تان سر خم نکنید و نگذارید خون حق خواهان پایمال شود.
محرم با خون سرخ ثارالله شناخته می شود و عاشقان اهل بیت که 1400 سال با نذر غذا برای زنده نگه داشتن نام و یاد او سر از پا نمی شناسند، چند سالی است که اهدای خون را نذر امامشان می کنند. اگر غذای نذری به گرسنگان کمک می کند تا سر سفره امام حسین (ع) بنشینند و سر گرسنه بر زمین نگذارند، نذر خون حیات بخش جان هایی است که در بیمارستان با مرگ دست و پنجه نر می کنند.
خون فقط یک عضو بدن نیست. خونی که در رگ های بدن می چرخد و با هر ضربان قلب تک تک سلول های بدن را زنده می کند، نشانه شرف، مردانگی، وفاداری و گذشت و جوانمردی هم هست و اهدای آن ایثاری جوانمردانه است.
خون یکی از محدود اعضای بدن انسان است که جایگزین ندارد، نوع مصنوعی ندارد. مایع زندگی بخشی است که گرمای آن نشانه زندگی و اهدای آن نشانه فداکاری و ایثار و از خودگذشتگی است. اهدای خون از جنس اهدای زندگی و نشانه نوعدوستی است همان کاری که از وفاداران راه سید الشهدا انتظار می رود.
نیاز به خون یک نیاز دائمی است. هر روز تعداد زیادی از بیماران تصادفی و نیازمند عمل جراحی، زنانی که هنگام زایمان خون از دست می دهند و در آن هنگامه زایش با مرگ رو به رو می شوند و هزاران بیمار تالاسمی و هموفیلی، مبتلا به سرطان یا دچار سوختگی همواره نیازمند دریافت خون و فرآورده های خونی هستند.
خون کامل از اجزای مختلفی شامل گلبول قرمز، گلبول سفید، پلاکت و پلاسما تشکیل شده است، گلبول قرمز وظیفه اکسیژن رسانی به سلول ها و گرفتن دی اکسید کربن را از آنها به عهده دارد. گلبول سفید از بدن در برابر بیماری ها محافظت می کند. پلاکت به انعقاد خون و تشکیل لخته کمک می کند و پلاسما که بخش مایع خون است و حدود 55 درصد خون را تشکیل می دهد شامل 91 درصد آب و 7 درصد انواع پروتئین ها مانند آلبومین است که امروزه خواص دارویی و نجات بخش آن بیش از گذشت اثبات شده و داروهای مشتق از پلاسما جزو داروهای گران و حیاتی هستند.
در گذشته و تا حدود 15 سال پیش بیماران نیازمند به خون در یبمارستانها باید فردی از فامیل را معرفی می کردند که به عنوان فرد جایگزین خون مورد نیازش را تامین کند اما اکنون سالهاست که اهدای خون جایگزین در کشور حذف شده و 100 درصد خون های مورد نیاز بیماران به صورت داوطلبانه و بدون هیچگونه چشمداشتی اهدا می شود.
در حال حاضر در ایران سالانه بیش از دو میلیون و ۱۰۰ هزار نفر به صورت کاملا داوطلبانه خون اهدا می کنند و بیش از ۵۲ درصد از این اهداکنندگان، اهداکننده مستمر (اهداکنندگانی که حداقل دوبار در سال خون اهدا می کنند) هستند.
شاخص اهدای خون در ایران ۲۷ نفر به ازای هزار نفر جمعیت است که مشابه کشورهای توسعه یافته است. این عدد در کشورهای با توسعه بالا به 33 نفر به ازای هزار نفر جمعیت می رسد.
با وجود اینکه شاخص اهدای خون در ایران قابل قبول است و خون جایگزین حذف شده است اما با توجه به زمان حدود نگهداری ذخیره خون و فرآورده های خونی و نیاز روزافزون بیماران به فرآورده های خونی نیاز به این فرآورده ها به صورت روز افزون رو به افزایش است.
در بدن هر انسان حدود 5 لیتر خون وجود دارد که در هر بار اهدای خون 450 میلی لیتر آن یعنی کمتر از 10 درصد اهدا می شود. پلاکت، پلاسما و گلبول سفید اهدایی بعد از چند روز و گلبول قرمز حداکثر بعد از یک ماه با مصرف مواد غذایی جایگزین می شود.
سن مناسب برای شروع اهدای خون ۱۸ سال تمام است و اهداکنندگان می توانند تا ۶۰ سالگی خون اهدا کنند. مردان چهار بار در سال و زنان سه بار در سال می توانند خون اهدا کنند البته در ایران میزان اهدای خون بانوان اندک و در حدود چهار درصد کل اهدا کنندگان است، در حالی که زنان ایرانی پاک سرشت و نوعدوست سالمترین خون را برای اهدا دارند.
در سال های اخیر نگاه طب انتقال خون از اهدای خون کامل به سمت اهدای اجزای خون مانند اهدای پلاسما یا پلاکت سوق پیدا کرده است.
یادمان باشد که هر واحد اهدای خون کامل می توان جان سه نفر را نجات دهد و 60 نوع فرآورده دارویی از خون قابل تولید است. هر واحد پلاسمای اهدایی می تواند به زندگی بیماران دردمندی که برای ادامه زندگی محتاج فاکتورهای خونی مثل فاکتور 7، فاکتور 8، فاکتور 9 و فرآورده های مشتق از پلاسما مانند ‌آلبومین و داروی حیات بخش IVIG هستند، حیات دوباره بدهد.
کمبود برخی گروه های خونی به خصوص گروه های خونی با RH منفی که کمتر از 10درصد خون های اهدایی هستند نیز نیاز همیشگی به اهدای خون را بیشتر نمایان می کند. از نظر فراوانی گروه‌ خونی AB منفی کمترین فراوانی را دارد و گروه خونی O مثبت نیز پرمصرف‌ترین گروه خونی است. کشف خواص درمانی فرآورده های خونی مشتق از پلاسما و پلاکت نیز نیاز به اهدای خون یا اجزا آن را افزایش داده است.
هر ساله میزان مراجعه مردم برای اهدای خون در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی در سراسر کشور ۵ تا ۶ برابر نسبت به روزهای عادی افزایش می‌یابد. این حجم مراجعه به مراکز انتقال خون فرآیند دریافت خون های اهدایی را با مشکل مواجه می کند و از طرفی زمان اندک نگهداری برخی فرآ‌ورده های خونی به گونه ای است که بهتر است اهداکنندگان نوعدوست و عاشقان اباعبدالله الحسین این ایثار خود را در طی روزهای مختلف سال تقسیم کنند تا اثربخشی آن را بالاتر ببرند.