میلاد زراعتکار در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا درخصوص شرایط تورهای طبیعت‌گردی بیان کرد: واقعیت این است که تورهای طبیعت‌گردی اکنون وضعیت نابسامانی دارد. لیدرهایی که آموزش دیده‌اند، مدرک دارند و تحت نظر سازمان میراث فرهنگی هستند مدت‌هاست که کمتر تور می‌برند زیرا گروه‌های غیرمجاز زیادی در حال فعالیتند و مدام تور می‌برند.
وی ادامه داد: بسیاری از کانال‌های تلگرامی و شبکه‌های اینستاگرامی مدام تورهای غیرمجاز را تبلیغ را می‌کنند و در واقعیت نه جلوی این اتفاق گرفته می‌شود و نه ظاهراً کسی می‌خواهد که جلوی این اتفاق گرفته شود.
وی ادامه داد: سال‌های گذشته نیز پیگیری‌های زیادی در این زمینه داشتیم که بتوانیم به نتیجه‌ای برسیم، یک معبر قانونی برای این ماجرا پیدا کنیم و این تورهای غیرمجاز را کنترل کنیم اما به نتیجه مطلوبی نرسیدیم و این کار بدون سرانجام باقی ماند.
وی ادامه داد: اکنون شرایط به گونه‌ای است که بسیاری از راهنمایان گردشگری ما که کارت سازمان میراث فرهنگی را دارند عملاً خانه نشین شده‌اند و کار نمی‌کنند به دلیل اینکه ما اگر بخواهیم فعالیت کنیم باید از طریق آژانس گردشگری و به صورت قانونی فعالیت کنیم، آژانس گردشگری هزینه تبلیغات، اجاره و... دارد، در نتیجه هزینه‌ها بالا می‌رود و قیمت تورها نیز مقداری بالا می‌رود.
این راهنمای گردشگری عنوان کرد: اکنون تورهای غیرمجاز، با کیفیت و خدمات نازل و قیمت بسیار پایین‌تر درحال ارائه تور هستند، از آنجایی که مردم هم نیاز دارند که از این فضا استفاده کنند و معیشت فعلی مردم جامعه به صورتی نیست که بخواهند مبالغ بالا بپردازند استقبال از این تورها بیشتر شده و باعث بیکاری بسیاری از همکاران شده است.
وی ادامه داد: برخی از همکاران مانند بنده که تجربه و سابقه بیشتری در این حوزه داریم و شناخته شده‌تر هستیم، به این واسطه بیکار نمی‌مانیم و خیلی وقت‌ها تورها را به همکاران ارجاع می‌دهیم اما در واقع عزیزانی که تازه کارت گرفته‌اند و کم‌سابقه‌تر هستند خانه‌نشین شده‌اند.
زراعتکار درخصوص نظارت‌های انجام شده در این حوزه اظهار کرد: نظارت را در کلام همه جا داریم؛ اما نظارت واقعی نیازمند این است که چندین دستگاه پشت یکدیگر قرار بگیرند تا به نتیجه مطلوب برسیم. سازمان میراث فرهنگی یک سازمان زیرمجموعه دولت است، قوه قهریه‌ای پشتش نیست و قدرت آنچنانی ندارد.
وی ادامه داد: بسیاری از افراد می‌گویند سازمان میراث فرهنگی قوی است اما در واقع این سازمان صرفاً مجری دستورات است. هنگامی که از طریق سازمان میراث فرهنگی این موضوع را پیگیری کردیم، معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی بسیار همکاری کردند اما دستگاه‌های دیگر همکاری لازم را نداشتند. در استان‌های دیگر این همکاری بیشتر است.
وی افزود: درخواست کردیم که در روزهای تعطیل، چند راهنمای گردشگری را به اتفاق یک نیروی اماکن یا انتظامی در مبادی خروجی شهر مستقر کنند تا بتوانیم جلوی تورهایی که مجوز آژانس گردشگری یا راهنمای گردشگری ندارند را بگیریم اما در واقع آن دستگاه‌هایی که قوه قهریه پشت آنان است، زور دارند و توانشان اجازه برخورد می‌دهد، آن‌چنان که ما انتظار داشتیم حمایت نکردند.
این راهنمای گردشگری گفت: زمانی که تورهای گردشگری به صورت غیرمجاز اجرا می‌شود، راهنمای گردشگری و مجموعه برگزار کننده به هیچ جا وابستگی ندارند. اگر من بخواهم از طریق آژانس گردشگری این تور را برگزار کنم مجوز آژانس گردشگری پشت سر من است و خود آژانس گردشگری بسیاری از محدودیت قانونی، عرفی و شرعی کشور را رعایت می‌کند.
زراعتکار ادامه داد: از طرفی به دلیل اینکه خود راهنمای گردشگری در سازمان میراث فرهنگی استعلام می‌شود و با توجه به حساسیت کاری‌شان باید به دستگاه‌های اطلاعاتی پاسخگو باشند، آن‌ها نیز جوانب احتیاط را رعایت می‌کنند اما تورهایی که به صورت غیرمجاز در حال برگزاری هستند، با توجه به این که خیلی به مکانی وابستگی ندارند و ملزم به رعایت این قوانین نیستند، همه کار می‌کنند و در نهایت اگر اتفاقی برای تور بیفتد، حادثه‌ای پیش بیاید، تخلف اخلاقی و... اتفاق بیفتد، کسی پاسخگو نیست.
وی اضافه کرد: این موارد بسیار زیاد در این تورها دیده می‌شود بنابراین مسافر نیز ناراضی است اما مسافر فقط مجری توری که غیرمجاز تور گردشگری می‌برد را عوض می‌کند و نهایتاً فقط دیگر با آن مجری تور نمی‌فرستند.
وی بیان کرد: با این شرایط فضای کاری برای راهنمایان گردشگری و به خصوص آژانس‌های گردشگری سخت شده است، به خاطر اینکه هزینه‌های هنگفتی را پرداخت می‌کنند.
این راهنمای گردشگری اضافه کرد: در استان‌های دیگر همین طرح پیاده شد؛ در تهران، اصفهان و فارس در مبادی خروجی شهر گروه‌هایی در روزهای تعطیل مستقر می‌شدند و مدارک هر اتوبوسی که به عنوان تور گردشگری از شهر خارج می‌شود را چک می‌کردند، اگر تور گردشگری مدارک نداشت، بازگردانده می‌شد و با او برخورد قانونی می‌شد اما این اتفاق در مشهد که اتفاقاً حساسیت‌ها بالاتر است، نیفتاده است.
زراعتکار عنوان کرد: اطلاع رسانی در حوزه اداره کل میراث فرهنگی آن‌گونه که باید نبوده است. بخشی از تلخی قصه از جانب مسافر است؛ بسیاری از مسافرین هنوز شأن خود را به صورت کامل نمی‌شناسند و عملاً نمی‌دانند که چه خدماتی را از یک تور گردشگری می‌توانند انتظار داشته باشند.
وی ادامه داد: ما مدت‌ها دوره گذراندیم، تجربه داریم، علاقه شخصی پشت این فعالیت است، رشته تحصیلی ما بوده و مطالعات روزمره در این حوزه داریم؛ اما راهنمایان گردشگری غیرمجاز چون این موارد را ندارند، مجبور می‌شوند به نوعی شوآف روآوردند و بسیاری از اوقات مسافرین از ما نیز انتظار چنین کارهایی را دارند؛ نگاه حتی به جامعه لیدر همین شده است و این اتفاق در حال رخ دادن است.
وی اظهار کرد: آژانس‌های گردشگری واقعاً نمی‌توانند در این شرایط دوام آورند. آژانس گردشگری هزینه‌های زیادی را پرداخت می‌کند و وقتی می‌بیند در این مسئله نمی‌تواند رقابت کند چون شرایط رقابت یک‌طرفه و سخت است، نسبت به برگزاری تورهای این‌چنینی بی‌رغبت می‌شود.
این راهنمای گردشگری درخصوص میزان استفاده از ظرفیت بخش گردشگری استان گفت: آمار دقیقی وجود ندارد اما فکر می‌کنم تنها از 30 درصد جاذبه‌های گردشگری استان استفاده شده است و سایر موارد برای بسیاری از مردم شناخته شده نیست.
وی ادامه داد: اگر از مردم مشهد بپرسید که آرامگاه نادریه رفته‌اند جواب بسیاری از آنان منفی است، حتی در حوزه طبیعت‌گردی، شاید فقط عده‌ای از مردم به طبیعت اطراف مشهد مانند روستای آل و... رفته باشند. مکان‌های بکر بسیار زیادی داریم. برخی از مکان‌ها هست که به قدری رفت و آمد شده و طبیعت آن مکان دستکاری شده است که نمی‌توان خیلی روی آن سرمایه‌گذاری کرد و برای بازگشت این طبیعت به حالت اول باید چندین سال صبر کنیم.
وی عنوان کرد: در زمینه گردشگری، شهرداری و سازمان همیاری شهرداری مستقیم متولی هستند، سازمان گردشگری به نوعی متولی است، سازمان ورزش و جوانان در این حوزه مدعی است و گردشگری مانند بچه یتیمی شده که ارث بزرگی به او رسیده و هر کسی که از راه می‌سد می‌خواهد بخشی را از او بگیرد. اکنون خود ما نمی‌دانیم به کجا باید پاسخگو باشیم. شهرداری به صورت کاملاً مستقل راهنمای تور آموزش می‌دهد، استانداری، فنی حرفه‌ای و سازمان ورزش و جوانان نیز به همین صورت و مشاهده می‌کنید سازمان میراث فرهنگی و اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی تقریباً سهم کوچکی از گردشگری دارد.
این راهنمای گردشگری افزود: این یک ضرب‌المثل قدیمی است که «دو شکارچی که دنبال خرگوش بدوند در آخر هیچ کدام به خرگوش نمی‌رسند» و « آشپز که دو تا شود آش یا شور می‌شود یا بی‌نمک» اکنون این اتفاق در سیستم گردشگری ما می‌افتد و کاری نیز نمی‌توان کرد. اکنون آستان قدس نیز به این ماجرا اضافه شده و جدای از همه قضایا سیستم گردشگری خود را دارد، آموزش و پرورش نیز به همین صورت. هر یک از نهادها به صورت مستقل در حال برگزاری تورهای گردشگری هستند.
زراعتکار ادامه داد: سازمان میراث فرهنگی، آژانس‌های گردشگری و راهنمایان گردشگری یا باید در خدمت این افراد باشند یعنی با شرایط خاص آن‌ها همکاری کنند یا این که آن‌ها خودشان افراد دیگری را انتخاب می‌کنند و با این افراد کار می‌کنند. شرایطی که این افراد دارند دستمزدهای بسیار پایین و شرایط خاصی است. اصولاً از لحاظ قانونی راهنمایان گردشگری باید مدرک بالای لیسانس داشته باشند، اکنون در استان خراسان حداقل مدرک لیسانس است و دکترای رشته‌های مختلف و فوق لیسانس زیاد داریم، اما از افرادی استفاده می‌شود که سواد و تجربه کمتری دارند و با قیمت کمتر راضی می‌شوند.
وی اظهار کرد: در این بازار، راهنمای گردشگری وقتی بیکار می‌ماند به قیمت‌های پایین‌تر و قیمت‌هایی که واقعاً خارج از عرف است تن می‌دهد. راهنمای گردشگری ما به روزی 80 یا 90 هزار تومان راضی می‌شود؛ به خاطر این که بیکار نباشد و این واقعاً فاجعه است، زیرا یک راهنمای گردشگری در تمام طول ماه تور ندارد و نهایتاً می‌تواند 15 روز ماه را تور ببرد.
وی افزود: درآمد یک راهنمای گردشگری از کف درآمد یک کارگر ساده هم پایین‌تر می‌رود. با توجه به مدرک تحصیلی‌ای که راهنمایان گردشگری دارند و این که باید به حداقل یک زبان خارجی مسلط باشند و سال‌ها وقت صرف کردند، درآمدهای بسیار پایینی دارند، لذا افرادی که متخصص هستند کم کم از این رشته خداحافظی می‌کنند.