به گزارش الف، مقامات دولت آمریکا از چند هفته قبل در موضع گیری های جداگانه از لزوم تضمین امنیت کشتیرانی در خلیج فارس و تنگه‌های هرمز و باب المندب سخن گفته اند.
بهانه آمریکایی ها برای تشکیل ائتلاف بین المللی دریایی، وقوع اتفاقاتی در خلیج فارس بود. حمله به بندر الفجیره امارات در 22 اردیبهشت، حمله به دو نفتکش در دریای عمان در تاریخ 23 خرداد( که یکی از آنها ژاپنی بود و این اقدام همزمان با سفر شینزو آبه به ایران صورت گرفته بود) از جمله این اتفاقات بود.
بعد از این حوادث موضوع تشکیل ائتلاف بین المللی دریایی به آرامی در سخنان مقامات آمریکایی پدیدار شد. اولین بار ژوزف دانفورد، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا روز 19 تیرماه در یک کنفرانس خبری در واشنگتن اعلام کرد آمریکا در پی این است که برای تضمین امنیت کشتیرانی و مقابله با آنچه تهدیدهای ایران نامید ائتلافی بین المللی تشکیل دهد. رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا مدعی شد با رایزنی های واشنگتن با تعدادی از کشورها ظرف چند هفته آینده مشخص خواهد شد چه دولت هایی در این ائتلاف حضور خواهند داشت.
بر اساس گفته های ژوزف دانفورد قرار است در این ائتلاف، ارتش آمریکا وظیفه شناسایی و مراقبت را برعهده گیرد و نفتکش های هر کشوری توسط نیروی دریایی همان کشور همراهی و محافظت شود.
مایک پمپئو، وزیر خارجه نیز از حضور احتمالی بیست کشور در این ائتلاف خبر داده بود و این که عربستان و امارات متحده در ائتلاف شرکت خواهند کرد. دونالد ترامپ نیز طبق معمول گفته بود که آمریکا نباید هزینه این ائتلاف را پرداخت کند و به همین دلیل عملیات آن باید توسط کشورهای مختلف انجام شود.
دانفورد اخیراً هم اعلام کرد آمریکا تمایل دارد این ائتلاف را با تعدادی محدودی از کشورها آغاز کند تا در ادامه کشورهای دیگری به آن ملحق شوند.
برخی تحلیل گران معتقدند سیاست جدید دولت آمریکا راهبردی برای حضور گسترده در خلیج فارس، بدست گرفتن کنترل تنگه هرمز جهت تضمین محاصره دریایی ایران و یارگیری جهت فشار حداکثری و به صفر رساندن صادرات نفت است.
دزدی در جبل الطارق و رونمایی از سیاست انگلیسی در خلیج فارس
توقیف نفتکش انگلیسی استینا ایمپرو در خلیج فارس موجب شد که لندن نیز به تبع آمریکایی ها از سیاست جدید خود مبنی بر لزوم تشکیل ناوگان اروپایی در خلیج فارس برای تضمین کشتیرانی خبر دهد. انگلیسی ها تا کنون ناو مونتروز و ناوشکن دانکن را به خلیج فارس اعزام کرده اند.
انگلیس روز 13 تیرماه نیز ابرنفتکش ایرانی گریس 1 را در آب های جبل الطارق به بهانه تحریم های اتحادیه اروپا علیه سوریه توقیف کرده بود. این در حالی است که بعید به نظر می رسد هدف اعلامی لندن واقعاً با هدف اعمالی آنها منطبق باشد.
به عقیده بسیاری از تحلیل گران از آن جا که تحریم های اروپا ماهیت فراسرزمینی ندارد احتمالا هدف انگلیس از توقیف نفتکش ایران کمک به آمریکا جهت به صفر رساندن صادرات نفت ایران بوده است. به همین دلیل است که انگلیس بلافاصله بعد از توقیف نفتکش خود در خلیج فارس، از لزوم تشکیل ناوگان اروپایی و کنترل تنگه هرمز سخن گفته بود.
ژوزف دانفورد با استقبال از پیشنهاد انگلیسی ها، آن را مکمل پیشنهاد آمریکا برای تضمین امنیت خلیج فارس معرفی کرده است.
ژنرال دانفورد: طرح انگلیس در خلیج فارس مکمل اقدام‌های آمریکاست
فرانسه: طرح اروپایی امنیت دریائی با رویکردآمریکایی فشارحداکثری متفاوت است
روزنامه آمریکایی واشنگتن‌اگزمینر در گزارشی عنوان کرد جرمی هانت، وزیر خارجه سابق انگلیس چنین طرحی را پیشنهاد داده اما لندن در حالی به دنبال تشکیل ناوگانی اروپایی در خلیج فارس است که خود این کشور کشتی کافی برای این طرح ندارد.
خبرگزاری رویترز اما مدعی شده که در طرح جدید انگلستان، آمریکا، اتحادیه اروپا و ناتو به شکل مستقیم حضور ندارند و احتمالاً فرماندهی این ناوگان مشترکاً با لندن و پاریس خواهد بود. رویترز همچنین عنوان کرده فرانسه، ایتالیا و دانمارک با چنین طرحی موافقت کرده اند، آلمان به آن تمایل نشان داده و برخی کشورهای دیگر مانند هلند در حال بررسی این پیشنهاد هستند.
اما در واکنش به این اقدام، هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان تصمیم‌گیری قطعی درباره تشکیل ناوگان دریایی اروپایی را به کسب اطلاعات کامل تر و روشن شدن تمامی ابعاد آن منوط کرد.
ماس این سخنان را در گفت و گو با روزنامه آلمانی فونک بیان داشته است. وزیر خارجه آلمان گفت در هر اقدامی در خلیج فارس می باید صرفاً اروپایی ها حضور داشته باشند و نباید در چارچوب سیاست ترامپ مبتنی بر فشار حداکثری به ایران باشد.
فرانسه نیز اعلام کرد بحث و گفت و گوها درباره این طرح هنوز به پایان نرسیده و مشخص نیست که این طرح به طور کامل موفق و اجرایی شود. این سخنان را فلورانس پارلی، وزیر نیروهای مسلح فرانسه عنوان کرده بود.
واکنش تند ایران به اقدام جدید انگلیسی ها
در این بین مقامات و مسئولان ایران واکنش های بسیاری تندی در قبال طرح جدید انگلیسی ها و ایضا طرح آمریکایی ها اتخاذ کرده اند.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی روز یکشنبه در دیدار «یوسف بن علوی» وزیر امور خارجه عمان با بیان اینکه ایران و عمان مسئولیت اصلی تأمین امنیت در منطقه تنگه هرمز را بر عهده دارند، گفت: جمهوری اسلامی ایران همواره تلاش می‌کند تا دریای عمان، خلیج فارس و تنگه هرمز مسیری امن و مطمئن برای کشتیرانی آزاد بین‌المللی باشد.
روحانی تأکید کرد: حضور نیروهای خارجی نه تنها کمکی به امنیت منطقه نمی‌کند، بلکه عامل اصلی تنش خواهد بود.
علی ربیعی، سخنگوی دولت هم دیروز در نشست خبری در این باره گفت: اینکه شنیدیم آنها قصد اعزام ناوگان اروپایی به خلیج فارس دارند طبعا پیام خصمانه‌ای دارد، تحریک کننده است و موجب افزایش تنش‌ها خواهد شد.
ربیعی با بیان اینکه ایران معتقد است تامین امنیت منطقه باید توسط کشورهای منطقه صورت بگیرد گفت: ما بزرگترین تامین کننده امنیت کشتیرانی در خلیج فارس هستیم.
حسین دهقان، مشاور فرماندهی کل قوا در حوزه صنایع دفاعی و پشتیبانی از نیروهای مسلح نیز در گفت‌وگو با شبکه خبری الجزیره با اشاره به پیشنهاد بریتانیا به کشورهای اروپايی برای تشکیل نیرویی دریایی جهت حفاظت از کشتیرانی آزاد در خلیج فارس گفت: ما تصور می‌کنیم که هر نوع تغییر در ساز و کارهای موجود در خلیج فارس از جمله تشکیل ائتلاف دریایی در خلیج فارس باعث افزایش تنش‌ها در منطقه خواهد شد و احتمالاً منجر به اقدامات کنترل‌نشده ای خواهد شد که آغازگر یک منازعه در منطقه است.
بیشتر بخوانید:
روحانی: انگلیسی‌ها در توقیف نفتکش ایرانی متضرر خواهند شد
مشاور فرماندهی کل قوا: ناوها و پایگاه‌های آمریکا در تیررس موشک‌های ایران است
سخنگوی دولت: اعزام ناوگان اروپایی موجب افزایش تنش ها خواهد شد
دهقان تاکید کرد: اگر قرار باشد در منطقه خلیج فارس برای یک طرف امنیت وجود داشته باشد و برای طرفی دیگر، نا امنی وجود داشته باشد بنابراین ما وضعیت پایداری را شاهد نخواهیم بود. این بدان معناست که ما نتوانیم از تنگه هرمز و خلیج فارس نفت صادر کنیم و در مقابل، آمریکا و اروپا این اقدام را انجام دهند. این یک توازن وحشت است تا توازن امنیت.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور هم اول مرداد ماه با بیان این که ایران در طول تاریخ همواره حافظ امنیت منطقه و خلیج فارس بوده است خاطرنشان کرد: برای حفاظت از امنیت منطقه نیاز به تشکیل ائتلاف نیست. کسانی که به دنبال ائتلاف هستند هر گاه از مناطق خود خارج شده اند جز دامن زدن به ناامنی دستاورد دیگری به همراه نیاورده اند.
جهانگیری اضافه کرد: امنیت منطقه را ایران با کمک کشورهای منطقه می تواند تأمین کند و برای این که همه از امنیت منطقه مطمئن باشند و همه بتوانند از منطقه ای امن استفاده کنند راهی جز این نیست که فشارها را از ایران برداشته و بدون تحمیل فشار با ایران وارد مذاکره و گفتگوی منطقی شوند و آن گاه خواهند دید که منطقه ای خوب و آرام برای همه فراهم خواهد شد.
به نظر می رسد با سیاستی که آمریکا و انگلیس در پیش گرفته اند احتمال وقوع تنش بیشتر در خلیج فارس و بخصوص تنگه هرمز افزایش یافته است. این در حالی است که حدود یک پنجم نفت جهان از این آبراه عبور می کند و بالطبع هر گونه ناآرامی می تواند بازارهای جهانی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.