مجموعه‌ی «خرده مینا برخاک»
به‌کوشش: داوود غفارزادگان
ناشر: کتاب نیستان، چاپ اول 1397
دفتر اول: «به رنگ طاووس به رنگ كلاغ» از اسرارالتوحيد
84 صفحه، 17000 تومان
دفتر دوم: «داستان بر دار كردن حسنك وزير و نويسنده اش» از تاريخ بيهقي
61 صفحه، 14000 تومان
دفتر سوم: «امروز و دگرروز و سوم روز» از تذكره‌الاوليا
93 صفحه، 19000 تومان
دفتر چهارم: «گلستان خواني براي كم حوصله ها» از گلستان
85 صفحه، 17000 تومان
دفتر پنجم: «ناز و نياز» از مقالات شمس تبریزی
67 صفحه، 14000 تومان
****
از جمله بزرگترین غفلت های بسیاری از اهل کتاب در ایران، بخصوص نسل جوان، در این است که گمان می برند بهترین و جذاب ترین گونه در ادبیات، داستان (خاصه رمان) محسوب می شود و در این زمینه نیز حرف اول و آخر را ادبیات غیرایرانی می زند! ادبیات کلاسیک ما نیز جز یکسری پیام‌های اخلاقی و شعارهای عرفانی که به شیوه‌ای منسوخ (چه نثر و چه نظم) به خورد خواننده می‌دهند، چیزی در چنته ندارد و آن یک مقدار فایده هم که هست به درد سنین بالا و ایام پیری می خورد! شاید بخش عمده این سوءتفاهم و کم لطفی ناشی از عدم توانایی در درک و برقراری ارتباط با ادبیات کلاسیک ناشی می‌شود.
از این سبب ارائه ادبیات کلاسیک ایران به گونه‌ای که برای جوانترها دارای جذابیت باشد یک ضرورت است. طبیعی است که زبان در گذر زمان در حال تغییر و تحول است و از این سبب زبان آثار کلاسیک اغلب برای بسیاری از مخاطبان امروز دشوار به نظر می رسد و دور از ذهن نیست اگر مهجور بودن کلمات آنها موجب احساس کهنگی و حتی ملال در ایشان شود. بنابراین شکل ارائه این ضرورت و بخصوص قابل فهم کردن آن از اهمیت بسیاری برخوردار است.
اما حقیقت این است که فواید خواندن ادبیات کلاسیک ایران مزایایی چنان گران مایه دارد که برای بهره بردن از آن بایدکه کم حوصلگی نکرد. با این حال اگر جزو این قسم کم حوصله ها هستید، باز هم راه حل هایی برای بهره بردن از ادبیات کلاسیک وجود دارد. به تازگی نشر نیستان با همکاری داوود غفارزادگان مجموعه ای تحت عنوان «خرده مینا بر خاک» را منتشر کرده است. کتابهایی در قطع کوچک و کم حجم که می تواند از طعم مطبوع ادبیات کلاسیک به شما بچشاند تا زان پس خود جوینده و یابنده شوید و اگر زبان و محتوای هریک از این آثار خوشایند طبع شما افتاد به سراغ منابع اصلی بروید.
«خرده مینا برخاک» گزیده‌ای است از متون کلاسیک فارسی از منظر دید یکی از داستان نویسان با تجربه ایرانی انتخاب و روایت شده که همین نکته از جمله مزایای این مجموعه محسوب می شود چرا که کیفیت کار نیز نشان از درک و رعایت ضرورت‌های مورد اشاره دارد. عناوین پنج جلد نخست آن به ترتیب زیر است: «به رنگ طاووس به رنگ كلاغ» از اسرار التوحيد و «داستان بر دار كردن حسنك وزير و نويسنده اش» از تاريخ بيهقی، «گلستان خواني برای كم حوصله ها» از گلستان «امروز و دگرروز و سوم روز» از تذكره‌الاوليا، «ناز و نياز» از مقالات شمس تبریزی.
در مقدمه کوتاهی بر این کتابها آمده «مجموعه «خرده مینا بر خاک» تفرّجی است در روضه غنّا و حدیقه غلبای ادب فارسی. بازخوانی شاهکارهای نثر کهن این سرزمین. هر یک از این کتاب ها گرچه بر مضمونی ویژه همچون عرفان یا حماسه تکیه زده‌اند، اما علت انتخاب آن ها بیش از هر چیز برخورداری از جوهره ادبی ست.» بی گمان همین تمرکز بر جوهره ادبی پشتوانه جذابیت این مجموعه بوده است و نیز با توجه به داستان نویس بودن غفارزادگان عجیب نیست که این جوهره ادبی بیشتر در ارتباط با روایت‌های داستانی معنا یافته است. بنابراین آنجا که متن واجد کیفیت روایی پیوسته بوده این جوهره ادبی به روایتی داستانی و بلند نزدیک شده است، همچون «داستان بر دار كردن حسنك وزير و نويسنده اش» از تاريخ بيهقي و با همانند «به رنگ طاووس به رنگ كلاغ» از اسرارالتوحيد و «امروز و دگرروز و سوم روز» از تذكره‌الاوليا شکل حکایت هایی کوتاه در کنار یکدیگر پیدا کرده است.
آنگونه که درمقدمه کوتاه مجموعه اشاره شده، اصل کار بر استفاده از فرازهای مهم و البته داستانی تر این کتابها بوده، چنان که نگاه و بینش مخاطب امروز نیز مدنظر قرار گرفته است. اگرچه سهولت خوانده شدن این متون ازجمله اولویت های این مجموعه بوده تا «خوانندگان جوان تر، از سرخوشی مطالعه نثر کهن به علت دشواری های زبانی محروم نشوند»، اما شیوه کار به گونه‌ای بوده که «کلمه‌ای بر متن ها افزون نشده است، جز که تغییراتی در حد رسم الخط و علائم نگارشی و پاراگراف بندی که درواقع شأن ادبی ندارند و فقط تمهیداتی برای بهتر خوانده شدن به شمار می روند.»
از آنجا که این کتابها برای کسانی تهیه و تالیف شده‌اند که نخستین گامها را برای آشنایی با ادبیات کلاسیک برمی دارند و یا جوانهای ناآشنا با ادبیات کلاسیک، بنابراین غفارزادگان به تناسب اثر مقدمه ای درباره کتاب و یا نویسنده اش تدارک دیده که می تواند پیش درآمد مناسبی برای کسب آشنایی های مقدماتی مرتبط با هر اثر باشد، افزون براین هر کجای متن‌ها که واژه یا عبارت دشواری وجود دارد (با توجه به مخاطبانی که برای این کتابها در نظر گرفته شده)، توضیحاتی به صورت پانویس ارائه شده است تا مخاطبان جوان این کتابها با سهولت هر آنچه را که برای گرفتن بیشترین بهره از این آثا نیاز دارند، در دسترس داشته باشند.