به گزارش الف، علی لاریجانی در راس هیاتی متشکل از برخی اعضای دولت و روسای کمیسیون های برنامه و بودجه و انرژی روز سه شنبه وارد پکن، پایتخت چین شد. همراه با رئیس مجلس، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، بیژن زنگنه وزیر نفت، فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد و عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی حضور دارند.
ترکیب هیات سفر کننده حاکی از اهمیت مسائل مرتبط با انرژی و مالی برای ایران است. در واقع به نظر می رسد دولت تدبیر و امید که تمام هم و غم خود را روی پیاده سازی گفتمان نگاه به غرب قرار داده بود، بعد از مدت ها و در این مقطع زمانی در پی یک چرخش است.
بدون شک دلیل وقوع این امر نیز به خروج ترامپ از برجام، بازگشت تحریم ها و تعلل اروپایی ها در راه اندازی سازوکاری کارآمد برای انتفاع ایران از توافق هسته ای بدلیل پایبندی به تعهداتش است.
رونمایی از اینس‌تکس، بیانیه اروپایی‌‌ها و حالت طلبکارانه آنها موجب شد، عملاً هر فردی هم که به کشورهای قاره سبز خوشبینی داشت به این جمع بندی برسد نباید توقع و انتظاری در این باره داشته باشد. به عبارتی سفر لاریجانی و هیئت همراه را می توان این گونه تفسیر کرد که ایران پیگیر تحقق باز کردن راه های جدید برای مقابله با تحریم های ثانویه واشنگتن است.
حال باید دید با سفر مقامات ایرانی، روابط ایران و چین چه سرانجامی پیدا خواهد کرد. بخصوص این که در سال های اخیر اختلافاتی بین طرفین بر سر موضوعاتی مانند میادین آزادگان و یادآوران و توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی بوجود آمده بود.
نکته دیگری که در این باره حائز اهمیت است به فشارهای دونالد ترامپ به ایران برمی گردد. در حالی که رئیس جمهور آمریکا در پی تحقق اعمال حداکثر فشار به ایران برای رسیدن به نتیجه در کوتاه ترین زمان ممکن است حساسیت ویژه ای به سفر مقامات ایران به پکن خواهد داشت. چین یکی از هشت کشوری است که از معافیت تحریمی آمریکا علیه ایران برخوردار شده است؛ اما کاخ سفید در پی این است از هر طریق ممکن صادرات نفت ایران را به شدت کاهش یابد. از نگاه آمریکایی ها در این صورت می توان ایران را به پای میز مذاکره آورد تا تغییرات لازم در توافق هسته ای داده شود و علاوه بر آن، زمینه بر اعمال محدودیت های جدید در زمینه برنامه موشکی، منطقه و حقوق بشر فراهم شود.
البته به نظر می رسد کشور چین برخلاف دوره قبلی تحریم های آمریکا علیه ایران، تا کنون همکاری مناسبی با ایران نداشته و ارتباطات و تبادلات اقتصادی طرفین محدود شده است. در این باره اگر چه چین بر سر مسائل اقتصادی و تجاری، تایوان و... با آمریکا اختلاف دارد، اما این که پکن تا چه میزان تمایل داشته باشد در مقابل ایالات متحده بر سر قضیه ایران ایستادگی کند جای ابهام است. گفته می شود چین از این که ایران صرفاً در موقع تنگنا و گرفتاری در پی گسترش تبادلات و ارتباطات اقتصادی است رضایت ندارد. لابد از دیدگاه آنها ایران، شریک پایدار و همیشگی نیست و همین مسئله می‌تواند بر اعتماد و گسترش روابط طرفین تاثیرگذار باشد.
به این مسائل باید به سفر محمد بن سلمان به چین نیز اشاره کرد که امروز وارد پکن شد و بدون شک ولیعهد عربستان در تلاش است تا به هر نحو ممکن در چارچوب پازل ترامپ فشار به ایران را افزایش دهد، اما تجربه ثابت کرده چین تمایل چندانی ندارد به اختلافات سیاسی منطقه ورود نماید.
با تمام این مسائل، باید گفت حتماً سفر مقامات ایران به چین می تواند حامل دستاوردهایی مثبت باشد، اگر چنین سیاست هایی ادامه داشته باشد و نوع دیپلماسی و گفتمان حاکم بر دولت از یکجانبه گرایی گذشته و سیاست نگاه به غرب تغییر کند و متوازن تر شود.