دوشنبه ۱۹ آذرماه بود که حجت‌الاسلام حسن روحانی، رییس‌جمهوری ایران در نشست وزیر و مدیران وزارت راه‌و‌شهرسازی گفت که «عده‌ای شعار می‌دهند و هزینه‌ها را از جیب مردم می‌پردازند. اینکه برجام باشد یا نباشد باید برای مردم ترجمه شود که بودن آن چه قدر سود دارد و نبودنش چقدر می‌تواند ضرر داشته باشد. پذیرفتنی نیست که یک نفر در ارگان و نهادی شعار دهد و آثار این شعار برای مردم ترجمه نشود.»؛ این سخنان رییس‌جمهوری در حالی است که پیش از این هم در کارزار انتخاباتی‌اش گفته بود: «روی موشک مرگ بر اسرائیل نوشتید برجام خراب شد!» حالا هم مشکلات اقتصادی کشور را بر گردن منتقدان توافق هسته‌ای می‌داند و گفته که منتقدان باید پاسخگوی شرایط اقتصادی کنونی باشند.
برخی از حامیان دولت مانند آقای علی مطهری نیز اجرایی نشدن برجام را نه گردن آمریکا بلکه گردن نظام انداخت و در اظهار‌نظری عجیب مدعی شد که بخشی از نظام نمی‌خواست برجام اجرا شود و اگر سرمایه‌گذار خارجی به ایران می‌آمد آمریکا نمی‌توانست زیر توافق بزند!
این اظهارات روحانی درحالی است که از سال۹۲ تا ۹۴تمام انرژی دولت صرف توافق هسته‌ای شد و دولت برنامه‌ای برای اداره اقتصاد نداشت. درواقع دولت منتظر سرمایه‌های خارجی بود تا از آن طریق بتواند رونق اقتصادی ایجاد کند و برخلاف تاکیدات رهبر معظم انقلاب اقتصاد مقاومتی رها شد. از سال ۹۴ به بعد هم همه منتظر این نتیجه اقتصاد برجامی بودند که به قول رییس‌جمهوری این نوزاد بزرگ شود، اما این اتفاق هرگز نیفتاد؛ اما نه به‌خاطر انتقادات دلسوزانه داخلی‌ها بلکه به‌خاطر توافق ناقصی که جلوی بدعهدی‌های طرف‌های مقابل را نمی‌گرفت، چنان‌که آمریکا به‌راحتی و بدون هیچ بازخواستی از این توافق خارج شد. حال امروز رییس‌جمهوری به جای پاسخگویی در برابر عملکرد اقتصادی پنج ساله‌اش باز هم به دنبال مقصر خارج از دولت می‌گردد.
وضعیت کنونی نتیجه گره‌زدن اقتصاد به برجام است
آقای احسان سلطانی، پژوهشگر و کارشناس اقتصادی و از اقتصاددانانی که نامه به رییس‌جمهوری نوشته است، ناکارآمدی دولت و گره‌زدن اقتصاد با برجام را دلیل وضعیت کنونی اقتصاد دانست و گفت: تنها دغدغه آقای روحانی اتمام چهار‌سال اول ریاست‌جمهوری‌اش به‌نحو رضایتمدانه بود تا بتواند برای بار دوم هم در انتخابات رای مردم را کسب کند؛ اما بعد از پیروزی در انتخابات96 کارهای مثبت‌شان ادامه پیدا نکرد، بنده در سال93 چندین مقاله نوشتم که بعد از برجام چه می‌شود و برجام چه تاثیری خواهد داشت. در همان زمان با اعداد و ارقام سال‌های91 و 92 نشان دادم که برجام تاثیر چندانی بر اقتصاد ندارد و مشکلات اقتصادی نه برای تحریم‌ها بلکه برای این است که اقتصاد به بن‌بست رسیده بود. هزینه‌ها و درآمدها جور نبود.
وی ادامه داد: آقای روحانی در پنج سال گذشته مشکلات اساسی را حل نکرد و برنامه‌ای برای بهبود شرایط نداشت بلکه دقیقاً بر اساس همان انتقادات خودش از آقای احمدی‌نژاد عمل کرد و پا جاپای او گذاشت، در دولت یازدهم روحانی بیشتر از دولت قبل پول در اختیار داشت و در همان اثنا قیمت‌های کالاهای جهانی کاهش پیدا کرد اما رییس‌جمهوری اقتصاد را به شیوه سابق مدیریت کرد.
سلطانی تاکید کرد: در بخش پولی و بانکی هم دولت قدمی برای اصلاح امور بر نداشت و روند گذشته را ادامه داد و حتی با صدور مجوز خلق پول و استقراض از بانک مرکزی نقدینگی را بالا بردند که مضرات این کار افزایش بی‌رویه قیمت دلار و نابسامانی‌های بازار ارز و کاهش ارزش پول ملی است. مشکلات کنونی اقتصاد کشور به‌دلیل سیاست‌های پوپولیستی مدیران اقتصادی است چراکه برای انتخابات بعدی نیازی به رای مردم ندارد.
در دولت یازدهم نقدینگی خلق شد
این پژوهشگر و کارشناس اقتصادی تاکید کرد: دولت یازدهم به‌دنبال اصلاح ساختار نبود و تلاش کرد تا بحران‌ها را برای چهار سال خفه کند تا بتوانند در انتخابات96 رای بیاورند، حتی اندک اقدامات مثبت در دولت یازدهم استحکام کافی نداشت؛ به همین دلیل هم از بین رفت، برجام هم به همین دلیل محکم نبود. در دولت یازدهم دو سوم نقدینگی خلق شد و به جای حل مشکلات بانک‌ها و منحل کردن بانک‌های متخلف اجازه دادند که وام‌های کلان بگیرند و سپرده‌ها را گرفتند و کار خود را انجام دادند؛ همان افرادی که نسخه‌پیچی کردند و نقدینگی‌ها را درست کردند حالا به‌دنبال چاره‌اندیشی برای حل مشکلات اقتصادی هستند.
وی ادامه داد: بالا رفتن نرخ ارز و مشکلات بانکی ربطی به برجام و آمریکا نداشت، این مردم هستند که اقتصاد را راه می‌اندازند و اگر با هم مبادله کنند اقتصاد می‌چرخد.
سلطانی تاکید کرد: رهبرمعظم انقلاب در کار اقتصادی دولت‌ها دخالتی ندارند، از سویی دیگر منتقدان برجام در پایان انتقادات خود را کنار گذاشته و با دولت برای رسیدن به اهدافش همراهی کردند؛ اما دولت سخنان اقتصاددانان منتقد را نشنید.
برجام کاتالیزور بحران بود
آقای ابراهیم رزاقی، کارشناس مسائل اقتصادی هم درباره سخنان رییس‌جمهوری مبنی‌بر لزوم پاسخگویی منتقدان برجام گفت: روحانی و نگاهش به مسائل دلایل مشکلات کنونی است.
وی ادامه داد: روحانی تلاش کرد تا حقوق‌ها را تثبیت کند، با بالا رفتن تورم حقوق‌ها بالا نرفت، همچنین در دولت روحانی با فضاسازی کاری کردند که تورم مشاهده نشود و اخیراً این تورم به اوج رسیده است.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: در این پنج سال فکری در فضای اقتصادی رشد پیدا کرده که اعتقاد دارد اگر آزادی عمل در بازار وجود داشته باشد خود بازار خواهد توانست به یک تعادل و ثبات در طول زمان برسد که مساله شغل و درآمد را به‌صورت خودکار حل خواهد کرد. البته این فکر نه از دوره روحانی که یادگاری آقای هاشمی رفسنجانی است که دولت به دولت از خود آقای هاشمی با آن سیاست‌های تعدیل ساختاری سرمایه‌داری به دولت آقای خاتمی بعد احمدی‌نژاد و بعد هم روحانی منتقل شده است. در سایه این سیاست‌های اقتصادی ما رقمی نزدیک به 1500میلیارد دلار کالا و خدمات به کشور وارد کرده‌ایم؛ اما در آن سو تنها 12میلیون فرصت شغلی را ایجاد کرده‌ایم. در صورتی که این رقم باید عددی نزدیک به 75میلیون فرصت شغلی باشد.این اعداد به راحتی ماحصل نوع نگاه دولتمردان را در اقتصاد کشور نشان می‌دهد؛ اقتصادی که هیچ تلاشی برای مقاومت و ایستادگی در مقابل برخی زیاده‌خواهی‌های بیرونی و داخلی ندارد.
وی افزود: فقر و ناامیدی به‌وجود آمده تنها در اثر سیاست‌های دولت بوده است، آن‌ها خود را مشغول امضای برجام کردند و توجهی به تقویت تولید ملی، اصلاح مالیات‌ها و... نکردند و تنها تلاش خود را بر امضای برجام گذاشتند. با بی‌توجهی به اقتصاد و آزاد گذاشتن عرضه و تقاضای داخلی و خارجی، واردات بی‌رویه و ... سبب ورشکستگی بسیاری از تولیدکنندگان و آشفتگی‌ها در بازار ارز شد.
مقصر اصلی شرایط اقتصادی دولت است، دولت با در اختیار داشتن بودجه و درآمد ناشی از فروش نفت و پتروشیمی سرمایه عظیمی را در اختیار دارد که به‌راحتی می‌تواند شرایط را کنترل و مدیریت کند. در این وضعیت که در فضای سیاست بین‌الملل هم وجود دارد لازم است که دولت جهادی و انقلابی تصمیم گرفته و عمل کند.
رزاقی با تاکید بر اینکه اقتصاد کنونی امروز از نتایج اقتصاد برجامی است، گفت: وضعیت وخیم‌تر شده است به‌دلیل این که این سیاست‌ها به مرور زمان در طول این تقریباً 30سال حضور این دولت‌ها در امر اقتصاد، مشکلات روی هم انباشته شده و امروز به شکل بحران خود را یکجا نشان می‌دهد. برجام مسکن نبود، بلکه کاتالیزور بحران بود. اگر در گذشته این اقتصاد توانسته بود کمی از سیاست‌های سرمایه‌سالارانه برخی اشخاص که منافات جدی هم با قانون اساسی دارد، فاصله بگیرد یقیناً امروز حال و روز اقتصاد و معیشت ایران این گونه نبود.
منبع: صبح نو