«زبان سیاست»
نویسنده: ایدریئن بیرد
ترجمه: محمدرضا اصلانی
ناشر:فرهنگ نشر نو، چاپ اول1397
171 صفحه، 23000 تومان
****
در سالهای پیش از انقلاب فرانسه، طرفداران سیاستهای پادشاهی در سمت راست مجلس مینشستند و رقیبان (در واقع مخالفانشان) درسمت چپ (روبهروی آنها) قرار میگرفتند و اینگونه مخالفت یا عدم مخالفت خود را از نظام پادشاهی ابراز میکردند. بیگمان کسی از آنها حدس نمیزد که با این رفتار نمادین سیاسی، پایه و اساس تقسیم بندیهای سیاسی و جناحی را در جهان آینده پایهگذاری میکنند. درست از همان دوره به بعد بود که بکاربردن واژه راست برای گروههای محافظهکار و ملیگرا و واژه چپ برای گروه های تند رو و سوسیالیستی که منتقد اوضاع و خواهان تغییر وضع موجود بودند؛ به تدریج رواج پیدا کرد و اغلب فعالیت های سیاسی در قالب این تقسیم بندیها شناخته شدند. با توجه به این صورتبندی، از آن پس رفته رفته سیاست مداران میانه رو نیز سر برآوردند و فعالیت های سیاسی خود را در قالب جناح میانهرو آغاز کردند. بدین ترتیب در دنیای مدرن امروز نیز همچنان در بسیاری از جوامع جهان این سه گروه سیاسی بر سر رسیدن به قدرت با یکدیگر در رقابت یا تعامل هستند.
با وجود اینکه سخن گفتن از مسایل سیاسی روز جزء لاینفک دنیای امروز شده است، اما هنوز هستند جوامع بسته و عقب افتادهای که شهروندانشان از به کار بردن واژه سیاست در هراسند و کلماتی همچون سیاسی، سیاست مدار، سیاسی کردن و...در اذهانشان با رعب و وحشت عجین شده است و برایایشان اعدام، تبعید، ترور و زندان را تداعی میکند، چراکه این افراد قادر به سخن گفتن به زبان سیاست نیستند و در واقع آنها فاقد سواد سیاسی کافی برای بیان عقاید خود هستند.
از اینروست که کتاب «زبان سیاست» نوشته ایدرئین بیرد که به تازگی توسط نشر نو به بازار آمده است، می تواند به عنوان منبعی کارآمد و مفید برای بالاتر بردن فهم سیاسی افراد مورد استفاده قرار گیرد؛ منبعی که میتواند راهنمای خوبی برای دانشجویان و علاقمندان به پژوهش در حوزه علوم سیاسی باشد، بخصوص به عنوان گامی نخست که به تبیین بسیاری از مفاهیم اساسی این حوزه میپردازد.
ایدرئین بیرد در مقدمه کتاب میگوید: «اگرچه عنوان این کتاب زبان سیاست است، اما ادعایی بیش از آن ندارد که مقدمهای است بر برخی حوزه ها که دانشجویان علاقمند به علوم سیاسی تمایل دارند، در آن پژوهش کنند. دادههای کتاب برای تبیین برخی اصول کلی و نه تحلیل بسیار دقیق مسایل خاص سیاسی انتخاب شده است. با توجه به گفته های فراوان سیاستمداران و مفسران، دانشجویان به ندرت برای یافتن دادههای مناسب در دوران معاصر با مشکل مواجه میشوند. چیزی که گاهی برای آنها سخت مینماید، آن است که با این دادهها چه باید بکنند و کتاب حاضر در همین جا کمک میکند.»
این کتاب در شش فصل نوشته شده است که عبارتنداز: «آنها کجا ایستادهاند؟»، «آنها چه معنایی دارند؟»، «مهارت سخنرانی»، «پیروزی در انتخابات»، «شعارها و پوسترها» و «پاسخ دادن به سوالات».
نویسنده «زبان سیاست»، بخش نخست کتاب خود را به بررسی معانی مرتبط با مفهوم سیاست اختصاص داده و افزون بر آن باورهایی غالبا منفی در رابطه با مفهوم سیاست را نیز مورد بررسی قرار میدهد. چراکه به نظر او سیاستمداران در اذهان عموم افرادی شرور و فریبکار شناخته میشدند و اکثر کسانی که عنوان سیاست مدار را یدک میکشند، بدنام بودند؛ اما پس از ظهور سیاستمداران محبوبی همچون ماهاتما گاندی و نلسون ماندلا رفته رفته واژه سیاستمدار با کلماتی همچون دولتمرد همردیف شده است. در ادامه به تقسیم بندیها و جناح بندیهای سیاسی اشاره کرده و سپس با پرداختن به مقوله طنز در سیاست به بررسی نمونه هایی از آثار ادبی کلاسیک همچون سفرهای گالیله میپردازد که در آن با استفاده از طنز شرایط سیاسی حاکم را نقد میکند.
در فصل بعدی کتاب نویسنده به برخی از موضوعات معنی شناختی اشاره میکند و بیان میکند که در گفتمان سیاسی استعاره، کنایه و قیاس چگونه به کار میروند. ایدرئین بیرد معتقد است که: «استعاره و کنایه بارها در زبان سیاست استفاده شدهاند. آنها فقط یک جنبه از گفتمان سیاسی هستند، ولی شروع خوبی برای نگاه به شیوههایی که در زبان سیاسی عمل میکند نیزهستند. استعاره به واژه یا عبارتی اشاره میکند که برای مقایسه یک عقیده با عقیدهای دیگر استفاده میشود...کنایه جایگزین کردن نام چیزی با چیز دیگری است که با آن در ارتباط است، در حالی که کل آن چیز نیست.»
در ادامه کتاب نیز در رابطه با مبارزات انتخاباتی، شعارها، پوستر های تبلیغاتی، بیانیه های سیاسی و گزارشهای مطبوعاتی بحث میشود. به طور خلاصه میتوان گفت نویسنده در این کتاب قصد دارد تا زبان رایج در مناسبات سیاست و اصطلاحات تخصصی آن را تحلیل کند، او از زبان سیاست به عنوان یک ابزار حرفهای در این زمینه یاد میکند. نویسنده کتاب معتقد است که: «نگاه به زبان سیاست به عنوان یک حرفه مهم است، زیرا به ما کمک میکند دریابیم کسانیکه آرزوی کسب قدرت، اعمال قدرت و حفظ قدرت را دارند، چگونه از زبان استفاده میکنند.»
*کارشناس علوم ارتباطات (شاخه روزنامهنگاری)