به گزارش الف، بعد از خروج ترامپ از برجام و وعده اروپایی ها برای تامین منافع ایران به شرط ماندن در توافق هسته ای، مذاکرات متعددی بین طرف های باقیمانده صورت گرفت. در این بین قرار بود تا پیش از اعمال تحریم های آمریکا سازوکار ویژه ای مرتبط با تبادلات مالی و تجاری ایران با اروپا برقرار شود. اما به نظر می رسد با وجود گذشت بیش از ده روز از موج دوم تحریم های ایالات متحده، اروپایی ها هنوز در ابتدای راه می باشند و مشخص نیست سرانجام وعده های آنها نیز چگونه خواهد شد.
دیروز وزارت امور خارجه اتریش در این ارتباط اعلام کرد نمی تواند میزبان سازوکار ویژه اروپا باشد. پیش از این کشور بلژیک نیز از پذیرش میزبانی مکانیسم اروپا برای تامین منافع ایران امتناع کرده بود. پتر گوشلباوئر، سخنگوی وزارت امور خارجه اتریش روز سه شنبه اعلام کرد در پی بررسی های دقیق این تصمیم اتخاذ شده است. وین اعلام کرد در موقعیتی نیست که میزبانی سازوکار ویژه را بپذیرد.
از کشور فرانسه نیز به عنوان یکی از کشورهایی که احتمالاً به عنوان میزبان سازوکار مالی اروپا باشد نام برده می شود. اما از آن جا که پاریس همراه با آلمان و انگلیس، پیشنهاد اخیر را به اتریش ارائه کرده بودند، برخی همین اقدام را به مثابه عدم تمایل دولتمردان فرانسوی برای میزبانی این سازوکار دانسته اند. بر این اساس باید گفت به نظر می رسد اراده جدی در کشورهای اروپایی برای کمک به ایران بعد از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم ها وجود ندارد، اگر چه آنها تمایلی نیز به خروج تهران از توافق هسته ای ندارند بنابراین دائماً وعده صبر و انتظار برای آینده ای بهتر می دهند. یک ماه قبل روزنامه نیویورک تایمز در این باره نوشته بود اروپایی ها توصیه می کنند ایران به امید عدم انتخاب دونالد ترامپ تا انتخابات آینده ریاست جمهوری در آمریکا صبر داشته باشد.
یکی از دلایلی که کشورهای اروپایی درباره راه اندازی این سامانه ترس و واهمه دارند به واکنش احتمالی آمریکایی ها برمی گردد. در این راستا چندی قبل برخی از دیپلمات های اروپایی خبر داده بودند هیچ کدام از اعضای اتحادیه اروپا تمایلی برای میزبانی این سازوکار و دور زدن تحریم های آمریکا را ندارند. راه اندازی واقعی و گسترش چنین سامانه ای می تواند باعث شکست تحریم های واشنگتن در قبال ایران در کوتاه مدت و فراتر از آن از بین رفتن تسلط دلار و سیطره آمریکا بر بازارهای جهانی و مبادلات اقتصادی در بلند مدت باشد.
بیشتر بخوانید:
تهران طی دو هفته آینده درباره اروپا تصمیم بگیرد
ببر کاغذی اروپا برای حمایت از ایران در برابر تحریم‌های آمریکا
در این راستا چندی قبل مائک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا نسبت به اقدام اروپایی ها برای ایجاد سازوکار ویژه به شدت انتقاد کرده بود. پمپئو در این ارتباط گفته بود از شنیدن این اقدام غیرسازنده، ناامید و پریشان شده است.
گوردون سوندلند، سفیر آمریکا در اتحادیه اروپا نیز در مقاطع مختلف درباره سازوکار ویژه اروپا اظهارنظر کرده است. سوندلند در آخرین اظهارنظر خود از سازوکار ویژه اروپا به عنوان ببر کاغذی نام برده بود. قبل تر سفیر آمریکا عنوان کرده بود اگر چه شرکتهای دنیا با چنین ساز و کاری همکاری نخواهند کرد اما واشنگتن با آن از اساس مخالف است.
خبر ایجاد سازوکار ویژه اروپا یا همان اس پی وی چند ماه قبل بعد از جلسه وزرای خارجه کشورهای انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه در حاشیه اجلاس سالانه سازمان ملل در نیویورک توسط فدریکا موگرینی عنوان شده بود. بر اساس آن چه تا کنون عنوان شده پول فروش نفت ایران در صندوق ویژه ای نگهداری می شود و بهای کالاهای مورد نیاز ایران برای واردات از آن صندوق برداشت می شود.
به نظر می رسد معقول و منطقی آن است دولت و دستگاه دیپلماسی تدبیر و امید سیاست خارجی فعال تری در این باره اتخاذ نماید. در این بین ضرورت دارد با توجه به تعلل و عدم اقدام جدی اروپایی ها در این زمینه، سیاست قاطع تری در قبال اروپا اتخاذ و راه های دیگری نیز برای از بین بردن اثر تحریم ها پیش بینی شود.