کریستوفر فورد، دستیار وزیر در اداره امنیت بین‌الملل و منع اشاعه وزارت خارجه آمریکا که روز دوشنبه در اندیشکده «مرکز امنیت جدید آمریکایی» سخنرانی داشت با اشاره به تبعات خروج آمریکا از برجام گفت: «بر خلاف آنچه برخی کارشناسان هشدار می‌دادند، خروج آمریکا از توافق هسته‌ای به بر هم خوردن این توافق و ارتقای سطح غنی‌سازی ایران منجر نشده است.» به گزارش خبرگزاری فارس، کریستوفر فورد، همچنین تاکید کرد که خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، فعلا به از بین رفتن برجام و بازگشت وضعیت برنامه هسته‌ای ایران به وضعیت پیش از توافق منجر نشده است. چرا که پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام، اغلب مقامات اروپایی اعلام کردند که برای حفظ برجام بدون آمریکا در کنار ایران خواهند ماند همزمان مقامات ایران نیز تاکید کرده‌اند که اروپا باید تضمین‌های لازم را به ایران بدهد.
دستیار وزیر خارجه آمریکا اضافه کرد: «بگذارید اشاره کنم که با وجود آنکه ایالات‌متحده مشارکت در توافق هسته‌ای با ایران را متوقف کرده، غیبت ایالات‌متحده به فروپاشی این توافق منجر نشده است. قطعا نمی‌خواهم زود داوری کنم، اما همین حد از عدم فروپاشی هم برای ما که در حال بررسی جهان پس از خروج ایالات‌متحده هستیم، درسی دارد.» وی با بیان اینکه پیش از خروج آمریکا از برجام هر روز روزنامه‌ها هشدار می‌دادند که این کار به ارتقای سطح غنی‌سازی ایران یا حتی خروج این کشور از معاهده منع اشاعه (NPT) منجر می‌شود، گفت: «ایرانی‌ها با این هشدارها موفق شدند حساسیت اروپایی‌ها را برانگیخته و از توافق واشنگتن و بروکسل علیه تهران جلوگیری کنند.» این مقام ارشد آمریکایی افزود: «با این وجود، تا امروز به‌نظر می‌رسد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کرده که ایران هنوز کاری بر خلاف تعهداتش در برجام انجام نداده است. شاید ایران حقیقت هشدار ۸ مه رئیس‌جمهور دونالد ترامپ را که گفت اگر این کشور به جاه‌طلبی‌های هسته‌ای خود ادامه دهد «با مشکلاتی مواجه می‌شود که از هر مشکلی که تاکنون با آن مواجه بوده بزرگ‌ترند»، درک کرده است.»
آسمان به زمین نیامد
فورد ادامه داد: «دست‌کم تا الان، آسمان به زمین نیامده و به‌نظر می‌رسد تهران می‌داند که منافع قوی‌ای در مذاکره دارد، حتی بر سر مفادی که به وضوح از آنچه این کشور در سال ۲۰۱۵ جامعه جهانی را به پذیرشش متقاعد کرد، جذابیت کمتری دارد.» او مدعی شد که از این رفتار ایران می‌توان این «درس» را گرفت که ممکن است این کشور با وجود اعلام موضع علنی علیه اقدامات آمریکا، به شروط ۱۲ گانه مطرح شده از سوی مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا پاسخ دهد. وی افزود: «درحال‌حاضر به‌نظر می‌رسد این کشور صرفا به مذاکره بر سر یک توافق جانبی با اروپا علاقه‌مند است، اما امیدواریم این کشور به این نتیجه برسد که تنها راهکار بلندمدت پایدار، رسیدن به یک توافق واقعی با ایالات‌متحده و بقیه جامعه بین‌الملل است؛ توافقی که به نحوی جامع‌تر و پایدارتر به چالش‌های بی‌شمار برآمده از ایران، بپردازد.»
در آستانه توافق با اروپا قرار داشتیم
این مقام آمریکایی در بخش دیگری از اظهاراتش به بیان روندی که به خروج آمریکا از برجام منجر شد، پرداخت و گفت: «واشنگتن و اتحادیه اروپا به میزان زیادی به توافق برای تحت فشار قرار دادن ایران در عین حفظ برجام نزدیک شده بودند، اما نتوانستند پیش از موعد تمدید تعلیق تحریم‌های ایران به توافق مد نظر ترامپ دست یابند.»
فورد گفت: «ما به پیشرفتی به مراتب بیش از آنچه انتظار داشتیم دست یافتیم و به نحو غافلگیرکننده‌ای [به توافق با اروپا علیه ایران] نزدیک شدیم.» وی ادامه داد: «ما و شرکای مذاکره‌کننده ما همگی درباره چالش‌های کلیدی عمده توافق کردیم. ما درباره تهدید ناشی از توسعه موشکی ایران و ارسال این موشک‌ها و فناوری موشکی به بازیگران منطقه‌ای، توافق کردیم. ما درباره تهدید ناشی از حمایت ایران از تروریسم بین‌المللی توافق کردیم. ما درباره مسائل برآمده از ثبات‌زدایی ایران از منطقه و همچنین تراژدی نقض حقوق بشر در داخل این کشور، توافق کردیم. ما درباره اهمیت همکاری برای مقابله با این چالش‌ها و برخورد با اقدامات تحریک‌آمیز ایران، توافق کردیم.»
اختلاف تاکتیکی با اروپایی‌ها
فورد در ادامه به این مساله پرداخت که آمریکا و اروپا در مبحث هسته‌ای، حتی در مساله موسوم به «بند غروب آفتاب» برجام هم توافق کردند و افزود: «این مشکلی واقعی است که باید حل شود. تنها نقطه اختلاف‌نظر درباره چگونگی و زمان حل مساله «غروب آفتاب» بود، اما می‌توان گفت این مساله نهایتا بحث [اختلاف درباره] تاکتیک بود، نه اهداف.» او با بیان اینکه طرفین نهایتا نتوانستند تا موعد تمدید تعلیق تحریم‌ها به توافق برسند، گفت: «این واقعیت که مذاکره‌کننده‌های اروپایی تا این حد نزدیک شدند، دلیلی برای امید به من می‌دهد و می‌توانم به شما اطمینان دهم که تعهد ما به حل این چالش‌ها از مسیر دیپلماسی از بین نرفته است.»
توافق جدید
فورد به تکرار شروط مطرح‌شده از سوی مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا از جمله توقف کامل غنی‌سازی، «توقف فعالیت‌های ثبات‌زدا»، «توقف حمایت از شبه نظامیان و نیروهای نیابتی» و توقف برنامه موشکی پرداخت و گفت: «همان‌طور که ایالات‌متحده تصریح کرد، ایالات‌متحده حاضر، آماده و قادر به مذاکره درباره توافقی جدید و بهتر است که به‌صورتی جامع به نگرانی‌های ما بپردازد. در مقابل ما اجازه ادغام مجدد و کامل سیاسی و اقتصادی ایران در جامعه بین‌الملل را خواهیم داد و از این کار حمایت خواهیم کرد.»
این مقام وزارت خارجه آمریکا در ادامه مدعی شد: «چنانچه ایران بتواند خودش را به هنجارهای رفتاری صلح‌پذیر متعهد کند و چنانچه بتواند در عمل نشان بدهد که به جای کنار گذاشتن موقتی بلندپروازی‌های هسته‌ای از آنها برای ابد دور شده، تمایل داریم با این کشور بر سر راه‌حل توافق کنیم.» فورد گفت: «در ازای این انتخاب راهبردی، ما آماده‌ایم به مولفه‌های اصلی نظام تحریم‌هایمان پایان بدهیم، روابط کامل نظامی و دیپلماتیک خود را با ایران احیا کرده و به این کشور اجازه دسترسی به فناوری‌های پیشرفته را بدهیم. ما همچنین آماده حمایت از نوسازی اقتصاد ایران و پیوستن دوباره آن به نظام اقتصاد بین‌المللی هستیم.»
«پروژه عظیم» تغییر رفتار ایران
به گزارش دنیای اقتصاد، او تلاش برای رسیدن به این اهداف را «پروژه‌ای عظیم» توصیف کرد و گفت ایالات‌متحده به نحوی جدی برای به‌ثمر رساندن این پروژه تلاش خواهد کرد. وی گفت در همین حال «دیپلمات‌های ایالات‌متحده در حال گشت‌زنی در فهرست رو به رشدی از پایتخت‌ها در سرتاسر جهان هستند تا با همتایان خود درباره راهبرد جدید ما در قبال ایران و راه‌های کاهش احتمال گرفتار شدن شرکایمان در تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای پس از اعمال مجدد این محدودیت‌ها و نحوه همکاری در جهت دستیابی به یک توافق بهتر جایگزین با ایران، رایزنی کنند.» او در پایان ادعاهایش گفت: «آنقدر خوش‌خیال نیستیم که تصور کنیم دستیابی به یک توافق جامع جدید با ایران کار ساده‌ای است. اما اطمینان داریم که دوستان و متحدان ما نهایتا به ما خواهند پیوست تا از ایران بخواهیم که رفتار و اقداماتش عادی و غیرتهدیدآمیز شود و در مقابل، ایران بتواند از روابط و تجارت واقعا عادی‌شده با جامعه بین‌الملل بهره‌مند شود.»
دولت آمریکا از نخستین روزهای اجرایی شدن این توافق، کارشکنی‌ها در اجرای آن و تلاش برای کاستن از مزایای اقتصادی ایران از آن را آغاز کرد. با روی کار آمدن دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا این کارشکنی‌ها شدت گرفت و او بارها تهدید کرد کشورش را از توافق هسته‌ای خارج خواهد کرد.
