مهر: جمعیت بالای ۱۰‌سال کشور بالغ بر ۶۶‌میلیون نفر است که حدود ۴۰‌میلیون نفر آنها را جمعیت غیرفعال تشکیل می‌دهند و از این جمعیت غیرفعال، 7/3‌میلیون نفر، بدون داشتن شغل، دارای درآمد هستند.  جمعیت بالای ۱۰ سال کشور، از دو گروه جمعیتی «فعال اقتصادی» و «غیرفعال» تشکیل می‌شود که تحت عنوان «نرخ مشارکت اقتصادی» مورد سنجش قرار می‌گیرد.

جمعیت فعال اقتصادی، مجموع گروه بیکاران و شاغلان کشور را شامل می‌شود؛ همچنین جمعیت غیرفعال، به گروهی از افراد گفته می‌شود که در هیچ‌کدام از گروه شاغلان و بیکاران قرار ندارند؛ به این معنا که جمعیت غیرفعال نه‌تنها شاغل نیستند بلکه در گروه متقاضیان ورود به بازار کار نیز قرار ندارند. با این توضیح، «افراد محصل»، «خانه‌دار» و افراد «دارای درآمد از منابع غیرشغلی» جمعیت غیرفعال کشور هستند که البته گروهی از جمعیت غیرفعال نیز در گروهی غیراز جمعیت مذکور قرار دارند که تحت عنوان «سایرین» شناخته می‌شوند.

بر اساس این گزارش، هر چقدر نرخ مشارکت اقتصادی افزایش یابد، نشان‌دهنده افزایش جمعیت فعال کشور است که پویایی یک جامعه را نشان می‌دهد، هر چند گروهی از این افراد در گروه بیکاران قرار گیرند. در عین حال کاهش نرخ مشارکت به معنای افزایش جمعیت غیرفعال است. طی چند سال‌ اخیر نرخ مشارکت اقتصادی روند صعودی داشته و جمعیت فعال به حدود ۴۰‌درصد از کل جمعیت ۱۰‌ساله و بیشتر رسیده است. به استناد جدیدترین آمار به دست آمده از مرکز آمار ایران، کل جمعیت بالای ۱۰ سال کشور به استناد آخرین سرشماری عمومی ۶۶‌میلیون و ۴۲۱‌هزار و ۹۸۹ نفر است که حدود ۲۵‌میلیون و ۹۳۰‌هزار نفر را «جمعیت فعال» و بیش از ۴۰‌میلیون و ۲۳۰‌هزار نفر را نیز «جمعیت غیرفعال» تشکیل می‌دهد.

از مجموع جمعیت فعال کشور (مجموع گروه بیکاران و شاغلان)، بالغ بر ۲۲‌میلیون و ۶۷۰‌هزار نفر در گروه شاغلان و بالغ بر سه‌میلیون و ۲۰۰‌هزار نفر نیز در گروه بیکاران قرار دارند، اما ۴۰‌میلیون و ۲۳۱‌هزار و ۷۲ نفر از جمعیت کشور «غیرفعال» هستند به این معنا که در هیچ‌یک از گروه شاغلان یا بیکاران قرار ندارند؛ به عبارتی در گروه محصلان، افراد خانه دار، افراد دارای درآمد از محل غیرکاری یا سایر اقشار جامعه قرار می‌گیرند. بر اساس آمار به دست آمده از مرکز آمار ایران، از مجموع جمعیت ۴۰‌میلیونی غیرفعالِ بالای ۱۰ سال، ۱۲‌میلیون و ۲۶۱‌هزار و ۶۹۱ صرفا محصل هستند که در مقاطع مختلف تحصیلی قرار دارند.

بیشترین گروه از جمعیت غیرفعال کشور، «خانه دار» هستند که نیمی از جمعیت غیرفعال کشور را در بر می‌گیرد به‌طوری که بالغ بر ۲۰‌میلیون و ۵۰۰‌هزار نفر از جمعیت کشور در این گروه قرار می‌گیرند. اما گروه دیگری از جمعیت غیرفعال، افرادی هستند که از منابع غیرشغلی درآمد دارند و تحت عنوان جمعیت «دارای درآمد بدون کار» شناخته می‌شوند. این گروه از افراد جامعه از «منابع غیرشغلی» کسب درآمد می کنند که دریافت اجاره بها از ملک یکی از روش های کسب درآمد این گروه از افراد است.

افراد دارای درآمد بدون کار بالغ بر سه‌میلیون و ۷۲۰‌هزار نفر از کل جمعیت غیرفعالِ بالای ۱۰ سال کشور را به خود اختصاص می‌دهند. علاوه بر افراد محصل، خانه دار و دارای درآمد بدون کار بخشی از جمعیت غیرفعال بالای ۱۰ سال کشور در گروهی غیراز گروه‌های مذکور تحت عنوان «سایرین» قرار می‌گیرند که تعداد آنها بالغ بر سه‌میلیون و ۶۷۰‌هزار نفر برآورد شده است. بر اساس این گزارش، درآمدهای خانوار به دو بخش درآمدهای کاری و غیرکاری تقسیم می‌شود که بر اساس اعلام مسئولان درآمدهای غیرکاری طی چند سال گذشته با افزایش مواجه بوده است، به‌طوری که این سهم از حدود ۴۰‌درصد به ۵۳‌درصد افزایش یافته و این به معنای افزایش آسیب‌پذیری جامعه است.

میل به «خوب زندگی کردن» بیشتر شده

با وجود آنکه امروز مشاغل خدماتی به بالاترین سهم اشتغال در بازار کار رسیده و جذابیت کسب‌و‌کارهای خدماتی، بسیاری از جویندگان کار را به این نوع مشاغل علاقه‌مند کرده است اما کارشناسان معتقدند بدون همراهی بخش‌های صنعت و کشاورزی، توسعه اشتغال در بخش خدمات به ایجاد یک بازار کار متعادل منجر نخواهد شد. به گزارش ایسنا، شاید در گذشته نه چندان دور ۱۰۰ تا ۲۰۰ شغل خدماتی وجود داشت، ولی امروز با گسترش فضای مجازی و ظرفیت‌های جدیدی که در بخش خدمات ایجاد شده تعداد مشاغل این حوزه نیز افزایش یافته است، با وجود تاکید تحلیلگران بازار کار مبنی بر بی‌ثباتی و نبود پایداری در مشاغل خدماتی، آمارها از افزایش گرایش جوانان و زنان به مشاغل خدماتی خبر می‌دهند. شاید به این دلیل که بخش خدمات گنجایش بیشتری برای جذب زنان و جوانان نسبت به دیگر بخش‌های اقتصادی دارد و می‌تواند بستر مناسب برای حضور بیشتر در عرصه فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی را رقم بزند. در همین راستا علی‌اکبر سیارمه، کارشناس حوزه کار گفت: در تمام جوامع رفته رفته از سنت‌های گذشته دور می‌شوند و شیوه‌های نوین زندگی را در پیش می‌گیرند.

زندگی نوین هم به خدمات نیاز دارد و با خود رفاه می‌آورد. اگر در گذشته تنها قشر مرفه می‌توانستند رستوران بروند، امروز بیشتر خانواده‌ها حتی طبقات متوسط هم با داشتن یک درآمد ماهانه و برنامه‌ریزی مناسب بیرون از منزل غذا می‌خورند. میل به سفر کردن، عوض کردن اتومبیل و تغییر دکوراسیون منزل همه و همه بیانگر آن است که میل مردم به خوب زندگی کردن و در رفاه‌بودن بیشتر شده است.