پیش بینیِ آینده برجام بر مبنایِ نظریه بازی

امین میرزائی، گروه تعاملی الف،   3970231073
پیش بینیِ آینده برجام بر مبنایِ نظریه بازی

اشاره: نوشته ذیل متنی علمی و نه سیاسی است. بخشی از محتوایِ نوشته در مقالاتِ دیگری از نویسنده آمده. فی المثل در سالِ 1385 (چند سال پیش از شروع در گیری ها در سوریه) وقوعِ آنها را پیش بینی کردم و یا در سالِ 1377 وقوع واقعه یازدهم سپتامبر را در آینده ای نه چندان دور محتمل دانستم. در مقاله ای که در دهه نود میلادی (دهه آخر قرن قبل) نوشتم به صراحت از بحرانِ هسته ای ایران سخن گفتم و حتّی طرح ادعاهای به ظاهر عرفانی و شبه علمی و عوامگرایانه "تجربه مرگ تقریبی " را زمینه سازِ طرح ادعای دانیون برینکلی (افسر سابق سیا و از مدعیان درغگویِ دستیابی ایران به سلاح هسته ای تا سال 1993 ! ) دانستم. این مقالات در آرشیو روزنامه اطلاعات، ماهنامه موعود و نشریاتِ دیگر موجودند.

چنان که در نوشته سال 1385 خود (روزنامه اطلاعات / شماره 23691) اشاره کردم، ورود به جنگی دراز مدت ملزوماتی دارد که می باید به آن توجه کرد. از آن جمله تامل در راهبرد عقیدتی جناح روبروست که مسیر برنامه ریزی او را در چند سال آینده روشن می سازد. با آگاهی از چنین راهبردی ست که آمادگی هایِ لازم برای مواجهه در طراحیِ استراتژیِ نبرد مورد ملاحظه قرار می گیرد و پیروزی هاِیِ موقتیِ مانع از پیش بینیِ وقایع پیش رو نمی گردد.

در مقالاتِ یاد شده گفته بودم آمریکا از ورود سوریه به این مناقشات استقبال می کند و مجموعه نومحافظه کاران آمریکا (به تبعیت از قرائت سخیف کشیشانی چون بیلی گراهام، پت رابرتسون، جری فال ول، جان حگّی و هال لیندسی)، نیروهای حزب الله لبنان و ارتش های حامیِ آنان را همان دجّال (آنتی کرایست) آمده در متون مقدّس می خوانند. در نوشته ای که در بحبوحه جنگ حزب الله با اسرائیل نوشته شد گفتم اگرچه حمایت از حزب الله و فلسطینیان وظیفه انسانی هر انسان آزاده ای است، اما کشیده شدن جنگ به مراحل بعدی، بحران تازه ای را رقم خواهد زد.

از نقش TRADOC در دامن زدن به آشوب هایِ اجتماعی گفتم و این که تلاش جهانی برایِ ایجاد آتش بس و سپس تلاش دیپلماتیک و تبلیغاتی، عاقلانه ترین راه ممکن برایِ عبور از چنین بحرانی است. همچنانکه تلاش برایِ نقد تفاسیر غلط صورت گرفته از متون مقدس دینی و نفیِ هر نوع طالبانیسم اسلامی و مسیحی و یهودی می باید در دستور کار ارگان های تبلیغی و رایزنی هایِ فرهنگیِ نظام اسلامی قرار گیرد. تنها در این صورت است که می توان بر تبعات این بحران چیره شد.

افسوس که به آن مقالات بی اعتنایی شد و با فاصله چند سال منطقه در جنگی چند ملیّتی فرو رفت. فعلاً از آن بحث عقیدتی می گذرم و نقش Bible Belt یا کمربند کتاب مقدّس را در برآوردن بُخت النّصری چون ترامپ نادیده می گیرم. در این نوشته بیشتر به مباحثِ اقتصادی نظر دارم و پرداختن به وجهِ ایدئولوژیکِ برجام را به فرصتی دیگر موکول می کنم. آنچه در ذیل می آید با نظری خوش بینانه به برجام نوشته شده و فاکتور مهمّ مسیحیانِ صهیونیست را به کناری گذاشته.

***


مردمان موفقیت هایِ سابق خود را تکرار می کنند و از زاویه همین تکرار است که می بازند. کسی که تئوری بازی (game theory) می داند، در بازیِ سنگ کاغذ قیچی نمی بازد. برنده از رو کردنِ دستِ خود می پرهیزد و غیر منتظره بودن را بر قابلِ پیش بینی بودن ترجیح می دهد. این است که اگر طرف کاغذ آورد و او سنگ، دفعه بعد قیچی می آوَرَد! چرا؟! چون می داند که طرف، دفعه بعد کاغذ می آورد!

ترامپ کاغذش را درآورده و سنگ ما را در کاغذ خود فشرده. ما در دور تازه خامی می کنیم و کاغذ به دست به سر میز مذاکره می رویم یا سنگ به دست - و به انگیزه بستن کانالی تلگرامی - پورت هایِ گوگل را می بندیم و - با از کاسبی انداختن مردم و قفلِ موتورسرچِ گوگل- بر شمار ناراضیان می افزاییم. این سیاستِ بگیر و ببند و کاغذ بازی، شبیه رولتِ روسی ست که فشنگی را به طورِ تصادفی در خشابِ رِوُلوِر می نشانند، و محضِ رضایِ خدا به خدا توکلّ می کنند. بعد تپانچه را به سمت شقیقه شان می چکانند، تا مگر بخشِ خالیِ خشابِ در مسیر چکاننده قرار گیرد.

در جنگِ روانی، دبّه را در می آورند و یک راست روی میز می گذارند. به اصطلاح به مرگ می گیرند تا به تب راضی کنند. ترامپ هم همین کار را کرده. هرچه دشنام بلد بوده داده، و حریف را از همه حقوق قانونی اش محروم کرده. دو سه هفته دیگر به اندازه یک قدم پا پس می کشد و پیشنهاداتی از قبیل آنچه "پومپئو" در گوش "اون" خواند ارائه می کند. اگر سادگی کنیم به همین تب دل خوش می کنیم و از هول حلیم ته دیگ می افتیم! این "door in the face effect" فنّی ست که روانشناسانِ غربی به ترامپ آموخته اند و استعدادی ست که از پدر ِتاجرش به ارث برده است.

راهِ برخورد با این قماربازِ حرفه ای نه جنگ است و قلدری، نه پا پس کشیدن و کُرنش و دلبری. چنان که در نوشته ای دیگر گفته ام مدیرِ بازاریابی به کشور ما حمله نمی کند. حمله زمانی ست که منافعِ ما و جهان در دو سمتِ دیوارِ بلندِ بی اعتمادی قرار گیرد. این را حتّی من که فیلسوف و دین پژوهم می دانم، چه رسد به نخبه هایِ علومِ سیاسیِ که "بازار" را بزرگترین مانع جنگ و تحریم و نزاع و نِقار به شمار می آرند. پس لابی می کنیم و در شرق و غرب و شمال و جنوبِ به دنبال فروشنده و مدیر بازاریابی می گردیم، بیش از آن که زردی خود را به آتش و سرخی آتش را به خود احاله دهیم! برجام اگرچه اسرائیل را از بلند پروازی هایِ جاهلانه اش منصرف نکرده، امّا دستکم اروپا و آسیا و آمریکای لاتین و اقیانوسیه را از پشت توپ و تانک و مسلسلشان به کناری کشانده.

ظریف، هاله بین و رمّال نیست که تله کینِسیس (فنّ جابجایی اشیاء از راه دور و از طریق تله پاتی) بلد باشد و نورون های مغز ترامپ را از این سوی کُره جابه جا کند! مثلاً به ظریف چه مربوط که پارانوئیدی مثل ترامپ یک شبه تصمیم می گیرد از یونسکو بیرون برود؟! ضمن آن که بیرون رفتن ترامپ از یونسکو نه به معنی بیرون رفتن دائمِ آمریکا از آن سازمان است ( چرا که احتمال دارد دو سالِ دیگر فرد دیگری خط خطی هایش را روی کاغذ معاهدات بنشاند و آمریکا را به دامانِ یونسکو برگرداند)، و نه یونسکو از به رسمیت شناختنِ فلسطین دست کشیده و مثلاً چُغازنبیلِ ما را به سودِ اسرائیل به حراج گذاشته! حالِ ما و ترامپ و برجام هم همین است.

عزیزانی در داخلِ کشور چهارشنبه سوری راه انداخته اند و در فردایِ سه شنبه ای که ترامپ از برجام پا پس کشیده، روی آتش به پرشِ ارتفاع مشغولند. به نظرم این چهارشنبه سوریِ "بهاری" با تمایلاتِ "مارکسیستی" این عدّه ربط دارد که اقتصاد را زیربنا می دانست و همه چیز را با متر و مکیالِ ارز می سنجید. دلواپس گرامی و آتش افروز محترم ! اگر ظریف و روحانی نبودند که جنابعالی و کلّ ملّت شریف ایران در ذیل بند هفتم منشور سازمان ملل جا خوش کرده بودید و مثل صدّام در انتظارِ ساعت صفرِ حمله جهانی لحظه شماری می کردید.

الغرض، خروجِ ترامپ از برجام پایانِ دنیا نیست. یکسالِ دیگر رقابت هایِ ریاست جمهوری آمریکا آغاز می شود، و اگر ما عاقل باشیم از فرصتِ لابی گریِ رسانه ای به سود خود بهره می جوئیم. نه آن که میدان را چنان خالی کنیم که ریاست جمهوری دو سر ماجرا (اینجا و آنجا) به دست کسانی بیفتد که شب و روز استند آپ کمدیِ نتانیاهویی راه می اندازند، یا بدلِ داعشی ها را سوار اسب می کنند و در شویی تبلیغاتی به پردیسِ کوروش می فرستند تا مگر شمشیرِ دامِکلوسِ جنگ هماره بر فرازِ سرمان آویزان باشد! که تنها در این صورت است که ظریف به جایِ سرودِ فتح فاتحه می خواند.

درِ باغِ سبز نشان دادن و بعد چانه زدن و قیمت را بالا بردن (bait & switch و that's not all ) کاری ست که کره شمالی در کارِ انجام آن است. اگر به این تاکتیک رویِ خوش نشان دهیم، راه را بر فروش ارزانتر نفت باز می کنیم. همان کاری که در زمان صدّام کردیم و نفتِ مجانی در اختیار اسد گذاشتیم. زمانی که این بذر پاشی -low ball- ثمر داد، تخفیف را بر می داریم. کار محتملِ دیگر، بازکردنِ موقت مرزها به سوی کالاهایِ وارداتی ست. مشوّقی ست که به اروپائی ها و آسیائی ها و آمریکای لاتین می دهیم و آنان را نسبت به خود متعهد می کنیم. در این حالت تخم مرغ های طرفِ مقابل را در سبد خود گذاشته ایم و او را نسبت به خود مدیون کرده ایم. این همان (foot in the mouth) است که دهانِ فروشنده را می بندد و تا ضرب الاجلی معین از همراهی تجاریِ او با آمریکا جلو می گیرد.

در این میان پای تئوری آشوب - chaos theory - هم به میان می آید که - مانند برفِ فراگیر و کنترل نشده زمستان پارسال و بهار امسال - از حوزه پیش بینی ریاضی دانان و فیلسوفان فراتر می رود و کنترل این سیستم پیچیده را در کف با کفایتِ خداوند نگه می دارد. جنبش هایِ اجتماعی و سیاسی و بلایایِ طبیعی از مدل غیر خطی non linear تبعیت می کنند که قابل پیش بینی نیستند. یعنی حتّی از مدل های احتمالاتیِ مبتنی بر منحنی زنگوله ای تبعیت نمی کنند و توزیع نرمال و غیر نرمال ندارند و به اصطلاح یک شبه از کاه کوه می سازند! این قبیل نوسانات پریودیک نیست که مانند جزر و مد دریا قابل پیش بینی باشد، بر خلافِ پیش بینی های بالا که خطی اند و از این نظر به چنگالِ آینده پژوهی در می آیند.

yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های هفته

  1. نظرات برگزیده مخاطبان الف: باید نگران دوقطبی حجاب در جامعه باشیم/ امربه معروف و نهی از منکر شرایط و مراتب دارد/ در ایران با یک جامعه یکدست و یکرنگ مواجه نیستیم

  2. فایل صوتی لو رفته از «عبدالله مهتدی» درباره آرزوی تجزیه ایران

  3. سکوت عقل و فریاد هشتگ ها!

  4. تنها راه پیش پای اقتصاد ایران

  5. بیانیه حوزه علمیه امام خمینی (ره) درباره حواشی انتقال مالکیت یک باغ به آیت‌الله صدیقی

  6. فقر، بزرگی ما را می‌بلعد!

  7. پیشنهاد عجیب افزایش ۲۲درصدی دستمزد کارگران برای ۱۴۰۳ از سوی وزیر کار

  8. پاسخ روابط عمومی مجلس به علم‌الهدی درباره لایحه حجاب/ آیا نیکزاد با قالیباف رقابت می‌کند؟/ روایت کیهان از فایل صوتی جدید ظریف

  9. درخواست صدیقی از دادستانی درباره زمین‌خواری در ازگل/ واکنش دولت به شایعه برکناری مخبر

  10. دیر اما قابل‌توجه ...

  11. نارضایتی عباس موزون از زمان پخش برنامه زندگی پس از زندگی

  12. هدف قراردادن کشتی اسرائیلی و ناوشکن آمریکایی توسط ارتش یمن

  13. به زودی در این زمین مسکن ملی احداث می شود !

  14. تمجید «عبدالحمید» از حکومت طالبان!

  15. دستگیری عاملان انتشار فیلم درمانگاه قم | نخستین اعترافات متهمان

  16. انتقاد روزنامه دولت از زیباکلام/ پیش‌بینی علی مطهری از فراکسیون‌های مجلس آینده

  17. آزمونی بزرگ برای دولت رئیسی

  18. قبور لاکچری

  19. المیرای ۷ ساله کجاست؟!

  20. تورم نقطه به نقطه نسبت به اول سال ۲۲ درصد کم شد/ رشد اقتصادی به ۴.۵ درصد رسید

  21. پشت پرده ادعای جدید گروه «هفت» علیه ایران چیست؟

  22. حکایت چرخی که هزاران بار اختراع می شود!..

  23. آخرین وضعیت مذاکره نمایندگان کارگری و کارفرمایی

  24. افشاگری، تایید و واکنش‌ها

  25. یمنی ها فراتر از تصور !

آخرین عناوین