«گام به گام با امام»

(مجموعه گفتارها و مصاحبه‌ها و مقالات امام موسی صدر)

نویسنده: امام موسی صدر

ناشر: موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر؛ چاپ اول 1396

4602 صفحه؛ 450000 تومان

 

****

«گام به گام با امام» که ترجمه‌فارسی مجموعه «مسیره الامام السید موسی الصدر» است، اولین بار به زبان عربی در سال ۲۰۰۰ میلادی به همت جنبش امل در لبنان و با نظارت و سرپرستی یعقوب ظاهر، منتشر شد. این مجموعه گزارش و روزنگار ۱۹ سال طرح‌های خلاقانه و فعالیت خستگی ناپذیر امام موسی صدر و مرجع کامل و دقیقی از مقالات، گفتارها و گفت‌وگوهای ایشان است که پس از 10 سال تلاش ترجمه فارسی آن در دسترس مخاطبان قرار گرفت.

«گام به گام با امام» گزارشی است از تجربه مدیریتی و رهبری امام در لبنان و مرجع مستندی است برای محققان حوزه و دانشگاه و نیز راهنمای مطمئنی است برای مبلغان و مصلحان و منبع بدیع و جذابی است برای نسل جوان که اسلام را در ابعاد انسانی و ایمانی آن بشناسند. این اثر یکی از مراجع کتابخانه‌های دانشگاهی و حوزوی و مراکز علمی و تحقیقاتی درباره اسلام و تاریخ سیاسی و اجتماعی معاصر لبنان و خاورمیانه و گفت‌وگوی ادیان و … به‌شمار می‌آید.

مطالعه مجموعه «گام به گام با امام» که با تسلسل تاریخی ثبت و ضبط شده برای علاقه‌مندان به امام موسی صدر و پژوهشگران حوزه دین و کسانی که در حوزه کارآمدی نظام حوزوی تحقیق می‌کنند، فواید بسیاری دارد که به چند نمونه از آنها اشاره می‌شود: نخست به مخاطب و محقق کمک‌های شایانی می‌کند تا روش امام صدر را در هویت بخشی و ساماندهی به امور شیعیان مطالعه کند، روش و رویکردی که شیعیان را ارتقا و اقتدار می‌دهد ولی در عین حال میان آنها و دیگر مذاهب و ادیان دشمنی و جدایی نمی‌کند. دوم کمک می‌کند روش و رفتار و مبانی تئوریک امام صدر را در تعامل با مذهب و ادیان دیگر مطالعه کند. روش و مبانی‌ای که در عین تمسک به اصول و مبانی دین، ارتباط و همزیستی و تعامل با دیگر ادیان، مذاهب را مغایر با مبانی مذهب نمی‌داند.

سوم کمک می‌کند تا فهم امام صدر را از دین و دین‌ورزی کشف و تبیین کند و اینکه چرا او ادیان را یکی می‌داند و معتقد است که ادیان برای خدمت به انسان آمده‌اند. چهارم، کمک می‌کند تا زمینه‌های تاریخی و استدلال‌های امام را برای تاسیس مقاومت در لبنان و جامعه مقاوم در برابر اسرائیل این شرمطلق جست‌وجو کند و در عین حال تلاش‌های او را برای جلب حمایت جامعه جهانی برای جلوگیری از تجاوزها و طمع ورزی‌های اسرائیل مطالعه کند. پنجم، روند شکل گیری و اوج گیری حرکت محرومان و تاسیس جریان مردمی برای مطالبات مردم با هدف ارتقای سطح زندگی و توسعه کشور و احقاق حقوق محرومان را تجزیه و تحلیل کند.

۹ جلد نخست «گام به گام با امام»، از دو بخش تشکیل می‌شود: بخش نخست هر مجلد روزنگار فعالیت‌های امام صدر به‌ترتیب تاریخی است و بخش دوم آن گفتارها و مصاحبه‌ها و مقالات متعلق به وقایع دسته‌بندی‌شده در بخش نخست است.

جلد دهم مجموعه گزیده آیاتی از قرآن کریم است که امام بنا به مناسبت و موضوعِ روز، انتخاب و تفسیر کرده است. جلد یازدهم مباحث اعتقادی و سیره معصومان و جلد دوازدهم مباحثی درباره جنبش امل و زمینه‌های ظهور و ابعاد آن و نیز درس‌گفتارها و مباحث سیاسی و اقتصادی امام در کلاس‌های اعضای ارشد جنبش امل است. پیشگفتار این کتاب به قلم نبیه بری، رئیس مجلس لبنان است که آن را به طور اختصاصی برای ترجمه فارسی مجموعه به نگارش درآورد.

ترجمه مجموعه «مسیره الامام السید موسی الصدر» به زبان فارسی در سال ۱۳۸۷ پس از تشکیل گروه مترجمان و ویراستاران با نظارت استاد موسی اسوار، عضو پیوسته فرهنگستان ادبیات فارسی، آغاز شد. ترجمه این مجموعه پس از مقابله و بازبینی با متن عربی، در دو مرحله ویرایش شده است.

در مجموعه گام به گام حدود ۱۰۰ متن و سند جدید که در چاپ دوم مجموعه عربی «مسیره الامام السید موسی الصدر» اضافه شده نیز قرار گرفته است.

همچنین در این مجموعه تازه منتشر شده، سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های امام موسی صدر به زبان فارسی نیز افزوده شده که در مجموعه عربی موجود نیست. از میان این سخنرانی‌ها می‌توان به سخنرانی امام در حسینیه عمادزاده در اصفهان در سال ۱۳۵۰ اشاره کرد که در تحقیقات پروژه ‌تاریخ شفاهی موسسه در ایران به دست آمد.

نمایه‌سازی و فهرست نویسی مجموعه ۱۲ جلدی «گام به گام با امام» از سال ۱۳۹۵ با تلاش مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در قم آغاز شده و در حال انجام است. بخش نمایه به صورت نرم افزار «نمایه‌نامه الکترونیکی آثار امام موسی صدر» درآینده در دسترس مخاطبان قرار خواهد گرفت.

دغدغه موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر بر آن بوده است که مجموعه «گام به گام با امام»، در عین برخورداری از زبانی شیوا و امروزین، با کمترین نقص، خطا و بیشترین امانتداری‌ و وفاداری به متن اصلی عرضه شود.

«گام به گام با امام» در ۱۲ مجلد با قطع وزیری و با شمارگان هزار نسخه برای چاپ نخست و قیمت ۴۵۰ هزار تومان وارد بازار اندیشه شده است.

این مجموعه حاوی روزنگار فعالیت‌های امام و نیز اسناد آن در سال‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۸ میلادی است. عناوین و تعداد صفحات هر مجلد به شرح زیر است:

جلد (۱): روزنگار فعالیت ها و اسناد سال های ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۸ میلادی در ۴۰۸ صفحه

جلد (۲): روزنگار فعالیت ها و اسناد سال های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۰ میلادی در ۴۹۰ صفحه

جلد (۳): روزنگار فعالیت ها و اسناد سال های ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۳ میلادی در ۳۷۱ صفحه

جلد (۴): روزنگار فعالیت ها و اسناد سال ۱۹۷۴ میلادی در ۳۶۹ صفحه

جلد (۵): روزنگار فعالیت ها و اسناد شش ماه اول سال ۱۹۷۵ میلادی در ۳۳۷ صفحه

جلد (۶): روزنگار فعالیت ها و اسناد شش ماه دوم سال ۱۹۷۵ میلادی در ۲۹۰ صفحه

جلد (۷): روزنگار فعالیت ها و اسناد سال ۱۹۷۶ میلادی در ۴۸۱ صفحه

جلد (۸): روزنگار فعالیت ها و اسناد سال ۱۹۷۷ میلادی در ۴۱۴ صفحه

جلد (۹): روزنگار فعالیت ها و اسناد سال ۱۹۷۸ میلادی در ۱۸۳ صفحه

جلد (۱۰): گفتارهای تفسیر قرآن در ۳۹۷ صفحه

جلد (۱۱): گفتارهایی درباره عقاید اسلامی در ۴۸۷ صفحه

جلد (۱۲): گفتارهایی درباره جنبش امل و سیاست و اقتصاد در ۳۵۷ صفحه

افزون بر علاقه‌مندان به آرا و اندیشه امام صدر، این مجموعه می‌تواند محل رجوع محققان و مدیران و علمای ادیـان و پژوهشگران تاریخ و رجال سیاسـی و نظایر  آن باشد. نیز امکان مناسـبی است برای مصلحان و اندیشمندان و روحانیون، تا به منظومه فکری و مبانی نظری فعالیت‌های او پی ببرند.

این مجموعه گزارشی است از تجربه مدیریتی و رهبری امام در لبنان و مرجع مستندی است برای محققان حوزه و دانشگاه و نیز راهنمای مطمئنی است برای مبلغان و مصلحان و منبع بدیع و جذابی است برای نسل جوان که اسلام را در ابعاد انسانی و ایمانی آن بشناسند. فراموش نکنیم که امام موسی صدر از دل حوزه‌های علمی شیعی (قم و نجف) برآمد و در تمدن نوین اسلامی تاثیر گذاشت. با مطالعه این مجموعه می‌توان به علت این تاثیرگذاری پی برد. بررسی علل این تاثیرگذاری و بازخوانی آن برای امروز ایران نیز می‌تواند در حوزه‌های مختلف سیاست داخلی و خارجی کشور و حل مشکلات مفید باشد. امید است که با انتشار این مجموعه پژوهشگران بتوانند بازخوانی‌های مختلف خود از اندیشه‌های امام موسی صدر برای ایران امروز را انجام دهند.

«گام به گام با امام» شامل یک مقدمه به قلم یعقوب ظاهر، گردآورنده نخسه عربی این کتاب و یک پیشگفتار به قلم نبیه بری رئیس پارلمان لبنان است. پیشگفتار نبیه بری به طور اختصاصی برای چاپ فارسی آن به مرحله نگارش درآمده است. یعقوب ظاهر در مقدمه خود نوشته است: «در این گردآوری، به هرآنچه امام گفته یا انجام داده است و در رسانه‌های عمومی، چه نوشتاری، چه شفاهی، چه دیداری، آمده است، بسنده کردیم و به آنچه دیگران درباره او گفته‌اند یا از او می‌دانند، کاری نداشته‌ایم، حتی اگر درست و موثق بوده باشد.  اگر می‌خواستیم چنین کنیم، به مجلدات بی‌شماری نیاز می‌بود، چون همه‌جا صحبت از او بود و او همواره در یاد مردم بود.

با وجود حجم بسیار این مجلدات، گمان نمی‌کنم که بیش از نود درصد از میراث امام صدر را فراهم کرده‌ایم. ما مصمـّمـیم این کار را به پایان ببریم و بخـــش‌های باقی‌مانده را به آن ملحق کنیم.»

نبیه بری در بخشی از پیشگفتار خود بر این کتاب نوشته است: «امام موسی صدر برای همه مسائل مطرحِ لبنان راه‌حل‌های ملی عرضه داشت. نخست خواستار لغو فرقه‌گرایی سیاسی شد و تاکید کرد که لبنان وطن ابدیِ همه لبنانی‌هاست. با هرگونه تضییع حقّی از ثروت لبنان و خاک لبنان در برابر دشــــمن مخالفت ورزید و خواستار رشد و توسعه مناطق روستایی و بازتولید نظام سیاسی‌ کشور مطابقِ  قانون انتخاباتی  سراسری شد و در پی تفکیک وکالت از وزارت بود تا از کمرنگ شدنِ دموکراسی جلوگیری کند و زمینه تقویت پارلمان را در نظارت بر دولت و بازخواست ‌آن فراهم سازد. او همواره بر اصلاح نظام اداری و توسعه مسئولیت‌های قوه مقننه و اشتمال آن بر برنامه‌ریزی برای آینده تاکید داشت. بر تاسیس وزارت‌ امور مهاجران و کشف ثروت‌های طبیعیِ زمینی و دریایی لبنان و محافظت از  آب‌های جاری لبنان و سرمایه‌گذاری در آن‌ها،خاصّه رودخانه لیطانی تاکید می‌کرد. همچنین، خواستار ساختن سدی 800 متری و آبیاری کرانه جنوبی رودخانه لیطانی بود. خواسته دیگرِ او تاسیس شبکه‌ای از موسسات آموزشی در  تمامی مناطق محروم و اهتمام به محرومان در ارتفاعات و بِقاع و عَکّار و حومه شهرها بود.

در سطح بین‌الملل، او را شخصیتی باهوش، اهل گفت‌وگو، فرهیخته و با آگاهی ژرف از کتاب‌های آسمانی می‌شناسند. در راه انسان در سرتاسر جهان، خاصه در مشرق، از کلیساهای شرق و غرب واتیکان دیدار کرده است، زیرا انسان را ثروت اصلی جهان، نه فقط لبنان، می‌داند.»