به گزارش الف، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا روز جمعه هربرت مک‌مستر را از سمتش به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید برکنار و جان بولتون، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل را به عنوان جانشین او منصوب کرد.

ترامپ هفته قبل نیز رکس تیلرسون را از سمت وزیر خارجه کنار گذاشته بود و به جای او مایک پمپئو را انتخاب کرده بود.

به عقیده بسیاری از کارشناسان، با انتصاب جان بولتون به عنوان مشاور امنیت ملی و مایک پمپئو به عنوان وزیر امور خارجه، ترامپ عملاً کابینه خود را به سمت کابینه ای امنیتی- نظامی سوق داده است. از سوی دیگر این کابینه در طول سه سالی که از دولت ترامپ باقی مانده فرصت مورد نظر را برای انجام تغییرات لازم و پیاده کرده سیاست های خود در اختیار دارد.

به طور کلی تیم جدید ترامپ رویکرد سخت گیرانه ای در قبال ایران، کره شمالی و روسیه دارد و در مقابل طرفدار عربستان سعودی و اسرائیل می باشد. از سوی دیگر عدم کنار گذاشتن برجام در طول یک سال گذشته مدیون مثلث رکس تیلرسون، هربرت مک مستر و جیمز متیس به عنوان وزیر دفاع بود اما با تغییرات صورت گرفته عملاً موضع و دیدگاه مخالفان برجام به شدت تقویت شده است. در واقع تیلرسون و مک مستر معتقد به همراهی با اروپایی ها از طریق ایجاد اجماع برای فشار آوردن به ایران بودند اما با تغییرات جدید باید گفت دولت ترامپ به سمت استفاده از هر ابزاری برای تغییر رفتار و سیستم ایران حرکت می کند.

 طرح جان بولتون برای از بین بردن برجام

جان بولتون، یکی از ضدایرانی‌ترین سیاستمداران نومحافظه‌کار در آمریکا و جزو تندروترین مخالفان توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ به شمار می‌رود. بولتون بارها در مصاحبه‌ها و نوشته‌های مختلف از اینکه راهبرد ترامپ درباره برجام تحت تاثیر مواضع تیلرسون و مک‌مستر قرار گرفته، گلایه کرده بود.

در شهریور سال 96 نماینده اسبق آمریکا در سازمان ملل متحد طرحی با چهار محور برای خارج‌کردن آمریکا از برجام برای ارائه به رئیس‌جمهور آمریکا تهیه کرد. طرح جان بولتون در آن زمان واکنش های بسیاری را به همراه داشت.

او طرح پیشنهادی خود را «لغو توافق ایران؛ راهی به جلو» نام نهاده و مدعی شده بود واشنگتن باید از این توافق خارج شود؛ زیرا ایران در حال نقض برجام، امتناع از بازرسی‌های بین‌المللی از پایگاه‌های نظامی و حمایت از تروریسم است. در آن زمان بولتون در بخش مقدمه طرح از آنچه به‌ادعای وی چرخش سیاست ترامپ به‌سمت پذیرش برجام، به‌خلاف وعده‌های رقابت‌های انتخاباتی را نشان می‌دهد گلایه کرده بود.

بولتون نوشته بود«با آنکه ترامپ در زمانی که کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری بود از توافق هسته‌ای باراک اوباما انتقاد کرد، دولت او دو بار تصمیم به ماندن در توافق گرفته است».  اشاره دیپلمات اسبق آمریکایی به دو گزارش وزارت خارجه آمریکا به کنگره این کشور در تایید پایبندی ایران به توافق هسته‌ای است.

جان بولتون، در یادداشت خود نوشته بود استیو بنون، استراتژیست ارشد اخراج‌شده کاخ سفید از وی خواسته طرحی برای خارج کردن آمریکا از برجام تقدیم وی کند.

 بولتون نوشته بود طرحی که تهیه کرده تنها پنج صفحه است اما چنانچه دولت ترامپ قصد خروج از توافق هسته‌ای داشته باشد، می‌تواند آن را گسترش داده و به طرحی در یکصد صفحه تبدیل کند.

دیپلمات سابق آمریکایی نوشته بود: « ترامپ می‌تواند و باید در اولین فرصت آمریکا را از شر این توافق نامطبوع خلاص کند».

بولتون در ادامه با اشاره به اخراج های مشاوران مخالف برجام(از جمله استیو بنون) در کاخ سفید نوشت که تغییرات در پرسنل کاخ سفید اکنون رساندن طرح به دست ترامپ را برای وی غیرممکن کرده‌اند.

دیپلمات سابق آمریکایی، در ادامه به تشریح طرحی با چهار محور برای خارج کردن آمریکا از برجام پرداخته است.

محورهایی که بولتون به آنها اشاره کرده عبارتند از: «1 ــ رایزنی‌های زودهنگام و بی‌سروصدا با بازیگران کلیدی نظیر انگلیس، فرانسه، آلمان، اسرائیل و عربستان سعودی؛ 2 ــ تدوین دلایل راهبردی برای خارج کردن آمریکا از برجام بر اساس اسناد، از جمله اطلاعات محرمانه و توضیح درباره مضرات این توافق برای منافع ملی آمریکا 3 ــ راه‌اندازی یک کارزار [کمپین] دیپلماتیک گسترده با تاکید بر تهدیدهای ایران و 4 ــ راه‌اندازی عملیات دیپلماسی عمومی برای جلب حمایت داخلی و خارجی درباره خروج آمریکا از برجام».

واکنش ظریف به طرح بولتون چه بود؟

 7 شهریور 96 یعنی یک روز بعد از انتشار طرح 4 ماده ای جان بولتون،محمد جواد ظریف  گفت: من طرح آقای جان بولتون را خواندم، ظاهراً ایشان چون نتوانسته‌اند آن را برای کاخ سفید ارسال کنند، در رسانه‌ها منتشر کرده‌اند. این طرح یک شکست بزرگ برای ایالات متحده آمریکا خواهد بود و باعث انزوای هرچه بیشتر این کشور در صحنه بین‌المللی می‌شود.

وی تصریح کرد: این اولین‌بار نیست که آقای بولتون در این صحنه حضور دارند. بار قبل سیاست‌های آقای بولتون در ابتدای دهه ۸۰ شمسی در آمریکا دنبال شد و آمریکایی‌ها نتیجه آن را دیدند. آقای بولتون باید یادشان باشد که اگر سیاست‌های ایشان موفق بود، آمریکا دیگر نیازی پیدا نمی‌کرد که ۱۰ سال بعد از پیگیری آن سیاست‌ها، نهایتاً مجبور شود که پای میز مذاکره بیاید و با ایران مذاکره کند و به تفاهم برسد.

ظریف خاطرنشان کرد: من فکر می‌کنم مردم آمریکا از شکست این‌گونه سیاست‌ها که توسط آقای بولتون و افرادی مثل ایشان دنبال می‌شود به خوبی اطلاع دارند و به همین دلیل گوش شنوای زیادی برای این پیشنهادات در آمریکا وجود ندارد و حتماً جامعه بین‌المللی هم به آمریکایی‌ها نشان داده و بیشتر نشان خواهد داد که پیگیری این سیاست‌ها فقط به انزوای آمریکا می‌انجامد و نتیجه خوبی برای آنها ندارد.