حقیقت آن است که برجام، تنها تجربه موفق کشورهای اروپایی در سال‌های پس از عصر سازمان ملل متحد بود که بر اساس آن، این کشورها توانستند با صدایی واحد، وارد یک موضوع بین‌المللی شده و با موفقیت، به جمع‌بندی رسیده و منجر به یک مکانیزم بین المللی شوند. مکانیزمی که قطعنامه شورای امنیت نیز در تایید آن، منضم به این سازوکار شده و همه را و از جمله اعضای این سازوکار را بر پایبندی بر برجام ملزم نمود.

هر چند از همان ابتدا، ایران با نظر داشتن تجربیات چند باره بدعهدی آمریکا، ظن قوی داشت که اینبار نیز علامت‌های خوشی از کاخ سفید در وفاداری به تعهداتش به چشم نخواهد خورد، اما اینبار این اتحادیه اروپا بود که می‌خواست نشان دهد، همه چیز با خواست کاخ سفید شکل نخواهد گرفت و یا با خواست آنجا، به بن بست نخواهد رسید.

روزها و‌ماه‌ها، گذشت و برجام علیرغم مقاومت در برابر تخریب ترامپ، هر روز مورد هجمه آمریکا قرار گرفته است. ترجیع بند همه شعارهای انتخاباتی ترامپ و  دعواهای درونی کاخ سفید، موضوع برجام است. در این میان، به همان میزانی که تیم ترامپ، بر ضرورت بازنگری اصرار می‌نمایند، اتحادیه اروپا بر عزم خود بر ادامه برجام، چه با آمریکا و چه بی آمریکا ، تاکید می‌نماید.

این اصرار و مقاومت اتحادیه اروپا، به لحاظ صیانت از تجربه موفق سیاسی قاره سبز، البته قابل درک است اما سوال این است که آیا برجام با حمایتهای صرف اتحادیه اروپا، توانایی تامین انتظارات ایران از این محصول مشترک را دارد؟

آیا بانک‌های اروپایی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و دیگر فعالین اقتصادی اروپا، بی توجه به هیاهوی آمریکا، آمادگی حضور و فعالیت در ایران را طبق برجام خواهند داشت؟

پاسخ به این سوال در روزها و‌ هفته‌های پیش رو اگر آنگونه که در برجام پیش بینی شده، صورت نگیرد، بیانگر این است که اتحادیه اروپا هنوز بدان حد بلوغ اقتصادی و استحکام سیاسی نرسیده که بدون اراده بزرگتر خود، دست به معامله‌ای سیاسی بزند.