مواضع دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا درباره برجام، سرنوشت این توافق را این روزها به یکی از موضوعات داغ محافل سیاسی و رسانه‌ای این کشور تبدیل کرده است. وی از زمان ورود به رقابت‌های انتخاباتی 2016 در مناسبت‌های مختلف از توافق هسته‌ای ایران به زعم خود به عنوان "بدترین توافق ممکن" یاد کرده و در آخرین موضع‌گیری خود نیز از شرکای اروپایی برجام خواسته است اگر همچنان مایل به حفظ این توافق هستند، باید آن را مطابق میل او اصلاح کنند.
در میان طرف‌های اروپایی برجام اما آنچه طی ماه‌های اخیر بیش از همه جلب توجه کرده، همسویی آشکار فرانسه با مواضع کاخ سفید و تلاش مجدانه این کشور برای حفظ توافق هسته‌ای ایران از طریق اصلاح مواردی است که ترامپ آنها را "ایرادات برجام" خوانده است. در همین راستا، پاریس بارها طی چند ماه گذشته با صدایی بلندتر از سایر شرکای اروپایی برجام اعلام کرده است که متعهد به حفظ توافق هسته‌ای ایران است اما در عین حال، نگرانی‌هایی درباره برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای این کشور دارد که باید به آنها پرداخته شود.
فرانسه حتی برای نشان دادن جدیت خود برای پرداختن به مطالبات ترامپ، سخن از تحریم نیز به میان آورده است؛ همچنانکه وزیر امور خارجه این کشور در آستانه سفر به تهران به صراحت اعلام کرد که ایران باید نگرانی‌ها درباره برنامه موشکی خود را به رسمیت بشناسد یا اینکه خود را برای تحریم‌های احتمالی آماده کند. امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه نیز ماه گذشته در نشستی خبری در پاریس اعلام کرد تحریم می‌تواند یکی از گزینه‌ها برای پاسخ به برنامه موشکی ایران باشد.
اما آیا براستی فرانسه نگران برنامه موشکی و نقش منطقه‌ای ایران است یا آنچه این کشور را نگران کرده، ترس از فروپاشی برجام و از دست رفتن منافع اقتصادی قابل‌توجهی است که این کشور زیر سایه برجام در صنعت حمل و نقل، انرژی و خودروسازی به دست آورده است؟
پاسخ این سوال، روشن است. فرانسه اولین کشوری بود که بلافاصله پس از امضای برجام در سال 2015 روابط تجاری خود با ایران را از سر گرفت و به دنبال آن، شرکت هواپیماسازی ایرباس، شرکت نفت و گاز توتال و شرکت‌های خودروسازی پژو و رنو هر یک با امضای توافق‌نامه‌های جداگانه‌ای به سرعت وارد بازار پرسود ایران شدند. اما به نوشته رویترز، تمامی آنها اکنون بواسطه تهدیدات ترامپ در خطر از دست دادن منافع اقتصادی خود در ایران هستند.
البته، منافع اقتصادی فرانسه از برجام تنها به قراردادهای ایرباس، توتال و شرکت‌های خودروسازی پژو و رنو محدود نمی‌شود؛ بلکه سایر صنایع این کشور نیز از این توافق بهره‌مند شده‌اند؛ همچنانکه به گفته یک مقام ارشد در وزارت دارایی فرانسه، صادرات این کشور به ایران در سال 2017 یک رشد فوق‌العاده 120 درصدی را تجربه کرد.
بنابراین، با توجه به منافع اقتصادی متعددی که در زیر سایه برجام عاید فرانسه شده است، بدیهی است که این کشور باید بین همنوایی با آمریکا برای حفظ برجام و از دست دادن قراردادهای چندین میلیارد دلاری خود با ایران یکی را انتخاب کند. حال، به مزایای اقتصادی برجام برای پاریس اگر وعده‌های اقتصادی عمل‌نشده مکرون و نرخ بیکاری بالای فرانسه نسبت به میانگین اروپا را نیز اضافه کنیم، در می‌یابیم که حفظ قراردادهای ارز آور و اشتغال‌زایی چون ایرباس و پژو تا چه اندازه می‌تواند برای آینده سیاسی رئیس‌جمهوری که محبوبیتش تنها چند ماه پس از ورود به کاخ الیزه با افت شدید مواجه شده است، مهم و تعیین‌کننده باشد.
جالب آنکه با وجود نیاز به بازار ایران، فرانسه هم‌اکنون نیز مانند دوران مذاکرات هسته‌ای در یک تقسیم کار آشکار با آمریکا نقش "پلیس بد" را برای فشار به کشورمان برعهده گرفته و با وجود سود سرشاری که از تعامل با ایران در دوره پسابرجام به دست آورده، تحت پوشش حمایت از برجام از زبان تهدید برای پیشبرد منافع اقتصادی خود استفاده می‌کند.
